ସବର୍ଣ୍ଣଙ୍କ ଦୁଃଖ

ଜଣା ନାହିଁ ମତେ କିଏ ସେ ଗଢ଼ିଛି

ଏ ସବର୍ଣ୍ଣ ଅସବର୍ଣ୍ଣ ଜାତି,

ତଥାପି ଏତିକି ବୁଝିତ ପାରୁଛି

ଏଥି ଲାଗି ଉଠେ କେତେ ତାତି ।

ସବର୍ଣ୍ଣ ଘରରେ ଜନମ ପାଇଁକି

ଏତେ ଏତେ ସରକାରୀ ଅତ୍ୟାଚାର,

ସିଜୁ ବାଡ ଏଠି ଚାଇନା କାନ୍ଥ

ବାଉଁଶ କଣିରେ ଚାଲେ ଶିକ୍ଷା ସଂସ୍କାର ।

ନାମକୁ ମାତର ଜାତି ଉଚ୍ଚା ହେଲେ

କରମ କି କେବେ ଉଚ୍ଚା ହୁଏ,

ଜାତି ନନ୍ଦିଘୋଷ ଟାଣିବେକି ଭାଇ

ଯଦି ଘୋଡା ମୁହେଁ ଦାନା ବନ୍ଧା ଥାଏ ।

ଜାତିକୁ ନେଇ ଗରବ କରି କିଏ

କେବେ ରାଜା କାହିଁ ହେଉ ନାହିଁ,

ଚୁଲି ଜାଳ ପଛେ ବାଆକୁ ଯାଉ

ଫୁଟାଣିଆ ପରି ଆମ ଫୁଟାଣି ଛାଡିବା ନାହିଁ ।

ଆହେ ମହାନ ଆତ୍ମା ମହାତ୍ମାଗାନ୍ଧୀ,ଆମ୍ବେଦକର

ଏମିତି କାହିଁକି ତୁମେ ମିଶିକି କଲ,

ଜାଣି ଜାଣି କଣ ତୁମେ ଖୁସିରେ ଏମିତି

ସବର୍ଣ୍ଣଙ୍କ ଲାଗି ଗାତଟିଏ ଖୋଳି ଦେଲ ।

ଆଉ କିବା ଅଛି ସେଇ ପୁରୁଣା ରୀତି

ଯାହାକୁ କରୁଥିଲ ତୁମେ ଅସ୍ତ୍ର,

ସେଇ ଅସ୍ତ୍ର ଆଜି ନିରର୍ଥକ ସାଜି

ହୋଇଛି ସବର୍ଣ୍ଣଙ୍କ ଲାଗି ମାରଣାସ୍ତ୍ର ।

କୋଟା ରାଜନୀତି ଚାଲିବ କେଯାଏଁ

କିଏବା ଦେବ ଏ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର,

ସବର୍ଣ୍ଣ ପିଲାଏ ଭଲ ଫଳ କରି

ବିନା କୋଟାରେ ରୁହନ୍ତି ବେକାର ।

ଧନ୍ୟ ଆହେ ସରକାର 

ତୁମ ଶହେ ଖୁରାକୁ କୋଟି ନମସ୍କାର,

କେତେ ଆଉ କିଭଳି କଲେ ତୁମ ତିରସ୍କାର

ଉଠାଇ ଦେବହେ ଏ ଜାତି କୋଟାଵାଲା ପ୍ୟାର।

ଭଲ କରି ପଦେ ଓଡ଼ିଆ ନପଢି,ନଲେଖି

ଅନେକ ହେଉଛନ୍ତି ଏଠିକ ଶିକ୍ଷକ,

ସିଏ ସବୁଯାହା ଶିକ୍ଷାଦାନତ କରିବେ

ସତେ ଅବା ଶାଗୁଣା ହେଉଛନ୍ତି ଚିକିତ୍ସକ ।

କୋଟାରେ କୋଟାରେ ସରକାରୀ ଚାକିରୀ ମିଳେ

ବିଚରା ବିନା କୋଟାବାଲାଟି ଦିନ ଦିପ୍ରହରେ ନାମ ନିଏ,

ନିଜ ସ୍ୱାଭିମାନକୁ ଅଣ୍ଟା ଝୁଲାରେ ପୁରାଇ

ହାତ ପାତି ପାତି ସରମରେ ସରି ମରି ଯାଏ ।

ଯୁଗ ପରା ଆଜି କୋଉଠୁ ଯାଇକି

କୋଉଠିକି ଆସି ପହଂଚିଗଲାଣି,

ତଥାପି ଫାଇଭ ଜି ଯୁଗରେ ତୁମର ସେ

ଟୁ ଜି କିଳା ସବର୍ଣ୍ଣଙ୍କ ଲାଗି ବ୍ରହ୍ମକିଳା ସାଜିଲାଣି ।

ଭଲ ହେବ ଏବେ ସବୁ କୋଟାରେ ଦେଉଛ

କୋଟାରେ କାଇଁ ଦେଇ ଦେଉନ ଛୁଆ,

ବିଚରା ବିଚାରି ଆଉ ଦୁଃଖ ପାଇବେନି

ମନଟା ଗାଇବ ହାଉଲେ ହାଉଲେ ହୁଆ ହୁଆ ।।