ମୁକ୍ତି

ହରିପୁର ଗାଁର ପରିଆ(ପରମାନନ୍ଦ) ଆଉ ଭାରିଜା ରଜନୀର ବିବାହର ବହୁ ବର୍ଷ ଯାଏ କିଛି ସନ୍ତାନ ସନ୍ତତି ନଥିବାରୁ ପାଖ ଗାଁର ଜଣେ ସମ୍ପର୍କୀୟଙ୍କ ଠାରୁ ଗୋପାଳକୁ ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ର କରି ଆଣିଥିଲେ । ପରିଆକୁ ଯେବେ ଷାଠିଏ ଆଉ ରଜନୀକୁ ବାଉନ ବର୍ଷ ହୋଇଥିଲା ସେବେ ପୁଅ ଭଗିଆକୁ (ଭଗବାନ)ଜନ୍ମ ଦେଇ ପ୍ରମାଣିତ କରିଦେଲେ ସେମାନେ ଅଣପୁରୁଷା କି ବାଞ୍ଝ ନୁହେଁ । ଭଗିଆକୁ ଯେବେ ସାତ ବର୍ଷ ହୋଇଥିଲା ବାପାଙ୍କର ଦେହାନ୍ତ ହୁଏ । ରଜନୀକୁ ଲାଗିଲା ସେ ବି ଆଉ ବେଶିଦିନ ବଞ୍ଚିବନି ତେଣୁ ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁର ଦୁଇବର୍ଷ ପରେ ସତର ବର୍ଷର ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ର ଗୋପାଳକୁ ପାଖ ଗାଁର ହରି ସାହୁଙ୍କର  ଚଉଦ ବର୍ଷର ବଡ଼ ଝିଅ ଚମ୍ପା ସହ ବାହାଦେଲା । 

ଗୋପାଳ ଆଉ ଚମ୍ପା ଠାରୁ ଜନ୍ମ ନେଲା ହରିଆ(ହରିହର) । ରଜନୀ ନାତି ମୁହଁ ଚାହିଁ ନିଜ ବାରବର୍ଷର ପୁଅ ଭଗିଆକୁ ପୁଅ ବୋହୁଙ୍କୁ ସମର୍ପି ଆଖିବୁଜିଲା । ତା'ର ଶେଷ ଇଚ୍ଛା ଥିଲା ନିଜ ଗର୍ଭରୁ ଜନ୍ମିତ ପୁଅ ଭଗିଆର ବାହାଘର ଦେଖିଥାନ୍ତା ହେଲେ  ତା'ର ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟକୁ ତାହା ସମ୍ଭବ ହେଲାନି ।

ଭଗିଆକୁ ଯେବେ ସତର ବର୍ଷ ହୋଇଥିଲା ଭାଇ ଗୋପାଳର କେଉଁ ଏକ ଅଜଣା ଜ୍ବରରେ ପ୍ରାଣ ଗଲା । ବିଧବା ଭାଉଜ ଚମ୍ପା ଆଉ ପୁତୁରା ହରିଆର ଭରଣ ପୋଷଣ ଦାୟିତ୍ଵ ପଡ଼ିଲା ତାଙ୍କ ମୁଣ୍ଡରେ । ଅନିଚ୍ଛା ସତ୍ତ୍ବେ ସମ୍ପର୍କୀୟଙ୍କ ଚାପରେ ପଡ଼ି ବିଧବା ଭାଉଜ ଚମ୍ପାର ହାତ ଧରିଲେ ଆଉ ପୁତୁରା ହରିଆକୁ ପୁଅ କଲେ । ଅନିଚ୍ଛାର କାରଣ ନଥିଲା କି ସେ ବିଧବା ବିବାହ ବିରୋଧୀ ଥିଲେ ବଂର ସେ ଭାଉଜଙ୍କୁ ଜମା ପସନ୍ଦ କରୁନଥିଲେ । ମୂଖ୍ୟ କାରଣ ଗୁଡ଼ିକ ଭିତରୁ ଥିଲା ତାଙ୍କର ସ୍ନେହ ଆଦରହୀନ ରୁକ୍ଷ ବ୍ୟବହାର । ଏହା ସହ ବାରତୀର୍ଥ ଆଚାର ବିଚାର କିଛି ନ ମାନି ବର୍ଷକ ବାରମାସ ଜାକ ନିସଂଙ୍କୋଚରେ ମାଛ ଶୁଖୁଆ ଭକ୍ଷଣ କରିବା ଆଉ ଆଳସ୍ୟ ଯୋଗୁଁ ଘରଦ୍ୱାର ପୋଷାକପତ୍ର ସଫାସୁତୁରା ନ କରିବା ଭଳି ଅଲକ୍ଷଣୀ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ।

ହେଲେ କ'ଣ କରିବେ ? ସରଳ ନିଷ୍କପଟ ଲୋକଟିଏ ସେ ଥିଲେ ଆଉ କାହାରିକୁ ନାଁ କହିବା ଶିଖି ନଥିଲେ । ସମ୍ପର୍କୀୟଙ୍କ ଉପଦେଶ ମାନି ମୂଖ୍ୟତଃ ହରିଆଟା କଥା ଚିନ୍ତାକରି ଶେଷରେ ରାଜି ହୋଇଥିଲେ । 

ପରିବାରର ଛୋଟ ତେଲପେଡା ବ୍ୟବସାୟ ପୁରୁଷ ପୁରୁଷ ଧରି ଗୁଜୁରାଣର ଏକମାତ୍ର ପନ୍ଥା ଥିଲା । କଲିକତିଆ ଟିଣ ତେଲ ଘରେ ଘରେ ପଶିବାରୁ ଘଣା ସବୁ ଧିରେ ଧିରେ ବନ୍ଦ ହେଲା । କୁଳବୃତ୍ତି ବୁଡ଼ିବାରୁ ଅଳ୍ପିକିଆ ଜମିରେ ଚାଷ ସମୟରେ ଚାଷ ଅନ୍ୟ ସମୟରେ କଲିକତା ଯାଇ ମୂଲ ଲାଗି ପରିବାରର ଭରଣପୋଷଣ କରୁଥିଲେ । 

