ଭାଣ୍ଡର ଲଢେଇ

ସେ କାଳର ପ୍ରତ୍ୟେକ ରାଜାଙ୍କ ପାଖରେ ରହସ୍ୟ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଦୁଇ ଚାରି ଜଣ ଭାଣ୍ଡ ଥିଲେ । ସେମାନେ ରାଜାଙ୍କର ନିରସ ମନକୁ ସରସ କରିବା ପାଇଁ କଥା କଥାକେ ହସର ଯୁଆର ଛୁଟାଇ ଦେଉ ଥିଲେ । ହେଲେ ଗୋପାଳ ଭାଣ୍ଡର ସୁଖ୍ୟାତି ଯେତେ ଦୂର ବ୍ୟାପି ଯାଇ ଥିଲା ତା’ପରି କୌଣସି ଭାଣ୍ଡ କୌଣସି ରାଜାଙ୍କ ପାଖରେ ଥାଇ ସେହି ପରି ସୁନାମ ଅର୍ଜନ କରି ନଥିଲେ । ତଥାପି ସେମାନେ ଗୋପାଳର ନାମ ଓ କାମ ଶୁଣି ତା’ ଉପରକୁ ମନେ ମନେ ଚିଡି ଉଠୁ ଥିଲେ । ଭାବୁ ଥିଲେ ଗୋପାଳ ଦିନେ ମାତ୍ର ଆମର ହାବୁଡେ ପଡିଲେ, ଗୁଆ କାତିରେ ଗୁଆ ଚାପିଲା ପରି ତାକୁ ଚାପି ଧରନ୍ତୁ ଓ ତାର ଭାଣ୍ଡ ପଣ ଏକା ଥରକେ ଛଡାଇ ଦିଅନ୍ତୁ । ଭାଣ୍ଡ ମାନେ ଏହି ପରି ଭାବନ୍ତି କିନ୍ତୁ ହାବୁଡେ ପଡିଲେ ସେମାନଙ୍କର ବୁଦ୍ଧି ବିଦ୍ୟା କେଉଁ ଆଡେ ଉଭେଇ ଯାଏ । ଗୋପାଳ ତା’ର ଉପସ୍ଥିତ ଭାଣ୍ଡ ପଣ, ବିଜ୍ଞତା, ଚାତୁର୍ଯ୍ୟ ଓ ନ୍ୟାୟ ଶାସ୍ତ୍ର ପଣରେ ଅନ୍ୟ ଭାଣ୍ଡଙ୍କ ମୁଖରେ ଚୂନ କାଳି ଦେଇ ପରିଷ୍କାର ବାଟ ଧରି ଚାଲି ଆସେ ।

ସେଦିନ ବର୍ଦ୍ଧମାନ ରାଜା ତାଙ୍କର ରାଜ ସଭାରେ ବସି ଗୋପାଳ ଭାଣ୍ଡର ପ୍ରଶଂସା ଗାଇଲେ । ତାଙ୍କ ସଙ୍ଗରେ ପଣ୍ଡିତ ମାନେ ମଧ୍ୟ ତାଳ ଧଇଲେ । କେବଳ ତାଙ୍କର ଯେଉଁ ଭାଣ୍ଡ ଜଣକ ଥିଲେ, ସେ ଚିଡି ଉଠି କହିଲେ – ମହାରାଜ! ଆପଣ ଯାହା କହୁଛନ୍ତି ଏ ତ ବଡ ଲଜ୍ଜାର କଥା । ନିଜର ଭାଣ୍ଡକୁ ଗୋଡରେ ଦଳି ଦେଇ ଅନ୍ୟ ଭାଣ୍ଡକୁ ମୁଣ୍ଡ ଉପରେ ତୋଳି ଧରି ଛନ୍ତି । ଆପଣଙ୍କ ଭାଣ୍ଡ ଗୋପାଳ ଭାଣ୍ଡ ଠାରୁ କେତେ ନିଉନ, ତାହା ଦିନେ ପରୀକ୍ଷା କରି ଦେଖିଛନ୍ତି କି?

