ପଥର ମଣିଷ

ପରାଧୀନତାର ଜଞ୍ଜିର ଭିତରେ ବନ୍ଧା ପଡ଼ି

ଯଦି ଜଣେ କହେ,

ମୁଁ ସ୍ୱାଧୀନ .....

ସେ ସ୍ବାଧୀନତା ର ଅର୍ଥ କ'ଣ ?

ଭାରୀ ନିଶ୍ୱାସ ତଳେ

ଅସରନ୍ତି କ୍ଷଣ ଭଙ୍ଗୁର ଆଶା କୁ

ନିଜ ହାତରେ ହତ୍ୟା କରି

ଯଦି ଜଣେ କହେ ମୁଁ ସୁଖୀ

ସେ ଖୁସି ର ଅର୍ଥ କ'ଣ ?

ସଂସାର କୁ ଜାବୁଡ଼ି ଧରିଥିବା

ଜୀବନ ଟେ

କବାଟ ଫାଙ୍କ ଭିତର ଦେଇ

ଆତଯାତ କରୁଥିବା ପବନ ଗତିର

ବାହ୍ୟବସ୍ଥା କୁ ଯଦି ନିରୂପଣ କରେ

ଜଳବାୟୁ ର ସାନ୍ଦ୍ରତା କ'ଣ

ସେତିକି ରେ ସୀମିତ ଥାଏ ?

ଝରକା ରେଲିଂ ର ପଛରେ ରହି

ବାହାର ଦୁନିଆ କୁ ଦେଖି

ଶୃଙ୍ଖଳିତ ଜୀବନ ଟେ ଖୋଜୁଥିବା ମନ

କେବଳ ନିଜକୁ ଅନ୍ୟ ସହ

ତୁଳନା ହିଁ କରେ

ଯାହାର ଅର୍ଥ କିଛି ବି ନଥାଏ ।

ନିଜ ପେଟ ଭୋକ କୁ ମାରି

ସମସ୍ତ ଙ୍କୁ ଖାଦ୍ୟ ପରଷୁ ଥିବା ଜୀବନ

ଅର୍ଦ୍ଧ ରାତ୍ରୀ ରେ ନିଶାଗ୍ରସ୍ଥ ଜଗତ ଭିତରେ

ଶେଷ ବିଛଣା ରେ ଶୁଏ ପୁଣି

ସବୁଠୁ ପ୍ରଥମେ ଉଠିବା ସର୍ତ୍ତ ରେ ।

ସମାଜ ଆଗରେ ସେ ଖୁବ ସୁଖୀ ସତ

ହେଲେ ନିଜ ଭାବନା ରେ ନୁହେଁ ,

ଅନ୍ୟର ଖୁସିରେ ଦୀପ ଜାଳୁଥିବା ମନକୁ

କିଏ କ'ଣ ସହଜେ ବୁଝିପାରେ..?

କିଏ କେବେ ତାକୁ କ'ଣ ପଚାରେ

ତୋ ଯନ୍ତ୍ର ଚାଳିତ ଜୀବନରେ

ଶାରୀରିକ ଯନ୍ତ୍ରଣା ଅଛି କି ନାହିଁ ?

ଅଦେଖା ବ୍ୟଥା ର ମର୍ମ ବେଦନା କୁ

କିଏ ଅବା ବୁଝେ ।

କିଛି ସହିବାର ଧୈର୍ଯ୍ୟ ରେ

ସଂସାର ଯାକର ଦୋଷ ଲଦିଦିଆ ଯାଏ

ତା' ମୁଣ୍ଡ ଉପରେ

ଯଦି ବି ସେ ନିର୍ଦୋଷ ଥାଏ ।

ଅନ୍ୟ ଇଛାର ଦାସତ୍ୱ ତଳେ

ସମର୍ପିତ ଜୀବନର ଯାତନା ଯେ କେତେ

ନା ସେ କାହାକୁ କହିପାରେ,

ନା ତାକୁ କେହି ବୁଝି ପାରନ୍ତି।

ଦାୟିତ୍ୱ ର ବୋଝ ତଳେ

କେତେବେଳେ ଯେ ତା'ହୃଦୟ

ପଥର ହୋଇ ଯାଏ

ସେ ନିଜେ ହିଁ ଜାଣିପାରେନା ।

ଭାରାକ୍ରାନ୍ତ ମନ

ନିଜ ସ୍ବାଧୀନତା ର ଠିକଣା ଟେ

ଖୋଜୁ ଖୋଜୁ

ନିଜ ପାଇଁ ନିର୍ବିକାରେ ହସେ ।

ନିଜ ଅସ୍ଥିତ୍ଵ ର ସଂଜ୍ଞା ଟିଏ

ଚୁପି ଚୁପି ନୀରବରେ କହେ

ତୁ ପଥର ହୋଇ ସାରିଛୁ

ସ୍ବାଧୀନତା ର ଅଙ୍କୁଶ ଭିତରେ ।