ଭଗିଆ ଆଉ ଚମ୍ପା ଠୁଁ ଚାରିଟି ଛୁଆ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲେ ଗୋଟିଏ ଝିଅ ଆଉ ତିନିଟି ପୁଅ । ହଇଜାରେ ଦୁଇ ବଡ଼ପୁଅଙ୍କର ଅତି ଅଳପ ବୟସରେ ଜୀବନ ଯାଇଥିଲା । ବାକି ରହିଥିଲେ ହରିଆକୁ ଲଗାଇ ତିନିଟି ଛୁଆ , ବଡ଼ଝିଅ କୁସୁମ ଆଉ ସାନପୁଅ କାଶିଆ (କାଶିନାଥ ) । ଦୁଇ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ବାପାଙ୍କଠାରୁ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲେ ବି ଭାଇ ଭଉଣୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ ଥିଲା ଅତି ସୁଦୃଢ଼ ଆଉ ଅଭିନ୍ନ । 

ହରିଆ ଛୋଟ ବେଳୁ ନିଜ ସାନଭାଇ ଆଉ ଭଉଣୀଙ୍କ ଉପରେ ଢ଼ାଳିଦେଇଥିଲା ଅମାପ ଆଦର ଆଉ ଭଲପାଇବା । ସାନଭାଇ ଆଉ ଭଉଣୀ ଦୁଇଟା ବି ହରିଆଭାଇକୁ ଖୁବ୍ ମାନୁଥିଲେ । ସାହି ପଡ଼ିଶାରେ କିଛି ଇର୍ଷାଳୁ ଆଉ କୁଟୀଳ ଲୋକ ଯେତେ ଫୁସୁଲାଫୁସିଲି କରି ସଂପର୍କରେ ଫାଟ ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କଲେ ବି ତିଳେ ମାତ୍ର ସଫଳ ହୋଇପାରି ନ ଥିଲେ ।

ବାପାଙ୍କ ମରିବାର ଦୁଇବର୍ଷ ପରେ ଯେବେ ହରିଆ ଚତୁର୍ଥ ଶ୍ରେଣୀରେ ପଢୁଥିଲା ଦେହରେ କୁଷ୍ଠ ରୋଗର ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଗଲା ! ବାପା ମରିବାର ଦୁଃଖ ସେ ବିଶେଷ ଅନୁଭବ କରିପାରି ନଥିଲା , ତା' ପାଦରେ ହାତରେ  କ'ଣ ସବୁ ଯେ ହେଇଯାଉଛି ସେ ସେବେ ବୁଝିପାରି ନଥିଲା । ହଠାତ୍ ତା'ଜୀବନରେ ସବୁ କିଛି ଓଲଟ୍ ପାଲଟ୍ ହୋଇଗଲା । ସ୍କୁଲ୍ ସାଙ୍ଗସାଥୀ , ଖେଳକୁଦ ସବୁ ତା'ଠାରୁ ଛଡ଼ାଇ ନିଆଗଲା ଆଉ ସମସ୍ତଙ୍କ ଦୁଆର ତା' ପାଇଁ ବନ୍ଦ ହୋଇଗଲା । ତାକୁ ପରିବାରର ସଦସ୍ୟଙ୍କ ଠୁଁ ବି ଅଲଗା ହୋଇ ରହିବାକୁ ହେଲା । ସମସ୍ତେ କହିଲେ ୟାକୁ ଗାଁରୁ ବାହାର କର ନହେଲେ ନିଆଁପାଣି ଅଟକ ହେବ ହେଲେ ଭଗିଆ ନିଆଁପାଣି ଅଟକକୁ ଖାତିରି ନକରି ପୁତୁରାକୁ କୋଳେଇ ନେଲା । ଏଇଥି ପାଇଁ ତ ଅନିଚ୍ଛା ସତ୍ତ୍ବେ ବି ବିଧବା ଭାଉଜର ହାତ ଧରିଥିଲା ।

୧୯୫୦ ଦଶନ୍ଧିରେ M.D.T ଔଷଧ ନଥିଲା , କୁଷ୍ଠ ରୋଗ ଆଉ ରୋଗୀଙ୍କ ପାଇଁ ଏକମାତ୍ର ପନ୍ଥା ସାମାଜିକ ବାସନ୍ଦ ଥିଲା । ପ୍ରତିଷେଧକ କହିଲେ ଗାଁ ଗହଳିରେ ଲୋକେ ବୈଦ୍ଯର ଚେରମୂଳି , ବାବା ଆଉ ଇଶ୍ୱରଙ୍କ କୃପାର ଭରଷାରେ ରହୁଥିଲେ । କୁଷ୍ଠ ରୋଗକୁ ଇହଜନ୍ମ ଆଉ ପୂର୍ବଜନ୍ମର କୁକର୍ମ , ପାପ ଆଉ ଅଭିଶାପର ଫଳ ବୋଲି ଲୋକଙ୍କର ଦୃଢ଼ ବିଶ୍ୱାସ ଥିଲା । ଏବେ ବି ଅନେକ ଲୋକଙ୍କର ସମାନ ବିଶ୍ୱାସ ଅଛି ।