ଏହା ଶୁଣି ବର୍ଦ୍ଧମାନ ରଜା କହିଲେ – ନା ମୁଁ ଦିନେ ପରୀକ୍ଷା କରି ନାହିଁ ସତ, କିନ୍ତୁ ଯାହାକି ଲୋକ ମୁଖରୁ ଶୁଣା ଯାଉଛି ସମ୍ମୁଖ ପରୀକ୍ଷା କଲେ ତୁମେ ନିଶ୍ଚୟ ହାରି ଯିବ । ଭାଣ୍ଡ କହିଲା – ହାରିବି କି ଜିତିବି ତାହା ଆପଣ ଜାଣିଲେ କିପରି? ତାକୁ ଦିନେ ଏଠାକୁ ଘେନି ଆସି ପରୀକ୍ଷା କରନ୍ତୁ ତ ଦେଖିବା ସେ କିପରି ମୋ ଠାରୁ ବଳି ଯିବ । ମୁଁ ଏ ରାଜ ସଭାରେ ଏପରି ପ୍ରତିଜ୍ଞା କରି କହୁଛି, ତାକୁ କଥା କଥାରେ ପରାସ୍ତ ନ କଲେ ଆଉ ଏଠାରେ ମୁଁ ମୋ ମୁଖକୁ ଦେଖାଇବି ନାହିଁ । ଆପଣ ସ୍ୱଚକ୍ଷୁରେ ଦେଖି ପାରିବେ, ମୋ ବୁଦ୍ଧିରେ ସେ ଭଣ୍ଡାରୀ ଭାଣ୍ଡଟା ନିଜ ମୁହଁରେ ନିଜେ ଚୂନ କାଳି ମାଖି ସାତ ବେଂଟି ହୋଇ ପଳାଇ ଯିବାକୁ ବାଟ ପାଇବନି । ମୋର ବିଚକ୍ଷଣ ବୁଦ୍ଧିର କୌଶଳ ତା ଗାଲରେ ଯୋତା ପାହାର ବସାଇ ଦେବ ।

ଭାଣ୍ଡର ପ୍ରତିଜ୍ଞା ଶୁଣି ବର୍ଦ୍ଧମାନ ରାଜା କହିଲେ – ବେଶ୍ ତ ଗୋପାଳ ଭାଣ୍ଡକୁ ଡକାଇ ଆଣିବି । ରାଜ୍ୟର ବିଶିଷ୍ଟ ଲୋକଙ୍କୁ ଡାକି ଅଣାଇବି । ଏଠାରେ ସଭା ଲାଗିବ, ଗୋଟିଏ କଦଳୀ ଓ ଦଶ ହଜାର ଟଙ୍କାର ଥଳୀଟିଏ ରଖା ହେବ । ମୁଁ ନିଜେ ତୁମ ଦୁହିଁକି ପରୀକ୍ଷା କରିବି । ସେ ପରୀକ୍ଷାରେ ଯେ ଉପଯୁକ୍ତ ହେବ ସେ ଟଙ୍କା ଥଳୀ ନେଇ କଦଳୀ ଅପର ଭାଣ୍ଡର ମୁହଁରେ ଢୁକାଇ ଦେଇ ଚାଲି ଯିବ । ଏହା ନ କରିବା ଯାଏଁ ମୋର ମନ ସାଧ୍ୟ ମେଂଟିବନି ।

ଏଥିରେ ଭାଣ୍ଡ ରାଜି ହେଲା । ସଭାରେ ପଣ୍ଡିତ ମାନେ ହଁ କହି ସ୍ୱୀକାର କଲେ । ସଙ୍ଗେ ସଙ୍ଗେ ରାଜା ଖଣ୍ଡିଏ ଚିଠି ଲେଖି ଦୂତ ହସ୍ତରେ କୃଷ୍ଣ ଚନ୍ଦ୍ର ରାଜାଙ୍କ ପାଖକୁ ପଠାଇ କହିଲେ – ଗୋପାଳ, ବର୍ଦ୍ଧମାନ ରାଜା ମୋତେ ଓ ତୁମକୁ ଡକେଇଛନ୍ତି, ସେଠାରେ ଭାଣ୍ଡ ଲଢେଇ ହେବ । ତୁମେ ଯିବତ? ଗୋପାଳ ଭାଣ୍ଡ ହାତ ଯୋଡି କହିଲା – ଛାମୁଙ୍କର ଭାଣ୍ଡ କଦାପି ଅବୀର ପରି ପଛାଏନା ଆଜ୍ଞା । ମର ବା ମାରୁ ସେ ନିଶ୍ଚୟ ତାଳ ପକାଇ ବାକୁ ଆଗଭର ହୁଏ । ତେବେ ଡେରି କରୁଛନ୍ତି କାହିଁକି, ଚାଲନ୍ତୁ ।

