ଆତ୍ମହତ୍ୟା - ୨

ଶ୍ରୀ କାଳିନ୍ଦୀଚରଣ ପାଣିଗ୍ରାହୀ

ଅଖିଳ ଭାବିଥିଲା, ନିଜ ମତରେ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଦୀକ୍ଷିତ କରିପାରିବ, କିନ୍ତୁ ବିନୋଦର ନିର୍ବୋଧ ଉତ୍ତରରେ ସେ ବିସ୍ମିତ ହେଲା । ଲୋକେ ଏପରି ଭୁଲ୍ କରି ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି । ଠିକ୍ ଯେମିତି ଈଶ୍ୱର ଆସି ଖଡ଼ି ଧରି ଏମାନଙ୍କୁ ପାଠ ପଢ଼ାଇ ଯାଇଛନ୍ତି ।

ପରଦିନ ବିନୋଦ ଆସିଲା । ଅଖିଳର କେଉଁ ଦାନ ପ୍ରତିଦାନରୂପେ ମିଳିବା ଦୂରେ ଥାଉ ଗୃହୀତ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହୋଇନାହିଁ, ଜଗତଟାକୁ କାହିଁକି ଅକୃତଜ୍ଞ କରି ସେ ଠଉରାଇଛି, ଈଶ୍ୱରଙ୍କୁ ନେଇ କାହିଁକି ତା’ର ଏ ଅଦ୍ଭୁତ ଧାରଣା, ଭାବି ଭାବି ବିନୋଦ କିଛି ଠିକ୍ କରି ପାରିଲା ନାହିଁ । ତା’ ହୃଦୟର ପ୍ରକୃତ ରହସ୍ୟ ଜାଣିବାକୁ ବିନୋଦର ଯୁବକ ପ୍ରାଣ ବ୍ୟଗ୍ର ହୋଇଉଠିଲା । ସକାଳୁ ଉଠିଯାଇ ଅଖିଳ ପାଖରେ ହାଜର- “କହ ଅଖିଳ, ତୁମର କ’ଣ ହୋଇଛି ?” ଅଖିଳ ଅଳ୍ପ ହସି ଉତ୍ତର ଦେଲା, “କାଲି ଯେ କହିଥିଲି, ମୋର କାହା ପ୍ରତି ବିଶ୍ୱାସ ଜନ୍ମୁ ନାହିଁ ।”

ଆଚ୍ଛା, ପ୍ରକୃତ କଥାଟା କ’ଣ କହ ନା, ଏଇ ତ ପ୍ରକୃତ କଥା । ବିଶ୍ୱାସ ନ ଜନ୍ମିବାର କାରଣ । କାରଣ ବିଶ୍ୱାସ-ଯୋଗ୍ୟ କେହି ନୁହନ୍ତି । ଧେତ୍, ତୁମକୁ ବୁଝାଇବାର ଉପାୟ ନାହିଁ । ଅଖିଳ ବ୍ୟାଥାମିଶ୍ରିତ ସ୍ୱରରେ ଉତ୍ତର ଦେଲା “ଭାଇ, ମୁଁ ତ ନିଜେ ମତେ ବୁଝିପାରୁ ନାହିଁ । ତମେ ବୁଝିବ କ’ଣ ?”

