Library
Profile
ପୁରୁଷ
ପୁରୁଷ
ପରମ ପୁରୁଷ ସୃଜିଲେ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ
ବ୍ରହ୍ମା ତାହାଙ୍କର ସୃଷ୍ଟି ।
ବ୍ରହ୍ମା ସାରା ସୃଷ୍ଟି ସରଜନା କଲେ
ବୋଲାଇଲେ ପରମେଷ୍ଠୀ ॥୧॥
ସେ ପୁରୁଷଙ୍କର ସହସ୍ର ମସ୍ତକ
ସହସ୍ର ଲୋଚନ ଜାଣ ।
ସହସ୍ର ପାଦରେ ବ୍ୟାପ୍ତ ଚରାଚରେ
ଅଧଃ ଉର୍ଦ୍ଧ୍ବେ ବିଦ୍ୟମାନ ॥୨॥
ଯାହା ବିଦ୍ୟମାନ ଭୂତ ଭବିଷ୍ୟତ
ସର୍ବର୍ତ୍ର ସେ ବିରାଜିତ ।
ଏକ ପାଦ ଅଂଶ ବିଭୁତିରେ ତାଙ୍କ
ବ୍ୟାପ୍ତ ଏ ସାରା ଜଗତ ॥୩॥
ଅପର ତ୍ରିପାଦ ଭୂମିରେ ବୈକୁଣ୍ଠ
ଗୋଲୋକ ସାକେତ ଶିବ ।
ଦିବ୍ଯ ଲୋକମାନ ରହିଛନ୍ତି ସ୍ଥିତ
ପୁରାଣ ପୁରୁଷ ଧ୍ରୁବ ॥୪॥
ମାୟାମୟ ଯୁକ୍ତ ଏଇ ଜଗତର
ଉର୍ଦ୍ଧ୍ବରେ ସ୍ଥିତି ତାଙ୍କର ।
ଜଡ ଚେତନ ଉଭୟ ଜଗତରେ
ରହିଛି ବ୍ୟାପ୍ତି ତାଙ୍କର ॥୫॥
ସେ ଆଦିପୁରୁଷ କରତା ସୃଷ୍ଟିର
ସୃଜିଲେ ଅଧିପୁରୁଷ ।
ହିରଣ୍ୟଗର୍ଭଙ୍କୁ ,ତାଙ୍କରି ତେଜରେ
ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଲା ପ୍ରକାଶ ॥୬॥
ଭୂମି ଦେବ ଦାନବ ତୀର୍ଯ୍ୟକଯୋନି
ସୃଷ୍ଟ ହେଲେ ତାଙ୍କଠାରୁ ।
ଦଧି ଘୃତ ପଶୁ ବେଦ ମନ୍ତ୍ର ଛନ୍ଦ
ଅଶ୍ବ ମେଣ୍ଢା ଛାଗ ଗୋରୁ ॥୭॥
ଦେବଗଣ ସାଧ୍ଯ ଋଷି ସେ ପୁରୁଷ
ତାପରେ କଲେ ସର୍ଜନ ।
କୁଶ ଅଭିଷିକ୍ତ କରାଇ ତହିଁରେ
ସେମାନେ କଲେ ଯଜନ ॥୮॥
ବିଭାଜନ ଯେବେ ହେଲା ତାହାଙ୍କର
ବିକଳ୍ପନା ଜନମିଲା ।
>
ମୁଖ ବାହୁ ଜଙ୍ଘ ପାଦ ତାହାଙ୍କର
କାହାକୁ କହିବା ଭଲା ॥୯॥
ମୁଖରୁ ଜନମ ହୋଇଲେ ବ୍ରାହ୍ମଣ
କ୍ଷତ୍ରିୟ ବେନି ଭୁଜରୁ ।
ଉଭୟ ଊରୁରୁ ବୈଶ୍ୟ ଜନମିଲେ
ଶୂଦ୍ର ଜନ୍ମିଲେ ପାଦରୁ ॥୧୦॥
ମନରୁ ଚନ୍ଦ୍ରମା ହୋଇଲେ ଉତ୍ପନ୍ନ
ସୂର୍ଯ୍ୟ ତାଙ୍କ ନୟନରୁ ।
କର୍ଣ୍ଣରୁ ବାୟୁ ପ୍ରାଣ ହେଲେ ଉତ୍ପନ୍ନ
ଅଗ୍ନି ଜନ୍ମିଲେ ମୁଖରୁ ॥୧୧॥
ନାଭିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ଅନ୍ତରୀକ୍ଷ ଲୋକ
ମସ୍ତକେ ସ୍ବର୍ଗ ପ୍ରକଟ ।
ପାଦଯୁଗଳରେ ପୃଥିବୀ କାନରେ
ଦିଗ ହୋଇଲେ ପ୍ରକଟ ॥୧୨॥
ହବିଃ ରୂପ ବିସ୍ତାରିତ ସେ ପୁରୁଷ
ଦେବଗଣ ଯଜ୍ଞ ଦ୍ବାରା ।
ବସନ୍ତ ଘୃତ ଗ୍ରୀଷ୍ମ କାଷ୍ଠ ଶରତ
ହବିର ସାମଗ୍ରୀ ସାରା ॥୧୩॥
ବିରାଟ ପୁରୁଷ ହୋଇଲେ କଳ୍ପିତ
ଯଜ୍ଞ କରିଲେ ଦେବତା ।
ବାନ୍ଧିଲେ ପୁରୁଷରୂପୀ ପଶୁ ସପ୍ତ
ସମୁଦ୍ର ପରିଧି ଥିଲା ତା ॥୧୪॥
ଏକବିଂଶ ଛନ୍ଦୁ ସାତ ସାତ
ପ୍ରକାରର ସମିଧା ହୋଇଲେ ।
ଦେବଗଣ ପୂର୍ବୋକ୍ତ ରୂପରେ ତାଙ୍କ
ଯଜ୍ଞ ଆରାଧନା କଲେ ॥୧୫॥
ସେ ଯଜ୍ଞରୁ ଧର୍ମ ଜାତ ହେଲେ ଆଗେ
ସେ ଧର୍ମ ଆଚରଣରେ ।
ମହିମାନ୍ଵିତ ହୋଇ ସେ ଦେବଗଣ
ରହିଲେ ଯାଇ ସ୍ବର୍ଗରେ ॥୧୬॥
ଯହିଁ ରହିଛନ୍ତି ସାଧ୍ଯଦେବଗଣ
ପ୍ରାଚୀନ କାଳରୁ ଯାଇ ।
ସର୍ବେ ଯୋଡି କର ସ୍ତୁତି କରିବା
ପରମ ପୁରୁଷଙ୍କୁ ଧ୍ୟାୟି ॥୧୭॥