ରାଜା କହିଲେ – ତୁମେ ତାଙ୍କ ଭାଣ୍ଡ ସାଙ୍ଗରେ ତାଳ ଦେଇ ବିଜୟୀ ହୋଇ ପାରିବ ତ । ନୋହିଲେ ତୁମେ ଯେ ଅପମାନରେ ମୁଣ୍ଡ ଟେକି ପାରିବନି । ଗୋପାଳ କହିଲା – ଆପଣଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦରୁ ସଂସାରରେ ଯେତେ ଭାଣ୍ଡ ଅଛନ୍ତି, ସେ ସମସ୍ତେ ଏକତ୍ରିତ ହେଲେ ସୁଦ୍ଧା ତଥାପି ଗୋପାଳ ସେମାନଙ୍କ ମୁହଁକୁ ମୋଡି ଦେଇ ଜୟନାଗରା ବଜାଇ ଆସିବ । ସେଥି ପାଇଁ ଚିନ୍ତା କରୁ ଛନ୍ତି କାହିଁକି । ଆଗେ କ୍ଷେତ୍ର ଉପରକୁ ଚାଲନ୍ତୁ ତେଣିକି ଗୋପାଳର କଥା ଦେଖିବେ । ରାଜା ହସି ହସି କହିଲେ – ତାହା ହେଲେ ଶିଙ୍ଗରେ ତେଲ ମାରି ଆସ । ଲଢାଇ କରି ଦଶ ହଜାର ଟଙ୍କା ଘେନି ଆସିବ କି କଦଳୀ ଖାଇ ଆସିବ । ମୁଁ ଯାଉଛି ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୁଏ । ହଁ ଯେପରି ମୋର ରାଜ୍ୟର ସମ୍ମାନ ରୁହେ, ସେ ପ୍ରତି ସାବଧାନ ଥିବ ।

ରାଜା କୃଷ୍ଣ ଚନ୍ଦ୍ର ଏହା କହି ଚାଲି ଗଲେ । ଗୋପାଳ ଭାଣ୍ଡ ଯାଇ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇ ଆସିଲେ । ଶୁଭ ବେଳା ଦେଖି ରାଜା ଓ ଗୋପାଳ ବର୍ଦ୍ଧମାନ ଯାତ୍ରା କଲେ । କୃଷ୍ଣ ଚନ୍ଦ୍ର ରାଜା ବର୍ଦ୍ଧମାନରେ ପହଁଚିବା ମାତ୍ରେ ବର୍ଦ୍ଧମାନ ରାଜା ତାଙ୍କୁ ପାଛୋଟି ନେଇ ଯଥା ଯୋଗ୍ୟ ସିଂହାସନ ଦେଲେ ।

ସେଦିନ ଭାଣ୍ଡ ଲଢେଇ ଦେଖିବା ପାଇଁ ହଜାର ହଜାର ଲୋକ ଠୁଳ ହୋଇ ଥାଆନ୍ତି । ହେଲେ ମଧ୍ୟ କାହାରି ମୁହଁରୁ କଥା ବାହାରୁ ନଥାଏ ସମସ୍ତେ ନୀରବ ହୋଇ ଭାଣ୍ଡ ଦୁହିଁଙ୍କୁ ଚାହିଁ ଥାନ୍ତି ଭାଣ୍ଡ ଭାଣ୍ଡ ମୁହାଁ ମୁହିଁ ହୋଇ ପରସ୍ପର ପରସ୍ପରର ଛିଦ୍ର ଉଣ୍ଡି ରାଜାଙ୍କ ଆଜ୍ଞାକୁ ଅପେକ୍ଷା କରି ଥାନ୍ତି । ରାଜାଙ୍କର ହୁକୁମ୍ ହେଲା ଭାଣ୍ଡ ଦୁହେଁ ପ୍ରଶ୍ନ ଉତ୍ତର କଲେ । କିନ୍ତୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ କଥାରେ ଗୋପାଳ ଭାଣ୍ଡର ଜିତାପଟ ହେଲା । ବର୍ଦ୍ଧମାନ ଭାଣ୍ଡ ହାରି ଯାଇ ରାଗରେ ନିଆଁ ବାଣ ପରି ଜଳି ଉଠିଲା । ରାଜା ଦୁହେଁ ନଥିଲେ କିମ୍ବା ସଭା ଜଗି ନଥିଲେ ସେ ଗୋପାଳକୁ ମାରି ଦେଇ ଥାନ୍ତା ।

