STORYMIRROR

DILIP KUMAR SAHOO

Abstract Classics

4  

DILIP KUMAR SAHOO

Abstract Classics

ରଥ ପଥ ଜଗନ୍ନାଥ

ରଥ ପଥ ଜଗନ୍ନାଥ

4 mins
10


ରଥଯାତ୍ରା ଦିବ୍ୟ ଲୀଳା ଜଗତ କ୍ଷାତ 

ନୂଆରଥେ ବସି ଦିଅଁ କରନ୍ତି ଯାତ ।

ପ୍ରତି ବର୍ଷ ନୂଆ ରଥ ଗଢା ହୁଅଇ

ଲାଗିଥାନ୍ତି କାରିଗର କରତି ଭୋଇ ।

ଜଗତରନାଥ ସେତ କଳା ସାଆନ୍ତ 

କମଳ ଲୋଚନ ପ୍ରଭୁ ଅନାଥ ନାଥ।

ନୀଳମଣି ନାରାୟଣ ନୀଳ ସୁନ୍ଦର

ନୀଳାଚଳେ କରୁଛନ୍ତି ଲିଳା ହୁନ୍ଦର।

କୃପାସିନ୍ଧୁ ଦୀନବନ୍ଧୁ ପତିତ ପାବନ

ପତିତ ଉଦ୍ଧାର ପାଇଁ ଉଡେ କେତନ ।

ପତିତ ମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଭୁ ତାରିବା ପାଇଁ

ରଥଯାତ୍ରା ଦିବ୍ୟ ଲୀଳା କରନ୍ତି ସାଇଁ ।

କି ସୁନ୍ଦର ତିନିରଥେ ଚତୁର୍ଦ୍ଧା ମୂର୍ତ୍ତି

ସ୍ବବିଗ୍ରହେ ଆସି ପ୍ରଭୁ ବିଜେ କରନ୍ତି ।

ଗୁଣ୍ଡିଚାଘରକୁ ବୁଲିବାକୁ ଯାଆନ୍ତି 

ଆଡ଼ପ ମଣ୍ଡପେ ଗୁପ୍ତ ରାସ କରନ୍ତି ।

ପତିତ ଉଦ୍ଧାର ପାଇଁ ଏତେ ହୁନ୍ଦର

ଖାଲି ଖାଲି ଲାଗଇ ଏଣେ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ।

ଶରଧାବାଲି ରେ ହୁଏ ଭାରି ଗହଳ

ନବଦିନ ରଥଯାତ୍ରା ଭାବ ବହଳ ।


ରଥ ପଥ ଜଗନ୍ନାଥ ଭାବ ସମୁଦ୍ର

ମାଟି ପାଣି ପବନ ତ ସବୁ ପବିତ୍ର ‌।

ବରଷକେ ଥରେ ଏହି ବିଚିତ୍ର ଲିଳା

ଦେଖି ଦୂର ହୋଇଥାଏ ଜୀବନ ଜ୍ବଳା ।

ତାଳଧ୍ଵଜ ରଥ ପୁଣି ଦେବଦଳନ

ନନ୍ଦିଘୋଷ ରଥେ ବିଜେ ଚକାନୟନ।

ପ୍ରତିବର୍ଷ ନୂଆ ରଥ ଅପୂର୍ବ ଶୋଭା

କାରୁକଳା ଚାରୁକଳା କି ମନ ଲୋଭା।

ରଥ ନିର୍ମାଣ ର ସେହି ବିଧିବିଧାନ

ଅପୂର୍ବ ସେ ପରମ୍ପରା ପ୍ରଥା ପ୍ରାଚୀନ ।

ଧଉରା ଅସନ ଆଉ ଫାସି କାଠରେ

ମନ୍ଦିର ସଦୃଶ ରଥ ଗଢାଯାଏରେ ।

ଶ୍ରୀପଞ୍ଚମୀ ଦିନ କାଠ ପୁରୀ ଆସଇ

ରାମନବମୀରେ କାଠ ଚିରା ହୁଅଇ ।

