ସଳିତା

ଟିକି ଅବୟବେ ମହାନ ଯେ ଭାବେ

ଭବେ ଆୟୁ ଲଭି ଥାନ୍ତି

ସଳିତାଟି ଟିକି ଦେହେ ଶିଖା ଟେକି

ବିତରେ ଆଲୋକ - ଶାନ୍ତି ।

 ଜଳେ ଦୀପ କୋଳେ ପଡ଼ି ତା' ତଇଳେ

ଆଲୋକ ଦିହୁଡ଼ି ଟାଣି

କରଇ ଚକିତ ପ୍ରାଣ ପୁଲକିତ

ସତେ କିବା କ୍ଷୁଦ୍ର ପ୍ରାଣୀ  ।

କ୍ଷୁଦ୍ର ହେଲେ ସୁଦ୍ଧା ଟେକି ଦୀପ ଶିଖା

ଶିଖାଇ ଯାଏ ଜୀବନେ

କ୍ଷୁଦ୍ର ମଧ୍ୟେ ଲୁଚି ରହି ଥାଏ ନିତି 

ସ୍ୱାଭିମାନ ସଂଗୋପନେ ।

ଟିକି ହେଲେ ବି ସେ ଜଳି ଜଳି ନାଶେ

ଗାଢ଼ ଘନ ଅନ୍ଧକାର

ଆଲୋକ ଉତ୍ତାପ ଦେଇ ସେ ଅମାପ

 ହିତ ସାଧି ଜଗତର ।

ସଳିତା ପ୍ରକାର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଶରୀର-

- ବତୀଟି ପ୍ରକାଶେ ଜ୍ୟୋତି

ସଳିତା ରେ ତୈଳ ଖାଦ୍ୟ ଯେ ପ୍ରକାର

ଖାଇ ସେ ଅରପେ ଦ୍ୟୁତି ।

ସେହି ପରି ପ୍ରତି ଜୀବ ଓ ଉଦ୍ଭିଦ

ଶରୀର ସଳିତା ପରି

ଖାଦ୍ୟ ଓ ପ୍ରଶ୍ୱାସ , ହେତୁରୁ ପ୍ରକାଶ

ଥାଆନ୍ତି ସର୍ବେ ବିତରୀ ।

ଜଳି ଜଳି ଯାଏ ଆଲୋକ ଦେଖାଏ

ଶିଖାଏ ଅଶେଷ ଭାବ

ଟିକି ସଳିତାଟେ ପ୍ରଦୀପର ତଟେ

ନିତି ନିତି ଅଭିନବ ।

ଉଦ୍ଭାସେ ଉଜ୍ଜ୍ବଳ କରି ଥାଏ ତୈଳ

ଦୀପେ ଥାଏ ଯେତେ କାଳ

ଖାଦ୍ୟ ଓ ପ୍ରଶ୍ଵସ ଶେଷେ ଶେଷ ଶ୍ୱାସ 

ତେଜନ୍ତି ଜୀବ ସକଳ ।

ସେହି ପରି ନୀତି ଜଗତରେ ନିତି

ତତ୍କ।ଳେ ଅବା ବିଲମ୍ବେ

ଅନୁରୂପ ଭାବେ ଜୀବ ଲୀଳା ଭବେ

ଯା' ଶରୀର ଦୀପ୍ତି ଲିଭେ ।

ଶରୀର- ସଳିତା ପଡ଼ି ରହେ , " ଚେତା "

