ଉତ୍କଳମଣି

ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲାର ସତ୍ୟବାଦୀ ନିକଟେ

                ସୁଆଣ୍ଡୋ ଗ୍ରାମ ଅବସ୍ଥିତ

ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ ନିମନ୍ତେ

                ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡେ ଏହା ସୁପରିଚିତ ।

ପିତା ଥିଲେ ତାଙ୍କ ଦୈତାରୀ ଦାସ

            ସ୍ବର୍ଣ୍ଣମୟୀ ଦେବୀ ମାତାଙ୍କ ନାମ

ବାଳ ଅବସ୍ଥାରୁ ଛେଉଣ୍ଡ ହୋଇଲେ

             ଦୁହେଁ ତ୍ୟାଗ କଲେ ଇହଧାମ   ।

ଯୁବାବସ୍ଥାରେ ପଦାର୍ପଣ କରି

              ଆରମ୍ଭିଲେ ଖୁସିର ସଂସାର

ପୁତ୍ର ସନ୍ତାନର ଜନକ ସାଜିଲେ

              ପରିବାର ହେଲା ଭରପୁର       ।

ବିଧାତାଙ୍କୁ କିନ୍ତୁ ମଞୁର ନଥିଲା

              ତାଙ୍କର ଏହି ହସଖୁସି

ଶିଶୁ ପୁତ୍ରର ଦାୟିତ୍ଵ ଦେଇ

               ପତ୍ନୀ ହେଲେ ସ୍ବର୍ଗବାସୀ       ।

କିଛି ଦିନ ପରେ ଏକ ମାତ୍ର ପୁତ୍ର

               ହୋଇଥିଲେ ରୋଗାକ୍ରାନ୍ତ

ପୁତ୍ରର ମଧ୍ୟ ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଲା ଲାଗିଲା

              ବିଧାତାଙ୍କର ଚାପୁଡ଼ା ଶକ୍ତ  

ସଂସାର ସେବାରେ ନିର୍ଲିପ୍ତ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ

             କର୍ମ ପଥରୁ ହୋଇନଥିଲେ ବିଚ୍ୟୁତ  ।

ଛାତ୍ର ଜୀବନରୁ ଦୁଃଖିଙ୍କ ସେବା ଲାଗି

             କରିଥିଲେ ସଂକଳ୍ପବଦ୍ଧ

ସ୍ବଇଚ୍ଛାରେ ସେବାକାର୍ଯ୍ୟେ ହେଲେ ନିୟୋଜିତ

              ସରକାରୀ ଚାକିରୀରେ ନହୋଇ ଆବଦ୍ଧ ।

ସାକ୍ଷୀଗୋପାଳ ଠାରେ ସତ୍ୟବାଦୀ ବନବିଦ୍ୟାଳୟ

               ପାଠଶାଳା କଲେ ସେ ଯେ ସ୍ଥାପନ  

ଏହି ବିଦ୍ୟାଳୟର ପ୍ରଥମ ଲକ୍ଷ ଥିଲା

               ଜ୍ଞାନ ପ୍ରଦାନ ସହ ଆଦର୍ଶ ଚରିତ୍ର ଗଠନ  ।

ସରଳ ଜୀବନଯାପନ ସହ ଦେଶପ୍ରେମୀ ହେବାର

               ଶିକ୍ଷା କରାଯାଉଥିଲା ଏଠାରେ ପ୍ରଦାନ  

ଉଚିତ୍ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ ନିମନ୍ତେ ପରିଗଣିତ

                ହେଲା ଏହା ଭାରତର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଅନୁଷ୍ଠାନ ।

ସେହି ସମୟରେ ବନ୍ୟା ଦୁର୍ଭିକ୍ଷରେ

              ଓଡ଼ିଶା ରାଜ୍ୟ ହେଉଥିଲା ବହୁ ଆକ୍ରାନ୍ତ     

ପୋକ ମାଛି ପରି ଜନ ସାଧାରଣଙ୍କ

               ମହାମାରୀରେ ଜୀବନ ହେଉଥିଲା ଅନ୍ତ   ।

ଦୁଃଖି ଦରିଦ୍ରଙ୍କ ସାହାଯ୍ୟ ନିମନ୍ତେ

                 ସର୍ବଦା ବଢାଉଥିଲେ ସେ ହାତ  

ପ୍ରାଣପଣେ ତାଙ୍କ ସେବା କରି

                 ଲଭୁ ଥିଲେ ଆତ୍ମ ସନ୍ତୋଷ ।

ଥିଲେ ସେ ସୁବକ୍ତା, ଶ୍ରେଷ୍ଠ କବି ପୁଣି

                ସମାଜେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ସାମ୍ବାଦିକ

ତାଙ୍କରି ଚେଷ୍ଟାରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଲା

                 ପତ୍ରିକା "ସମାଜ" ନାମକ      ।

ଏହି ପବିତ୍ର ଆତ୍ମା ୧୯୨୮ ମସିହାରେ

                 କରିଥିଲେ ଶେଷ ନିଃଶ୍ୱାସ ତ୍ୟାଗ

ନମସ୍ୟ "ଉତ୍କଳମଣି ଗୋପବନ୍ଧୁ"

          ସର୍ବଦା ବିରାଜିତ ହୃଦୟେ ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ଆଗ ।