କ୍ରୋଧ ମଣିଷର ଶତ୍ରୁ

କ୍ରୋଧର ଅନ୍ୟନାମ ରାଗ । ନିଜ ଉପରେ ରାଗିବା, ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ଉପରେ ରାଗିବା – ଏହା ଏକ ଦୈନନ୍ଦିନ ଘଟଣା । ଏହା ଯେ କେବଳ ମଣିଷମାନଙ୍କଠାରେ ରହିଛି ତାହା ନୁହେଁ; ପଶୁ, ପକ୍ଷୀ, କୀଟ, ପତଙ୍ଗ ସମସ୍ତଙ୍କଠାରେ ମଧ୍ୟ ଏହି କ୍ରୋଧାବସ୍ଥା ରହିଛି । କିନ୍ତୁ ମଣିଷର ଅଧିକ ବୌଦ୍ଧିକ ଶକ୍ତି ଥିବାରୁ ଏହି ଅବସ୍ଥାକୁ ଅତି ସହଜରେ ଧରିହୁଏ । ସାପ ଉପରେ ଗୋଡ ପଡିଗଲେ ସେ ହଠାତ୍ ଫଁ ଫଁ ଶବ୍ଦ କରି କାମୁଡିବା ପାଇଁ ଗୋଡାଏ । ମହୁଫେଣାରେ ଆଘାତ କଲେ ମହୁମାଛି ଭଣ ଭଣ ଶବ୍ଦ କରି ମାରିବାକୁ ଧାଇଁ ଆସନ୍ତି । ପିମ୍ପୁଡି ସାମାନ୍ୟ ଜୀବ । ହଠାତ୍ ପିମ୍ପୁଡିମଳାରେ ଗୋଡ ପଡିଗଲେ ଶହ ଶହ ପିମ୍ପୁଡି ଗୋଡକୁ କାମୁଡି ପକାନ୍ତି । ସେହିପରି ପଶୁମାନେ ରାଗିଲେ ଶିଙ୍ଗ ଅଥବା ମୁହଁରେ ଆକ୍ରମଣ କରନ୍ତି ଓ ପକ୍ଷୀମାନଙ୍କ ଥଂଟ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟ ସାଧନ କରିଥାଏ । ଆମମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ରାଗ ଏତେ ମାତ୍ରାରେ ଭରି ରହିଛି ଯେ, ଜଣେ ରାଗିବା ମାତ୍ରକେ ସେ ପୁରାପୁରି ଲାଲ୍ ପଡିଯାଏ ।

କ୍ରୋଧ ଏକ ସାମୟିକ ଉତ୍ତେଜନା । ଏହା ମଶିଷର ପରମ ଶତ୍ରୁ । ସବୁ ମଣିଷ ମଧ୍ୟରେ ଭୁଲ୍ ଠିକ୍ ବିଚାର କରିବାର ଶକ୍ତି ରହିଛି । ତାକୁ ହିଁ ବିବେକ୍ କୁହାଯାଏ । ଏହା ସଦାସର୍ବଦା ଆମକୁ ଭଲ ବାଟରେ ନେଇଯାଏ । କ୍ରୋଧାବସ୍ଥାର ଏହା କିନ୍ତୁ ଉଚିତ୍ ମୁକାବିଲା ଆଦୌ କରିପାରେ ନାହିଁ । କ୍ରୋଧର ଉଗ୍ରରୂପ ନିକଟରେ ବିବେକ ହାର ମାନେ ।

ରାଗିବା ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ସମାନ ନୁହେଁ । ଶିଶୁମାନଙ୍କ ରାଗ ବାଳକ ବା ବଡ ବଡ ପିଲାମାନଙ୍କଠାରେ ଏକ ପ୍ରକାରର ହୋଇ ନପାରେ । ଶିଶୁ ରାଗିଲେ କାନ୍ଦିଉଠେ । କେତେବେଳେ ଖେଳନା ନ ପାଇ ସେ ରାଗିଥାଏ ତ ଆଉ କେତେବେଳେ ବାପାମା’ଙ୍କୁ ନ ଦେଖିଲେ ଏବଂ ଖାଇବାକୁ ବଳପ୍ରୟୋଗ କଲେ ସେ ହଠାତ୍ ରାଗିଉଠେ । ତା’ର ରାଗ ପ୍ରତି ବାପାମା’ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଇଥା’ନ୍ତି । ହେଲେ କାରଣଗୁଡିକ ପାଇଁ ମୋଟେ ଧ୍ୟାନ ଦିଅନ୍ତି ନାହିଁ । ବାଳକ ଓ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ଅଧିକ ପାଠ ପଢିବାକୁ କହିଲେ, ଖେଳିବା ପାଇଁ ବାରଣ କଲେ, ଟି.ଭି.କୁ ବହୁସମୟ ନ ଦେଖିବାପାଇଁ କହିଲେ ସେମାନେ ଏହାକୁ ଭଲ ମୋଟେ ମଣନ୍ତି ନାହିଁ । ତେଣୁ କ୍ରୋଧାଭାବ ପ୍ରକାଶ ପାଏ । ଅନେକଠାରେ ମଣିଷ ମଣିଷ ଉପରେ କୌଣସି ନା କୌଣସି କାରଣରୁ ପ୍ରତିଶୋଧ ପରାୟଣ ହୁଏ । ବୃଦ୍ଧମାନେ ଅସହାୟତା ଯୋଗୁଁ ରାଗିଉଠିଥା’ନ୍ତି । ପୁଅଝିଅଙ୍କଠାରୁ ସେବା ଶୃଶ୍ରୁଷା ଆଦି ଆଶା କରୁଥିବାବେଳେ ସେମାନେ ତାଙ୍କର ଉପଯୁକ୍ତ ଯତ୍ନ ନେଇପାରି ନଥା’ନ୍ତି । ତେଣୁ ଅନେକଠାରେ ସେମାନଙ୍କର ଅଶାନ୍ତି, ଅସନ୍ତୋଷ ପୁଞ୍ଜୀଭୂତ ହୋଇ ଅସ୍ଥିରାବସ୍ଥା ସୃଷ୍ଟିକରେ ।

କ୍ରୋଧକୁ ଜୟ କରିବା ଏତେ ସହଜ ନୁହେଁ । କ୍ରୋଧକୁ ଯେଉଁମାନେ ଜୟ କରନ୍ତି, ସେମାନେ ହିଁ ଠିକ୍ ମଣିଷ । ଏହି ଦେଶର ସେମାନେ ତ ଗର୍ବ ଓ ଗୌରବ । ତଥା ଦେଶର ସମ୍ପଦ । ସାଧୁ, ସନ୍ଥ, ସାଧକ, ଜ୍ଞାନୀ, ଗୁଣୀ ଓ ମହାପୁରୁଷମାନେ ହିଁ କେବଳ କ୍ରୋଧଠାରୁ ଦୂରେଇ ରୁହନ୍ତି । ଯିଏ ତାଙ୍କର ନିନ୍ଦା କରୁ ବା ପ୍ରଶଂସା କରୁ, ସେଥିପ୍ରତି ସେମାନଙ୍କର ଆଦୌ ଦୃଷ୍ଟି ନଥାଏ । ଅଧିକ ଜ୍ଞାନ ଆହରଣ କଲେ ଲୋକମାନଙ୍କର ସ୍ୱଭାବରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସେ । ରାଗକୁ ଦୂର କରିବା ଲକ୍ଷରେ ଅନେକ ପୁରାଣ, ଶାସ୍ତ୍ର ରଚନା କରାଯାଇଛି । ଅନେକ ନୀତିକଥା ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇଛି । ତେଣୁ ଭଲ ବହି ପଢ । ଭଲ ଲୋକମାନଙ୍କର କଥା ଶୁଣ । ଗୁରୁଜନମାନଙ୍କର ଉପଦେଶ ଗ୍ରହଣ କର । ସଦାସର୍ବଦା ହସି ହସି ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ସହିତ କଥାବାର୍ତ୍ତା କର । ଏହାଦ୍ୱାରା ନିଶ୍ଚୟ ବହୁ ତ୍ରୁଟି ସଂଶୋଧନ ହୋଇଯିବ ।