ବଇଶାଖ ମାସ ଶୁକ୍ଳ ପକ୍ଷ ତୃତୀୟା

ପବିତ୍ର ଦିନଟି ସେତ ଅକ୍ଷି ତୃତୀୟା ।

ରଥ କାମ ଅନୁକୂଳ ସେଦିନ ହୁଏ

ଉତ୍ସବ ମୂଖର ପୁରୀ ଉଛୁଳୁଥାଏ ।

ଭଜନ କୀର୍ତ୍ତନ ବାଜା ନାଚ ଗୀତରେ

ବଡ଼ଦାଣ୍ଡ ଭାରିଭିଡ ସାରା ଦିନରେ ।


ରଥ ନିର୍ମାଣ ର ଇଷ୍ଟ ଚର୍ଚ୍ଚିକା ମାତା

ଶ୍ରୀ ନଅର ସମ୍ମୁଖରେ ସେ ବିରାଜିତା ।

ମାଆଙ୍କ ସେହି ଭବ୍ୟ ମନ୍ଦିର ଆଗରେ

ରଥ ତିଆରି କାମ ଆରମ୍ଭ ହୁଏରେ ।

ରଥ ଅନୁକୂଳ ପାଇଁ ବିଧି ବିଧାନ 

ସେହିଠାରେ ମହାନନ୍ଦେ ହୁଏ ସମ୍ପର୍ଣ୍ଣ ।

ପଣ୍ଡିତ ପୁରୋହିତ ମିଳିତ ହୋଇ

ଅନୁକୂଳ ବିଧିମତେ କରନ୍ତି ସେହି ।

ହୋମ ଯଜ୍ଞେ ରଥଖଳା ହୁଏ ଶୋଧନ 

ବେଦ ପାଠ ମନ୍ତ ପାଠ ଭକ୍ତି ଅର୍ପଣ ।

ସ୍ନାନ କରାଇ ତିନୋଟି ଧଉରା କାଠ

ଅନୁକୂଳ ପାଇଁ କରାଯାଏ ପ୍ରସ୍ତୁତ ।

ଅକ୍ଷି ତୃତୀୟା ରେ ହୁଏ ଆରମ୍ଭ ପୁଣି

ଚନ୍ଦନ ଯାତ ଉଛୁଳେ ନରେନ୍ଦ୍ର ପାଣି ।

ସରିଗଲାପରେ ନିତି ମଧ୍ୟାହ୍ନ ଧୂପ

ପ୍ରଭୁ ବାହାରନ୍ତି ଖେଳି ଚନ୍ଦନ ଚାପ ।

ମଣିବିମାନରେ ବିଜେ ଜଗତ ସାଇଁ

ପାଲିଙ୍କିରେ ରାମକୃଷ୍ଣ ଭାଇଙ୍କୁ ନେଇ ।

ରଥ ଅନୁକୂଳ ଆଜ୍ଞାମାଳ ଙ୍କୁ ଧରି

ଆଗେଆଗେ ପୂଜାପଣ୍ଡା ଚାଲନ୍ତି ଥିରି ।


ରଥଖଳାରେ ଆଜ୍ଞା ମାଳ ପହଞ୍ଚଇ

ରଥ ଅନୁକୂଳ ଯେ ଆରମ୍ଭ ହୁଅଇ ।

ପୁରୋହିତମାନେ କରନ୍ତି ମନ୍ତ୍ର ପାଠ

ଶୋଧନ ହୁଏ ସେହି ତିନିରଥ କାଠ.।

କାଠ ଉପରେ ନୂଆ ଲୁଗା ଘୋଡାଯାଏ

ଆଜ୍ଞାମାଳ ମାନ ତହିଁ ସ୍ଥାପନା ହୁଏ. ।

ତିନିରଥ ତିନି ବିଶ୍ବକର୍ମା ଆସନ୍ତି

ମଥାରେ ତାଙ୍କର ଶାଢ଼ୀ ବନ୍ଧାଯାଏଟି ।

ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କ ନାମକୁ ମନରେ ଧ୍ୟାଇ

ବିଶ୍ବକର୍ମା ଅନୁକୂଳ କରନ୍ତି ଯାଇ ।

ସୁନା ଆଉ ରୁପା କୁରାଢୀ ର ପରସ

କାଠପରେ ଦେଇଥାନ୍ତି ହୋଇ ହରଷ ।

ତହୁଁ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ତିନି ରଥ କାମ

