ମାତୃଭାଷା- ସାହିତ୍ୟ

କୋଇଲି ଗାଉଛି କୁହୁକୁହୁ ତାନେ ସିଏ ତା'ର ମାତୃଭାଷା,

କାଉ ରାବଦିଏ କାଆକାଆ କରି ସିଏ ବି ତା' ନିଜଭାଷା |

ମୟୂରର କେକାରାବ ଜଙ୍ଗଲରେ ସଭିଙ୍କୁ ସତର୍କ କରେ,

ବାଘ ସିଂହ ହାତୀ ଛାଡୁଥା'ନ୍ତି ରଡ଼ି ନିଜ ନିଜର ଭାଷାରେ |

କୁଳୁକୁଳୁହେଇ ଝରଣା ବହୁଛି ଗୀତ ଗାଇଗାଇ ନାଚେ,

ନିଜର ଭାଷାକୁ ଭୁଲିନାହିଁ ବୋଲି ଆନନ୍ଦରେ ଦିନବିତେ |

ନଦୀ-ସାଗରର ନିଜଭାଷା ଅଛି ସେଥିରେ ପାଆନ୍ତି ସୁଖ,

କୁଅ-ପୋଖରୀର ବନ୍ଦୀର ଜୀବନ ହେଇଯାଇଛନ୍ତି ମୁକ |

ପଞ୍ଜୁରୀ ଭିତରେ ବନ୍ଦୀହେଇ ଶୁଆ ମଣିଷର ଭାଷା ବୋଲେ,

କୁକୁର ବିଚାର ବନ୍ଧାହେଇ ଘରେ ମଣିଷ ଭାଷାରେ ଚାଲେ |

ସ୍ୱାଭିମାନ ଛାଡ଼ି ବନ୍ଦୀହେବା ପାଇଁ ପସନ୍ଦ ରହିଛି ଯା'ର,

ନିଜର ଭାଷାଟି ଥାଉଥାଉ ସିଏ ପରକୁ କରେ ଆଦର |

ନିଜ ମାତୃଭାଷା ସବୁଠୁ ସୁନ୍ଦର ହୃଦୟରେ ରହିଥାଏ,

ଅନ୍ୟଭାଷା ଯେତେ ଶିଖିଲେ ବଢ଼ିଆ ନୂଆକଥା ଜାଣିହୁଏ |

ମାଆ ମାତୃଭୂମି ମାତୃଭାଷା ତିନି ଗଢ଼ିଛନ୍ତି ତନୁ-ମନ,

ତାଙ୍କରି ଚରଣେ ସଦା ପ୍ରଣିପାତ କରୁଥିବା ସବୁଦିନ |

ସାହିତ୍ୟ ଦେଖାଏ ସମାଜର ଚିତ୍ର ମଣିଷର ଅନ୍ତରଙ୍ଗ,

କଳ୍ପନା ସହିତ ବାସ୍ତବ ବି ମିଶେ କରନ୍ତି ସତ୍ୟର ସଙ୍ଗ |

ଅତିରଞ୍ଜିତ ଉଦ୍ ଭଟ କଥା ଗ୍ରହଣୀୟ ହୁଏନାହିଁ,

ସତ୍ୟ ସହିତ ମନୋରଞ୍ଜନ ସାହିତ୍ୟରେ ଥିବରହି |

ଜୀବନର ମୂଲ୍ୟ ବାସ୍ତବ ସତ୍ୟକୁ କରେ ସିଏ ଉନ୍ମୋଚନ,

ଚିନ୍ତା ଜଗତରୁ ମୁକ୍ତିଦେଇ କରେ ଆଦର୍ଶର ଜୟଗାନ |

ସାହିତ୍ୟ ହେଉଛି ଆନନ୍ଦ ପ୍ରାପ୍ତିର ଅତିପ୍ରିୟ ସହଚର,

ରୁଚିପୂର୍ଣ୍ଣ ହେଲେ ହୃଦୟ କନ୍ଦରେ ଫିଟାଇ ଅମୃତ ଝର |

ସାହିତ୍ୟ ହେଉଛି ବିଜ୍ଞାନର ସ୍ରଷ୍ଟା ଅତୀତର ଇସ୍ତାହାର,

ରସିକ ପାଠକ ପାଇଁ ହୋଇଯାଏ ନବରସ ଗନ୍ତାଘର |

ସାହିତ୍ୟର ରୂପ ଅନେକ ହେଲେ ବି ସଭିଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଏକ,

ହାସ୍ୟ-ବ୍ୟଙ୍ଗ କାବ୍ୟ କବିତା ଗଳ୍ପରେ ରହିବ ସୁଖର ଛୁଙ୍କ |