ઉપર ગગન વિશાળ

ઉપર ગગન વિશાળ ~અનંત આકાશ — એક ચિંતન

ઉપર ગગન મા જોતા જ લાગતું — ક્યાંય અંત નથી. આંખો થાકી જાય, પણ આકાશ થાકતું નથી. દિવસમાં નીલાં રંગે શાંત રહેતું આકાશ, રાત્રે તારાઓથી ભરાઈ જાય છે. જાણે માનવજીવનની જેમ — દિવસમાં વાસ્તવિકતા અને રાત્રે સપનાઓ.
અનંત આકાશ માણસને નમ્ર બનવાનું શીખવે છે. આપણે જેટલા મોટા બનીએ, જેટલા હોદ્દા, સંપત્તિ કે જ્ઞાન મેળવીએ — આકાશ સામે ઊભા રહીને સમજાય છે કે આપણે તો ક્ષણભંગુર છીએ. આપણાં અહંકારને તે એક ક્ષણમાં ઓગાળી નાખે છે. આકાશ ક્યારેય કોઈને કહેતું નથી કે “હું મોટું છું”, છતાં બધું જ એની અંદર સમાઈ જાય છે.
આકાશમાં વાદળ આવે છે, વરસે છે અને ચાલ્યા જાય છે. દુઃખ અને સુખ પણ એમ જ છે. કોઈ વાદળ કાયમ રહેતું નથી, કોઈ આકાશ કાયમ અંધારું નથી. આકાશ આપણને ધીરજ શીખવે છે — “રોકાઈ જા, આ સમય પણ પસાર થઈ જશે.”
અનંત આકાશ સ્વતંત્રતાનું પ્રતિક છે. પક્ષી ઉડે છે, વિમાન ઉડે છે, વિચાર ઉડે છે. માનવીનું મન જ્યારે બંધનોથી થાકી જાય છે, ત્યારે તે આકાશ તરફ નજર કરે છે. કદાચ એટલે જ પ્રાર્થના કરતી વેળાએ આંખો આપમેળે ઉપર ઊંચી થાય છે.
વિજ્ઞાન માટે આકાશ બ્રહ્માંડ છે, તારાઓ છે, ગેલેક્સી છે. કવિ માટે તે કલ્પનાનો કેનવાસ છે. દાર્શનિક માટે તે શૂન્ય અને પૂર્ણતાનું સંયોજન છે. અને સામાન્ય માણસ માટે — આશાનું છત.
આકાશ કશું જ માગતું નથી, છતાં બધું આપે છે. પ્રકાશ, વરસાદ, પવન અને દિશા. આપણાં જીવનમાં પણ જો આકાશ જેવું બનવાની ક્ષમતા આવે — વિશાળ, સહનશીલ અને નિઃસ્વાર્થ — તો કદાચ જીવન વધુ શાંત બની શકે.
અનંત આકાશ માત્ર ઉપર નથી;
જો મન વિસ્તૃત હોય, તો તે આપણાં અંદર પણ છે.
કેટલાક માટે આકાશ સોનેરી —
સવારના પ્રકાશમાં ઝળહળતું,
આશા અને શક્યતાનું પ્રતીક.
કેટલાક માટે માત્ર સાંજની લાલીમાં —
દિવસની થાકેલી શ્વાસ,
અધૂરા સપનાઓનું શાંત સ્વીકાર.
અને કેટલાક માટે માત્ર ઘોર અંધકાર —
જ્યાં ન રંગ છે, ન દીશા,
માત્ર મનની અંદર ઉતરતી ખાલીપણાની ગુંજ.
આકાશ એક જ છે,
પણ નજરો અલગ છે.
જીવન પણ એવું જ —
એક જ ક્ષણ કોઈને સોનેરી લાગે,
કોઈને લાલ છાંયો,
અને કોઈને અંધારી રાત.
ફરક આકાશમાં નથી,
ફરક આપણાં અનુભવમાં છે.

ઉપસંહાર ~
અનંત ગગન આપણને યાદ અપાવે છે કે જીવનની સીમાઓ હોવા છતાં મનની ઊંચાઈ અનંત છે. આકાશ જેવું વિશાળ બનવું એટલે અહંકાર છોડીને સહનશીલતા, સ્વતંત્રતા અને આશાને જીવવું. અંતે, આકાશ બહાર નથી — તે આપણા અંદર છે; અને જ્યારે આપણે અંદરના આકાશને ઓળખીએ, ત્યારે જીવન પોતે પ્રકાશિત થઈ જાય છે.

'યાદ રાખો દરેક કાળા વાદળ ની કોર તો રૂપેરી જ હોય છે'.