ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ରାମାୟଣ ଆଦ୍ୟ କାଣ୍ଡ

ଏଥୁ ଅନନ୍ତରେ କହନ୍ତି ଗଉରୀ

ଶଙ୍କର ମୁଖକୁ ଚାହିଁ ।

ଶ୍ରୀରାମ ଚରିତ କୁହ ମୋତେ ନାଥ

ଆତୁର ଶୁଣିବା ପାଇଁ ।।

ଶଙ୍କର କହନ୍ତି ଶୁଣ ସହଚରୀ

ଦେଇକରି ମନ କର୍ଣ୍ଣ ।

ଶ୍ରୀରାମ ଚରିତ ମୁକ୍ତି ମକରନ୍ଦ

ଶୁଣି ତୋଷକର ମନ ।।

ସରଜୁ ନଦୀ କୂଳରେ ଏକଇ ନଗରୀ

ନାମ ଅଯୋଧ୍ୟା ଅଟଇ ।

କୋଶଳ ରାଜ୍ୟର ରାଜଧାନୀ ସେହି

ଦଶରଥ ରାଜା ତହିଁ ।।

ଦଶରଥଙ୍କର ତିନି ରାଣୀ ଥିଲେ

କୌଶଲ୍ୟା କୈକେୟୀ ସୁମିତ୍ରା ।

ପ୍ରଜା ପାଳନରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଉତ୍ତମ

ସୁଖ ଶାନ୍ତି ମୁକ୍ତି ମନ୍ତ୍ରା ।।

ବହୁଦିନୁ ସେହୁ ଥିଲେ ଅପୁତ୍ରିକ

ପୁତ୍ରେଷ୍ଟି ଯଜ୍ଞ ସକାଶେ ।

ଋଷି ବଶିଷ୍ଠଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ନେଲେ

ପୁତ୍ର ପାଇବାର ଆସେ ।।

ଆୟୋଜନ କଲେ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର

ଋଷ୍ୟଶୃଙ୍ଗଙ୍କୁ ଡକାଇ ।

ଯଜ୍ଞ ଆରମ୍ଭିଲେ ଅଯୋଧ୍ୟା ରାଜ୍ୟରେ

ମହା ଆଡମ୍ବର ହୋଇ ।।

କାଳକ୍ରମେ ତିନିରାଣୀ ପୁଷ୍ପବତୀ

ହୋଇଲେ ଚରୁ ଖାଇଣ ।

ଦଶରଥ ମନ ମହା ଉଲ୍ଲସିତ

ହେଉଥାଏ ପୁଣ ପୁଣ ।।

ତିନି ରାଣୀ ଗର୍ଭୁ ଚାରିଭାଇ ଜାତ

ହୋଇ ସୁକୋମଳ ଠାଣି ।

ଅଯୋଧ୍ୟା ନଗରୀ ଉଲ୍ଲସିତ ହେଲା

ହସିଲା ଧରଣୀ ରାଣୀ ।।

କୌଶଲ୍ୟା ଗର୍ଭରୁ ରାମ ହେଲେ ଜାତ

କୈକେୟୀ ଗର୍ଭୁ ଭରତ ।

ସୁମିତ୍ରା ଗର୍ଭୁ ଯେ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଶତ୍ରୁଘ୍ନ

ଦୁଇ ଭାଇ ହେଲେ ଜାତ ।।

ଧନୁର୍ବିଦ୍ୟା ଆଉ ବିଦ୍ୟା ଅଧ୍ୟୟନ

କରିଲେ ଯେ ଚାରି ଭାଇ ।

ବସିଷ୍ଟ ଋଷି ଯେ ପ୍ରାଞ୍ଜଳ ଭାବରେ

ସବୁ ତ ଦେଲେ ବତାଇ ।।

ଜାଗ ରକ୍ଷା ଅର୍ଥେ ବିଶ୍ଵାମିତ୍ର ମୁନି

ଆସିଲେ ରାମ ର ପାସ ।

ଅସୁର ବିନାସି ରଘୁକୂଳ ଇନ୍ଦୁ

ରଖିବେ ଋଷିଙ୍କ ଆସ ।।

ତାଡକା ମାରିଲେ ଅହଲ୍ୟା ତାରିଲେ

ଗଲେ କୈବର୍ତ ପାସ ।

କୈବର୍ତ ବିଚରା କହେ ଧୀରେ ପ୍ରଭୁ

ନୌକାରେ ବସିବ କିଶ ।।

ସାମାନ୍ୟ ଡଙ୍ଗା ଏ ପୋଷେ ମୋ କୁଟୁମ୍ବ

କେମନ୍ତେ ରଖିବ ପାଦ ।

ନାରୀ ହୋଇ ଉଭା ହୋଇଲେ ଏ ଡଙ୍ଗା

ମୋତେ ହୋଇବ ବିପଦ ।।

କୁହନ୍ତି ସଧିରେ ରାମ ନାରାୟଣ

ବିଶ୍ୱାସ ମୋ ଠାରେ ରଖି ।

