શિયાળ અને જાંબુનું ઝાડ

એક સુંદર છોકરો હતો.

એ જેવો સુંદર હતો એવો જ સમજુ હતો.

અબુ એનું નામ.

ભણવામાં એ ભારે હોશિયાર.

આખો દિવસ એ લખ્યા અને વાંચ્યા જ કરે.

ભણતરનો ભાર ઊતારવા રોજ થોડું રમી પણ લે.

એની આદત સરસ હતી. એ ભણે ત્યારે માત્ર ભણવામાં જ ધ્યાન આપે.અને રમવા લાગે ત્યારે ફક્ત રમાવામાં જ મનને મશગૂલ કરી દેતો.

એટલે રમવામાં અને ભણવામાં બંનેમાં પાવરધો થઈ ગયો હતો.

એકવાર શાળામાં વેકેશન પડ્યું.

અબુ એના મોસાળ ફરવા ગયો.

અબુને સમજ આવી ત્યારથી જ પંખીઓ બહું વહાલા હતાં. પંખીઓ જોઈને એ ઝુમી જ ઊઠતો.

અબુના મામાને ફળોની વિશાળ વાડી હતી. વાડીમાં જાતજાતના ને ભાતભાતના ફળોના ઝાડ! વળી એ વૃક્ષો પર જુદી-જુદી જાતના અને રંગના પંખીઓ કલરવ કરે.

અબુ રોજ સવારથી સાંજ સુધી વાડીમાં જ રહે.

એ પક્ષીઓના અવાજ સાંભળે. એમના રૂપરંગ જુએ. પંખીઓની ખોરાક ખાવાની રીતનું અવલોકન કરે અને ક્યારેક એ પોતેય પંખીની માફક ગીત ગાવા લાગી જાય!

મામાના ઘેર અબુડાને મજા પડી ગઈ.

આમ કરતાં આનંદમાં ને આનંદમાં રજાઓ પૂરી થઈ ગઈ.

અબુ હવે એને ગામ આવ્યો. ગામમાં સૌ એને અબુડો કહીને જ બોલાવે.

એક રવિવારે અબુડો એના ખેતરે ગયો.

વરસાદની મોહક મોસમ હતી એટલે એણે એક જાંબુડો વાવ્યો.

જોતજોતામાં જાંબુડો મોટો થઈ ગયો. એણે વિશાળ સ્વરૂપ ધારણ કર્યું.

ફરી ચોમાસાની મોસમ આવી. અબુએ વાવેલા જાંબુડા પર સરસ મજાના જાંબુ બેઠા. અબુ તો રાજીના રેડ બની ગયો.

હવે જાંબુ ખાવા પંખીઓ આવવા માંડ્યાં. અબુને તો પંખીઓ જોવાની મજા પડવા લાગી. એ તો રોજ ખેતરે જાય અને શાળાનો સમય થાય એટલે પાછો નિશાળની વાટ પકડે.

હવે અબુના ખેતરે રોજ નવા નવા પંખીઓ આવવા લાગ્યા. એને તો મજા પડવા લાગી.

આમ કરતા ધીરે ધીરે અબુડાને પક્ષીઓ સાથે ભાઈબંધી થઈ ગઈ. પંખીઓ રોજ અબુડાને નવા-નવા ગીત સંભળાવે.

અબુનો જાંબુડો પંખીઓનું ઘર બની ગયો. સૌ પંખીઓ જાંબુ ખાય, પાણી પીએ અને રાત્રે એના પર જ સૂઈ જાય.

એક વખતની વાત છે.

રાતનો સમય હતો.

એક શિયાળ પાણીની શોધમાં ભટકતું-ભટકતું અબુના ખેતરે આવી ચડ્યું!

પાણી પીતા-પીતા એને જાંબુની સુગંધ આવી. સૂંઘતું-સૂંઘતું એ જાંબુના ઝાડ પાસે આવી ગયું.

એણે જોયું તો પંખીઓ શાંતિથી સૂતા હતાં. એટલે લાગ જોઈ ચૂપચાપ એ ઝાડ પર ચડી ગયું! બધા જાંબુ ખાઈને એ બિલ્લી પગે રફુચક્કર થઈ ગયું.

પરોઢ થયું એટલે સૌ પક્ષીઓ પ્રગાઢ નીંદરમાંથી જાગ્યા.

જાગીને કુદરતના ગુણગાન ગાવા લાગ્યા. સુંદર સૂરોથી વાતાવરણને ગજવી દીધું. પછી દાતણપાણી કરીને જાંબુ ખાવાની તૈયારી કરવા માંડી.

કિન્તું આ શું?? ઝાડ પર એકેય જાંબુ પાક્યું કેમ નથી? સૌ ચિંતાભર્યા વિચારે ચડ્યા.

આખા ઝાડ પર એકેય પાકું જાંબુ ન મળ્યું એટલે બિચારા પંખીઓ દિવસભર ભૂખે ટળવળ્યા.

બીજી રાત્રે પણ એમ જ બન્યું.

ત્રીજી રાતે પણ શિયાળ ચોર પગલે આવીને જાંબુ ઓહિયા કરી ગયું!

બે દિવસથી પંખીઓના અવાજમાં આવેલ બદલાવ અબુએ જોયો. સૌના ઉદાસ ચહેરા જોયા. એને કંઈક ગરબડ થયાનો વહેમ પડ્યો.પણ પૂછે કોને?

