ଗାନ୍ଧୀ-କସ୍ତୁରବା କଳି
ଗାନ୍ଧୀ-କସ୍ତୁରବା କଳି
ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା ଡରବିନ ଠାରେ ଗାନ୍ଧୀଜୀ ଓକିଲ ହେଲେ,
ପତ୍ନୀ କସ୍ତୁରବା ଦୁଇପୁତ୍ର ଆଉ ଭଣଜା ବି ସାଥେ ଥିଲେ |
ବିଭିନ୍ନ ଧର୍ମର ମୋହରିର ଆସି ତାଙ୍କରି ଘରେ ରହନ୍ତି,
ସାହେବୀ ଢଙ୍ଗରେ ସଭିଏଁ ପାତ୍ରରେ ପରିସ୍ରା କରି ଯାଆନ୍ତି |
ସେ ପାତ୍ରକୁ ନିତି ସଫା ଦାୟିତ୍ଵକୁ କସ୍ତୁରବା ନେଇଥିଲେ,
ଜଣେ ହରିଜନ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିୟାନ ଆସି ପାତ୍ରରେ ପରିସ୍ରା କଲେ |
ଜାଣି କସ୍ତୁରବା ରାଗରେ କହିଲେ-ଏ’ଘରେ ରହିବି ନାହିଁ,
ଆଣିଛ କି ମୋତେ ନୀଚଲୋକ ମୂତ୍ରପାତ୍ରକୁ ଧୋଇବା ପାଇଁ ?
ଗାନ୍ଧୀ ଭାବିଥିଲେ ହସିହସି ସବୁକାମ କରୁ କସ୍ତୁରବା,
ତେବେଯାଇ ସିନା ଉଚ୍ଚ-ନୀଚଭାବ ବର୍ଣ୍ଣଭେଦ ହଟାଇବା |
ରାଗରେ ବାନ୍ଧିଜୀ କହିଦେଲେ-ତୁମେ ମୋର କଥା ଶୁଣିନିଅ,
କବାଟ ଫିଟାଇ ଦେଲି ଏବେ ତୁମେ ଯୁଆଡ଼େ ଯାଉଛ ଯାଅ |
କସ୍ତୁରବା ଗାନ୍ଧୀ ଚମକି କହିଲେ-ତୁମକୁ କି ଲାଜ ନାହିଁ,
ପତ୍ନୀ ସଙ୍ଗେ ପତି ମତାନ୍ତର ହୁଏ ଏ’କଥା କି ଜଣାନାହିଁ ?
ବାପା-ମାଆ ଘର-ଦ୍ଵାର ଛାଡ଼ିଛି ମୁଁ ତୁମରି ହାତକୁ ଧରି,
ଯେତେ ଦୁଃଖ-କଷ୍ଟଦିଅ ତୁମ ପାଶେ ଥିବି ମୁହିଁ ଛାଇପରି |
ଆମଘର କଥା କେହି ନ ଶୁଣନ୍ତୁ କବାଟ ବନ୍ଦକର,
ତୁମ ଆଦର୍ଶରେ କାମକୁ କରିବି ଯାହା ହେବ ଦରକାର |