Library
देश साती पोवार समाज को योगदान
देश साती पोवार समाज को योगदान
इ.स. पुर्व ५७ मा पोवार वंशको राजा विक्रमादित्यको समय भारतभूमीपर शकइनन आक्रमन करीतीन. राजा विक्रमादित्यनं आपलो युध्द कौशल्यलका शकइनला पराभूत करशान देशमालक भगायकर देशकी रक्षा करीस. राजा विक्रमादित्यनच इ.स.पुर्व ५६ मा विक्रम संवत की सुरुवात करीन. ११ वो सदीमा पोवार वंशकाच राजा भोजको समय अंतर्गत शत्रु चालुक्य, राजपूत, तुर्क अना युवराज कलचुरी इनन मालवा प्रदेशला च्यारही बाजूलका घेरकर प्रजाला हतबल करीतीन. इनको संग गडकालीका मायको आशीर्वादलका युध्द करशान सबला पराभूत करशान देशकी रक्षा करीन. राजा भोजको समयमाच महमूद गजनीनं भारतपर आक्रमन करीतीस अना कई मंदिरकी तोड़फोड़ कर जबरदस्ती हिंदू इनला मुस्लिम बनावत होतो. तब इ.स. १०४३ मा राजा भोजनं येकोसंग युध्द करशान भारत सोड़न मजबूर कर देईस अना आपलो देशकी रक्षा करीस.
औरंगजेबको कालमाच देवगढ़ (गोंडवाना) मा राजा बख्त बुलंदशाहको राज होतो. बख्त बुलंदशाहला जबरदस्ती लका मुस्लीम धर्म धारन करनसाती औरंगजेबनं बाध्य करीस. पर बख्तनं मुस्लीम धर्म धारन करीस पर आपलो कामकाजमा गोंडी धर्मकोच चलन सुरु ठेईस. राज्यकी आर्थिक स्थिती खराब रहेवलका दिल्ली सरकारको राजस्व बेरापर देनला असमर्थ भयेव. येन दुयी कारणलका बख्त बुलंदला औरंगजेब न ई.स. १६९१ मा राजगद्दीपरलका पदच्युत करशान देवगडमा दुसरो मांडलिक राजाला बसाईस. राजा बख्त बुलंदला येव सहन नही भयेव. ओन मालवा जायशान पोवार राजपूत सरदार इनला भेटकर मदत मांगीस. ओको संग ३७०० पोवार सैनिक हत्ती, घोड़ा अना पैदल सेनादल कुटुंब कबिला सहित मालवा लका गोंडवाना आया अना औरंगजेबको मांडलिक राजाला भगायकर ई. स. १७०१ मा आपलो राज्य पुनर्स्थापित करन मदत करीन.
वोको बाद आपलो पोवार समाज नागपुर जिल्हाको रामटेक जवर नंदरधनमा बस गया. यहां उननं एक किला बनायीन. जसो जसो समय बीतन लगेव तसो तसो वय वैनगंगा को पूर्वमा आंबागढ़ अना चंद्रपुरवरी कई गांवमा विस्तारित भय गया. इनकोमालकाच काही पोवार सदस्य कटक अभियानमा चिमाजी भोंसलाको संग इंग्रजईनको विरोधमा लड़ाई करशानी इ. स. १७५० मा कटकपर विजय प्राप्त करीन. यव अभियान इ. स. १७५८ वरी अटक पर विजय प्राप्त करशान पुर्ण भयेव मुन मराठा साम्राज्यकी सिमाको वर्णन करनला "अटक से कटक" को शब्द प्रयोग होसे. युध्दलका वापस भयेवपर उनको सेवासाती पुरस्कारको रूपमा लांजी अना बालाघाट जिल्हाको वैनगंगाको पश्चिममा जमीन मिली. तब पासूनच आपला पोवार सैनिकइननं तलवार सोड़शान वैनगंगा मायको सहारालका येन क्षेत्रमा हातमा नांगर धरीन अना कास्तकारी करन लग्या.