ବର୍ଦ୍ଧମାନ ରାଜା ନିଜ ଭାଣ୍ଡର ହାର ପଟ ଓ ରାଗ ଦେଖି ଗୋଟିଏ ବୁଦ୍ଧି ବାହାର କରି ଭାଣ୍ଡ ଦୁହିଁଙ୍କି କହିଲେ – ଆଚ୍ଛା ତୁମେ ଦୁହେଁ ସଭା ମଧ୍ୟରେ ଯେତେ ଗୁଡିଏ ପ୍ରଶ୍ନ ଉତ୍ତର କଲ ସେ ସବୁ କୌତୁକ ପୂର୍ଣ୍ଣ କଥା । ସେଥିରେ କୌଣସି ଶିଖିବାର କଥା ନାହିଁ, ବିଜ୍ଞତାର ପରିଚୟ ବି ନାହିଁ । ତେଣୁ ମୁଁ ତୁମକୁ ଦୁଇ ଥର ପରୀକ୍ଷା କରିବାକୁ ଚାହେଁ । ମୋ ପରୀକ୍ଷାରେ ଯିଏ ଉତୀର୍ଣ୍ଣ ହେବ ସେ ଦଶ ହଜାର ଟଙ୍କା ନେଇ ଅପର ମୁଖେ କଦଳୀ ପୂରାଇ ଦେଇ ଯିବ । ତୁମେ ମାନେ କ’ଣ କହୁଛ?

ବର୍ଦ୍ଧମାନ ରାଜାଙ୍କ ମୁଖରୁ ଏ କଥା ଶୁଣି ଭାଣ୍ଡ ଦୁହେଁ କହିଲେ ଆଜ୍ଞା । କ’ଣ ପରୀକ୍ଷା କରିବାର କରନ୍ତୁ । ସେଥି ପାଇଁ ଆମେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଅଛୁ । ଭାଣ୍ଡ ଦୁହିଁଙ୍କର କଥା ଶୁଣି ବର୍ଦ୍ଧମାନ ରାଜା କହିଲେ ମୋର ପ୍ରଥମ ପରୀକ୍ଷା ହେଉଛି ଏହି କ୍ଷଣେ ଯେ ତୁମେ ଦୁହେଁ ଯାଅ, ଏହି ଦୁଇ ତିନି ଘଂଟା ମଧ୍ୟରେ ମୋତେ ତିନି ଜଣ ଲୋକ ଆଣି ଦେବ । ତା’ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ ଏ ପାରିର, ଜଣେ ମଧ୍ୟ ସ୍ଥଳର, ବୁଝିଲ? ପାରିବତ ଅତି ଶୀଘ୍ର ଯାଅ ।

ରାଜାଙ୍କର ହୁକୁମ୍ ପାଇ ଭାଣ୍ଡ ଦୁହେଁ ନିଜ ନିଜର ବାଟ ଧରି ବାହାରି ଗଲେ । ବର୍ଦ୍ଧମାନ ଭାଣ୍ଡ ଗୋଟିଏ ନଦୀ ଘାଟରେ ପହଁଚି ଦେଖିଲେ ଯେ ନଦୀର ଦୁଇ ପାଖରେ ଦୁଇ ଜଣ ଲୋକ ପାରି ହେବାକୁ ବସି ଛନ୍ତି । ନାଉରୀଟି ଜଣକୁ ଡଙ୍ଗାରେ ବସାଇ ଆର ପାରିରେ ଛାଡିବାକୁ ଯାଇ ନଦୀ ମଝିରେ ହୋଇଛି । ରାଜାଙ୍କ ପ୍ରଶ୍ନ ଅନୁଯାୟୀ ଏହି ତିନି ଜଣଙ୍କୁ ବର୍ଦ୍ଧମାନ ଭାଣ୍ଡ ଘେନି ଆସିଲା ।