ନୃସିଂହବାବା ସେ ସମୟରେ  ଆଖପାଖ ଅଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଥିଲେ ଯିଏ କି କୁଷ୍ଠ ରୋଗୀଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ଚମତ୍କାରୀ ଜଡ଼ା ତେଲ ଦ୍ୱାରା ଆରୋଗ୍ୟ ଲାଭ କରାଉଥିଲେ ବୋଲି ଲୋକଙ୍କର ଦୃଢ଼ ବିଶ୍ୱାସ ଥିଲା । ନୃସିଂହବାବାଙ୍କୁ ଡ଼ାକିବାରୁ ସେ ନିଜେ ହରିଆକୁ ଦେଖିବାକୁ ଆସିଗଲେ । ତାଙ୍କ ଭିତରେ ଟିକିଏ ହେଲେ ବି ରୋଗୀ କି ରୋଗ ପ୍ରତି ଘୃଣା ଭାବ ନଥିଲା । 

ବାବା ଜଡ଼ା ତେଲ ମଗାଇଲେ , ତାକୁ ଗରମ କରି ସେଥିରେ ଆଉ କିଛି ଚେରମୂଳି ମିଶାଇ ହରିଆର ହାତ ଆଉ ପାଦରେ ବଡ଼ ଶ୍ରଦ୍ଧାର ସହ ପ୍ରଲେପ ଦେଲେ । ‌ହରିଆକୁ ସାତ୍ତ୍ୱିକ ଆହାର ଖାଇବା ସହ ଇଶ୍ୱରଙ୍କ ଉପରେ ଗଭୀର ବିଶ୍ୱାସ ରଖିବାର ଉପଦେଶ ଦେଇ ଚାଲିଗଲେ । ନୃସିଂହବାବାଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ ହରିଆ ମନରେ ବିରାଟ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥିଲା । ସେ ବାବାଙ୍କ ଉପଦେଶ ସେଇ ବୟସରେ ଅକ୍ଷରେ ଅକ୍ଷରେ ପାଳନ କଲା । ତାକୁ ସାହାସ ଦେଉଥିଲେ ଆଉ ସହଯୋଗ କରୁଥିଲେ ଭଗିଆଦାଦୀ ଯିଏ କି ଏବେ ତା'ର ବାପା । ହେଲେ ସେ ଦାଦୀ ହିଁ ଡାକୁଥିଲା ଆଉ ଭଗିଆଙ୍କୁ ସେହି ଡ଼ାକ ହିଁ ଭଲ ଲାଗୁଥିଲା ।

ଇଶ୍ୱରଙ୍କ କୃପାରୁ କି ବାବାଙ୍କ ମହିମାରୁ ଜଣାନାହିଁ ହରିଆର ରୋଗ ଆଉ ବିଶେଷ ବଢ଼ିଲା ନାହିଁ । ଡାହାଣ ହାତ ପାପୁଲି ଆଉ ପାଦର ଆଙ୍ଗୁଳିରୁ ଅଧିକାଂଶ ସେ ହରାଇଥିଲା କିନ୍ତୁ ବାମ ହାତ ଆଉ ଡାହାଣ ପାଦ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭଲ ହୋଇଗଲା ଆଉ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ହୋଇ ରହିଲା । ଧିରେ ଧିରେ ସେ ନିଜ ଜୀବନକୁ ଆଦରି ନେଲା । ସାହି ପଡ଼ିଶାର ଅଧିକାଂଶ ଲୋକ ବି ତାକୁ ଆଦରି ନେଇଥିଲେ ତା'ର ସଦାସର୍ବଦା ହସ ହସ ମୁହଁ ଆଉ ସୁବିଧା ଅସୁବିଧା ବେଳେ ସବୁବେଳେ ଆଗେଇ ଆସି ଠିଆ ହେବାର ଗୁଣ ପାଇଁ । ସାନଭଉଣୀ କୁସୁମ ଆଉ ଭାଇ କାଶିଆଙ୍କ ଜନ୍ମ ପରେ ଜୀବନ ଅପେକ୍ଷାକୃତ ଭାବେ ପୂର୍ବ ଅପେକ୍ଷା ସହଜ ସୁନ୍ଦର ହୋଇଯାଇଥିଲା । ହେଲେ ବାକି ପିଲା ଆଉ ଲୋକଙ୍କ ଭଳି ସେ ସାଙ୍ଗରେ ବସି ଖାଇବା , ଶୋଇବା , ମେଳା ମଉଛବ କି ବିବାହ ଭୋଜିକୁ ଯିବା ସମ୍ଭବ ନ ଥିଲା ।  

ନିଃସଙ୍ଗତା ହରିଆ ଜୀବନର ଏକମାତ୍ର ଚିରସାଥୀ ହୋଇ ର‌ହିଥିଲା ‌। ନିଃସଙ୍ଗତାକୁ ଭୁଲାଇବା ପାଇଁ ସେ କାମ କରେ , ହାଡ଼ ଭଙ୍ଗା ଶ୍ରମ କରେ । ଗୋଟିଏ ପାପୁଲି ଆଉ ପାଦ ଠିକ୍ ଭାବେ ବୋଲ ମାନୁ ନଥିଲେ ବି ସେଇଥିରେ ସେ ହଳ କରେ , ରୁଆ ପୋତା , ଅମଳ କରେ ଆଉ ବାଡ଼ିରେ ବାରମାସ ଯାକ ଶାଗ ପନିପରିବା ଅଜାଡ଼ି ହୋଇ ରହେ । ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ଭାଗବତ ଟୁଙ୍ଗୀରେ ବସି ହରିନାମ ଶୁଣେ । ତଥାପି କାହିଁକି କେଜାଣି ରାତିରେ ତାକୁ କେବେ ବି ଭଲ ନିଦ ହୁଏନି । ଶୋଇ ଶୋଇ ଭାଗବତର ତା'ର ଅତିପ୍ରିୟ ପଦମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ ଏକ ପଦ ମନେ ପକାଏ ,

