ସ୍ୱାଧୀନ ଆମେ

ଜନମ ମୋହର ସ୍ଵାଧୀନତା ପରେ

ପାଠ ପଢି ଯାହା ଜାଣିଛି,

ଦେଖୁନାହିଁ ସବୁ ହଜି ଯାଇଅଛି

କେମିତି ସ୍ୱାଧୀନ ହୋଇଛି ।

ସଭ୍ୟତା, ସଂସ୍କୃତି ଆଦର କମୁଛି

ପରମ୍ପରା ଲୁଚି ଯାଉଛି,

ନିଜ ଦେଶ ଛାଡି ବିଦେଶରେ ରହି

ନିଜ ମାଟି ଭୁଲିଯାଉଛି ।

ଅହିଂସା ବଳରେ ହିଂସାକୁ ଜିଣିଛି

ଲେଖା, ଶୁଣା କଥା ଇଏ,

ଶୋଷଣ ହୁଅନ୍ତି ଜନତା ଏଠି ଯେ

ଦୃଷ୍ଟି ଦେଇଛି କି କିଏ ।

ସବୁରି ସ୍ତରରେ ଗୁଂଜାଗୁଞ୍ଜି ପନ୍ଥା

ଦିଅନିଅ ସଂସ୍ଥା ମେଲିଛି,

ଝାଳଧନ କେତେ ଆଳରେ ଲୁଟେ ସେ

ବନ୍ଦୋବସ୍ତ ହାତେ ରହିଛି ।

ମଦ ବାଣ୍ଟିବାଣ୍ଟି, ପୁଲା ଖାଇପିଇ

ସ୍ୱାଧୀନ ବୋଲାନ୍ତି ଜନତା,

ଅପାଠୁଆଙ୍କୁ ଯେ ପାଠୁଆ ପଢ଼ାନ୍ତି

କିଛି ନବୁଝି ସେ ଫୁଟାନ୍ତି ଛତା ।

ଭାଷଣ ତାଙ୍କର ଏଡ଼େ ମଧୁର ଯେ

ସତେ ସେହିଁ ବଡ଼ ଦେଶ ସେବକ,

ମୁରୁଖ ସମାଜ ତଥାପି ବୁଝେ କି

ମୁଣ୍ଡେ ପଡିଲେ ବି ଚଡକ ।

ଉନ୍ନତି ନାମରେ ନିଜ ଉନ୍ନତି ଯେ

ବଢ଼ଇ ତାଙ୍କର ପୁଞ୍ଜି,

ଜନତାଙ୍କୁ ସିଏ କେତେ ଲୁଟିଯାନ୍ତି

ଯୋଜନା ଦିଅନ୍ତି ଖଞ୍ଜି ।

କେମିତି କହିବି ସ୍ୱାଧୀନ ମୁଁ ଏଠି

ନ୍ୟାୟ ମିଳେନାହିଁ ଯେଉଁଠି,

ଦଣ୍ଡ ବଦଳରେ ମୁକୁଳିବା ରାସ୍ତା

ପାଠ ପୁଣି ହାତେ ଚାବିକାଠି ।

କଥାରେ ଭରନ୍ତି ଦାମ୍ଭିକତା ତାଙ୍କ

କାମକୁ ମୋଟେ ସେ ନୁହେଁ,

ତଥାପି ମଣିଷ ବୁଝୁଅଛି କାହୁଁ

ସବୁଥିରେ ହାଣ ଖାଏ ।

ତାଙ୍କ ନୀତିରେ ସେ ରାଜ କରିଥାନ୍ତି

ସଜାଇ ସବୁଙ୍କୁ ଭକୁଆ,

ତାଙ୍କ ପାଇଁ ପାଠ ବଦଳି ନଗଲେ

କହିବିନି ମୁଁ ଯେ ପାଠୁଆ ।

ଲେଖାପଢା ମୋର ନାମକୁ ମାତର

ଦେଖେନି ଏ ପାଠ ମହତ,

ଯେଉଁଠି ଯାଉଛି ସେଇଠି ଭେଟିଛି

ରହିଛି ତାଙ୍କର ଲମ୍ବାହାତ ।

ବହିରେ ସେମିତି ପାଠ କାଇଁ ନାହିଁ

ରହିନି ସେଭଳି କିଛି ନୀତି,

ଜନତା ଯେଉଁଠି ଜାଗ୍ରତ ହେବେନି

ଉଠିବେନି ସିଏ କେବେ ଚେତି ।