ବିଜେ କରନ୍ତି ଯହିଁ ସ୍ବୟଂ ଦାରୁବ୍ରହ୍ମ ‌।

ସାସ୍ତ୍ରିୟ ମତରେ ରଥ ହୁଏ ନିର୍ମାଣ

ପୋଥି ପୁରାଣ ରେ ଲେଖା ସେ ସୂତ୍ର ଜାଣ ।

ଶିଳ୍ପଶାସ୍ତ୍ର ମାନସାର,ଗୃହକଣ୍ଡିକା

ଅପରାଜିତା ପୁଷ୍ପଂରେ ସେ ସୂତ୍ର ଲେଖା ।

ବିଶ୍ୱକର୍ମୀୟ ରଥ ନିର୍ମାଣ ପଦ୍ଧତି

ଶୁଲ୍ୟସୂତ୍ର,ଶିଳ୍ପସାର ସଂଗ୍ରହ ପୋଥି। 


ପୁରାଣ ପୋଥି ପତରେ ଯା ଲେଖା ଅଛି            

ସେହି ମତେ ତିନିରଥ ଗଢା ହେଉଛି ।

ଶିଳ୍ପୀସେବକ ସେତ ନିମିତ୍ତ ଯେ ଜାଣ

ପ୍ରଭୁଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ସବୁ ତାଙ୍କ ଭିଆଣ। 

ରଥଖଳାରେ ନିଇତି ଲାଗଇ ମେଳା

ଅପୂର୍ବହେ ମହାପ୍ରଭୁ ତୁମରି ଲିଳା ।

ଭାବ ଭକତିରେ ଶିଳ୍ପୀ ରଥ ଗଢନ୍ତି

ପ୍ରଥା ପରମ୍ପରା କୁ ସବୁ ଜଗିଥାନ୍ତି ।

ସାତଶହ ବୟାଳିଶ ଖଣ୍ଡ କାଠରେ

ଗଢା ହୋଇଥାଏ ନନ୍ଦିଘୋଷ ରଥରେ ।

ପଇଁଚାଳିଶ ଫୁଟ ଆଉ ଛଅ ଇଞ୍ଚ

ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କ ନନ୍ଦିଘୋଷ ରଥ ଉଚ୍ଚ ।

ପ୍ରଭୁ ବଳଭଦ୍ର ଙ୍କ ତାଳଧ୍ଵଜ ରଥ

ଲାଗେ ସାତଶ ଏକତ୍ରିଶ ଖଣ୍ଡ କାଠ ।

ପଇଁଚାଳିଶ ଫୁଟ ସେହି ରଥ ଉଚ୍ଚତା

ଲକ୍ଷ୍ମୀ ନୃସିଂହ ରଥ ଧ୍ଵଜ ଦେବତା ।

ସୁଭଦ୍ରା ମାତାଙ୍କ ରଥ ଦେବଦଳନ

ସାତଶ ଏଗାର ଖଣ୍ଡ କାଠେ ନିର୍ମାଣ ।

ଚଉରାଳିଶ ଫୁଟ ଛଅ ଇଞ୍ଚ ଉଚ୍ଚ 

ଅଟଇ ମାଆଙ୍କ ସେହି ତାଳଧ୍ଵଜ ରଥ ।


ମୁଖ୍ୟ ବିଶ୍ବକର୍ମା ସେତ ଶିଳ୍ପୀ ପ୍ରଧାନ

ତାଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶରେ ରଥ ହୁଏ ନିର୍ମାଣ ।

ସେବକରୀ ଅନେକ ଶିଳ୍ପୀ କାରିଗର

ରଥ ଗଢା ପରମ୍ପରା ଅଟେ ତାଙ୍କର ।

କରତି ଚିରନ୍ତି କାଠ ଭୋଇ ବୁହନ୍ତି

ମହାରଣାମାନେ ମିଶି ରଥ ଗଢନ୍ତି ।

ମୂର୍ତ୍ତିମାନ ଗଢିନ୍ତି ଯେ ସେ ରୁପକାର

