ପ୍ରତିଶୃତି

ସମୟର ଚକ ଗଡି ଗଡି ଚାଲେ 

 ତା ଅଖ କୁ ଗଣି ଗଣି ,

ମନ ପକ୍ଷୀ ସିଏ ଧରା ଦିଏ ନାହିଁ 

  ସତେ କି ଅଟେ ସେ ସମ ଏକ ବଣି ।

କିଏ ଦୋଷ ଦିଏ କିଏ କିଛି କହେ 

  ସବୁ ଶୁଣେ ସବୁ ସେ ଦେଖୁଥାଏ ,

ପାଦ ଚିହ୍ନ ପରି କିଛି ଛପି ଯାଏ 

  ଆଉ କିଛି ସ୍ମୃତିରେ ହଜିଯାଏ ।

ଚୁପି ଚୁପି ହସି ତୁନି ତୁନି କହିଯାଏ 

  ହଜି ନାହିଁ କିଛି ,ରହିଛି ସବୁ ଅତୀତରେ ,

ସପନ ତ କିଛି ସତ ହୁଏ ପୁଣି 

  କିଛି ରହିଯାଏ ପ୍ରତିଶୃତିରେ ।

ଜନ୍ମରୁ ତ ନିଜ ଅଜ୍ଞାତସାରରେ 

  ପାଇଥିଲେ ବହୁ ପ୍ରତିଶୃତି ,

ପିତା ମାତା ଠାରୁ ଆତ୍ମୀୟ ସ୍ୱଜନ 

  କିଛି ପୁର୍ଣ ହେଲା କିଛି ଏବେ ବି ରହିଛି ବାକି ।

ବାଲ୍ୟକାଳେ ବସି ପିତା ମାତା କୋଳେ 

  ଦେଇଛେ ଭାଙ୍ଗିଛେ କେତେ ପ୍ରତିଶୃତି ,

କେବେ କାନ୍ଦି କାନ୍ଦି କେବେ ହସି ହସି 

  ମୋହିଛେ ସଭିଙ୍କୁ ,ସାକ୍ଷୀ ଅଛି ସେ ସ୍ମୃତି ।

ଯୌବନ ର ପ୍ରାପ୍ତିରେ ଆନନ୍ଦ ଉଲ୍ଲାସେ 

  ଦିଆ ନିଆ ହୁଏ କେତେ ପ୍ରତିଶୃତି ,

ସତ ପରି ଲାଗେ ,କିନ୍ତୁ ଅଟେ ମରୀଚିକା 

  ଦୂରୁ ଭଲ ଲାଗେ ନିକଟେ ନାହିଁ ତା ଛବି ।

ଜୀବନର ଶେଷ ଯାତ୍ରା ବେଳେ 

  ସରିଯାଏ ନିଜ ପ୍ରତିଶୃତି ,

ଚିରନିଦ୍ରା ରେ ଶୁଏ ତ ଶରୀର 

  କିନ୍ତୁ ରହିଯାଏ ସବୁ ଅତୀତର ସ୍ମୃତି ।

ତଥାପି ଏ ମନ ଆଶା ବାନ୍ଧିଥାଏ 

  ପ୍ରତିଶ୍ରୁତିର ଭରସା ରେ ରହି ,

କର୍ମ କରିଚାଲେ ସପନ କୁ ନେଇ 

  ସବୁ ଦୁଃଖ କଷ୍ଟ ଯାତନା କୁ ସହି ।

ସଂସାର ଗଢି ହୁଏ ସାଂସାରିକ ହୋଇ 

  ପ୍ରତିଶ୍ରୁତିର ଅନେକ ଦ୍ୱାହି ଦେଇ ,

ଅସଫଳତା ଯେବେ ଗତି ଅବରୋଧ କରେ 

  ଦୃଢ଼ମନା ହେଲେ ସଫଳତା ମିଳିଥାଇ ।

ଏ ଦୁନିୟା ଦୁଆରେ କେତେ କେତେ ଭିଡ 

  ସବୁ ଖାଲି ବ୍ୟସ୍ତ ପ୍ରତିଶୃତି ଦେବାରେ ,

ଭରସା ର ଅସ୍ତ୍ର କିବା ବିଶ୍ୱାସ ର ଛବି 

  ସବୁ ବୁଝି ହୁଏ ସମୟର ବାସ୍ତବିକତାରେ ।

ପିତା ମାତା ସନ୍ତାନର ଇଚ୍ଛା କରିଥାନ୍ତି ପୁର୍ଣ 

  ନଥାଏ ମନରେ ପାଇବାକୁ କିଛି ପ୍ରତିଶୃତି ,

କର୍ମ କରିଥାନ୍ତି ସର୍ବେ ନିଜ ଆପଣାର 

  ଲକ୍ଷ୍ୟ ପଥେ ସଦା ରଖି ଧର୍ଯ୍ୟ ର ମତି ।

ସନ୍ତାନ ଯେ କେବେ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷରେ ଅବା ଅପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷରେ 