 ହରି ଚରଣେ ଯାର ଶ୍ରଦ୍ଧା ।

        ତାକୁ ନ ଲାଗେ ଭବ ବାଧା ।।

ହରିଆର ବିବାହ କରିବାର ଇଚ୍ଛା ଥିଲା କି ନା ଜଣା ନାହିଁ । ତାକୁ କିଏ କାହିଁକି ସେ ବିଷୟରେ ପଚାରିବ ନା ତାକୁ କିଏ  ଝିଅ ଦେବ ? ତା ବୟସରେ ସମସ୍ତେ ବାହା ହୋଇ ସଂସାର କଲେଣି କେବେଠୁ । ଆଗ ସାନଭଉଣୀ କେତକୀର ଆଉ ପରେ ସାନଭାଇ କାଶିଆର । ଦୁଇ ଜଣଙ୍କ ବାହାଘରରେ ପ୍ରଥମ ସମସ୍ୟା ହେଲା ହରିଆ । ଏଇମିତିକା ଘରୁ କିଏ ଝିଅ ନେବ ନା କିଏ ଝିଅ ଦେବାକୁ ରାଜି ହେବ ? ଲୋକେ ତ ମୁହେଁ ମୁହେଁ କହି ଦିଅନ୍ତି କି ହରିଆ ପାଇଁ ଏ ଘରେ ସମସ୍ତେ ଓଥରା ରହିବେ । 

ହରିଆ ଏ କଥା ସବୁ ଶୁଣି ଭାଙ୍ଗି ପଡେ ଆଉ ଚିନ୍ତା କରେ କି ତା'ର ଘର ଛାଡ଼ି ଚାଲି ଯିବାଟା ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ମଙ୍ଗଳ ହେବ । ଭଗିଆ ତା'ର ମନ କଥା ବୁଝିପାରି ତାକୁ ସାହାସ ଦିଏ ପୁଣି ଜନ୍ମମାଟିର ଆକର୍ଷଣ  , ଘରର ଆଉ ସାନଭାଇ ଭଉଣୀଙ୍କ ବିବାହ ତାଙ୍କ ପିଲାଛୁଆଙ୍କୁ ଦେଖିବାର ଲୋଭ ତାକୁ ମାଡ଼ି ବସେ । ସେ ଯାହା ହେଉ ବଡ଼ କଷ୍ଟମଷ୍ଟେ  ହରିଆର ସତ୍ୟତାକୁ ଯଥା ସମ୍ଭବ  ଘୋଡ଼େଇ ଆଗେ ସାନ ଭଉଣୀ କେତକୀର ଆଉ ପରେ ସାନ ଭାଇ କାଶିଆର ବାହାଘର ହୋଇଗଲା । ହରିଆ ପରଦା ପଛରେ ରହି ସବୁ ବନ୍ଦୋବସ୍ତ କରିଥିଲା , ଦୂରରୁ ଥାଇ ସାନଭଉଣୀକୁ ସେ ବିଦାୟ ଦେଇଥିଲା । ତାହା ଆଖିର ଲୁହକୁ କାହା ନଜରରେ ପଡ଼ିବାକୁ ସେ ଦେଇ ନଥିଲା । 

ହରିଆର ଆଶୀର୍ବାଦ ନେବା ପାଇଁ କାଶିଆର ସ୍ତ୍ରୀ କାବେରୀ ଯେବେ ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ସହ ହରିଆର ରହିବା ଘର ପାଖକୁ ଆସି ଦେଖିଲା , ଘରଟି ମୁଖ୍ୟ ଘର ଠାରୁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଅଛି । ତାକୁ କେମିତି କେମିତି ଲାଗିଥିଲା ଆଉ କେତେ ପ୍ରଶ୍ନ ତା' ମନକୁ ଆନ୍ଦୋଳିତ କରିଥିଲା । ଯେବେ ମୁଣ୍ଡ ନୁଆଇଁ ଦୂରରୁ ଜୁହାର ହେଲା ସେବେ ତା'ର ଆଖି ହରିଆର ବାମ ପଦରେ ପଡ଼ିଗଲା , ସେ ଘୃଣା ଆଉ ରାଗରେ ଥରି ଉଠିଥିଲା ! କାରଣ ବିବାହ ପୂର୍ବରୁ ତାକୁ ଏ ବିଷୟରେ କେହି କିଛି ବି କହି ନ ଥିଲେ । ହେଲେ ହରିଆ ଯେଉଁ ଭଳି ଭାବରେ ଆଶିର୍ବାଦ ଦେଲା କି ଅଇସୁଲକ୍ଷଣୀ ହୋଇଥା ମା ! ଯାହା ହେଉ ଏତେ ଦିନ ପରେ ଏ ଘରେ ମା ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କର ପାଦ ପଡ଼ିଲା । କାବେରୀ ଶୁଣିବା ପରେ ତା'ର ରାଗ ଘୃଣା କୁଆଡ଼େ ଯେ ସବୁ ଉଭେଇ ଗଲା ! ସେ ମନେ ମନେ ନିଜକୁ ଧିକ୍କାରିଲା , ଛିଃ ଛିଃ ! ଏଭଳି ଜଣେ ଦେବତା ଭଳି ମଣିଷଟା ବିଷୟରେ ମୁଁ କ'ଣ ସବୁ ଭାବୁଥିଲି ?  

