ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ଲଢୁଆ ବୀର-24: ବିର୍ସା ମୁଣ୍ଡା

ବଡ଼ ସ୍ଵାଭିମାନୀ ବୀର୍ସା ମୁଣ୍ଡା ସେ ସାହସୀ ସ୍ଵାଧୀନଚେତା,

ବିଦେଶୀ ଶାସନ ଅନ୍ୟାୟ ଶୋଷଣ ଲାଗୁଥିଲା ତାଙ୍କୁ ପିତା |

ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହ ଚାଇଁବସା ଦେଇ ରାଞ୍ଚିରେ ପହଞ୍ଚି ଗଲେ,

ଖଜଣା ଦେବାକୁ ଗୋତି ଖଟିବାକୁ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ମନାକଲେ |

ଗାଙ୍ଗପୁରବାସୀ ଆଦିବାସୀ ଭାଇ ବିର୍ସାଙ୍କୁ ଦେବତା ମାନି,

ବିଦେଶୀ ବିରୁଦ୍ଧେ କରିଲେ ବିପ୍ଲବ ଛାଡ଼ି ଜୀବନରୁ ପାଣି |

ଅଭିଯାନ କରି ପୁଲିସ ବାହିନୀ ବିର୍ସାଙ୍କୁ କରିଲେ ବନ୍ଦୀ,

ଦୁଇବର୍ଷ ପରେ ମୁକ୍ତିପାଇ ବୀର ବୁଝିଲେ ଅସଲ ଫନ୍ଦି |

ଗୟା, ସୁନା ସଙ୍ଗେ ରୋଗୀ ସେବାକରି ରଖିଲେ ଜନତା ପ୍ରାଣ,

ପୋରହାଟଠାରେ ନିଆଁ ଲଗାଇଲେ ମାରିଶତ୍ରୁ ବାରଜଣ |

ପାଞ୍ଚଶହ ଟଙ୍କା ପୁରସ୍କାର ରାଶି ଶାସକ କଲେ ଘୋଷଣା,

ବିର୍ସା ମୁଣ୍ଡାଙ୍କୁ ଧରିବାକୁ ଯାଇ ଦି’ଜଣ ଖାଇଲେ ହଣା |

ପୁଲିସ ମାଡ଼ରେ ଗୟାମୁଣ୍ଡା ମଲେ ପ୍ରବଳ ହେଲା ବିପ୍ଲବ,

ଡୁମୁରି ପାହାଡ଼ ରଣକ୍ଷେତ୍ର ହେଲା ଲଢିଲେ ବୀର ପୁଙ୍ଗବ |

ଏପଟେ ପଥର ଧନୁ-ତୀର ବର୍ଚ୍ଛା ସେପଟେ ବନ୍ଧୁକ ଗୁଳି,

ନରସିଂହ ମୁଣ୍ଡା ସହ ଆଉ ଦୁଇଶହ ଭୂଇଁରେ ପଡ଼ିଲେ ଟଳି |

ଗୋପନରେ ବିର୍ସା ସଂଗଠନ କରି ବିପ୍ଲବ ରଖିଲେ ତେଜି,

ଧନ ଲାଳସାରେ ଘାତକ ସାଜିଲେ ଶଶିରାୟ ଆଉ ମାଝୀ |

ବିଚାର ଶେଷରେ କାରାଗାର ଗଲେ ବିର୍ସା ମୁଣ୍ଡା ବୀରବର,

ଖାଦ୍ୟ ସଙ୍ଗେ ବିଷ ଖୋଇଲେ ଶାସକ ମରି ସେ ହେଲେ ଅମର |

(1900 ମସିହା )