-ଅଟେ ତାର ଆତ୍ମା- ଅଗ୍ନି

ଆତ୍ମାର ସଂଯୋଗ ଅଥବା ବିଯୋଗ

ଜଳିବା ଲିଭିବା ମାନି ।

ବେଦ ରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ଅଗ୍ନି - ଆତ୍ମା ହିଁ ତ

ମହାତ୍ମ୍ୟ ତାହାର ଚିହ୍ନି

ଅଗ୍ନି ମିଳେ ବୋଲି ସ୍ତୁତି ତାରେ ବୋଲି

ଯାଇ ଛନ୍ତି ଋଷି ମୁନି ।

ସ୍ତିମିତ ଆଲୋକ ରେଖା ଟାଣି ଏକ

ସଳିତା ଅଗ୍ନି ସଂଯୋଗେ

ସୀମିତ ସମୟ ତିମିରକୁ କ୍ଷୟ

କରଇ ତୈଳର ଯୋଗେ ।

ଦୁଃଖ କଷ୍ଟ ସହ୍ୟ କରି ଅହରହ

ପ୍ରାଣୀ ମହୀରେ ସେପରି

ଆପେ ତାପେ ଦଗ୍ଧ ହୋଇଣ ବିଦଗ୍ଧ

ଆପଣାକୁ ଦିଏ କରି ।

ସହିଣ କଷଣ ଯାପଇ ଜୀବନ

ନିଜେ ଜଳି ପୋଡ଼ି ଶେଷ

ହୁଅଇ ପାଉଁଶ ବିଞ୍ଚି ଦିଏ ସୁଖ

ସାଧଇ ହିତ ଅଶେଷ ।

ଜୀବନର ପଥେ ଚାଲନ୍ତି ସମସ୍ତେ

ସଳିତା ପରିକା ଜଳି

ଆଲୋକ ଦେବାକୁ ଆସନ୍ତି ମର୍ତ୍ତ୍ୟକୁ 

ଅବୟବେ ଦୀପ୍ତି ଭରି ।

ସୁଜନ ସେ ପରି ପର ହିତ କରି

ସହଇ ସଦା କଷଣ

ଆଲୋକ ଔଜଲ୍ୟ ପ୍ରଦାନର ଫଳ

କ୍ଷୟ ନିଜ ଅପଘନ ।

ଅମା ଅନ୍ଧ କାର କରିବାକୁ ଦୂର

ଜାତ ହୁଏ ସିନା ତାର

ତୈଳ ଯେତେ କାଳ ଥାଏ ସେ ଉଜ୍ବଳ

ଆଲୋକ କରେ ସଞ୍ଚାର ।

ଜୀବନ ସମାପ ହେଲେ ଜୀବ- ଦୀପ

-- ସଳିତା ପରି ସବୁରି

ଆତ୍ମା- ଅଗ୍ନି ତାର ସୁକ୍ଷ୍ମେ ଅଗ୍ରସର

ହୁଏ ଦେହ ତ୍ୟାଗ କରି ।

ଅଗ୍ନି ର ବିଲୟ ହେଲେ ବି ବିଗ୍ରହ

ରୂପକ ସଲିତା ଚିର

ରହି ପାରି ଥାଏ କ୍ଷୟ ତାର ହୁଏ

ଚିତା ରେ ପଡ଼ି ସତ୍ଵର ।

ତୈଳ ଶେଷ କ୍ଷଣେ ନିଷ୍ପ୍ରଭ ତକ୍ଷଣେ

ହୋଇ ଥାଏ ସବୁ ଠାବେ

ପ୍ରାଣୀର ପରାଣ ଦୀପ ସେ ପ୍ରକାର

ତୈଳ ଶେଷ କ୍ଷଣେ ଲିଭେ ।

ଟିକି ସଳିତାଟେ ଶୋଷି ପାରି ଥାଏ

ତୈଳର ମହାସାଗର

ଦୀପ ଓ ଦୀପାଳୀ ନିତି ଥାଉ ଜାଳି

ତାହାରି ହେତୁ ଜାଗର ।

ସୁଦିବ୍ୟ ଆଲୋକେ ଦେଖାଏ ଯେ ଲୋକେ

ଦିବ୍ୟ ଭାବ ବିଭା ଭାର

ସଳିତାର ତାର ତେଜରେ ନିସ୍ତାର

ବିଭାଶିତ ଅନ୍ଧକାର ।

ସମର୍ପିତ ଭାବ ଘେନି ସେ ଅଭାବ

କରି ଦେଇ ଥାଏ ଦୂର 

କ'ଣ ବା ଗ୍ରହଣ କରେ ଚିରନ୍ତନ

ବିତରେ ଆଲୋକ ଧାର ।

ସଳିତା ହିଁ ଵୁଝେ ତ୍ୟାଗର ମହତ୍ତ୍ଵ

ଶିଖାଏ  ତ୍ୟାଗର ଭାଷା

ଶ୍ରମିକର ଶ୍ରମ ଖୋଳି କୂପ ମାନ

ନାଶେ ସେ ଅଶେଷ ତୃଷା ।

ସେହି ପରି ଛୋଟ ହେଲେବି ବିରାଟ 

ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟର ସମ୍ଭାବନା

ସଳିତା - ପ୍ରତୀକ , ସୁଚିତ୍ର କଳାପ

ପ୍ରକାଶେ କବି ଭାବନା ।