ચોથી રાતે પંખીઓએ ભેગા મળીને ચોકીપહેરો ગોઠવ્યો.

અડધી રાત વીતી એટલે પેલું મગતરું શિયાળ લપાતું-છૂપાતું આવ્યું.

પક્ષીઓ સમજી ગયા.

ચોર પકડાઈ ગયો.

પણ હવે કરવું શું?

શિયાળને સંભળાય નહી એમ સૌએ ગૂચસૂપ કર્યું.

યોજના મુજબ કોયલ ચૂપચાપ ઝડપભેર કરોળિયાને બોલાવી લાવી.

ભરપેટ જાંબુ ખાઈને નીચે ઊતરતા શિયાળને કરોળિયાએ પકડ્યો! જાંબુના મજબૂત થડ સાથે મજબૂત દોરડા વડે એને બાંધ્યું!

શિયાળે છૂટવા માટે કાકલૂદી કરવા માંડી.કાલાવાલા કરવા માંડ્યા.પરંતું એને છોડ્યો નહી.

થોડીવારે એ બોલ્યું: 'કરોળિયાભાઈ ! મને છોડી દો ને યાર. શું કામ મને આમ હેરાન કરો છો?'

પછી પંખીઓને હાથ જોડીને દયામણા સાદે કહે, 'મારા વહાલા સૌ પંખીઓ...! મને છોડી દો.કાલથી હવે અહી નહી આવું. ક્યારેય ચોરી નહી કરું.'

કરોળિયો કહે, 'શિયાળ તેં ચોરી કરી છે. અને એ પણ બીજાના ભોજનની એટલે તને સજા કર્યા વિના તો છોડીશું જ નહી!'

એટલામાં સૌ પંખીઓએ ચાંચ મારવા માંડી. શિયાળ ચિચિયારી કરતું જાય અને કૂદાકૂદ કરતું જાય!

રાત્રિનો ચોથો પ્રહર થવા આવ્યો હતો.

ભૂખ્યા પક્ષીઓને નીંદર નહોતી આવતી.

શિયાળ દરદથી કણસતું હતું. બાજુમાં જ રહેતા ઉંદરના કાને શિયાળના કણસવાનો અવાજ ગયો. એ દોડતો આવ્યો.

શિયાળને જાંબુના થડ સાથે બાંધેલું જોઈ ઉંદર નવાઈ પામ્યો.

ઉંદરને જોઈ રાજી થતું શિયાળ બોલ્યુ: 'ઉંદરમામા મને અહીથી છોડાવો. પેલો કરોળિયો મને બાંધીને જતો રહ્યો છે.'

ઉંદર કહે હું તને છોડાવા જ આવ્યો હતો પણ લાગે છે કે તે કંઈક ગુનો કર્યો હોવો જોઈએ. એટલે જ આ દશા થઈ છે.બોલ ભલા હવે હું તને કેમ કરીને છોડાવું?

શિયાળ ઉંદરના વખાણ કરતું બોલ્યુ: 'અરે ઉંદરમામા, તમે તો હોશિયાર છો. તમારા દાંત પણ કેવા અણીદાર! એકવાર તમે કેવા આપણા સિંહરાજાને પારધીની જાળમાંથી છોડાવ્યા હતાં. 'મને પણ એ રીતે છોડી આપો ને!'

સિંહરાજાએ તો મને જીવન બક્ષ્યું હતું એટલે કિન્તું તે તો કોઈ ચોરી કરી હશે, હું તને ક્યાં નથી ઓળખતો!

શિયાળે હાથ જોડીને બધી બીના ઉંદરને સંભળાવી.

ઉંદર કહે, 'શિયાળ તે ચોરી કરી જ છે. એ પણ અન્યોના ભોજનની. એટલે તને સજા તો થશે જ. વળી હું પણ સજા કરીશ! કેમ કે ચોરી એ તો મહાપાપ છે.

હું પ્રાયશ્ચિત કરીશ! અને ખાતરી આપુ છું કે હવે કદી કોઈની પણ ચોરી નહી કરું બસ.હવે તો મને જવા દો.

એટલામાં પરોઢ થયું.સર્વ પંખીઓ જાગ્યા.દૈનિક વિધિ પતાવીને પેટ ભરીને જાંબુ ખાધા.

રાત્રે મારેલી ચાંચથી કણસતા શિયાળને જોઈ સૌ પક્ષીઓને દયા આવી ગઈ.

શિયાળે દયામણા અવાજે કહ્યું: 'મને છોડી દો.હવે કદી ચોરી નહી કરુ!'

આ સાંભળીને પંખીઓએ ઉંદરને કહ્યું, 'ઉંદરમામા...આ નુગરાને હવે છોડી દો.

ઉંદર કહે, 'હું છોડીશ પણ સજા કરીને.'

આમ કહીને ઉંદરે શિયાળ પર બે-ચાર લાકડી ફટકારી. એને બરાબરનું ફટકાર્યું. પછી છોડ્યું.

શિયાળ પૂંછડી દબાવીને ભાગતું જાય...ભાગતું જાય....!

સવારે અબુ આવ્યો. એણે પંખીઓને કિલ્લોલભેર આનંદ કરતા જોયા.

એ ખુશ-ખુશાલ બની ગયો.