લીલુડાં ખેતર

ખેડા જીલ્લાના, મહુધા તાલુકાનું મહિસા ગામ મારું વતન. આઝાદીના ઉષા- કાળમાં જન્મને( ૧૬ જૂન, ૧૯૪૮) લીધે દેશદાઝ ને વતન માટે કઈંક કરી છૂટવાના સંસ્કારના બીજ રોપાયેલ. વલ્લભ વિદ્યાનગરથી, બી.વી.એમ કોલેજમાંથી ઈલેક્ટ્રીકલ ઈજનેરની સ્નાતક પદવી બાદ, નવયુવાનના વતન પ્રત્યેના અહોભાવની આ વાર્તા છે.

***

 'કેમછો ? આર.જે.પટેલ સાહેબ. નમસ્તે.' કહેતાં અમેરિકાથી આવેલ ઈજનેર મિત્ર રસિકે, ઑફિસમાં આવી સરપ્રાઈઝ આપ્યું. રસિક ને હું ૧૯૭૧માં બીરલા વિશ્વકર્મા એન્જિનિયરીંગ, વિધ્યાનગરમાં સાથે ભણેલા.તે વધુ અભ્યાસાર્થે અમેરિકા ગયો. અને હું જીઇબૉર્ડમાં કપડવંજ સબડિવીઝનમાં ઈલેક્ટ્રીકલ ઈજનેર તરીકે નોકરીમાં જોડાયો.આજ સાત વર્ષે અમે ભેગા થયા ને મુખપર ખુશી છવાઈ.

     

રસિક અભ્યાસબાદ અમેરિકા સારી જોબ સાથે સ્થાયી થયો હતો. તેની પ્રગતિ અને પરદેશની ઝાકમઝાળના ફોટા જોઈ મને ખૂબ જ આનંદ થયો.તેણે મારી કામગિરીમાં દિલચસ્પી લઈ વાતોનો દોર સાંધ્યો.નાનકડા તાલુકા સ્થળે, આજથી ત્રીસ પૂર્વે,ઓછા ભાડાની જગ્યાએ ઑફિસો લેવાતી,ગામને ગોદરે સબસ્ટેશન બંધાતા. બહારથી આવેલાના મનમાં અનેક પ્રશ્નો ઉઠતા.

     

રસિકે હળવેથી પૂંછ્યું, 'રમેશ તું કોઈ સર્કલ કે હેડ ઑફિસે બદલી કરાવી લેતો તારે આ ફીલ્ડ વર્કનો રઝળપાટ ટળે.

ફેંમીલીને પણ ગમે.'

મેં સસ્મિત જવાબ આપ્યો, 'ભાઈ મને તો આ સ્થળ મારા વતનની નજીક છે એટલે ખૂબજ અનુકૂળ છે. આપણે તો ખેડૂત પુત્ર ઍટલે બાળપણથીજ આ ખેતરોની માયા છે, લોકોની સમસ્યાને જરુરિઆત સમજતાં મને મારી લાયકાત અહીં વધુ ફળદાયી બનશે તેમ લાગે છે. મને તો લાગે છે કે મારા સદનસીબે મનગમતું કામ મળ્યું છે.'

    

રસિકની વાત સાચી હતી, આજથી ત્રીસ વરસ પહેલાં ગામડાઓમાં સુવિધાનો ખૂબજ અભાવ હતો. વીજળી, રસ્તા, ટેલિફોન ને દવાખાનાઓની પાયાની જરુરિયાતનો અભાવ વરતાતો હતો. લોકો તે માટે અધીરા હતા. ધૂળિયા રસ્તામાં પગપાળા સર્વે કરી. વિદ્યુત લાઈનો ઉભી કરાવવી અને આખા ગામને ખેતીવાડી સાથે જોડાણ આપવું એ  કપરી મહેનતનું કામ હતું. શહેરી જીવડાને ફાવે તેવું ન હતું.

 

આ સમયે સરકાર દ્વારા રુરલ ઈલેક્ટ્રીફીકેશન યોજનાઓ આવી અને મને કામ કરવાનો મોકો મળ્યો. સવારથી  માંડી સાંજ સુધી કામ ચાલતું અને ગામ લોકોનો ઉત્સાહ જોઈ એક જોમ ચઢતું. મારા સાત વર્ષના કાર્યકાળમાં તાલુકાની રોનક ફરીગઈ, ખેતરો હરિયાળાં થઈ લહેરાવા લાગ્યાં.

રસિકને હું નજીકના ગામે જોવા લઈ ગયો. ચાલ દોસ્ત, તને વંચીત લોકોની બેહાલી દૂર થયા પછીનો આનંદ બતાવું. એક વિશાળ ખેતરમાં લીલોછમ પાક લહેરાતો હતો, ત્યાં કુવાને થાળે ઓરડી પાસે અમે ઊભા રહ્યા.એક કાકા આવકારો આપતા દોડી આવ્યા, આવો સાહેબ કહી પાણી પાયું ને આપ મેળે જ બોલ્યા.

“વૈશાખમાં ધીખતા આ ખેતરમાં આજે આ સાહેબના પ્રયાસોથી ખેતીવાડી વીજ જોડાણથી આ લીલોતરી ખીલી છે. અમે ત્રણ પાક પકવતા થયા છીએ. અમારું ઓશીયાળાપણું દૂર થયું છે. કાકા ગળગળા થઈ ગયા.”

મેં કહ્યું ભાઈ અમેતો નોકરી કરવા આવીએ છીએ, મહેનતતો તમારી છે.પરસેવો તો ખેતરમાં તમે પાડો છો .

કાકા તુરતજ બોલી ઊઠ્યા. 'મેં તમને  સગી આંખે કાળઝાળ તાપમાં સર્વે કરતા ને પેન્ટમા બશેર ધૂળ ભરી, ઘરે

પાછા જતા જોયા છે, કોઈના ભલામાં રાજી થતો જીવ જોયો છે એટલે કહું છું.'

મારી અને ખેડૂતની વાત સાંભળી રસિક ભાવુક થઈ ગયો.

રસિક મને ફીલ્ડ વર્કની મહેનત પછી, લીલાછમ ખેતરો ને તેના નાનામોટા માલિકોના ચહેરા પર જે આનંદ  જોવા મળે છે ત્યારે મારી મહેનત અને જીંદગી વસંતથી મ્હેંકતી લાગે છે.ફરજ દરમ્યાન આવો આનંદજ સાચી જીંદગી છે. રસિકને હું સાથે ઘેર પાછા ફર્યા, જમ્યાને રસિક કહે, દોસ્ત મને પણ એક રસ્તો તેં ચીંદ્યો આજે. અહીંના ભણતરે હું સારું કમાયો છું, આપણી યુનિવર્સિટીમાં તારા જેવા તજજ્ઞ ભણતા રહે તે માટે આજીવન દાન આપતો રહીશ.

હું કાર્યપાલક તરીકે નિવૃત થયો પણ જ્યારે  જ્યારે અમેરિકાથી રસિકનો ફોન આવે ત્યારે તે એ લીલુંડાં ખેતરની વાત કહેવાનું ભૂલતો નથી.