ମାୟାମୃଗ

ରାମାୟଣ କାହାଣୀର

କଳଙ୍କିତ ଚରିତ୍ର ମୁଁ

ନାମ ମୋର ମାରୀଚ ଅସୁର,

ଶ୍ରୀରାମଙ୍କ ଶରାଘାତେ

ମରି ବି ଆଜି ବଞ୍ଚିଛି 

ଛଳନାର ରୂପଧରି

ଭଦ୍ରମୁଖା ମଣିଷ ଭିତର । 

ଇତିହାସ ପୃଷ୍ଠାରେ ମୁଁ

ଛଳନାର ମୁଖା ପିନ୍ଧି

ସାଜିଥିଲି ଜୟଚନ୍ଦ୍ର

ପରାଜିତ କରିବାକୁ 

ରାଜା ପୃଥ୍ଵୀରାଜ,

ପଲାସୀ ଯୁଦ୍ଧ କ୍ଷେତ୍ରରେ

ସାଜି ମୁଁ ମୀରଜାଫର

ହରାଇଲି ବଙ୍ଗଳାର

ନବାବ ସିରାଜ । 

ସେଦିନ ପଞ୍ଚବଟୀରେ

ଦଶାନନ କ୍ରୋଧାଗ୍ନିରୁ

କରିବାକୁ ନିଜ ପ୍ରାଣରକ୍ଷା,

ନିଜ ଇଚ୍ଛା ବିରୁଦ୍ଧରେ

ସାଜିଥିଲି ମାୟାମୃଗ

ପିନ୍ଧିଥିଲି ଛଳନାର ମୁଖା । 

କିନ୍ତୁ ମୁଁ ପାରୁନି ବୁଝି

ହେ ସଭ୍ୟ ଶିକ୍ଷିତ ସମାଜ!

କାହାର ପ୍ରରୋଚନାରେ

ପାଳିଅଛ ତୁମେ ମୋତେ

ନିଜ ଅନ୍ତରରେ,

ଛଳନାର ମୁଖାପିନ୍ଧି

ସାଜୁଅଛ ମାୟାମୃଗ

କାହାର ଭୟରେ । 

ତୁମେ ସତ୍ୟର ଆଲୋକ

ତୁମେ ପରା ଅମୃତର ପୁତ୍ର!

କାହିଁକି ବିବଶ ହୋଇ

ସ୍ଵାର୍ଥପରତା ରୂପକ

ଦଶାନନ ହାତେ

ଛଳନା କରୁଛ ତୁମେ

ନିଜର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ଆଉ

ସମାଜର ସମ୍ପର୍କ ସହିତ?

ମନେରଖ ହେ ମଣିଷ!

ତୁମ ଏ ଛଳନା ପାଇଁ

ଅପବାଦ କଳଙ୍କରେ

କଳଙ୍କିତ ହୋଇପାରେ

କେଉଁ ଏକ ସତୀର ପଣତ,

ଧ୍ଵଂସ ହୋଇ ଯାଇପାରେ

ଆଉ କେଉଁ ସୁବର୍ଣ୍ଣର ଲଙ୍କା,

ଡରନାହିଁ ଦଶାନନେ

ସାଜନା ମାୟା ମିରୀଗ

ଫିଙ୍ଗି ଦିଅ ଛଳନାର ମୁଖା । 

ସମାଜର ହିତ ପାଇଁ

ଇତିହାସ ପୁରାଣରୁ

ଯଦି କିଛି ନ କରିବ ଶିକ୍ଷା,

ରହିଯିବ ଯୁଗେ ଯୁଗେ ମୋ ଭଳି

ତୁମେ ଏକ ପ୍ରଶ୍ନବାଚୀ ହୋଇ

ପିନ୍ଧିଣ ନିଜ ମଥାରେ

କଳଙ୍କିତ ନାୟକର ଟୀକା ।