ରାମ ଗୁରୁଜୀ

ଆଜି ହରିବାବୁଙ୍କର ଦୀର୍ଘ ଦିନର ଆଶା ପୂରଣ ହୋଇଛି । ନାତିକୁ ଧରି ସ୍କୁଲ ଛାଡିବାକୁ ଯାଉଛନ୍ତି । କୁନୁ ବି ଭାରି ଖୁସି । ଜେଜେଙ୍କ ହାତ ଧରି ନାଚି ନାଚି ଚାଲିଛି ଜେଜେଙ୍କ ସାଥିରେ । ସ୍କୁଲରେ ପହଞ୍ଚି ଦେଖିଲେ ସୁନ୍ଦର ବୋହୁଟିଏ ଗୋଲାପୀ ଶାଢୀ ପିନ୍ଧି ସ୍କୁଲ ବାରଣ୍ଡାରେ ଠିଆ ହୋଇଛି । ତାକୁ ଦେଖି କୁନୁ ଜୋରରେ ପାଟି କରି କହିଲା, ଦିଦି ନମସ୍କାର । ବୋହୁଟି କହିଲା, ନମସ୍କାର । ଆମ ଦିଦି । ଚିହ୍ନେଇ ଦେଲା କୁନୁ । ଜାଣିଲା ପରେ ନିଜ ପରିଚୟ ଦେଇ କହିଲେ ହରିବାବୁ, ମୁଁ କୁନୁର ଜେଜେ । ଏଇ ମାସ ଅବସର ଗ୍ରହଣ କରିଛି । ଟିକିଏ ହସି ନମସ୍କାର କରି ସେ ସ୍କୁଲ ଭିତରକୁ ଚାଲିଗଲା । ଛାତ୍ର ଆଉ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ଭିତରେ ଏତେ ସହଜତା ଦେଖି ଯେତେଟା ଖୁସି ହେଲେ ତାଠୁଁ ବେଶି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହେଲେ ହରିବାବୁ । ମନେ ପଡିଗଲା ତାଙ୍କର ସେଇ ପିଲା ଦିନର କଥା । ଏଇ ସେଇ ସ୍କୁଲ୍ । ବହୁତ କିଛି ବଦଳି ଯାଇଛି । ସେ ମାଟି ପିଣ୍ଡା, ମାଟି ଚଟାଣ ଆଉ ନାହିଁ । ସବୁ ଶନିବାର ପିଲାମାନେ ଗୋବରରେ ଲିପନ୍ତି । ଏବେ ସବୁ ପକ୍କା ଘର । ଗେଟ୍ ବାହାରେ ବଡ ବଡ ଅକ୍ଷରରେ ଲେଖାହୋଇଅଛି ସ୍କୁଲର ନାମ । ତା’ ତଳକୁ ଲେଖା ହୋଇଛି , ‘ଦଣ୍ଡ ମୁକ୍ତ ସ୍କୁଲ’ । ଚାହିଁ ରହିଲେ ସେ ଧାଡିଟିକୁ । ଶେଷରେ ସ୍କୁଲରେ ଲେଖିବାକୁ ପଡିଲା । ଗୋଟି ଗୋଟି କରି ସେ ଦିନର କଥା ଆଖି ଆଗରେ ନାଚିଗଲା । ସେତେବେଳେ ଟିକିଏ ବଡ ପିଲାଙ୍କ ସାଥିରେ ଛୋଟ ପିଲାଙ୍କୁ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ସ୍କୁଲକୁ ପଠାଉଥିଲେ । ସେ ବି ସେ ଦିନ ତାରିଆ ନନା ସାଥିରେ ସ୍କୁଲ୍ ଯାଉଥିଲେ । ବାଟ ଯାକ ତାରିଆ ନନା କହି ଚାଲିଥାଏ, କେତେ ପାଠ ସେ ଜାଣିଛି । ‘ଅରଣା ମଇଁଷି ରହିଛି ଅନାଇଁ, ମଇଁଷିର ପାଖ ନ ଯାଅ ଦନାଇ ।’ ତାଙ୍କୁ ଏ ସବୁ ସେ ଦିନ ଦେବ ବାଣୀ ଭଳି ଲାଗୁଥିଲା । କିନ୍ତୁ ମନେ ମନେ ଭାବୁ ଥିଲେ, ସେ ବି ଏ ସବୁ ଶିଖିବେ, ଆଉ ବୋଉ ଆଗରେ ସବୁ ତାରିଆ ନନା ଭଳି ଗାଇ ଯିବେ । ସ୍କୁଲ୍ ଭିତରେ ଯାଇ ତାରିଆ ନନା ପାଖେ ଗୁଞ୍ଜି ହୋଇ ବସିଲେ । ଡରି ଡରି ବସିଥାନ୍ତି । ମାଷ୍ଟ୍ରଙ୍କୁ ଦେଖିଲେ ପିଲାଙ୍କର ପ୍ରାଣେ ଭୟ । ଯେମିତି ସେମାନେ ଯମ ଦୂତ । ବର୍ଷା ଦିନ ହୋଇଥାଏ । ସେ ଦିନ ଖୁବ୍ ଜୋରରେ ବର୍ଷା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଗଲା । ସବୁ ମାଷ୍ଟ୍ରମାନେ ପ୍ରଧାନ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ପ୍ରକୋଷ୍ଠରେ ବସି ଗପ ଜମାଇଥାନ୍ତି । ତୁହାକୁ ତୁହା ବର୍ଷା ଲାଗି ରହିଥାଏ । ସ୍କୁଲ୍ ଚାଳରୁ ପାଣି ଗଡୁଥାଏ । ବଡ ମତୁଆଲା ସେ ଶବ୍ଦ । ଆସ୍ତେ ଆସ୍ତେ ପିଲାମାନେ ଭୁଲି ଗଲେ ସ୍କୁଲ୍, ମାଷ୍ଟର୍ ଆଉ ସବୁ କିଛି । କାନକୁ ଦୁଇ ଆଙ୍ଗୁଠିରେ ବନ୍ଦ କରି ଆଉ ଖୋଲି ଏକ ଅଦ୍ଭୁତ ଆନନ୍ଦ ନେଉଥାନ୍ତି । ତା’ ପରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଗଲା ଅନ୍ୟ ପ୍ରକାର ମଜା । କାନ ବନ୍ଦ କରି ଖୁବ୍ ଜୋରରେ ଚିତ୍କାର କରିବା ଓ କାନ ଖୋଲିବା । ଜଣେ, ଦୁଇ ଜଣ, ତା’ ପରେ ପୁରା ଶ୍ରେଣୀ । କାହାର ହୋସ୍ ରହିଲାନି ଯେ, ସେମାନେ ସିନା କାନ ବନ୍ଦ କରିଛନ୍ତି, ମାଷ୍ଟ୍ରମାନେ ତ କାନ ଖୋଲା ରଖିଛନ୍ତି । କିଛି ସମୟ ପରେ ଜଣେ ମାଷ୍ଟ୍ର ପଶି ଆସିଲେ ଶ୍ରେଣୀ ଭିତରକୁ । ତାଙ୍କୁ ଦେଖୁ ଦେଖୁ ସବୁ ପିଲାଙ୍କର ରକ୍ତ

ଶୁଖିଗଲା । ତା’ ପରେ, ବାପ୍ ରେ ବାପ୍ । ତାରିଆ ନନାର ବାଉଁଶ ବେଣ୍ଟିଆ ଛତାଟାରେ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଗାଈ ଗୋରୁ ଭଳି ପିଟା ଆରମ୍ଭ କରିଦେଲେ ସେ । ଏତେ ପିଟିଲେ ଯେ ଛତାର ବେଣ୍ଟ ଭାଙ୍ଗିଗଲା । ତଥାପି ତାଙ୍କର ରାଗ ଶାନ୍ତ ହୋଇ ନ ଥିଲା । ସେ ଦୃଶ୍ୟ ଏବେ ବି ସ୍ପଷ୍ଟ ମନେ ଅଛି । ତା’ ପର ଠାରୁ ତାରିଆ ନନା ଓ ଆଉ କିଛି ପିଲା ସ୍କୁଲ ସବୁ ଦିନ ପାଇଁ ଛାଡି ଦେଲେ । ସେ ବି ଭାବିଥିଲେ ଆଉ ସ୍କୁଲ୍ ବାରଣ୍ଡା