ତେବେ ଗୋପାଳ ଆଉ ଗୋଟିଏ ଦିଗକୁ ଯାଇ ଜଣେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ପଣ୍ଡିତ, ଜଣେ ସନ୍ନ୍ୟାସୀ ଆଉ ଜଣେ ବେଶ୍ୟାକୁ ଘେନି ଯଥା ସମୟରେ ରାଜ ସଭାରେ ଉପସ୍ଥିତ ହେଲା । ଗୋପାଳ ସଙ୍ଗରେ ବେଶ୍ୟା, ବ୍ରାହ୍ମଣ ଓ ସନ୍ନ୍ୟାସୀକୁ ଦେଖି ସଭାରେ ଉପସ୍ଥିତ ଥିବା ଲୋକ ମାନେ ଖାଲି ଖେଁ ଖେଁ ହୋଇ ହସି ଉଠିଲେ । ସେମାନଙ୍କୁ ଗୋପାଳ କଥା ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ଲାଗିଲା ଯେତିକି ତାଙ୍କ ମନରେ କୌତୁକ ଆଣିଲା ସେତିକି । ତଥାପି ସେମାନେ ଉତ୍ତର ଶୁଣିବାକୁ ବସି ରହିଲେ । ଭାଣ୍ଡ ଦୁହେଁ ଲୋକ ତିନି ଜଣଙ୍କୁ ସାଙ୍ଗରେ ଘେନି ପ୍ରବେଶ ହେବାର ଦେଖି ବର୍ଦ୍ଧମାନ ରାଜା ଆଗେ ତାଙ୍କର ଭାଣ୍ଡକୁ ପଚାରିଲେ ତୁମେ କେଉଁ ତିନି ଜଣଙ୍କୁ ଆଣିଛ ଦେଖାଇବ?

ବର୍ଦ୍ଧମାନ ଭାଣ୍ଡ ତାର ଲୋକ ତିନି ଜଣଙ୍କୁ ଠିଆ କରାଇ କହିଲା – ମହାରାଜ । ଏଇ ଦେଖନ୍ତୁ ମୋର ଏ ତିନି ଜଣ ଲୋକ । ଏପାରି, ସେପାରି ଓ ମଧ୍ୟସ୍ଥିତ ଲୋକ । ଏ ଜଣକ ପାରି ହୋଇ ଆସିବା ପାଇଁ ନଦୀର ସେପାରିରେ ଡଙ୍ଗାକୁ ଅପେକ୍ଷା କରିଥିଲା ଆଉ ଏହି ଜଣକ ଡଙ୍ଗାରେ ଯାଇ ମଝି ନଦୀରେ ହୋଇଥିଲା । ଆପଣଙ୍କ ଆଦେଶ ମାତ୍ରେ ମୁଁ ତିନି ଜଣଙ୍କୁ ଘେନି ଆସିଲି । ସତ ମିଛ ପ୍ରମାଣ ବୁଝନ୍ତୁ ।

ନିଜ ଭାଣ୍ଡ ଠାରୁ ପ୍ରମାଣ ବୁଝି ବର୍ଦ୍ଧମାନ ରାଜା ଗୋପାଳ ଭାଣ୍ଡକୁ କହିଲେ – ଗୋପାଳ ତୁମର ଏ ତିନି ଜଣ ଲୋକ କିଏ କଅଣ କହିଲ? ଗୋପାଳ ସେ ତିନି ଜଣଙ୍କୁ ଛିଡା କରାଇ କହିଲା, ମହାରାଜ ଏହି ଯେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ପଣ୍ଡିତଙ୍କୁ ଦେଖୁ ଛନ୍ତି, ଏ ହେଉଛନ୍ତି ଏ ପାରିର ଲୋକ । କାରଣ ଇହ କାଳରେ କିପରି ସୁଖ ପାଇବେ, ସୁଖ୍ୟାତି ଅର୍ଜନ କରିବେ । ଦୁଇ ପଇସା ଉପାର୍ଜନ କରି ନିଜର ନାମକୁ ବଡ କରି ତୋଳିବେ, ଏ ସେହି ଚେଷ୍ଟାରେ ଅଛନ୍ତି । ଏହି ଯେଉଁ ସନ୍ନ୍ୟାସୀଟିକୁ ଦେଖୁ ଛନ୍ତି, ଇଏ ଏପରିକି ଧନ ଦୌଲତ ମାୟା, ମୋହ ତ୍ୟାଗ କରି ଭଗବାନଙ୍କ ପାଦ ପଦ୍ମରେ ମନ ରଖି ମୋକ୍ଷ ଲାଭର ଚେଷ୍ଟା କରୁ ଛନ୍ତି । ତେଣୁ ଏ ସେପାରିର ଲୋକ । ଏ ପାରିର ଦୁଃଖ ସୁଖ ସଙ୍ଗେ ୟାଙ୍କର ସମ୍ପର୍କ ନାହିଁ । ଆଉ ମଧ୍ୟ ଯେଉଁ ସ୍ତ୍ରୀ ଲୋକଟିକୁ ଦେଖୁ ଛନ୍ତି, ଏ ହେଉଛି ଜଣେ ବେଶ୍ୟା । ଏହାର ଇହ କାଳ ନାହିଁ କି ପର କାଳ ନାହିଁ । ଦୁଇ ଆଡକୁ ହାତ ବଢାଇ ମଝିରେ ଛଟ ପଟ ହେଉଛି । ଏଣୁ ଏ ମଧ୍ୟ ପଥର ଲୋକ ।