ଗୋଟିଏ ପରେ ଗୋଟିଏ କାଶିଆର ତିନିଟି ପୁଅ ହେଲେ । କାଶିଆର ଶାଢ଼ୀ ବେପାର , ବୁଲି ବୁଲି ହାଟ କରେ ତେଣୁ ସକାଳୁ ଯାଇ ରାତିକି ଫେରୁଥିଲା । ଶାଶୁ ଘର ପିଣ୍ଢାରେ  ବସି ରହିବା ଛଡ଼ା କୁଟା ଖଣ୍ଡକ ଦୁଇ ଖଣ୍ଡ କରେ ନାହିଁ । ପିଲା ଲୋକଟା ଏକା ଏକା କେତେ ଖଟିବ ? ହରିଆ ତେଣୁ ବିଲବାଡ଼ି କଥା ସବୁ ବୁଝାବୁଝି କରିବା ସହ ଛୁଆଙ୍କ ଦେଖାଶୁଣା ବି କରୁଥିଲା । ବଡ଼ପୁଅ ଦଶିଆଟା ତାକୁ ବା ଡାକୁଥିଲା ତେଣୁ ତାଠୁ ଶିଖି ବାକି ଛୁଆ ସବୁ ବି ତାକୁ ବା ବା ଡାକିଲେ । ଏହି ଡାକରେ ତା ପେଟ ପୂରିଯାଉଥିଲା । ଦିନମାନ ପିଲାମାନଙ୍କ ଭଲମନ୍ଦ ସେ ଚିନ୍ତା ବୁଝୁଥିଲା , ତାଙ୍କ ସହ ଖେଳୁଥିଲା ଆଉ କେତେ ଗପ ଶୁଣାଉଥିଲା । କେତକୀକୁ ଦଶିଆର ଜନ୍ମ ପରେ ଦଶିଆମା ବୋଲି ସେ ଡାକୁଥିଲା ।

ଏଇ ଭିତରେ ଭଗିଆ ବୁଢ଼ାର ପଞ୍ଚାବନ ଛପନ ବର୍ଷରେ ଅଜଣା କାଶ ଆଉ ଜ୍ବରରେ ପୀଡିତ ହୋଇ ପ୍ରାଣ ଗଲା । ହରିଆ ଜୀବନରେ ମାଆ ଯିବା ପରେ ଏଇଟି ସବୁଠୁ ବଡ଼ କ୍ଷତି ଥିଲା । ଜନ୍ମ କଲା ବାପାର ଚେହେରା ବି ତା'ର ଠିକ୍ ସେ ମନେ ନାହିଁ । ଏହି ଭଗିଆଦାଦୀ ନ ଥିଲେ ସେ କ'ଣ ଆଜିଯାଏଁ ବଞ୍ଚିଥାନ୍ତା ? ଯଦି ବି ବଞ୍ଚିଥାନ୍ତା ତେବେ ଆଉ କେଉଁଠି ନିଜ ପରିବାର ଠୁଁ ବହୁ ଦୂରରେ ରହି ଭିକ ମାଗି । କେବଳ ଦାଦୀ ପାଇଁ ସେ ଆଜି ସମ୍ମାନର ଜୀବନ ବଞ୍ଚିପାରୁଛି । ବାପା ମଲା ପରେ ସେ କେବେ ବି ଅନାଥ ବୋଧ କରି ନ ଥିଲା ହେଲେ ଦାଦୀ ମଲା ପରେ ସେ ପ୍ରକୃତରେ ଯେ ଅନାଥ ହେବା କ'ଣ ତାହା ଅନୁଭବ କଲା । 

କାଶିଆର ପରେ ଆହୁରି ଦୁଇଟି ପୁଅ ଆଉ ଗୋଟିଏ ଝିଅ ଜନ୍ମ ହେଲେ । ଛଅଟି ପୁତୁରା ଝିଆରୀଙ୍କୁ ସେ ନିଜର ପ୍ରାଣ ଠାରୁ ବି ଅଧିକ ଭଲ ପାଉଥିଲା । ସେ ଆଗ ଅପେକ୍ଷା ଆହୁରି ଅଧିକ ଖଟୁଥିଲା ଆଉ ଛୁଆଙ୍କ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ଭବିଷ୍ୟତର ସ୍ୱପ୍ନ‌ ଦେଖୁଥିଲା । ତା' ସହଯୋଗ ଯୋଗୁଁ କାଶିଆ ନିର୍ବିଘ୍ନରେ ବେପାରରେ ମନ ଦେଇ ପାରୁଥିଲା । ଘରର ଆର୍ଥିକ ଅବସ୍ଥା ଧିରେ ଧିରେ ସୁଦୃଢ ହେଉଥିଲା । ସାହିପଡ଼ିଶାର କିଛି କିଛି ଈର୍ଷାଳୁ ହରିଆକୁ ପଚାରନ୍ତି , ଆରେ ହରିଆ ! ତୁ କାହିଁକି ଏତେ ମରିପଡ଼ି ଖଟୁଛୁ କିରେ , ତୋର କିଏ ଖାଉଛି ? ହରିଆ ହସି ହସି ଭାଗବତର ବାଣୀ ଶୁଣାଇ ଦିଏ ,

ଯାବତ ଦେହେ ପ୍ରାଣ ଥିବ ।

ତାବତ ସନ୍ତୋଷ ବଞ୍ଚିବ ।। 

 

ଆଉ ମୋର ସନ୍ତୋଷ ଏହି ଖଟିବାରେ ଅଛି , ମୋ ପୁତୁରା ପାଇଁ ମୋ ଝିଆରୀ ପାଇଁ ।  

ଏତେ ଖଟଣୀ  ଆଉ ଏତେ ବ୍ୟସ୍ତବହୁଳ ଜୀବନ ଭିତରେ ଯେବେ ସେ ଟିକିଏ ନିର୍ଜନତା ପାଏ ସେବେ ଅନୁଭବ କରେ , ଯେମିତି ଦେହ ଭିତରେ ଥିବା ଏକ ରହସ୍ୟମୟ ଗୁମ୍ଫା ଭିତରକୁ ତାକୁ କିଏ ଝିଙ୍କି ନେଉଛି । ଏଭଳି ଅନୁଭବ ପରେ ଧିରେ ଧିରେ ତା'ର ଡ଼ରଭୟ ଆଉ କିଛି ରହେ ନାହିଁ । ରାତିରେ ସେ ଏକା ଏକା ମଶାଣି ପାଖରେ ଥିବା ଧାନ ବିଲରେ ପଲା ମାରି (tent) ଜଗିରହେ ।  କାଶିଆ ମନା କରିବା ସତ୍ତ୍ୱେ ଜଗିବା ବାହାନାରେ , ସେ ସେଇ ରହସ୍ୟମୟ ଅନୁଭବକୁ ଭେଟିବା ପାଇଁ ଯାଏ ‌।  