ଲୁହା କଣ୍ଟା ଯୋଗାଇ ଥାନ୍ତି ଲୌହକାର।

ଚିତ୍ରକର ରଥକୁତ ଥାନ୍ତି ରଙ୍ଗେଇ

ଦରଜି ରଥ ବସ୍ତ୍ର କରନ୍ତି ସିଲାଇ । 

ଅପରାଜିତା ପୁଷ୍ପଂରେ ଅଛି ବର୍ଣ୍ଣିତ

ଚୌତିରିଶିଟି ଭାଗରେ ରଥ ଗଠିତ ।

ଅଖ ଚକ ବାଙ୍କି ଜାଲି ଦାଣ୍ଡିଆ ଅର

ହଂସପଟା ବସନ୍ତ କଣି ଶଂଖଦ୍ବାର ।

ଗାଙ୍ଗପଟା, ସିଂହାସନ,ମକରଦଣ୍ଡା

କନକ ମୁଣ୍ଡାଇ, ଭୂମି,ଦୁଆର ଘୋଡ଼ା ।

ଷୋଳନାହାକା,ଚାଷୀପଟା,କୁମ୍ଭପଟି

 ଓଲଟଶୁଆ,ଖପୂରୀ, ଦଧିନଉତି ।

ପାରାଭାଡ଼ି,ଦଣ୍ଡ।,ବାଙ୍କି,ସାରଥୀ ପୀଢ଼

ଆଠ ନାହାକା,କଣ୍ଡି,ପାଦ , ଚକ୍ର,ଦଣ୍ଡ ।


କଳସ, ପୀଢ,କଣି,ପୁଣି ଯେ କେତନ

ଋଷିପଟା ନୃତ୍ୟରତା ସେ ଶଖିଗଣ ।

ନୀତି ନିୟମ କୁ ସବୁ ଦେଇତ ଧ୍ୟାନ

ଯତନରେ ସବୁ ଅଂଶ ହୁଏ ନିର୍ମାଣ ।

ନୃସିଂହ ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶୀ ପଡ଼ଇ ଯେଦିନ

ରଥ ଗୁଜ ଅନୁକୂଳ ହୁଏ ସେଦିନ।

ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ରେ ଭଇଁରୀ ଦିନ ଅଖରେ ଚକ

ଖଞ୍ଜା କାମ ଆରମ୍ଭ ଯେ ଭକତେ ଦେଖ।

ଷୋଳଚକ ଖଞ୍ଜା ହୁଏ ନନ୍ଦିଘୋଷରେ

ମହାପ୍ରଭୁ ଜଗନ୍ନାଥ ବିଜେ ଯହିଁରେ ।

ତାଳଧ୍ଵଜେ ଚଉଦଟି ଚକ ଲାଗଇ

ବଳଭଦ୍ରଙ୍କର ରଥ ସେତ ଅଟଇ ।

ସୁଭଦ୍ରା ମାଆଙ୍କ ରଥ ଦେବଦଳନ 

ସେ ରଥର ଚକ ସ°ଖ୍ୟା ବାଆର ଜାଣ।

ରଥ ଶୀର୍ଷ ଦେଶେ ଶୋଭେ ଦଧିନଉତି

ଦଧିନଉତି ପରେ କଳସ ତିନୋଟି ।

ଦଧିନଉତି ର ପୁଣି ଦୁଇ ପାର୍ଶ୍ୱରେ

ଓଲଟଶୁଆ ଦୁଇଟି ଖଞ୍ଜା ଯାଏରେ ।

କଳସ ଉପରେ ଚକ୍ର ହୁଅଇ ଖଞ୍ଜା

ଫରଫର ଉଡେ ଯହିଁ ରଥର ଧ୍ବଜା ।


ତାଳଧ୍ଵଜ ରଥ ନେତ ନାମ ଉନ୍ନନୀ

ନନ୍ଦିଘୋଷ ରଥରେ ତ୍ରୀଲୋକ ମୋହିନୀ।

ଦେବଦଳନ ରଥ ଚକ୍ରପରେ ସେତ

ନାଦାମ୍ବୀକ ନାମେ ଉଡୁ ଥାଏ ଯେ ନେତ ।

କାଠର ଦେହ ଉପରେ ବସ୍ତ୍ର ମଣ୍ଡଣୀ

ବସ୍ତ୍ର ର ରଙ୍ଗରୁ ରଥ ହୁଅଇ ଚିହ୍ନି ‌।