ଏ କଥା ଶୁଣିବା ମାତ୍ରେ ସଭାରେ ଉପସ୍ଥିତ ଥିବା ଲୋକ ମାନେ ଧନ୍ୟ ଧନ୍ୟ କହି ତାଳି ମାରି ଉଠିଲେ – ରାଜା କହିଲେ – ପ୍ରଥମ ପରୀକ୍ଷାରେ ତୁମର ଜୟ ହେଲା ଗୋପାଳ କିନ୍ତୁ ଦ୍ୱିତୀୟ ପରୀକ୍ଷା ଦେବାକୁ ହେବ । ଗୋପାଳ କହିଲା, ତେବେ କୁହନ୍ତୁ ଛାମୁ । ରାଜା କହିଲେ – ତୁମେ ଦୁଇ ଜଣ ଏହି ମୁହୂର୍ତରେ ଦୁଇ ଖଣ୍ଡ ବେଗ ଗାମୀ ଘୋଡା ଚଢି ଯାଅ । ଯିଏ ମୋର ରାଜ କଟକ ଚତୁଃର୍ପାଶ୍ୱ ବୁଲି ଆସି ମୋତେ ଆଗ ଦେଖା ହେବ – ସେହି ହେବ ବଡ ଓ ସେହି ଏ ଟଙ୍କା ଥାଳୀର ଅଧିକାରୀ ହେବ ।

ବର୍ଦ୍ଧମାନ ରାଜା କହନ୍ତି, ଗୋପାଳ ବୁଦ୍ଧିମାନ । ତାର ଉପସ୍ଥିତ ବୁଦ୍ଧି ଅଛି । କିନ୍ତୁ ପେଟ ଦୋଷ ନ ଦେଇ ସେ କଦାପି ଘୋଡା ଉପରେ ଚଢି ରାଜ କଟକ ପ୍ରଦକ୍ଷିଣ କରି ଆଗେ ଆସି ପାରିବ ନାହିଁ । ତେଣୁ ସେ ନିଜ ଭାଣ୍ଡର ଟେକ ରଖିବା ପାଇଁ ଏହି ବୁଦ୍ଧିଟି ବାହାର କରି ଦୁହିଁଙ୍କି କହିଲେ । ଭାଣ୍ଡ ଦୁହେଁ ରାଜାଙ୍କର ହୁକୁମ ପାଇବା ମାତ୍ରେ ଉଠି ଛିଡା ହେଲେ । ରାଜାଙ୍କର ନିର୍ଦେଶରେ ସଇସ ଘୋଡା ଦୁଇଟି ଆଣି ସେଠାରେ ପହଁଚାଇ ଦିଆ ଗଲା । ଘୋଡା ଦେଖି ବର୍ଦ୍ଧମାନ ଭାଣ୍ଡ ତତ୍କ୍ଷଣାତ୍ ଦଉଡି ଯାଇ ତା ଉପରେ ଚଢି ତାକୁ ବିଜୁଳି ପରି ଛୁଟାଇ ଦେଲେ । ରାଜା କୃଷ୍ଣ ଚନ୍ଦ୍ର ଭାବିଲେ ଗୋପାଳକୁ ତ ଘୋଡା ଚଢି ଆସେନି । ସେ ଏଥରକ ନିଶ୍ଚୟ ଠକି ଯିବ । ମୁଁ ଅପମାନରେ ମୁହଁ ଟେକି ପାରିବିନି ।