 ଦେଇଥାଏ କିଛି କାର୍ତ୍ୟବ୍ୟ ର ପ୍ରତିଶୃତି ,

ସମୟ ଢାଞ୍ଚା ରେ ଅବା ମାୟାର ଇନ୍ଦ୍ରଜାଲେ 

  ଛନ୍ଦି ଭୁଲିଯାଏ ଅତୀତର ଅନେକ ସ୍ମୃତି ।

ଶିକ୍ଷକ ତ ଆଜି କରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ 

  ଭୁଲିଛି ସତେ କି ଶିକ୍ଷକତାର ପ୍ରତିଶୃତି ,

ସ୍ୱାର୍ଥ ରେ ହୋଇ ଅନ୍ଧ ଖୋଜୁଛି ସେ 

  ଏବେ ସାହାରା ତା ଅର୍ଥ ଓ ଲୋଭ ର ଲାଠି ।

ଚିକିତ୍ସକ ସଦା ପାଳେ ଚିକତ୍ସା ର ଧର୍ମ 

 ସେ ତ ଦିଏ ସେବାର ପ୍ରତିଶୃତି ,

ମୋହ ମାୟା ଭରା ଆଜିର ସଂସାରେ 

  ଲିଭିଛି ତା ସେବାର ମନବୃତ୍ତି ।

ବ୍ୟବସାୟୀ ସଦା ବ୍ୟବସାୟ କରେ 

  ଉପାର୍ଜନେ ନ ଥିଲା ବେଈମାନିର ପ୍ରତିଶୃତି ,

କିନ୍ତୁ ଅର୍ଥ ପିପାସୁ ଆଜି ହୋଇଛି ସେ 

  ଭୁଲିଛି ତ ସଚ୍ଚୋଟତା ର ସବୁ ନୀତି ।

କଳାକାର ସଦା କଳାର ପୂଜାରୀ 

 ପ୍ରତିଶୃତିବଦ୍ଧ କଳା ସାଧନାରେ ,

ଭୁଲିଛି ଆଜି ସେ ସାଧନାର ମାର୍ଗ 

 ଧାଉଁଛି ସେ ଆଜି କାମନା ଓ ବାସନା ମାର୍ଗରେ ।

ସମାଜରେ ଶୃଙ୍ଖଳା ର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ 

  ରହିଛି ଆଇନ ଏକ ପ୍ରତିଶୃତି ସାଜି ,

ବିଚାରପତିଙ୍କ ବିଚାର ଆଜି ହୋଇଛି ଜଟିଳ 

  ତର୍କ ଯେ ହୁଏ ଦିଗହୀନ ଆଜି ।

ରାଜନେତାଙ୍କ ରାଜନୀତି ଆଜି ପ୍ରଶ୍ନବାଚୀ 

  ପ୍ରତିଶୃତି ପରେ ପ୍ରତିଶୃତି ଲାଗେ ପ୍ରହସନ ,

ଅର୍ଥ ଭୁଲି ସେବା ଓ କର୍ମ ର 

  କରନ୍ତି ମାୟା ତୁଲେ ସମାଜକୁ ପ୍ରଲୋଭନ ।

କୃଷକ ତ ଆଜି କୃଷି ଛାଡି କରେ ଅନ୍ୟ କାମ 

  କର୍ମ ପ୍ରତି ନାହିଁ ତାର ପ୍ରତିଶୃତି ,ସେ ଭୁଲିଛି ଧର୍ମ ,

କେହି କରେ ଅଭାବ ଅନାଟନେ ସଂସାର ପାଳନ 

  କେହି ଭରଣ ପୋଷଣ ଲାଗି ଖୋଜେ ଅନ୍ୟ କାମ ।

ଦେଶର ସୈନିକ ଯେ ସୀମାନ୍ତରେ ରହି 

  ପାଳିଥାଏ ପ୍ରତିଶୃତି ଦେଶ ରକ୍ଷାର ,

ନିଜ ସ୍ୱାର୍ଥ ଓ ସୁଖ କୁ ଦେଇଥାଏ ବଳି 

  ତଥାପି ଅନ୍ଧ ସାଜି ପ୍ରଶ୍ନ କରେ ତା ତ୍ୟାଗର ।

ବେଳେ ବେଳେ ହସ ଲାଗେ କଷ୍ଟ ବି ଲାଗେ 

 ଦେଖି ପ୍ରତିଶ୍ରୁତିର ମୂଲ୍ୟହୀନ ସ୍ଥିତି ,

ପାଗଳ କରିଛି କି ଆଜିର ସଭ୍ୟତା 

  ବୁଝେନା ସେ କାହିଁ କିଛି ପରିସ୍ଥିତି ?