ଏ ଜୀବନରେ ମାଡିବେ ନାହିଁ । କିନ୍ତୁ ବାପା ଥିଲେ ସରପଞ୍ଚ । ସେ ଦିନ ରାମ ଗୁରୁଜୀ ଆସିଥିଲେ ଛୁଟି ମଞ୍ଜୁର କରିବାକୁ । ସେତେବେଳେ ସରପଞ୍ଚମାନଙ୍କୁ ସେ ଅଧିକାର ଦିଆ ଯାଇଥିଲା । କଥା ଛଳରେ ପଚାରିଲେ, ପୁଅକୁ ସ୍କୁଲ୍ ଛାଡୁ ନାହାନ୍ତି ? ସେ ଭାବିଥିଲେ, ଭାଗ୍ୟ ଖରାପ ପଡିଗଲା, ହସି ହସି ରାମ ଗୁରୁଜୀ ତାଙ୍କ ମୁଣ୍ଡକୁ ଆଉଁଷି କହିଲେ, ସ୍କୁଲକୁ ଗଲେ ସିନା ପାଠ ପଢିବ, ମଣିଷ ହେବ । ଡରି ଡରି ମୁଣ୍ଡ ହଲାଉଥିଲେ ସେ ଦିନ । ତା’ ପର ଦିନ ବାପାଙ୍କ ସାଇକେଲ୍ ପଛରେ ବସି ସ୍କୁଲ୍ ଗଲେ । ନାମ ବି ଲେଖା ହୋଇଗଲା । ବାପା ପଳେଇଲେ ତାଙ୍କୁ ରାମ ଗୁରୁଜୀଙ୍କ ପାଖେ ଛାଡି ଦେଇ । ଶ୍ରେଣୀ ଭିତରେ ଦେଖିଲେ, ସବୁ ପିଲା ଏକା ସ୍ୱରରେ ରାମ ଗୁରୁଜୀଙ୍କ ସାଥିରେ ଗୀତ ବୋଲୁଛନ୍ତି । ଆଗରେ ଗୁରୁଜୀ ଗାଉଛନ୍ତି, ପିଲାମାନେ ପାଳି ଧରୁଛନ୍ତି । କି ସୁନ୍ଦର, କି ସୁନ୍ଦର ଅଭିନୟ । ଏବେ ବି ମନେ ଅଛି । ‘ଆସରେ ପିଲାଏ ବଣକୁ ଯିବା, ପାଚିଲା ପାଚିଲା କେନ୍ଦୁ ଖାଇବା ।’ ଏବେ ବି ସେ ସ୍ୱର କାନରେ ବାଜୁଛି । କେତେ ସ୍ନେହ ତାଙ୍କର, କେତେ ଆଦର ତାଙ୍କର । ରାମ ଗୁରୁଜୀ ତାଙ୍କ ଜୀବନ କାଳ ମଧ୍ୟରେ କେବେ ବାଡି ଧରି ନ ଥିଲେ । ପ୍ରଥମ ଶ୍ରେଣୀର ସେ ଶ୍ରେଣୀ ଶିକ୍ଷକ ଥିଲେ । ସେ ନ ଥିଲେ ବୋଧେ ଗାଆଁର ଅଧା ପିଲା ସ୍କୁଲ୍ ମାଡି ନ ଥାନ୍ତେ ।

       ଏବେ ଲେଖା ହେଉଛି, ଦଣ୍ଡମୁକ୍ତ ସ୍କୁଲ୍ । ବହୁତ ଶିକ୍ଷାବିତ୍ ଭ୍ରୂକୁଞ୍ଚନ କରି କୁହନ୍ତି, ଆଉ କ’ଣ ସେ ପାଠ ପଢା ଅଛି ? ମାଡ ପରା ଉଠିଗଲାଣି । ଭାବିଲେ, ସେହି ଶିକ୍ଷାବିତମାନଙ୍କୁ ଥରେ ପଚାରନ୍ତେ, ମାଡ ତ ଅନେକ ଦିନରୁ ଉଠିଗଲାଣି । ଏବେ କ’ଣ କେହି ଡାକ୍ତର, ଇଞ୍ଜିନିୟର୍, ବୈଜ୍ଞାନିକ, ଅଧିକାରୀ ହେଉନାହାନ୍ତି ? ଯେତେ ହୋଇଥିଲେ, ସବୁ ସେଇ ମାଷ୍ଟରମାନଙ୍କର ମାଡ ଖାଇ ? ସବୁ ଲୋକ ଯଦି ନିଜର ଦାୟିତ୍ୱବୋଧ ନ ବୁଝିବେ, ତା ହେଲେ ସେ ଦିନ ଦୂର ନାହିଁ, କାରାଗାର ଆଗରେ ମଧ୍ୟ ବଡ ବଡ ଅକ୍ଷରରେ ଲେଖା ଯିବ, “ଆରାମ ବିହୀନ କାରାଗାର ।”