ଅଖିଳ ଭଲ ରକମ ବୁଝିଛି ଜଗତ୍‌ବାସୀଙ୍କଠାରୁ ସେ ବାହାର । ତା’ ଜୀବନର ସଙ୍ଗେ କାହାରି ସମ୍ପର୍କ ନାହିଁ । ନିରୋଳାରେ ଲୋକଲୋଚନ ଅଗୋଚରରେ ତା’ ପ୍ରାଣବାୟୁ ବାହାରି ଯିବ, ତା’ ଅନନ୍ତ ଦୁଃଖର ଅବସାନ ହେବ ଆତ୍ମହତ୍ୟା, ଆଉ ଉପାୟ ନାହିଁ । ଆତ୍ମହତ୍ୟା ! ନିଶା ଗର୍ଜୁଛି, ବାଟଘାଟ ଜନ-ମାନବ-ଶୂନ୍ୟ, ଅଖିଳ ଗୃହ ମଧ୍ୟରୁ ଏକାକୀ ବାହାରିଲା । କାହାକୁ କୌଣସି ସଙ୍କେତଦ୍ୱାରା ଜଣାଇଲା ନାହିଁ, ପିତାଙ୍କ ନିକଟକୁ ଦି’ଧାଡ଼ି ଲେଖି ଦେଇଗଲା ନାହିଁ ଗେଞ୍ଜି ଖଣ୍ଡିଏ-ଲୁଗା ଖଣ୍ଡିଏ ପରିଧାନ । ବହୁ ଦିବସର ପରିଚିତ ଗୃହ ଉପରେ ଦୀର୍ଘ ନିଶ୍ୱାସଟିଏ ପକାଇଲା । କେଉଁଠାରେ ଆତ୍ମହତ୍ୟା କରିବ ? ଗୃହ ମଧ୍ୟରେ ? ନା, ତାରି ସ୍ନେହର ଭ୍ରାତା, ଭଗିନୀ ସେ ଘରେ ଭୂତ ଅଛି ବୋଲି ରାତିରେ ଭୟ କରିବେ । ତାଙ୍କ ବଂଶରେ କେତେ ପୁରୁଷଯାଏ ସେ ଘରଟା ଚିହ୍ନଟ ହୋଇ ରହିବ- ମାଆମାନେ ପିଲାଙ୍କୁ ଛାଡ଼ିବେ ନାହିଁ । ନା, ତାହା ହେବ ନାହିଁ । ସମସ୍ତଙ୍କ ଅଗୋଚରରେ, ବିଶ୍ୱର ନିଭୃତତମ ପ୍ରଦେଶରେ । ଘରୁ ବାହାରି ଏକାକୀ ଆସି ପଥ ଉପରେ ହେଲା । ଥରେ ମାତ୍ର ଫେରି ଗୃହ ଉପରେ ଦୃଷ୍ଟି ପକାଇଲା, ତତ୍ପରରେ ଦ୍ରୁତ ପଦକ୍ଷେପରେ ପଥ ଅତିକ୍ରମ କରି ଚାଲିବାକୁ ଲାଗିଲା । ନଦୀ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚି ଫେରି ଚାହିଁଲା, ସେ କୋଳାହଳଶୂନ୍ୟ ମୃତ୍ୟୁରାଜ୍ୟର ନିଶାଣ ପରି ଗୃହଟା ନୈଶ ଆକାଶ ତଳେ ଅସଂଖ୍ୟ ତାରକା ନିମ୍ନରେ ମୁଣ୍ଡଟେକି ଠିଆ ହୋଇରହିଛି । ପଢ଼ାଘରର ଆଲୋକ ନିଭାଇ ଆସିବାକୁ ମନେ ନାହିଁ । ସେଇ ଆଲୋକିତ ଗୃହଟାକୁ ସାକ୍ଷୀ ରଖି ଜୀବନର ଆଲୋକ ନିଭାଇ ଦେବାକୁ ତା’ର ଇଚ୍ଛା ହେଲା ନାହିଁ । ପୁଣି ଦ୍ରୁତଗତିରେ ଚାଲିବାକୁ ଆରମ୍ଭ କଲା । ପଛକୁ ଚାହିଁଲେ ସେ ଘରଟା ପୁଣି ଦିଶେ, ଏ ଭୟରେ ଆଉ ନ ଚାହିଁ ଚାଲିବାକୁ ଲାଗିଲା । ସେଇ ଘରେ ଜୀବନର ଅସଂଖ୍ୟ ସୁଖ ଦୁଃଖର ସ୍ମୃତି ଅଙ୍କିତ ରହିଛି । କେତେ ନିଭୃତ ଆଶା ସେଇ ଘରେ ଜାତ ହୋଇ ନିଭିଛି । ବାଲ୍ୟସଙ୍ଗୀମାନଙ୍କ ସଙ୍ଗେ ସେଇ ଅଗଣାରେ ସଞ୍ଜ ସକାଳେ କେତେ ସୁଖଦୁଃଖର ଖେଳ ଖେଳିଛି । ସେଇ ବିକଳ ସ୍ମୃତି ଘେନି କିପରି ଆତ୍ମହତ୍ୟା କରିବ ?

