ଦୁଇଧାର ଲୁହ

ଆଖି କହିଥାଏ ହୃଦୟର ଭାଷା

     ଖୁସି ପରିସ୍ଫୁଟ ହୁଏ,

ହୃଦୟ ବେଦନା ବହିଯାଇଥାଏ

     ହୋଇ ଲୁହ ଦୁଇଧାର |

ଅତି ଆନନ୍ଦର ପରିପ୍ରକାଶରେ

      ନୟନ ତ ଯାଏ ଭିଜି,

ସମବେଦନାର ଅକୁହା ଭାଷା ଯେ

      ଅଶ୍ରୁଧାରେ ଥାଏ ଲୁଚି |

ଜୀବନେ ଏମିତି ଆସିଥାଏ ଦୁଃଖ 

     ଯାହା ସହି ହୁଏ ନାହିଁ,

କହି ହୁଏ ନାହିଁ କାହାରି ଆଗରେ

      ଲୁହ ହୋଇ ଯାଏ ବହି |

ଆଖି ଭରେ ପ୍ରୀତି ଗାଇ ମଧୁଗୀତି

     ମିଳନର ସ୍ୱର ତୋଳେ,

ଧୋକା ଯେବେ ଆସେ ହାରିବାର ଦୁଃଖ

     ବହିଯାଏ ଅଶ୍ରୁ ଜଳେ |

ଜୀବନେ ଆସଇ ଅନେକ କାହାଣୀ

     ସାକ୍ଷୀହୁଏ ଆଖିଲୁହ,

ବେଦନାରେ ସିକ୍ତ ଅତୀତର ସ୍ମୃତି

     ଯେବେ ଭରିଥାଏ କୋହ |

ବିପଦର ଝଞ୍ଜା ମାଡିଆସେ ଯେବେ

     ଜୀବନ ହୁଏ ଅଧୀର,

ନିରୁପାୟ ମନ ନୀରବିତ ହୋଇ

     ବୁହାଏ ତ ଲୁହ ଧାର |

ବିନା କାରଣରେ କଳଙ୍କ କାଳିମା

     ଯାହାଠାରେ ବୋଳାହୁଏ,

ନିଷ୍କଳଙ୍କ ଦୁଇ ଆଖିରୁ ତାହାର

     ଯନ୍ତ୍ରଣାର ଲୁହ ବହେ |

ବେଳେ ବେଳେ ଯଦି କେହି ଅବାଟରେ

     ଯାଏ ଚାଲି ଅଜାଣତେ,

ପରିଣାମ ତାର ଭୋଗିବାକୁ ହୁଏ

     ଝରା ଆଖିଲୁହ ସ୍ନାତେ |

ଜନମ ମରଣ ସଂସାର ର ରୀତି

      ଦେଖୁଛି ମଣିଷ ନିତି,

ତଥାପି ନିଜର ଜନେ ହରାଇଲେ

      ଆଖି ଲୁହେ ଯାଏ ତିନ୍ତି |

ଶିଶୁ ଲୁହେ ଭରି ରହିଥାଏ ଅଳି

     ସେ ଲୁହେ ଥାଏ ଯେ ହସ,

ସଭିଙ୍କ ଜୀବନେ ଅନୁଭବ ଆସେ

      ଆଖି ଲୁହର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ |