ଉତ୍କଳ ଦିବସ

ଛୟାଅଶି ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଆଜିର ଦିନରେ 

ଗଢା ହେଲା ଆମ ରାଜ୍ୟ ଭାଷା ଆଧାରରେ ||

ପ୍ରଥମ ପ୍ରଦେଶ ସିଏ ଏପରି ହେବାରେ 

ଓଡିଶା ନାମ ଟି ତା’ର ଭାରତ ଭିତରେ ||

ଉତ୍କୃଷ୍ଟ କଳାର ଦେଶ ନାମ ତା ଉତ୍କଳ 

ପୁଷ୍କରିଣୀ ଭାରତରେ ସିଏ ଶତଦଳ ||

ଥିଲା ସେହୁ ଉଚ୍ଚ ସ୍ଥାନେ ଅତୀତ କାଳରେ 

କାଳର କରାଳ ମୁଖୁ କେହୁ ବର୍ତ୍ତିପାରେ ?

ସମୟର ସ୍ରୋତ କ୍ରମେ ହେଲା ବିପରୀତ 

ହରାଇଲା ନିଜ ସ୍ଥାନ ଏ ଜାତି ମହତ ||

କାଳର କୁଟିଳ ଗତି ଆଉ ନିଜ ଦୋଷେ 

ଜାତ ହେଲେ ଅପଦାର୍ଥେ ବଂଶନାଶ ଅର୍ଥେ ||

ରଚି ନିଜ ନିଜ ମଧ୍ୟେ ସେହୁ ଘୋର କଳି 

ଆବର ଆଣିଲେ ଡାକି ବିଦେଶୁ ବଇରି ||

ଜୟଚନ୍ଦ୍ର ମାନେ ଅବା ଶିଖି ବା ମନାଇ 

କାଳେ କାଳେ ଜନମନ୍ତି ସବୁ ଦେଶେ ସେହି || 

ସହୋଦରେ ମରାଇଣ ଶେଷେ ନିଜେ ମଲେ 

ସର୍ପ କି ଛାଡଇ ତାକୁ କ୍ଷୀର ପିଆଇଲେ ? 

ବିଶାଳ ଭୂଖଣ୍ଡ ଆମ ବିଖଣ୍ଡିତ ହେଲା 

ଗଂଗା ଠାରୁ ଗୋଦାବରୀ ଯାହା ବ୍ୟାପିଥିଲା ||

ନିଜ ତେଜ ବଳ ବୀର୍ଯ୍ୟ ଆବର ଯେ ଯଶ 

ହରାଇ ଏ ବୀର ଜାତି ହୋଇଲା ଅବଶ ||

ମନ୍ତ୍ରର ସାଧନ ଅବା ଶରୀର ପାତନ 

ଥିଲା ଯା’ର ମହାମନ୍ତ୍ର ସେହି ବୀର ଜନ ||

ପରାଧୀନ ହୋଇ ସେହି କେତେ କାଳ ଯାଏ  

ଅବା ଗୋଡାଣିଆ ହୋଇ ଦିନ ସେ ବିତାଏ ||

ଅନାହାରେ ଅବା ଥାଇ ସେହୁ ଅର୍ଦ୍ଧାହାରେ 

ପ୍ରପୀଡିତ ଅବା ଥାଇ ବନ୍ୟାରେ ବାତ୍ୟାରେ ||

ଅବା ଶତ୍ରୁର ପ୍ରକୋପେ ଥାଏ ଡରି ମରି 

ଏହିପରି ବହି ଯାଏ ସମୟର ତରୀ ||

ଥିଲା ମାତ୍ର ଯଶ କୀର୍ତ୍ତି ପୂର୍ବ ପୁରୁଷର 

ବଂଚିଥିଲା ଜନମୁଖେ ଲଭିଣ ଆଦର ||

ମୃତପ୍ରାୟ ବଂଚିରହି ଏ ଜାତି ଏ ମହାନ 

କରୁଥିଲା ଖେଦ ମନେ ଅଶ୍ରୁ-ବିସର୍ଜନ ||

ଅପେକ୍ଷା ସେ କରୁଥିଲା ଭଗୀରଥ କେହି 

ସ୍ୱର୍ଗରୁ ଆଣିବେ ଯେବେ ଗଙ୍ଗାଙ୍କୁ ଓହ୍ଲାଇ ||

ନିରନ୍ତର ଦଗ୍ଧ ହେଉଥିବା ପ୍ରାଣ ତା’ର 

ତା ଶୀତଳ ଜଳ ସ୍ପର୍ଶେ ଲଭିବ ନିସ୍ତାର ||

ଏହି ପରି ଗଲା ବିତି ଅନେକ ବରଷ 

କାଳ ପ୍ରେରଣାରେ ହୁଏ ନୂତନ ଉନ୍ମେଷ ||

ଜନମିଲେ କୁଳବୃଦ୍ଧ ଆଉ କବିବର 

ଜନ୍ମ ନେଲେ ସେନାପତି ସଂଗେ କର୍ମବୀର ||

ସ୍ୱଭାବର କବି ଆଉ ମଣି ଉତ୍କଳର 

ପଲ୍ଲୀକବି କାନ୍ତକବି ବକ୍ସି ବୀରବର ||

ଜନ୍ମ ନେଲେ କେତେ କେତେ ମହାନ ପୁରୁଷ 

ଲାଘବ କରିବା ପାଇଁ ଜନନୀର କ୍ଲେଶ ||

ଏକତ୍ରିତ କଲେ ନିଜ ପୁରୁଷାର୍ଥ ବଳେ 

ବିଖଣ୍ଡିତ ଉତ୍କଳୀୟ ଭୂଖଣ୍ଡ ଯେ ଥିଲେ ||

ଦେଲେ ପୁଣି ଏ ଜାତିକୁ ତା’ର ମାତୃଭାଷା 

ଯା ବିନା ଏ ଜାତି ଲଭୁଥିଲାଟି ଦୁର୍ଦ୍ଦଶା || 

ପୁନର୍ଜନ୍ମ ହେଲା ଆମ ନବ କଳେବରେ 

୧୯୩୬ ଅପ୍ରେଲ୍ ପ୍ରଥମ ଦିନରେ ||

ଆମ ଠାକୁରଙ୍କ ପରି ଅଧାଗଢା ହୋଇ 

ରହିଗଲୁ କିଛି କିଛି ଅଞ୍ଚଳ ହରାଇ ||

ଷଢ଼େଇକଳା ଓ ଖରସୁଆଁ ଆଦି ଯେତେ 

ମେଦିନୀପୁର ଓ ଇଚ୍ଛାପୁର ସେହି ମତେ ||

ହୋଇଥିଲେ ସୁଦ୍ଧା ଉତ୍କଳୀୟ ଭାଷାବାସୀ 

ବିଛିନ୍ନାଂଚଳ ବୋଲାଇ ହେଲେ ପରଦେଶୀ ||

କିନ୍ତୁ ଅଦୃଷ୍ଟର ଖେଳ କେ ଆନ କରିବ ?

ଯାହା ଭାଗ୍ୟେ ଲେଖାଥିବ ନିଶ୍ଚୟ ଫଳିବ ||

ଅଧାଗଢା ହୋଇ ବି ତ ଠାକୁର ଆମର 

ଜଗତରେ ବୋଲାଅନ୍ତି ସବୁଠାରୁ ବଡ ||

ଅନୂରୁ ଅରୁଣ ମଧ୍ୟ ଅଧାଗଢା ହୋଇ  

ତେଜସ୍ବୀ ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ରଥ ଆକାଶେ ବାହଇ ||

ଏଣୁ ଅଧାଗଢା ବୋଲି ମନ ଉଣା କରି 

ରହିଲେ ହବ କି ଭାଇ ଭାଗ୍ୟକୁ ଆଦରି ?

ପୂର୍ବ ପୁରୁଷର ଅଧାଗଢା କାର୍ଯ୍ୟମାନ 

ପୂର୍ଣ୍ଣ କଲେ ମଣିଷର ହୁଏ ମହାପୁଣ୍ୟ ||

ତନୁ କ୍ଷୟ ମାତୃଭୂମି ମାତୃଭାଷା ପାଇଁ 

କଲେ ମାନବ ଜୀବନ ସଫଳ ହୁଅଇ ||

ଆଜିର ଦିନରେ ଏହି ଅନୁଚିନ୍ତା ନେଇ 

ସମୃଦ୍ଧ ଓଡିଶା ଗଢିବା ମନ ପ୍ରାଣ ଦେଇ || 

ସବୁ ବନ୍ଧୁମାନଙ୍କୁ ଉତ୍କଳ-ଦିବସର ପବିତ୍ର ଅବସରରେ ଅନେକ ଅନେକ ଶୁଭେଚ୍ଛା | ବନ୍ଦେ ଉତ୍କଳ ଜନନୀ |