ତୋଫା ଜହ୍ନ ରାତିରେ ବିସ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ଧାନ ବିଲକୁ ଦେଖି ତାକୁ ଲାଗେ ସବୁ କେମିତି ଏ ଜହ୍ନ କିରଣରେ ତରଳି ତରଳି ଯାଉଛି । ତା'ର ଦେହ ଯାହାକୁ ସେ ଆଜି ଯାଏଁ ଆଦରି ପାରୁ ନଥିଲା , ଯାହାକୁ ଏ ସମାଜ ଘୃଣା କରେ ସେହି ଦେହର ନଶ୍ୱରତାକୁ , ଅନିତ୍ଯତାକୁ ଦେଖି ମୁରୁକି ହସେ  । ହେ ! ଏଇ ଦେହକୁ ନେଇ ଏତେ ଦୁଃଖ , ଏତେ ଯାତନା ? ଏ ତ ଏବେ ଅଛି ଆଉ କାଲି ନାହିଁ । ଆଗରୁ ସେ ଟିକିଏ ଅଧୈର୍ଯ୍ଯ ପ୍ରକୃତିର ଥିଲା , ଚିଡ଼ିଚିଡ଼ା ଥିଲା , ଖାଇବା ଟିକିଏ ବିଳମ୍ବ ହେଲେ ଦଶିଆ ମାଆ ଉପରେ ରାଗୁଥିଲା । ବିଡ଼ି କଠାଏ ନ ପିଇଲେ ରହିପାରୁ ନଥିଲା । ହେଲେ ଯେବେ ଠୁଁ ତା'ର ସେ ରହସ୍ୟମୟ ଅନୁଭବ ହେଲାଣି ସବୁ କିଛି କେମିତି ଓଲଟ ପାଲଟ ହେଇ ଯାଇଛି ତା' ଭିତରେ ।

ତା'ର ଖୁସି ଆଉ ଆତ୍ମସନ୍ତୋଷ ଦେଖି ଲୋକେ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୁଅନ୍ତି ! ସାହିପଡ଼ିଶାର ଲୋକେ ଏବେ ତାକୁ ଟିକିଏ ଦେଖିବା ପାଇଁ , ଦୁଇ ପଦ ତା'ର କଥା ଶୁଣିବା ପାଇଁ ଝୁରି ହୁଅନ୍ତି । ସେ ହାଟକୁ ଗଲା ବେଳେ ସାହିଟା ଯାକ ଘରେ ପଚାରି ପଚାରି ଯିବ , ହେ ଚଗଲାମା , ସେ ବିକଳାମା କାହାର କ'ଣ ହାଟରୁ ଦରକାର ଅଛି ଯଦି କୁହ । ହାଟରୁ ଫେରିଲା ବେଳେ ତାକୁ ଯିଏ ଦେଖିବ ଭାବିବ ହରିଆ ପୂରା ହାଟଟିକୁ ଉଠେଇ ଆଣିଛି ହାତରେ କାନ୍ଧରେ ଆଉ ମୁଣ୍ଡରେ ଲଦି । ଯେଝା ଯେଝା ଘରେ ଜିନିଷ ଲୋକଙ୍କୁ ଦେଇ ହସି ହସି ଘରକୁ ଫେରେ ।  

ହରିଆକୁ ସେତେବେଳେ ବାଉନ କି ତେପନ ବର୍ଷ ହେବ , ଧାନକଟା ଆଉ ଅମଳ ସରିବା ପରେ ଦିନେ ସେ ପୁରୀ ବାହାରିଲା । ଏମିତି ଆଗରୁ ତ ସେ କେତେ ଥର ଯାଇଛି , କାଶିଆ ଯେତେ କହି ପଇସା ଯାଚିଲେ ବି ସେ ନିଏନି । ତା' ପାଖରେ ଥିବା ଅଳ୍ପ ସଞ୍ଚିତ ପଇସାକୁ ଅଣ୍ଟିରେ ଖୋସି ବାହାରି ପଡ଼େ । ସାଥିରେ ଥାଏ ଦୁଇଖଣ୍ଡ ଗାମୁଛା , ଖଣ୍ଡେ ଅଣ୍ଟାରେ ଆଉ ଖଣ୍ଡେ ଦେହରେ ଏହା ସହ ବାଉଁଶ ଠେଙ୍ଗାଟିଏ । ପ୍ରାୟତଃ ଦୁଇ ତିନିଦିନ ରହି ଘରକୁ ଫେରିଆସେ । ହେଲେ ସେଥରକ କ'ଣ ହେଲା କେଜାଣି ଚାରି ପାଞ୍ଚ ଛଅ ଏମିତି କରି ଦଶଦିନ ବିତିଗଲା ହରିଆର ଦେଖା ନାହିଁ ! କାଶିଆ ବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇ ଖୋଜା ଖୋଜି କଲା , ଘରେ ସମସ୍ତେ ଚିନ୍ତିତ ! ଛୁଆ ଗୁଡ଼ାକ ବା ବା ! ହୋଇ ଠିକ୍ ସେ ଖିଆପିଆ କଲେନାହିଁ । ହରିଆ ଗଲା କୁଆଡେ ? 