ହଠାତ୍ ତା’ ମନରେ ଉଦିତ ହେଲା କାହିଁକି ? ଘରଟାକୁ ଚାହିଁ କାହିଁକି ଆତ୍ମହତ୍ୟା କରି ହେବ ନାହିଁ ? ସେଇ ଘର, ଯେଉଁ ଘରେ ଏ ଜୀବନର ବେଶି ଭାଗଟା କେବଳ ବିଷମ ବେଦନାରେ କଟିଯାଇଛି, ନୈରାଶ୍ୟ ସହସ୍ର ବିକଟମୂର୍ତ୍ତି ଧରି ସେ ଘରେ ମତେ ଭୟ ଦେଖାଇଛି, ସୁଖର ଭାଗ ତ ସେଠାରେ କାଣିଚାଏ ହେବ ନାହିଁ । ସେ ଘର ବିଷପରି ଲାଗିଛି, କେତେ ଅନିଦ୍ରା ବିଭାବରୀ ନିର୍ଜନରେ ଯାପିଛି, ସେ ଘରର ମୁରବି ପୁଅକୁ କୁହନ୍ତି, “ବସି ଖାଇଲେ ଚଳିବ ନାହିଁ ।” ସେ ଘରଟା ପ୍ରତି ମମତା କ’ଣ ? ମନ କିନ୍ତୁ ବୁଝେନା । ସକାଳ ହେଲାବେଳକୁ ଅଖିଳ ଘରଠାରୁ ଅନେକ କ୍ରୋଶ ଦୂରରେ ଆସି ପହଞ୍ଚିଛି । ନିକଟରେ ଘରଦ୍ୱାର ନାହିଁ । ପାହାଡ଼ ମୁଣ୍ଡିଆଗୁଡ଼ାକ ପଡ଼ି ଉଠି ବାରଆଡ଼େ ଧାଇଁଛନ୍ତି । ସମସ୍ତ ରାତ୍ରର ପଥଶ୍ରମ ଅଖିଳକୁ ବାଧିଲା । ଏଠାରେ ଖାଇବ କ’ଣ, ପିଇବ କଣ ? ଉପରେ ଶୂନ୍ୟ ଆକାଶ, ଚତୁଃପାର୍ଶ୍ଵରେ ବଣ ଜଙ୍ଗଲ । ଯାହାହେଉ ବସିପଡ଼ି ଟିକିଏ ବିଶ୍ରାମ ନେଲା, ଆତ୍ମହତ୍ୟା କରିବାକୁ ଆସି ଖାଇବା ଚିନ୍ତା ତା’ର କ’ଣ ? ଏ ଜଙ୍ଗଲଟା ଦେଖିଲା ତା’ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ସିଦ୍ଧିର ଉପଯୁକ୍ତ ।

ନିକଟରେ ଠକ୍ ଠକ୍ ଶବ୍ଦ ଶୁଣି ଚାହିଁ ଦେଖେ, କନ୍ଧ ଜଣେ କାଠ କାଟୁଛି । କନ୍ଧ ବିଚାରା ଅଖିଳକୁ ଦେଖି ଆସି ତା’ର ନାମ ଧାମ ପଚାରି ବୁଝିଲା । ବଡ଼ ଆଦର ସମ୍ଭାଷଣରେ ନିଜ ଘରକୁ ଡାକି ନେଇ, କତରାଖଣ୍ଡିରେ ବସାଇ, ଫଳମୂଳ ଦି’ଓଟି, ଜଳ ମୁନ୍ଦିଏ ପତର ଠୋଲାଟିରେ ଆଣି ଦେଲା । କନ୍ଧୁଣୀଟି ଶିଶୁଟିଏ କ୍ରୋଡ଼ରେ ଧରି କେତେ ସୁଖ ଦୁଃଖ ଅଖିଳକୁ କହିଲା । ଅଖିଳର ଚିତ୍ତ କିନ୍ତୁ କଥାବାର୍ତ୍ତାରେ ବା ଖାଇବାରେ ନଥାଏ । ସେ ଦେଖୁଥାଏ ଏଇ ଅସଭ୍ୟ କନ୍ଧ ସ୍ତ୍ରୀ ଶିଶୁଟିର ଅଯଥା ଅଝଟ ଗୋଇଠା ମାଡ଼ସବୁ ବକ୍ଷରେ ଧରି ପ୍ରତିଦାନସ୍ୱରୂପ କେବଳ ଚୁମ୍ୱନ ଦେଉଛି । ଅଖିଳର ପ୍ରାଣ କାନ୍ଦି ଉଠିଲା । ଏ ନିବିଡ଼ ଅରଣ୍ୟରେ ଏପରି ନିର୍ଜନ ସ୍ଥାନରେ ଅସଭ୍ୟ କନ୍ଧ ବାଳିକାକୁ ଏ ବିଶୁଦ୍ଧ ସ୍ନେହ କିଏ ଶିଖାଇଲା । ଅଖିଳର ଜନନୀ ଏପରି ଗୋଇଠା ବକ୍ଷରେ ଧରି ପ୍ରତିଦାନରୂପେ କେତେ ଚୁମ୍ୱନ ଦେଇଥିବେ ସେ ସମସ୍ତ ଚୁମ୍ୱନ, ସେ ନିଃସ୍ୱାର୍ଥ ସ୍ନେହ ଅଖିଳ ନିକଟରେ ଜୀବନ୍ତ ହୋଇଉଠିଲା । ସେ ଗଣ୍ଡଦେଶରେ ଜନନୀଙ୍କ ମୁଖସ୍ପର୍ଶ ଅନୁଭବ କଲା ।

