ମନ

ପାଞ୍ଚ ଜ୍ଞାନେନ୍ଦ୍ରିୟ ଅଟେ ଚକ୍ଷୁ କର୍ଣ୍ଣ

ଜିହ୍ଵା ତ୍ଵଚା ଏବଂ ନାସା

କର୍ମେନ୍ଦ୍ରିୟ ପାଞ୍ଚ ଅଟେ ହସ୍ତ ପାଦ

ପାୟୁ ଉପସ୍ଥ ଓ ଭାଷା ।

ଚାରିଗୋଟି ଅନ୍ତରିନ୍ଦ୍ରିୟ ଅଟନ୍ତି

ବୁଦ୍ଧି ଗର୍ବ ଚିତ୍ତ ମନ

ବ୍ୟକ୍ତିର ଇନ୍ଦ୍ରିୟ ଏହିପରି ଭାବେ

ହୋଇଅଛି ବିଭାଜନ ।

ଏହି ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ ଇନ୍ଦ୍ରିୟ ମଧ୍ୟରେ

ରାଜା ପରା ଅଟେ ମନ

ମନକୁ ସଂଯମ କରିବା ବ୍ୟକ୍ତିଟି

କରେ ଅସାଧ୍ୟ ସାଧନ ।

ବାଟ ଓ ଅବାଟ ଭଲ ଅବା ମନ୍ଦ

ମନ ଦ୍ଵାରା ଜାଣିହୁଏ

ମନଟି ସୁଦୃଢ଼ ରହିଲେ କଦାପି

ଅବାଟେ ବ୍ୟକ୍ତି ନଯାଏ ।

କାମନା ବାସନା ବିଷୟ ଭୋଗରୁ

ମନ ଯଦି ରହେ ଦୂରେ

ସେତେବେଳେ ପରା ମନରେ ସ୍ଥିରତା

ଆସିଥାଏ ବ୍ୟକ୍ତି ଠାରେ ।

ଇନ୍ଦ୍ରିୟ ସର୍ବଦା ବ୍ୟକ୍ତିର ମନକୁ

କରିଥା'ନ୍ତି ବିଚଳିତ

ଅସ୍ଥିର ମନରେ କାମ କଲେ ବ୍ୟକ୍ତି

ହୁଏ କାର୍ଯ୍ୟେ ପରାଜିତ ।

କାର୍ଯ୍ୟରେ ବିଫଳ ହୁଅ ଯଦି କେବେ

ଦିଅ ନାହିଁ ଭାଙ୍ଗି ମନ

ସଫଳ ହୋଇବ ଦୃଢ଼ ମନେ କାର୍ଯ୍ୟେ

ଦେଲେ ପୁନର୍ବାର ଧ୍ୟାନ ।

ହାନି ପରେ ଲାଭ ଜନ୍ମ ପରେ ମୃତ୍ୟୁ

ଆସେ ଦିନ ପରେ ରାତି

ବିଫଳତା ପରେ ଆସେ ସଫଳତା

ସମୟର ଏହା ଗତି ।

ମନ ସ୍ଥିର ପାଇଁ ଯୋଗୀଋଷିଗଣ

କରିଥା'ନ୍ତି ପରା ଧ୍ୟାନ

ମନ ଏକ କରି ଧ୍ୟାନ ବଳେ ସିଏ

କରନ୍ତି ଦେବ ଦର୍ଶନ ।

ପଢ଼ାବେଳେ କେବେ ପାଠକ ପାଠିକା

ନଦିଅ ଅନ୍ୟତ୍ର ମନ

ବକ ପରି ସ୍ଥିର ମନେ ସଦା ତୁମେ

କର ବିଦ୍ୟା ଅଧ୍ୟୟନ ।