କିଏ କହିଲା ବାଟରେ କେଉଁଠି ଦୁର୍ଘଟଣାଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇ କେବେଠୁ ମରିହଜି ଗଲାଣି ତ , କିଏ କହିଲା ନୃସିଂହବାବା ସହ ହିମାଳୟ ପଳେଇ ଗଲା ଆଉ କିଏ କହିଲା ପୁରୀରେ ଏବେ କାଳେ ସେ ଭିକମାଗି ଦିନ କାଟୁଛି । ଲୋକେ କୁହାକୁହି ହେଲେ କି କାଶିଆ ଆଉ କାଶିଆ ବୋହୂଟା କାଳେ ତାକୁ ବହୁତ ଖଟାଇଲେ ପୁଣି ଖାଇବା ପିଇବାରେ ହଇରାଣ କଲେ ତେଣୁ ସେ ରାଗିକି ଘର ଛାଡ଼ି କୁଆଡ଼େ ପଳେଇ ଯାଇଛି । କାଶିଆ ବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇ କାମଧନ୍ଦା ସବୁ ଛାଡି଼ ପୁରୀ ଯାଇ ଭାଇକୁ ବହେ ଖୋଜିଲା ହେଲେ ଶେଷରେ ନ ପାଇ ମୁଣ୍ଡ ତଳକୁ ଝୁଲାଇ ଫେରି ଆସିଲା ।

ପନ୍ଦର ଦିନ ପରେ ଦିନେ ସକାଳେ ବିଲ ପଟୁ ଚାଲି ଚାଲି ହରିଆର ଫେରିବାର ଦେଖାଗଲା । ଯେତେ ଯିଏ ପଚାରିଲେ ବି କାହାରିକୁ କିଛି ସେ କହିଲା ନାହିଁ  ।  ସେ ଏତେ ଦିନ କୁଆଡେ ଯାଇଥିଲା , କେଉଁଠି ଥିଲା ? ସବୁ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଗୋଟିଏ ମୃଦୁହାସ୍ୟ ସହ ନୀରବତା  । ଦଶିଆ ମାଆ ଆଖିରେ ଲୁହ ଆଉ  ଛୁଆ ଗୁଡ଼ିକ ତାକୁ ଦେଖିବା କ୍ଷଣି ବା ବା  କହି ଯାଇ କୁଣ୍ଡାଇ ପକେଇଲେ । କାଶିଆ ରାଗିକି ଭାଇକୁ ଭୀଷଣ ଗାଳି ଦେଲା , ତା' ପରେ ଆଖିର ଲୁହ ଲୁଚାଇବା ପାଇଁ ଘର ଭିତରକୁ ପଳେଇ ଗଲା । ହରିଆ ଶେଷରେ କହିଲା , ଦଶିଆ ମା ! ପନ୍ଦର ଦିନ ମୋ ବିନା ରହିପାରୁନ ମୁଁ କ'ଣ ସବୁଦିନ ତୁମ ସହ ରହି ପାରିବି ? ଦୃଢ଼ ହୁଅ !

ପୁରୀରୁ ଫେରିବା ପରେ ଦିନେ କାହାରିକୁ କିଛି ନ କହି ହରିଆ ତା' ନାଁରେ ଥିବା ଜମିବାଡ଼ି ସବୁ କାଶିଆ ନାମରେ କରିଦେଇ ଆସିଲା , କେହି କିଛି ଜାଣିଲେ ନାହିଁ । ସେବେ ଠାରୁ ସେ ଖୁବ୍ କମ୍ କଥା କୁହେ , ଭାଗବତ ମନଧ୍ଯାନ ଦେଇ ଶୁଣେ । 

ଚୈତ୍ର ମାସରେ ଗାଁରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଠାକୁରାଣୀ ମେଳା ହୁଏ  । ଗାଁ ଯାକ ସମସ୍ତଙ୍କ ଘରେ ବନ୍ଧୁବାନ୍ଧବ ଭର୍ତ୍ତି । ଦିନେ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ଭାଗବତ ଟୁଙ୍ଗିରୁ ଫେରିଆସି କହିଲା , ଦଶିଆ ମାଆ ଟିକିଏ ଶୁଣିଲ ! କାବେରୀ‌ ରୋଷେଇ କରୁଥିଲା ବାହିରି ଆସି ମୁଣ୍ଡରେ ଲୁଗା ଦେଇ ପଚାରିଲା ନନା କ'ଣ ହେଲା କି ? ନା ଲୋ ମା ! କିଛି ନୁହେଁ  । ଆଜି ଟିକିଏ ଜଲ୍ଦି ରୋଷେଇବାସ ସାରି ଛୁଆଙ୍କୁ ଖାଇବାକୁ ଦେଇ ଖାଇନିଅ । ଦେଖ୍ ତ ! ଏ କାଶିଆଟାର ସବୁବେଳେ ଡେରି  । ସେ ବି ଆଜି ସହଳ ଆସିଯିବ ଯେ ବ୍ୟସ୍ତ ହୁଅନି । ତୁମେ ଏବେ ଯାଅ ଜଲ୍ଦି ରୋଷେଇ ସାରିଦିଅ ।

କାବେରୀ ହରିଆ କଥାରୁ କିଛି ବୁଝି ପାରିଲା ନାହିଁ । କହିଲା , ନନା ! କ'ଣ ସବୁ କହୁଚ ମୁଁ କିଛି ବୁଝି ପାରୁନି । ସମୟ ଛଅଟା ବାଜିଛି ସବୁ ଦିନ ତ ନଅଟାରେ ଖାଅ , ଆଜି ଏତେ ତର ତର କାହିଁକି ? ହରିଆ ଧିର କଣ୍ଠରେ କହିଲା , ଦଶିଆମା ! ମୋ ସମୟ ସରି ଆସିଲାଣି । ତୁମେ ଜମା ବ୍ୟସ୍ତ ହୁଅନି , ଏବେ ଆହୁରି କିଛି ସମୟ ବାକି ଅଛି । ଯାଅ  ତ ! ସିଘ୍ର ରୋଷେଇ ସାରି ଛୁଆଙ୍କୁ ଆଗ ଖାଇବାକୁ ଦିଅ । ଏହି ସମୟରେ କାଶିଆ ହାଟରୁ ଆସି ପହଁଚିଲା , କାବେରୀ କାନ୍ଦି କାନ୍ଦି ଦୌଡ଼ି ଗଲା ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ପାଖକୁ । ହେଇଟି ଶୁଣିଲ ! ନନା ସବୁ ଇଆଡ଼ୁ ସିଆଡ଼ୁ  କ'ଣ ଗପୁଛନ୍ତି !

