ଅତୀତ ବିଷାଦ ଗାଥା

ନମି ଯାଏ ଆଖି ରକ୍ତ ନଦୀ ଦେଖି

ଲେଖନୀ ଅଚଳ ପ୍ରାୟେ

ଲୋହିତ ବର୍ଣ୍ଣକୁ କୋଳାଗ୍ରତ କରି

ଶବ ଏଠି ଭାସୁ ଥାଏ ।

ମନୁଷ୍ୟ ମନରେ ଐଶ୍ଵର୍ଯ୍ୟ ଲାଳସା

କରି ଦିଏ ଦୃଷ୍ଟିହୀନ

କୁତ୍ସିତ କଳ୍ପନା କରୁ ଥାଏ ନିତି

ଜାଳି ସନମାନ ମାନ ।

ନେତ୍ର କୋଣେ ସୃଷ୍ଟି ଦୁଃଖ ଜଳସ୍ଫୀତି

ଯେବେ ଧୀରେ ଭାସି ଆସେ

ଶାନ୍ତି ବାର୍ତ୍ତାବହ ଧଉଳି ଶିଖର

ମୃତ୍ୟୁ ଅଟ୍ଟହାସ୍ୟ ଦିଶେ ।

ଘାତ ଦେଇ ଉଠେ ଅତୀତର ଗାଥା

ଅଶୋକ ସମ୍ରାଟ ଲୀଳା

ନିର୍ଦ୍ଦୋଷ ରମଣୀ କି ଅବା ଶିଶୁର

ଲହୁରେ ରଚିତ ଖେଳା ।

ଆପଣା ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ବିସ୍ତାର ପାଇଁକି

ହୃଦୟେ କଠୋର ସ୍ଥିର

ଆକ୍ରୋଶ ମୂଳକ ଉତ୍କଳରେ ରଣ

ଆରମ୍ଭିଲେ ଅକ୍ତିଆର ।

ଅତି ପରାକ୍ରମୀ ସମ୍ରାଟ ସମ୍ମୁଖେ

ହାରିଲେ ଉତ୍କଳ ରାଜା

କେତେ ଯେ ଲିଭିଲା ଜୀବନ ପ୍ରଦୀପ

କେତେକ ଲଭିଲେ ସଜ୍ଜା ।

ଲୋଟି ଗଲା କେତେ କଟା ଶିର ଦେହ

ଜୁଡୁବୁଡୁ ରକ୍ତ ବୋଳା

ଦୟା ନଦୀ କୋଳେ ଭାସୁ ଥାଏ ଖାଲି

ଦୋଷହୀନ ଶବ ଭେଳା ।

ନିର୍ମମ ଜହ୍ଲାଦ ଅଶୋକ ସମ୍ରାଟ

ହୃଦୟରେ ଅନୁରକ୍ତି

ଧିକାରି ଉଠିଲା ବୀର ପୁରୁଷ ର

କରୁଣ କୁକର୍ମ କୀର୍ତ୍ତି ।

ହାତରୁ ଛାଡିଲେ ରକ୍ତ ଭିଜା ଖଡ଼ଗ

ମନ ଚଳେ ଶାନ୍ତି ପାଇଁ

ବୌଦ୍ଧ ପ୍ରଚାରକ ମାର୍ଗ ଆପଣାଇ

ଜନ ମନ ନେଲେ ମୋହି ।

ହେଲେ କି ଲିଭିବ ରକ୍ତ ଚିତ୍ରପଟ

ଲୋମହର୍ଷଣର ବ୍ୟଥା

ହୃଦୟ ଥରାଏ ଲୋତକ ଝରାଏ

ଧଉଳି ସ୍ତୁପର ଗାଥା ।

ଯେତେ ହେଉ ଶୁଭ୍ର ଚାରୁ ରୂପ କାନ୍ତି

କଣ୍ଠେ ଲହୁ ମୋତି ହାର

କହି ଦେଉ ଥାଏ ଉଜ୍ଜଳିତ ଜ୍ୟୋତି

କେତେ ଆଘାତର ବାର ।

ଅତିଶୟ କ୍ରୋଧ ଧ୍ୱଂସ ମୁଖେ ନିଏ

ଭାଙ୍ଗି ଦେଇ ଅଭିମାନ

ରାଜା ହେଉ ମାନୀ କାହାକୁ ଛାଡେନା

କାହିଁକି କରିବା ଟାଣ ।