ବନ୍ଧୁର ବନ୍ଧୁତ୍ୱ ଅମୁଲ୍ୟ ସମ୍ପଦ 

  ଅଦୃଶ୍ୟ ସେଠି ଆଜି ପ୍ରତିଶୃତି ,

ମିଥ୍ୟା ଆଡମ୍ବର ଚକ୍ରାନ୍ତ ରେ ମଜ୍ଜି 

  ଭୁଲିଛି ମଣିଷ ସବୁ ଧର୍ମର ନୀତି ।

ବୁଝେନା ସେ ଯେ କେବେ ଅବା କରଇ ନାଟକ 

  ପ୍ରତିଶୃତି ର ମୂଲ୍ୟ ଏବେ ବି ଦୁର୍ଲଭ ,

ସୂର୍ଯ୍ୟ ଯେ ଊଂଉଛି କିରଣ ବାଣ୍ଟୁଛି 

  ସେ ତ ବନ୍ଧା ବିଧାତା ର ସଙ୍ଗେ ,ପ୍ରତିଶୃତିବଦ୍ଧ ।

ପରବତୁ ଝରଇ ଝରଣା କଳ କଳ ନାଦେ 

  ଝରଣାରୁ ହୁଏ ସେ ନଦୀର ଧାର ,

ବହିଯାଏ ଧରାପୃଷ୍ଠେ ଜୀବ ଜୀବନ ପାଇଁ 

  ପାଳିଥାଏ ପକୃତି ସଙ୍ଗେ ତା ଧର୍ମ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତିର ।

ସୂର୍ଯ୍ୟ ପୁଣି ଯେବେ ହୁଏ ଅସ୍ତଗାମୀ 

  ଦେଇଥାଏ ତା ଶକ୍ତିରୁ କିଛି ଚନ୍ଦ୍ରମାଙ୍କୁ ,

ଧରାପୃଷ୍ଠେ ନିଶି କାଳେ ଶୀତଳତାର ସ୍ପର୍ଶ ଦେବାକୁ 

  ପ୍ରତିଶୃତି ରଖି ସେ ତ ସଜାଏ ସୁନ୍ଦରେ ରାତ୍ରିକୁ ।

ଗଛ ଲତା ବନ ଗିରୀ ସବୁ ପାଳନ୍ତି ଧର୍ମ 

  ପାଳିଥାନ୍ତି ପ୍ରତିଶୃତି ,ଦେଇ ନିଜ ଅବଦାନ ,

ପକୃତି ର ସବୁଜତା ସୁନ୍ଦରତା ଧରଣୀ ବକ୍ଷରେ 

  ଅତୁଳନୀୟ ଶୋଭାରେ କିଣେ ସଭିଙ୍କ ମନ ।

ମାନବ ଯେ ସ୍ରଷ୍ଟାର ଏକ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ସୃଷ୍ଟି 

  ପ୍ରତିଶୃତି ଭୁଲି ଯେବେ ଚାଲେ ବିନାଶ ର ପଥେ ,

ପକୃତି ତ ସହେ ,କିନ୍ତୁ ଯେବେ ହୁଏ ଅତିଶୟ 

  ପ୍ରଳୟ ରଚଇ ସେବେ ତା ଉଗ୍ର ରୂପ ସାଥେ ।

ଏତିକିରେ ସଜାଗ ହେଉନି ଏ ସମାଜ 

  ଭାବରେ ବୁଡି କବି ଓ ଲେଖକ ସଭିଏଁ ,

ମନର ପ୍ରତିଶୃତି କୁ ଦିଅନ୍ତି ଭାବରେ ସଜାଇ 

  ଳେଖନୀରୁ ଶବ୍ଦ ଜନ୍ମେ ଭିନ୍ନ ରୂପ ନିଏ ।

ପ୍ରତିଶୃତି ସେ ତ ନାହିଁ ତାର କିଛି ରୂପ 

  କିନ୍ତୁ ଅନେକ ସତ୍ୟକୁ ଦେଇଥାଏ ରୂପ ,

ପ୍ରତଧ୍ୱନି ସାଜି ସେ ତ ସଦା ଗୁଞ୍ଜଇ 

  ଚେଷ୍ଟାକରେ ନ ହେବାକୁ କେବେ ସେ ବିଲୋପ ।

ଏବେବି ସମୟ ଅଛି ବୁଝିବାକୁ ହେବ 

  ପ୍ରତିଶୃତି ର ସମ୍ମାନ କୁ ରଖିବାକୁ ହେବ ,

ସ୍ୱାର୍ଥ ଅହଙ୍କାର ଓ ଗର୍ବକୁ ଭୁଲି 

  ପ୍ରତିଶୃତି ରେ ବିଶ୍ୱାସ କୁ ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଦେଇ ହେବ ।

ବୁଝିବାକୁ ହେବ ଏକ ପରମ ସତ୍ୟକୁ 

  ପ୍ରତିଶୃତିରେ ବନ୍ଧା ଏ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ଆମର ,

ସନ୍ତୁଳିତ ଥିଲେ ତେବେ ଲାଗଇ ସୁନ୍ଦର 

  ସେ ତ ଅଟେ ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ ସବୁ ପ୍ରତିଶୃତିବଦ୍ଧତାର ।