मुस्लिम इनको आंतक खतम होय नहीतं इंग्रजइनको राज इ.स. १७५७ पासून व्यापारी मून आया अना राजकर्ता बन गया. मराठा साम्राज्यपर इ.स. १८१७ मा इंग्रजइननं अधिकार प्रस्थापित करीन. पुणेका पेशवा, बाजीराव दुसरो, नागपूरका भोसले अना कामठा परगनाका जमीनदार चिमना बहादूर इननं स्वतंत्रता संग्रामकी योजना बनाईन. यव स्वतंत्रता संग्राम इ. स. १८१८ मा चिमना बहादूर अना भोसलेको नेतृत्वमा वैनगंगाको आंचलमा महाराष्ट्र अना मध्यप्रदेश (वर्तमान सिवनी, बालाघाट, भंडारा गोंदिया जिल्हा) मा लड़ेव गयेव. येन इंग्रज-मराठा युध्दमा पोवार समाजका बानाजी अना कान्हाजी तुरकर हे सैन्य अधिकारी होता. इननं मराठाईनला साथ देयशान मातृभूमीकी रक्षा करीन पर मराठाईनको पराभव भयेव. परंतू इनको शौर्य अना वफादारीको कारण इनला कामठा जमीनदारकरलका १२ गावकी (काटी-बिरसोला क्षेत्र) मालगुजारी इनाममा मिली.
सन १९३० को *जंगल सत्याग्रह, मीठ सत्याग्रह, असहकार आंदोलनमा* आपलो पोवार समाज इंग्रजको विरोधमा गांधीजी संग उभा रह्या. येन आंदोलनमा *मोरा स्यायनोजी स्वातंत्र्य संग्राम सैनिक दशरथ भागवत बिसेन, बड़ेगाव (तिरोडा) भाग लेईतीन* मून इंग्रजईननं उनला गिरप्तार करशान ३ मयनाकी जेल भयी होती. सन १९४२ मा गांधीजीको *भारत छोड़ो आंदोलनमा* बी बहूतसारा पोवार समाजको लोकइननं इंग्रज विरोधमा *'करो या मरो'* को नारा लगायीतीन. येकोमाबी मोरो स्यायनोजीको संगमाच श्री पृथ्वीराज दशरथ कटरे, खडकी डोंगरगाव, श्री जगपाल धानूजी ठाकरे येरली, श्री धोंडू नंदाजी पटले येरली, श्री शामराव बाबाजी पारधी गोंदिया, श्री सुकोबा विठोबाजी पारधी येरली, श्री जयपाल तुरसीराम राहांगडाले येरली, श्री जानबा धोंडबाजी राहांगडाले येरली, श्री धनपाल दौलत राहांगडाले येरली, श्रीमती पारबतीबाई जानबाजी राहांगडाले येरली, श्री भोला दसरूजी राहांगडाले येरली, श्री सुका बुधाजी राहांगडाले येरली इनला गिरप्तार करशान कोनीला ६ मयना तं कोनीला १ सालवरी जेल भयी होती. मोरो स्यायनोजीला ७ मयनाकी जेल भयी होती.
असो प्रकारलका आपलो पोवार समाजको देशको रक्षामा योगदान होतो. मोला गर्व से मी राजा विक्रमादित्य अना राजा भोज हे जेनं पोवार वंशका होता ओन पोवार वंशमा मोरो जन्म भयी से. तसोच देश रक्षालाई इंग्रजको विरोधमा असहकार आंदोलन अना भारत छोड़ो आंदोलनमा सक्रीय योगदान देयशान जेल भोगनेवाला स्वातंत्र्य संग्राम सैनिक श्री दशरथ भागवत बिसेन इनको मी नाती आव येको मोला सार्थ अभिमान से.