ଗୋପାଳର ଯିବା ପାଇଁ ଡେରି ହେବା ଦେଖି ବର୍ଦ୍ଧମାନ ରାଜା କହିଲେ – କିହୋ ଗୋପାଳ! ତୁମେ ତ ଗଲନି ଏବାର କ’ଣ ହାରି ଯିବ? ଗୋପାଳ କହିଲା – ହାରିବା ଜିତିବା ଛାମୁ ବିଚାର କରିବେ । ମୁଁ ଭାଣ୍ଡ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ମୋର ଟିକିଏ କାଣ୍ଡ ଜ୍ଞାନ ଅଛି । ସମାନ୍ୟ ଟଙ୍କା ଦିଟା ପାଇଁ ମୁଁ କଦାପି ଆପଣଙ୍କ ଘୋଡା ଚଢି ପାରେନା କେବଳ ଆପଣଙ୍କ ଆଦେଶକୁ ଶିରୋଧାର୍ଯ୍ୟ କରି ପାଦ ଗତିରେ ଖାଲି ରାଜଧାନୀ କ’ଣ ରାଜ୍ୟ ସାରା ବୁଲି ଆସିବି । ହଁ, ଖାଲି ଆପଣଙ୍କ ରାଜ୍ୟ ବୁଲିଲେ ଆମ ରାଜାଙ୍କୁ ଅପମାନ ହେବ, ତେଣୁ ମୁଁ ଯିବାକୁ ଇଚ୍ଛା କରୁନି । ଆପଣ ଯଦି ମୋତେ ଦୁଇଟି ଯାକ ରାଜ୍ୟ ବୁଲିବାକୁ ହୁକୁମ୍ ଦେବେ ତେବେ ମୁଁ ଏଇ ସାଙ୍ଗେ ସାଙ୍ଗେ ଯିବି ।

ଗୋପାଳର ଅସମ୍ଭବ କଥା ଶୁଣି ବର୍ଦ୍ଧମାନ ରାଜା କହିଲେ – ଗୋପାଳ ତୁମକୁ ହୁକୁମ୍ ଦେଲି, ମୋର ଭାଣ୍ଡ ଆସିବା ଆଗରୁ ତୁମେ ଦୁଇଟି ରାଜ୍ୟ ବୁଲି ଆସିଲେ ଏହି ଦଶ ହଜାର ଟଙ୍କା ଅପେକ୍ଷା ଆହୁରି ବେଶୀ ପୁରସ୍କାର ପାଇବ, ଏଥର ଯାଅ ।

ହୁକୁମ୍ ପାଇ ଗୋପାଳ ହାତ ଯୋଡି ରାଜା ଦୁହିଁଙ୍କି ନମସ୍କାର କଲା । ପର ମୁହୂର୍ତରେ ସେ ବାହାରକୁ ଆସି ଖୁବ୍ ଧିର ସ୍ଥିର ଓ ନମ୍ରତା ଭାବେ ବର୍ଦ୍ଧମାନ ରାଜାଙ୍କ ଓ କୃଷ୍ଣ ଚନ୍ଦ୍ର ରାଜାଙ୍କ ବସି ଥିବା ସିଂହାସନର ଚାରି ପାଖରେ ତିନି ବାର ବୁଲି ଆସି ରାଜା ଦୁହିଁଙ୍କୁ ନମସ୍କାର କରି ଯଥା ସ୍ଥାନରେ ବସିଲା ।

ଦୁଇ ଘଂଟା ପରେ ବର୍ଦ୍ଧମାନ ରାଜାଙ୍କ ଭାଣ୍ଡ ରାଜଧାନୀରୁ ବୁଲି ଆସି ଘୋଡା ଉପରୁ ଉତୁରି ରାଜା ଦୁହିଁଙ୍କୁ ନମସ୍କାର କରି କହିଲା – ଆଜ୍ଞା ଗୋପାଳ ଯାଇନି ମୁଁ ଏକା ରାଜଧାନୀ ବୁଲି ଆସିଲି । ଏହା ବିଚାର କରି ପୁରସ୍କାରଟି ମୋତେ ଦିଅନ୍ତୁ ।

ବର୍ଦ୍ଧମାନ ଭାଣ୍ଡର କଥା ଶୁଣି ଗୋପାଳ ଭାଣ୍ଡ କହିଲା – ମହାରାଜ ଆପଣଙ୍କର ଭାଣ୍ଡ ସିନା ଖାଲି ଆପଣଙ୍କର ରାଜଧାନୀଟି ବୁଲି ଆସିଛି, କିନ୍ତୁ ଆପଣଙ୍କର ଆଜ୍ଞା ଶିରୋଧାର୍ଯ୍ୟ କରି ଆପଣଙ୍କ ରାଜ୍ୟ ସାରା ଓ ଆମ ରାଜାଙ୍କ ରାଜ୍ୟ ସାରା ତିନି ବାର ବୁଲି ଆସି ଅନେକ ବେଳୁ ହଜୁର୍ଙ୍କ ଆଗରେ ବସିଛି ।