ହରିଆ ଯାଇ ନିଜ ବିଛଣା ଭଲ ଭାବେ ପାରି ଦେଇ ଧିରେ ସୁସ୍ଥେ ଗଡି ପଡ଼ିଲା । ତତକ୍ଷଣାତ୍ ପରିବାରର ସବୁ ସଦସ୍ୟ ରୁଣ୍ଡ ହୋଇଗଲେ , ସାହି ପଡ଼ିଶାର ଲୋକ ବି ଆସି ଜମା ହୋଇଗଲେ । ହରିଆ କହିଲା , ଓଃ ! କି ଭାଗ୍ୟ ମୋର ,ଏତେ ଲୋକ ! ହଉ ଆଉ ବିଳମ୍ବ କାହିଁକି ? ନିର୍ମାଲ୍ୟ ପାଣି ଆଣ । 

କାଶିଆ ଭାବିଲା ଭାଇଟା ନାଟକ କରୁଛି , ଦିନେ ଏମିତି ସାମାନ୍ୟ ଜ୍ୱର ଝାଡ଼ା ହୋଇ ବିଛଣାରେ ପଡ଼ିଯାଇ କହିଲା , ମୋ ସମୟ କାଳ ଆସିଗଲା ମୁଁ ଆଉ ବଞ୍ଚିବିନି ! ତା' ପରଦିନ ସକାଳୁ ପଖାଳ ଖାଇ ବିଲକୁ ବାହାରିଥିଲା ‌। ହେଲେ ସ୍ତ୍ରୀ ଲୋକ ତ ସରଳ ବିଶ୍ୱାସୀ ସାଙ୍ଗେ ସାଙ୍ଗେ ଧାଇଁ ଯାଇ ନିର୍ମାଲ୍ୟ ପାଣି ଆଣିଲେ । ସମସ୍ତେ ଚାମଚେ ଚାମଚେ ଦେଲେ । ଶେଷରେ ହରିଆ କାଶିଆକୁ ଡ଼କାଇ ପଠାଇଲା , ହରିଆ ଆସିବାରୁ ପାଖକୁ ଡାକି ଧୀର କରି କହିଲା , କାଶିଆରେ ! ଭାଇ ମୁଁହରେ ପାଣି ଟିକିଏ ଦେବୁନି ? କାଶିଆ ଆଖିରେ ଲୁହ ଜକେଇ ଆସିଲା । କହିଲା , ନନା ! ଏମିତି କାହିଁକି ହେଉଛୁ ଯେ ତୋର କ'ଣ ହେଇଛି ? ଏପଟେ ସ୍ତ୍ରୀ ଲୋକଙ୍କ ଆଖିରେ ଲୁହ , କେତକୀ ଅସମ୍ଭାଳ ! ମାର କାନ୍ଦ ଦେଖି ସାନ ଛୁଆ ଗୁଡ଼ାକ ରଡ଼ି ଛାଡ଼ିଲେ । ବଡ଼ ପୁଅ ଦଶିଆଟା ମାମୁଁ ଘରେ ରହି ପଢ଼ୁଥିଲା ତା'ର କ'ଣ ମନ ହେଲା କେଜାଣି ସେଦିନ କଲେଜ ନ ଯାଇ ଘରକୁ ପଳାଇ ଆସିଥିଲା । 

ହରିଆ କାଶିଆକୁ ତା'ର ମୁହଁ ପାଖରେ କାନ ଡେରିବା ପାଇଁ ଇଙ୍ଗିତ କଲା , ସେ ଆଉ ଭଲ ଭାବେ ପୂର୍ବ ଭଳି କଥା ହୋଇ ପାରୁ ନ ଥିଲା । ହାତ ଠାରି କହିଲା , ଟିଣ ବାକ୍ସରେ ଜମିର କାଗଜ ପତ୍ର ସବୁ ଅଛି । ପିଲାଙ୍କ ଯତ୍ନ ନେବୁ ପାଠଶାଠ ପଢେଇ ମଣିଷ କରେଇବୁ । ଶେଷରେ ଚମ୍ପାବୁଢ଼ୀ ଆସି ପୁଅ ମୁହଁରେ ପାଣି ଦେଲା , କାନ୍ଦି କାନ୍ଦି ଅଥୟ ହେବାରୁ ବୁଢ଼ୀକୁ ବାହାରକୁ ନେଇଗଲେ । ହରିଆ କହିଲା , ହେଇ ମୋ ବାପା ଆସିଲେଣି ମୋତେ ନେବାପାଇଁ , ହେଇ ମୋ ଦାଦୀ ଆସି ଅପେକ୍ଷା କଲେଣି ମୁଁ ଯାଏଁ ।

ହରିଆ ଆଖି ବନ୍ଦ କରି ଭଗବାନଙ୍କୁ ସ୍ମରଣ କଲା ତା' ପରେ ଦେଖିଲା କି  ତା' ଦେହ ସେଇମିତି ବିଛଣାରେ  ପଡ଼ିରହିଛି ଏକଦମ୍ ସ୍ଥିର ଅବିଚଳ ହୋଇ । ତା'ର ପ୍ରିୟଜନ ସବୁ କାନ୍ଦୁଛନ୍ତି । ଦାଦୀ କହିଲା , ହରିଆରେ ! ତୋ ସମୟ ସରିଛି ! ବାପା କହିଲେ , ଆସ ଯିବା ! ତୁ ମୁକ୍ତି ଲଭିଛୁ ।