निशी रात्रीचं रहस्य

एकदा शांतिनिकेतनजवळच्या एका छोट्याशा गावात मेघला नावाची एक मुलगी राहत होती. मेघला खूप जिज्ञासू होती, तिला पुस्तकं वाचायला खूप आवडायचं, आणि चांदण्यात एकटीने चालायला ती खास आवडायची.

एका रात्री, पौर्णिमेच्या चांदण्यात सगळं गाव रुपेरी चमकत होतं. मेघला गावाच्या शेवटच्या टोकाला असलेल्या एका जुन्या वटवृक्षाजवळ फिरत होती. तेव्हाच तिला एक मंद प्रकाश दिसला. ती थांबली.

वृक्षाच्या मुळाशी एक लहानसा दिवा पेटलेला होता, पण तिथे कोणीही नव्हतं. मेघला अजिबात न घाबरता हळूच पुढे गेली. दिव्याजवळ एक जुना लाकडी खोका होता. तिने तो उघडला, आणि आश्चर्यचकित झाली! आत एक सुई नसलेली घड्याळ आणि एक छोटीशी चिठ्ठी होती.

चिठ्ठीत लिहिलं होतं—
"जो वेळेची किंमत ओळखतो, तोच भूतकाळाचे दरवाजे उघडायची हिंमत ठेवतो."

मेघलाने ती घड्याळ हातात घेतली, आणि त्या क्षणी तिच्याभोवतालचं सगळं धूसर होऊन गेलं. जेव्हा तिने डोळे उघडले, तेव्हा ती एका वेगळ्याच जागी होती—तेच गाव, पण १०० वर्षं मागे गेलेलं शांतिनिकेतन! लोक वेगळ्या पोशाखात, रस्त्यांवर घोड्यांच्या गाड्या, आणि खुद्द गुरुदेव रवींद्रनाथ ठाकूर आश्रमात फिरताना दिसत होते.

मेघला अचंबित झाली. तिला उमजलं की ही घड्याळ भूतकाळात नेणारा एक मार्ग आहे. पण तिने विचार केला—इथे येऊन ती काय करणार? मग तिने ठरवलं की ही एक सुवर्णसंधी आहे—इतिहासात हरवलेल्या कथा जाणून घेण्यासाठी, आणि तिच्या आजी-आजोबांचा लहानपण अनुभवण्यासाठी.

पण एक अट होती—परत येण्याचा मार्ग फक्त एकदाच उघडेल.

मेघलाने खूप काही पाहिलं, शिकलं, आणि एक वहीत सगळं लिहून ठेवलं. आणि जेव्हा परतीची वेळ आली, तेव्हा ती शांतपणे स्वतःच्या वर्तमानात परत आली.

आज मेघला एक प्रसिद्ध इतिहासतज्ज्ञ झाली आहे. पण ती वही आणि तो दिवा अजूनही तिने आपल्या खास संग्रहात जपून ठेवले आहेत. कधी कधी, चांदण्या रात्री, ती पुन्हा त्या वटवृक्षाजवळ जाऊन उभी राहते—कदाचित भूतकाळाचं दार पुन्हा उघडेल...

समाप्त.