ଗୋପାଳର ଅସମ୍ଭବ କଥା ଶୁଣି ବର୍ଦ୍ଧମାନ ରାଜା ମୁହଁଟିକୁ ବିକୃତ କରି କହିଲେ – ଗୋପାଳ ତୁମେ ଆମରି ସିଂହାସନ ଚାରି ପାଖ ତିନି ବାର ବୁଲି ଆସି ରାଜ୍ୟ ବୁଲିଲ କିପରି? ଗୋପାଳ ହାତ ଯୋଡି କହିଲା – ମହାରାଜ । ଶାସ୍ତ୍ର କହୁଛି, ରାଜା ଘେନି ରାଜ୍ୟ । ଆପଣ ଯେଉଁଠି, ରାଜ୍ୟ ସେଇଠି । ଆପଣ ଯେଉଁ ହୀରା ନୀଳା ଖଚିତ ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ମୁକୁଟଟି ପିନ୍ଧି ଛନ୍ତି, ସେ ମୁକୁଟ ନୁହେଁ… ରାଜ୍ୟର ପୁର ଭାଗ ଓ ଆପଣ ଯେଉଁ ସିଂହାସନରେ ବସି ଛନ୍ତି, ସେ ସିଂହାସନ ନୁହେଁ ରାଜ୍ୟର ଆୟତନ ଆପଣ ବାକ୍ସିଦ୍ଧ ଓ ମାନବ ଇଚ୍ଛା କଲେ ରାଜ୍ୟକୁ ଧ୍ୱଂସ କରି ପୁଣି ଗଠନ କରି ପାରିବେ । ଗରିବକୁ ରତ୍ନ ସିଂହାସନ ଦେଇ ଧର୍ମୀଙ୍କୁ ଫାଶୀ ଖୁଂଟରେ ଝୁଲାଇ ଦେବେ । ବାସ୍ତବ ଶକ୍ତି ସ୍ୱରୂପ ରାଜ୍ୟ ଚାରି ପାଖରେ ପ୍ରଦକ୍ଷିଣ ନ କରି ଅବାସ୍ତବ ରାଜ୍ୟକୁ ବୁଲିବା ଲାଗି ଯାଇ ଥାନ୍ତି କାହିଁକି? ଆପଣ ଶିବ ପୁରାଣରୁ ଶୁଣି ଥିବେ, ହର ପାର୍ବତୀ ଓ ଗଣେଶ, କାର୍ତିକେୟ କଥା । କାର୍ତିକେୟ ମୟୁର ଉପରେ ଚଢି ପୃଥିବୀ ପର୍ଯ୍ୟଟନ କରିବାକୁ ବାହାରି ଗଲେ ଓ ଗଣେଶ ଇନ୍ଦୁର ଉପରେ ଚଢି ଶିବ ଶକ୍ତିଙ୍କ ଚାରି ପାଖରେ ବୁଲି ଆସି ତ୍ରିପୁରରେ ଅଗ୍ରଣୀ ହେଲେ । ଏହା ମିଛ ହେଲେ ମୋର ବି ସିଂହାସନ ଚାରି ପାଖରେ ବୁଲିବା ମିଛ ହେବ ।

ଗୋପାଳ ଏହା କହି ହାତ ଯୋଡି ଛିଡା ହେଲା । ଏ କଥା ଶୁଣି ସଭାରେ ଉପସ୍ଥିତ ଥିବା ଲୋକ ମାନେ ଧନ୍ୟ ଧନ୍ୟ କହି କରତାଳି ଦେଲେ । ବର୍ଦ୍ଧମାନ ରାଜା କହିଲେ – ଗୋପାଳର ଯେତେ ସୁନାମ ଆଜି ସବୁ ଜଣା ଗଲା । ସେ ଖାଲି ଭାଣ୍ଡାମି କରି ଲୋକଙ୍କୁ ହସାଏ ନାହିଁ । ଦରକାର ହେଲେ ବିଜ୍ଞତାର ପରିଚୟ ମଧ୍ୟ ଦିଏ । ରାଜା ଏହା କହି ଦଶ ହଜାର ଟଙ୍କା ସହ ଯୋଡେ ପାଟ ଲୁଗା ଦେଲେ । ଗୋପାଳ ସମସ୍ତଙ୍କ ଆଗରେ ରାଜାଙ୍କ ହୁକୁମ୍ ବଜାୟ ରଖି ବର୍ଦ୍ଧମାନ ଭାଣ୍ଡର ମୁହଁରେ କଦଳୀ ଗୁଞ୍ଜି ଦେଇ କୃଷ୍ଣ ଚନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ସଙ୍ଗରେ ଜୟ ପତାକା ଉଡାଇ ଫେରିଲା ।