ପଠାଣି ସାମନ୍ତ

ଓଡିଶା ରାଜ୍ୟର ନୟାଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲା

ଖଣ୍ଡପଡା ଯେ ଗ୍ରାମର 

ଅଠରଶହ ପଇଁତିରିଶି ମସିହା

ଜନ୍ମ ତେର ଡିସେମ୍ବର 

ବାପା ଶ୍ୟାମବନ୍ଧୁ ସିଂହ

ବୋଉ ବିଷ୍ଣୁମାଳୀ କୋଳ ମଣ୍ଡନ

ପୌଷ କୃଷ୍ଣ ଅଷ୍ଟମୀରେ ।

ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଖୁଣ୍ଟପଡା ମହାଦେବ

ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର ଦୟାରୁ 

ଖଣ୍ଡପଡା ରାଜବଂଶ ପରିଚିତ

ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର ନାମରୁ 

ଦୁଇ କନ୍ୟା ଏକ ପୁତ୍ର ମୃତ ଆଗରୁ

ତାଙ୍କ ଅପର୍ତ୍ତ୍ୟାଣି ନାମ ଯେ ପଠାଣି

ରହିଗଲା ସେହି ଠାରୁ ।

ପିତା ଶ୍ୟାମଙ୍କର ଗଣିତ ଶାସ୍ତ୍ରରେ

ଅଗାଧ ପାଣ୍ଡିତ୍ୟ ଥିଲା 

ଗଣିତ ଜ୍ୟୋତିଷ ଆଲୋଚନା ମାଧ୍ୟ-

ମରେ ଶିକ୍ଷା ଲାଭ ହେଲା 

ପୁରାତନ ଜ୍ୟୋତିଷ ଶାସ୍ତ୍ର

ଶିକ୍ଷା ଲାଭ କରି ଗ୍ରହ ଚନ୍ଦ୍ର ତାରା

ଗତି ବିଧି ଜ୍ଞାନ ହେଲା ।

ସୂକ୍ଷ୍ମ ଯନ୍ତ୍ର ସବୁ ଉଦ୍ଭାବନ କଲେ

ସାମନ୍ତ ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର 

ଦୁଇଟି ବାଉଁଶ ନଳୀରେ ମାପିଲେ

ଗତି ଗ୍ରହ ନକ୍ଷତ୍ରର 

ପୁରାତନ ଜ୍ୟୋତିଷ ସଂସ୍କୃତ ଶାସ୍ତ୍ରର

ଗଣନାରେ ଅନେକ ଅସମାନତା ଥିଲା

ଆବଶ୍ୟକ ନୂତନର ।

ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଦର୍ପଣ ପୋଥିକୁ ରଚନା

କରିଲେ ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର 

ଦୁଇ ହଜାର ଗୋଟି ପଦ ବିଶିଷ୍ଟ

 ଆରମ୍ଭ ମେଷ ସଂକ୍ରାନ୍ତି ଦିନ 

ଅଠରଶହ ଅଣସତୁରୀ ମସିହାର

ଚଉତିଶ ବର୍ଷ ବୟସେ ଆରମ୍ଭିଲେ

ଶେଷ କୃଷ୍ଣ ନବମୀ ମାର୍ଗଶୀର ।

   (୧୨.୧୧.୧୮୯୨ଶେଷ)

ଚବିଶି ବିଭାଗ ପଚିଶିଶହ ଶ୍ଳୋକ

ସଂସ୍କୃତେ ପୁଣି ଲିଖିତ 

ବାଇଶିଶହ ଚଉରାଅଶି ପଠାଣି ଲେଖିଲେ

ଅନ୍ୟ ସବୁ ଯେ ଉଦ୍ଧୃତ 

ଅଠରଶହ ଚଉରାନବେ ଛାପାହେଲା

ଶହେ ବର୍ଷ ଯାଏ ଅନାଲୋଚିତ ଯେ

"ନେଚର କଲେଜ" ପ୍ରକାଶିଲା ।

ଗୋଲଯନ୍ତ୍ର ସୂର୍ଯ୍ୟଘଡି ଶଙ୍କୁଦଣ୍ଡ

ଉଲମ୍ବୀ ଚକ୍ର ନାମରେ 

ମାନଯନ୍ତ୍ର ଖଗୋଳଯନ୍ତ୍ର ଯେ

ଉଦ୍ଭାବନ ତାଙ୍କ ସ୍ଵହସ୍ତରେ 

ଅଠରଶହ ତେୟାନବେରେ

ଜ୍ୟୋତିଷ ନିର୍ଭୁଲ ଗଣନା ପାଇଁ

ମହାମହୋପାଧ୍ୟାୟ ଉପାଧିରେ ।

ନିଜ ଜାତକ ଗଣନା କରି ନିଜ

ମୃତ୍ୟୁ ସମୟ ଜାଣିଲେ 

ଅନ୍ତିମ ସମୟେ ପୁରୀ ଅବସ୍ଥାନ 

କାଳିଆ କୃପା ଲଭିଲେ 

ଏଗାର ଜୁନ୍ ଉଣେଇଶିଶହ ଚାରି

ଇହଧାମ ତ୍ୟାଗ କଲେ 

ପଠାଣି ଜଗତେ ଅମର ହେଲେ ।

ମହାମହୋପାଧ୍ୟାୟ ସାମନ୍ତ ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର

ସିଂହ ହରିଚନ୍ଦନ ମହାପାତ୍ର 

ଉତ୍କଳ ପୁରପଲ୍ଲୀରେ ପଠାଣି ସାମନ୍ତ

ନାମେ ପରା ପରିଚିତ 

ତାଙ୍କ ନାମେ ପଞ୍ଜିକା ପଠାଣି ସାମନ୍ତ

ଧନ୍ୟ ହେ ସୁଯୋଗ୍ୟ ପଠାଣି ତୁମକୁ

କରେ କୋଟି ପ୍ରଣିପାତ ।