ସାମନ୍ତ ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର
ସାମନ୍ତ ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର
ପୌଷମାସ କୃଷ୍ଣ ପକ୍ଷ ଅଷ୍ଟମୀ ତିଥିରେ
ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର ଙ୍କ ଜନ୍ମ,
୧୮୩୫ ଡିସେମ୍ବର ତେର ତାରିଖ ନୟାଗଡ ଜିଲ୍ଲା
ଖଣ୍ଡପଡା ପଲ୍ଲୀ ଗ୍ରାମ ।
ମାତା ବିଷ୍ଣୁମାଳୀ, ପିତା ଶ୍ୟାମବନ୍ଧୁ ସିଂ
କୋଳେ ହୋଇଲେ ଜାତ,
ଅଖ୍ୟାତ ଅଂଚଳ ପ୍ରଖ୍ୟାତ କରିଲେ
ନିଜ ଜ୍ୟୋତିଷ ବିଦ୍ୟାରେ ସେତ ।
ଅସାଧାରଣ ବୁଦ୍ଧି ସମ୍ପନ୍ନ ଯେ ଥିଲେ
ସୂର୍ଯ୍ୟ ଚନ୍ଦ୍ର, ପକ୍ଷୀର ଗତି କରି ଗଣନ,
ଅଗମ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳେ ଜନମି ସାମନ୍ତ
ଓଡିଶା ର ଗର୍ବ ଗୌରବେ ନେଲେ ସ୍ଥାନ ।
ପନ୍ଦର ବରଷେ ରଘୁବଂଶ କାବ୍ୟ
କରିଥିଲେ ଅଧ୍ୟୟନ,
ସର୍ବୋଚ୍ଚ, ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇ ସେତ
ଜୀବନ କରିଲେ ଧନ୍ୟ ।
ବଣ ପାହାଡ ଘେରା ଗଡ଼ ଜାତେ
ଆଲୋକଦାୟୀ ହୋଇଲେ,
ଜ୍ୟୋତିଷ ବିଦ୍ୟାକୁ ସାଧନ କରିଲେ
ଉତ୍କଳ ଭାସ୍କର ନାମ ବହିଲେ ।
ଅଠରଶହ ଛଅଷଠି ମସିହାରେ ମୁକୁନ୍ଦଦେବ ରାଜା
ହରିଚନ୍ଦନ ଉପାଧିରେ ଭୂଷିତ କଲେ,
ବୈଜ୍ଞାନିକଙ୍କୁ ପଛରେ ପକାଇ
ଇତିହାସ ନାମ ରଖିଗଲେ ।
ବାଉଁଶର ନଳୀ ମାଧ୍ୟମରେ
ଗ୍ରହ, ତାରା, ବୃକ୍ଷ ର ଉଚ୍ଚତା ମାପିଲେ,
ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଦର୍ପଣ ଓଡ଼ିଆ ସଂସ୍କୃତରେ ଲେଖି
ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ପାଶେ ଅମର ସଦା ରହିଲେ ।
ଶଙ୍କୁ, 'ଖ 'ଗୋଲ, ଉଲମ୍ବୀ, ଚକ୍ର ଯେ
ଏପରି କେତେ ଯନ୍ତ୍ର ତିଆରିକଲେ,
ରେଭେନ୍ସା କଲେଜ ପିଲା ଅଧ୍ୟୟନ ପାଇଁ
ସୂର୍ଯ୍ୟ ଘଡି ଉପହାର ଦେଲେ ।
ନିରଳସ, ନିଷ୍ଠାପର ଜୀବନେ
ସମ୍ବାଦ ବାହକ ଥିଲେ,
ସ୍ବଦେଶୀ ଜ୍ଞାନ କୋୖଶଳର ପୁଣି
ନିଜେ ଜ୍ୟୋତିର୍ବିଜ୍ଞାନୀ ନାମ ବୋଲାଇଲେ ।
ସାରା ଭାରତେ ଗର୍ବ ଓ ଗୌରବ
ସଦା ତାଙ୍କ ଗୁଣ ଗାଉଥିବେ ଦେଶ,
କୋଟି ପ୍ରଣିପାତ ସାମନ୍ତ ହେ ତୁମ ପଦେ
ଏ କଥା ମନରେ ଚିନ୍ତି ।