ପାରିକର ମୋତେ ମିଥିଲା ଯିବି ମୁଁ

ସୀତା ସ୍ଵୟମ୍ବର ଦେଖି ।।

ଡଙ୍ଗାରେ ବସାଇ ନାବିକ ବାହଇ

ନାଆ ଗଲା ଆର କୁଳ ।

ମିଥିଲା ଯିବାର ଉଦ୍ୟତେ ଦେଖିଲେ

ସୁନ୍ଦରୀ ଗୋଟେ ଫୁଲ ।।

ରୂପ ଶୋଭା ତାଙ୍କ ଦିଶେ ଅନୁପମ

ସାକ୍ଷାତ ଦେବୀ ପ୍ରତିମା ।

ସୁନ୍ଦରତା ପଣେ କିଏ ହେବ ସରି

କେମିତି ଦେବି ଉପମା ।।

ମିଥିଳା ରାଜ୍ୟରେ ଅତି ମନୋହରେ

ହେଉଅଛି ସ୍ଵୟମ୍ବର ।

ଲକ୍ଷେ ରାଜାଙ୍କୁ ଯେ ଆମନ୍ତ୍ରଣ କରି

ବସାଇଛନ୍ତି ସଭାର ।।

ଋଷି ବିଶ୍ଵାମିତ୍ର ସାଥେ ବେନି ଭାଇ

ପ୍ରବେଶିଲେ ସଭା ସ୍ଥଳ ।

ମଦମତ୍ତ ଗର୍ବେ ସର୍ବ ରାଜା ଗଣ

ଚାହିଁଛନ୍ତି ପଲ ପଲ ।।

ଉଠିଲେ ରାଜର୍ଶୀ କହିଲେ ସେ ହସି

ଆରମ୍ଭିବ ସ୍ଵୟମ୍ବର ।

ସୀତା କୁମାରୀଙ୍କୁ ସଭା ମଧ୍ୟେ ଆଣି

ଦେଖାଅ ଦାସୀ ସତ୍ୱର ।।

ସଭା ମଧ୍ୟେ ଆସି ଉଭା ହେଲେ ଦେବୀ

ସାକ୍ଷାତ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ଚାନ୍ଦ ।

ଦେଖି ଦାଶରଥି ସୁନ୍ଦରୀ ପ୍ରତିମା

ହସିଦେଲେ ମନ୍ଦ ମନ୍ଦ ।।

ଜଣେ ପରେ ଜଣେ ସମସ୍ତ ରାଜନ

ଭାଙ୍ଗିବାକୁ ଗଲେ ଧନୁର ।

କେହି ନ ପାରିଲେ ଶିବଧନୁ ଭାଙ୍ଗି

ଯେତେକ ଥିଲେ ତହିଁର ।।

ଦୁଃଖ ମନେ ତହୁଁ ଜନକ ରାଜର୍ଷି

ବୁଦ୍ଧି ହୋଇଗଲା ବାମ ।

ଲକ୍ଷେ ରାଜା ଯହିଁ ଭାଙ୍ଗି ନ ପାରିଲେ

ଶିବ ଧନୁ ଶରାସନ ।।

ବିଶ୍ଵାମିତ୍ର ତହୁଁ କହିଲେ ରାମଙ୍କୁ

ଦେଖ ବତ୍ସ ତୁମେ ଥରେ ।

ଅବଶ୍ୟ ଭାଙ୍ଗିବ ଧନୁ ଶରାସନ

ବିଶ୍ୱାସ ଅଛି ମୋ ଠାରେ ।।

ଦୁର୍ବାଦଳ ରାମ ଶ୍ୟାମଳ ମୁରତି

ଉଠିଲେ ଯେବେ ଆସନୁ ।

ସବୁ ରାଜଗଣ ହସିଲେ ଯେସନ

ଛୁଇଁ ନ ପାରିବେ ରେଣୁ ।।

ଚଳନ୍ତି ସଧିରେ ଶିବ ଧନୁ ପାସ

ସୁକୁମାର ରାମ ରାଣ ।

ଉଲ୍ଲସିତ ମନେ ଜନକ ନନ୍ଦିନୀ

ଉଲ୍ଲସିତ ଦାସୀ ଗଣ ।।

ବାମ କରେ ଧରି ସେ ଶରାସନ କୁ

ଦକ୍ଷିଣେ ଜୋଖିଲେ ଶର ।

ଘୋର୍ଘର ନାଦ ରେ ବେନି ଖଣ୍ଡ ହେଲା

କମ୍ପି ଗଲା ତିନିପୁର ।।

ଦେବତା ମାନେ ଯେ ଆକାଶ ମାର୍ଗରୁ 

କଲେ ରାମେ ଆଶୀର୍ବାଦ ।

ଜନକ ଦୁହିତି ହୁଅନ୍ତି ଯେ ତୃପ୍ତି

ଦେଖିଲି ଆଜି ମରଦ ।।

ବରଣ ମାଳାକୁ ସୀତାସତୀ ଆସି

ରାମଙ୍କ ଗଳାରେ ଦେଲେ ।

ଜନକ ରାଜା ଯେ ଦଶରଥ ପାଶେ

ଚିଟାଉ ପ୍ରେରଣ କଲେ ।।

     

ଆଦ୍ୟ କାଣ୍ଡ ଏଥୁ ହେଲା ସମାପନ

ଶୁଣ ସୁଜ୍ଞଜନ ମଣୀ ।

ପଦ ଯୋଡି ଗିତ ଲେଖି ଦେଇଅଛି

ମୁଢ ଶୁଭଇନ୍ଦୁ ଭଣି ।।