ନନ୍ଦିଘୋଷ ରଥ ବସ୍ତ୍ର ପୀତ ଲୋହିତ

ତାଳଧ୍ଵଜେ ନାଲି ନୀଳ ବସ୍ତ୍ର ମଣ୍ଡିତ ।

ଦେବଦଳନ ରଥରେ ଲୋହିତ କୃଷ୍ଣ

ରଙ୍ଗ ର ବସ୍ତ୍ର ସେତ ହୁଏ ମଣ୍ଡନ ।

ନନ୍ଦିଘୋଷ ର ସାରଥି ରଙ୍ଗଟି ପୀତ

ସାରଥିଙ୍କ ନାମ ସେତ ଅଟେ ଦାରୁକ ।

ଧଳାରଙ୍ଗ ଘୋଡ଼ା ତହିଁ ଖଞ୍ଜା ଚାରୋଟି

ଶଂଖ, ସ୍ୱେତ, ବଳାହକ ,ହରିଦ୍ୱାଶ ଟି ।

ମାତଳି ତାଳଧ୍ଵଜ ରଥର ସାରଥି

ନୀଳ ରଙ୍ଗ ସାରଥି ଙ୍କ ରୂପ ରଙ୍ଗ ଟି ।

ଚାରିଗୋଟି କଳା ଘୋଡ଼ା ଖଞ୍ଜା ସେ ରଥେ

ତୀବ୍ର, ଘୋର, ଦୀର୍ଘଶ୍ରମ, ସ୍ବର୍ଣ୍ଣନାଭ ଯେ ।

ଦେବଦଳନ ରଥ ସାରଥି ଅର୍ଜୁନ

ଅପରୂପ ବେଶଭୂଷା ରଙ୍ଗ ଟି କୃଷ୍ଣ ।


ରଥରେ ତ ଖଞ୍ଜା ନାଲି ଘୋଡ଼ା ଚାରିଟା

ରୋଚିକା, ମୋଚିକା, ଜିତା, ଅପରାଜିତା ।

ଏମିତି ଅପୂର୍ବ ରଙ୍ଗେ ରଥ ଗଢା ହୁଏ

ସାରା ବିଶ୍ଵ ଜନ ମନ ସେତ ମୋହିନିଏ ।

ରଥରେ ମହାପ୍ରଭୁ ଙ୍କ ବାମନ ରୂପ

ଦରଶନ କଲେ ମିଳେ ପୂଣ୍ୟ ଅମାପ ।

ପୁନର୍ଜନ୍ମ ହୁଏନାହିଁ ସାସ୍ତ୍ରେ ବର୍ଣ୍ଣନ

ପାପ ତାପ ଦୂର ହୁଏ ଜୀବନ ଧନ୍ୟ ।

ଅପୂର୍ବ ସେ ରୂପ କାନ୍ତି କଳା ବଦନ

ଯେତେ ଦେଖୁଥିଲେ ଜମା ପୂରେନି ମନ ।

ପତିତ ଉଦ୍ଧାର ପାଇଁ ସେ ଚକାଡୋଳା

ରଥେ ବସି ରଚିଥାନ୍ତି ଏ ଦିବ୍ୟ ଲିଳା ।

ଶଙ୍ଖ ଚୁଡ ନନ୍ଦିଘୋଷ ରଥ ଦଉଡି

ମହାନନ୍ଦେ ଭକ୍ତମାନେ ନିଅନ୍ତି ଭିଡି ।

ଦଉଡି ନାମ ବାସୁକି ,ତାଳଧ୍ଵଜେ ତ

ସ୍ବର୍ଣ୍ଣ ଚୁଡ ଦେବୀ ରଥ ଦଉଡି ସେତ ।

ଟାଣିଲେ ସେ ଦଉଡି ଦୁଃଖ ହୁଏ ଉଣା

ସେ ଲାଗି ପାଗଳ ପ୍ରାୟ ଭକତେ ବଣା ‌।

ହରିବୋଲ ହୁଳହୁଳି ଉଛୁଳି ପଡେ

ଘୋର ଘର୍ଘର ଶବ୍ଦେ ରଥ ଯେ ଗଡ଼େ ।

ଭାବ ସମୁଦ୍ର ରେ ଉଠେ ଭକତି ଢେଉ

ଭକତ ଭାବରେ ବନ୍ଧା ସେ ମହାବାହୁ ।

ଜୟଜୟ ଜଗନ୍ନାଥ ଜଗତ ସାଇଁ

ଦୋଷ ଥିଲେ କ୍ଷମା ଦେବ ଗୋସାଇଁ ...।।


Rate this content
Log in

Similar oriya poem from Abstract