କଳାବତିର ବିଚାର

ଦୁଃଖ, ହତାଶ, ଅପମାନ,

ଲାଂଛନା, ତାଡନା,

ଦେହଧରି କଳାବତୀ ସହିବ କିମିତି

ଏତେ ନିର୍ଯ୍ୟାତନା I

ଆଜିତ ବହୁତ ହେଇଚି

ମଝିଦାଣ୍ଡରେ, ସବୁରି ସାମ୍ନାରେ

ମଦଖିଆ ମରଦଟା, ସିଙ୍ଗାରି ଉଠିଚି 

ଗୋଇଠା ମାରିଚି, ଲଙ୍ଗଳା କରିଚି,

ଅଭାଷା କହିଚି -

ତୁ ପଛେ ଆଉ କହାକୁ ସ୍ବାମୀ କର

ହେଲେ ମତେ ଟଙ୍କା ଦେ ମୁଁ ମଦ ପିଇବି,

ନଚେତ ମାରୁ ମାରୁ ମାରିଦେମି ତତେ

ହଁ ହଁ ଜମା ଛାଡିବିନି I

ଏମିତି ସବୁଦିନିଆ, ଦେହସୁଆ

ସବୁସହୁଥିଲା କଳାବତୀ ,

ସବୁ ଦୁଃଖକୁ ପେଟରେ ପୁରେଇ

ନିଜ ମରଦକୁ ବଡ କରିଥିଲା,

ଇହପର କାଳର ଦିଅଁଟା ଭାବି

ମୁଣ୍ଡିଆ ମାରୁଥିଲା.. ହିନ୍ଦୁ ଜାତିର ଝୁଅଟା

ଵୋଉଠାରୁ ସବୁ ଶିଖିଥିଲା I

ନଈକୂଳ ନିଛାଟିଆ ତୋଟା,

ବଡ଼ବଡ଼ ଆମ୍ବ ଗଛ, ପାଣିଚିଆ ଅନ୍ଧାରକୁ

ଶିଇଁଶିଇଁ ଝିଙ୍କାରିଙ୍କ ଶବ୍ଦ

ଚିତ୍କାର ଛାଡୁଚି ବିଲୁଆ I

ମନେ ପଡ଼ୁଚି, ରାଉତ ସାଇ ସାରିଆଟା 

ମଝିଗଛରୁ ତଳକୁ ଝୁଲୁଥିଲା ଏଇଠି I

ନିଶ୍ୱାସ ବଢୁଥିଲା,

ପାହୁଣ୍ଡର ବେଗ ବଢୁଥିଲା

ଚାଲୁନଥିଲା କଳାବତୀ ଦୌଡୁଥିଲା,

ଲୋକବାକ, ବାଟଘାଟ, ଇଜ୍ଜତ ମହତ

କିଛି ଖିଆଲ ନଥିଲା,

କେବଳ ମରିବ, ମରିବାଟା ଥୟ I

କାହିଁକି ବଂଚିବ? ବାପାମାଆ ଛେଉଣ୍ଡ

କଳାବତୀ ଯାହା ହାତ ଧରିଥିଲା,

ସେଟା ତ ଅମଣିଷ ହେଲା,

ଜୀବନସାଥୀ ହେଇ ସାତ ଦୁଃଖ ଦେଲା I

ଅହେତୁରେ ଚଢିଗଲା ଗଛ ଉପରକୁ

ମୁଣ୍ଡ ଉପରେ ଗଛ ଡାଳ

ବାନ୍ଧିଦେଲା ଲୁଗାକାନିରେ

କଳାବତୀ ଡାଳରେ ବେକକୁ I

ହାତ ଗୋଡ଼ ଅବଶ

ଖସିପଡୁଚି ତଳକୁ ତଳକୁ,

ଆଉ ନିମିଷକେ ଥମିଯିବ

ଅହମିକାରେ ଥରୁଥିବା ଦେହଟା I

ଏକଣ...

ଡୁଗୁଲୁ ଡୁଗୁଲୁ ପାଦେ କିଏ ଦଉଡୁଚି,

କୁଲୁରୁ କୁଲୁରୁ କଥା,

କିଏ ଡାକୁଚି.... ମା '

ମା 'କୁଆଡେ ଗଲୁକି,ତୁତୁ ଢୋକେ ଦବୁନି

ଭାରିଭୋକ, ସାହିପାରୁନି ଲୋ ମା I

ବାସ... ପାଦ ଛନ୍ଦିହେଇଗଲା

ଗଛ ଡାଳକୁ ଜୋରକରି ହାତ ଧରିଥିଲା,

ମରିପାରିଲାନି କଳାବତୀ

ତଳକୁ ଓହ୍ଲେଇ ଧାଉଁ ଥିଲା

ତା ଘର ଆଡକୁ

ବାତ୍ସଲ୍ୟ ମମତା ସୁମରି I

ସତରେ, ଏ ଦୁନିଆରେ

କିଏ ହବ ମାଆ ପରି......।