ସେଇ ଘର-କଥା ମନେପଡ଼ିଲା । ଯେଉଁ ଘରେ ଏପରି ଉଜାଡ଼ି କରି ପ୍ରଭୁ ପ୍ରେମ ବାଣ୍ଟି ଦେଇଛନ୍ତି, ସେଇ ଘର ମନେପଡ଼ିଲା । ପୁଣି ଯେଉଁ ଗୃହର ଦୃଷ୍ଟି ଏଡ଼ାଇ ଆସିଛି, ସେହି ଦୁଃଖପୂର୍ଣ୍ଣ ଗୃହକୁ, ସେହି ଜନନୀଙ୍କୁ, ଭ୍ରାତା, ଭଗିନୀଙ୍କୁ ଏ ଅରଣ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ପାଇବାକୁ ତା’ ପ୍ରାଣ ବିକଳ ହୋଇଉଠିଲା । ମନେକଲା ଦୁଃଖ କ’ଣ ? ଦୁଃଖ ତ ଆନନ୍ଦର ଗୋଟିଏ ଅଂଶ ମାତ୍ର, ଘର ପାଇଁ ପାଇଖାନା ଯେପରି ଆବଶ୍ୟକ, ସୁଖ ଆନନ୍ଦ ସଙ୍ଗେ ଦୁଃଖ ନୈରାଶ୍ୟ ଯେ ସେହିପରି ଆବଶ୍ୟକ । ଦୁଃଖ ସିନା ବାଲି ଅଙ୍ଗାର ପାଣିକୁ ନିର୍ମଳ କଲାପରି ସୁଖକୁ, ଆନନ୍ଦକୁ ବିଶୁଦ୍ଧ କରେ । ହାୟ କନ୍ଧ-ବାଳିକା ! ଏ ପ୍ରେମ କାହୁଁ ପାଇଲୁ । ଶିଶୁଦତ୍ତ ଦୁଃଖ ଏବଂ କଷ୍ଟକୁ ଆନନ୍ଦର ଅଂଶ ମଣି ତାକୁ ଚୁମ୍ୱନ କରୁଛୁ । ଆହା ସେଇ ପ୍ରେମ କାହିଁ- ଦୁଃଖ ନୈରାଶ୍ୟକୁ ଆଦରରେ ବରି ଆଣି ଚୁମ୍ୱନ ଦେବାକୁ ସେଇ ପ୍ରେମ ମୋର କାହିଁ !

ବୃକ୍ଷ ଅନ୍ତରାଳରୁ ଲୋହିତ କିରଣ ଝରି ଜଗତଟାକୁ ସ୍ୱପ୍ନମନ କରି ଦେଉଛି । ଅସଂଖ୍ୟ ବନବିହଙ୍ଗର କଳଗୀତରେ ବନପ୍ରାଣ ପୂରି ଉଠିଛି । ପ୍ରଭାତବାୟୁ ବନଦେଶରେ ଶାନ୍ତିର କୋଳାହଳ ଲଗାଇଛି । ଅଖିଳ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନୂତନ କରି ନିଜକୁ ଅନୁଭବ କଲା । ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗକୁ ଏବଂ ନିଜକୁ ଚାହିଁ ଦେଖିଲା, ସେ ଯଥାର୍ଥରେ ଆତ୍ମହତ୍ୟା କରିଛି । ଆବେଗପୂର୍ଣ୍ଣ କଣ୍ଠରେ ଗାଇ ଉଠିଲା-

“ଆଜି ଉଜାଡ଼ କରି ଦିଅ ଗୋ ପ୍ରେମ

ତୃଷିତ ବକ୍ଷସ୍ଥଳ,

ପିଇବି ଆକାଶୁ କିରଣ ହେମ

ବନବିହଙ୍ଗ କଳ ।

ଦୁଃଖ ସେ ମୋ ସୁଖର ସାଥୀ,

ନିରାଶା ସେ ଯେ ଆଶାର କାନ୍ତି,

ଆଜି ଶତଶ କିରଣେ ବିକସି ହସୁ ଗୋ

ପ୍ରେମର ଶତଦଳ ।

ହେ’ ଉଦାର ଦାନୀ ଦେଇଛ ଦାନ,

ପଦେ ପଦେ ଦେଲି କି ଅପମାନ !

ଲୁଟାଇ ନେଇଛ ହୃଦର ସକଳ

ତୁଟାଇ ଦେଇଛ ବଳ ।

ମାରିଛ ନିଜକୁ ନିଜ ଅନୁତାପେ

ଅଯାଚିତରୂପେ କ୍ଷମିଅଛି ଆପେ,

ପୁନରଜନକ ନୂତନ ଜୀବନ

ଦେଇଅଛ ନିରମଳ ।”