સ્પેક્ટર્ન (ભાગ ૬)

પૂરા તેર કલાક પછી હેલિકોપ્ટર બ્રાઝિલની સરહદ વટાવીને વિશાળ એટલાંટિક મહાસાગરના ભૂરા પાણી પર સ્થિર થયું. સામાન્ય ઝડપ કરતાં આ હેલિકોપ્ટરની ઝડપ ઓછી હોય એવું લાગતું હતું. મેં બારીમાંથી નજર હટાવીને સામેના ખૂણા તરફની એક ખાલી સીટ પર મૂકેલા અમારા સામાન તરફ નજર કરી.

         ‘ઓહ હો હો. સામાન તો આપણો ઘણો છે !’ મેં કહ્યું. ત્યારે બધાએ એ તરફ નજર કરી. અલબત્ત, આગળ બેઠેલા પ્રોફેસર બેન મેક્સ સાથે કંઈક વાત કરવામાં પરોવાયેલા હતા એથી તેઓ મારું વાક્ય સાંભળી શક્યા નહોતા.

         મારા મિત્રોની સાથે હું સામાન પર નજર કરતો હતો. 

         અમારા છ જણના છ મોટા થેલાઓ, પ્રોફેસર બેનના બે નાના થેલાઓ તથા મેક્સની એક સૂટકેસ હતી. આ ઉપરાંત બીજો વધારાનો સામાન, રિવોલ્વરો, રાઈફલો, તંબુ અને એના સ્પેરપાર્ટસ વગેરે બધું ઉપર બનાવેલી છાજલી જેવી જગ્યામાં રાખ્યું હતું.

         પછી નીચે રાખેલા બે મોટા બંધ થેલાઓ પર નજર પડતાં જ મને મેક્સે લાવેલા દારૂગોળા અને બોમ્બનો ખ્યાલ આવ્યો. મેં સફાળા ઊભા થઈને પ્રોફેસર બેનને ફાઈનલી પૂછ્યું, ‘પ્રોફેસર બેન...હવે તો કહો કે મેક્સે આ દારૂગોળા અને બોમ્બની વ્યવસ્થા કેવી રીતે કરી ? હવે મારા પેટમાં આ વાત છૂપી નથી રહી શકતી.’

         ‘હા, પ્રોફેસર સાહેબ... પ્લીઝ હવે તો કહો.’ મારા મિત્રોએ પણ સૂર પુરાવ્યો.

         અમારા બધાના અધીરાઈભર્યા ચહેરાઓ જોઈને પ્રોફેસર બેનને હસવું આવી ગયું. એ હસ્યા. પછી કહ્યું, ‘કહું છું...બેસ એલેક્સ !’ એમણે હાથનો ઈશારો કરીને મને બેસવા કહ્યું. હું બેસી ગયો. એટલે પ્રોફેસર એમની સીટ પરથી ઊભા થઈને પાછળ અમારા કંપાર્ટમેન્ટમાં આવ્યા અને એક સીટ પર બેઠા. આગળ પેલો મેક્સ ઊંધું ઘાલીને હેલિકોપ્ટર ચલાવવામાં વ્યસ્ત હતો.

         ‘સાંભળો...’ પ્રોફેસર હેલિકોપ્ટરના ધીમા અવાજમાં બોલ્યા, ‘આ મેક્સ એરફોર્સમાં છે એ તો હું તમને કહી જ ચૂક્યો છું. બરાબર ?’

         ‘હા...’ મેં અધીરાઈથી કહ્યું, ‘આગળ કહો.’

         ‘તો મેક્સને હવે એરફોર્સમાંથી રિટાયર થવા માટે થોડો જ સમય બાકી રહ્યો છે. લગભગ દોઢેક મહિના જેવું. હવે વાત એમ બની કે મેં જ્યારે એને આપણી સફર વિશે અમસ્તી જ વાત કરી તો એ પણ આપણી સાથે આવવાની તૈયારી બતાવવા લાગ્યો. મેં એને ઘણું કહ્યું કે – તારે ખોટી તકલીફ લેવાની જરૂર નથી, અમે સંભાળી લઈશું – પણ એ ન જ માન્યો. એટલે છેવટે મેં એને આપણી સાથે આવવાની પરવાનગી આપી. એને પરવાનગી આપીને અંદરખાનેથી તો હું પણ ખુશ હતો, કેમ કે આપણને એક જણ વધારે મળવાનો હતો. પછી એ જ રાત્રે મેક્સે ફટાફટ પોતાની રીતે યોજના બનાવવા માંડી. એ વખતે તો મેં એની યોજના માત્ર સાંભળવા ખાતર જ સાંભળી અને પછી મોડી રાત્રે હું ઘરે પાછો ફર્યો.’

         ‘હં...પછી ?’ મેં પહેલા જેવા જ અવાજે પૂછ્યું.

         ‘પછી બીજે દિવસે સવારે નવ વાગ્યે તારો ટેલિફોન આવ્યો. ત્યારે તેં યોજના અંગે મને પૂછપરછ કરી. ત્યારે મેં તને એવું કહ્યું હતું કે – આપણે એ વિચારવું પડશે. બસ, તો આ નવ વાગ્યાથી દસ વાગ્યા સુધીના કલાકમાં જ આપણી આ યોજના આકાર પામી હતી. એમાં મેક્સનો અને મારો એમ બંનેનો સહિયારો સાથ હતો. આગલી રાત્રે મેક્સે મને જે યોજના કહી સંભળાવી હતી એ મને યાદ આવી અને મેં એને ફોન ફરીને એ જ યોજના મારા કહેલા થોડા સુધારા સાથે ફાઈનલ કરવાનું કહ્યું. હવે મને જરા પાણી આપો.’ કહીને પ્રોફેસર અટક્યા.

         ‘પ્રોફેસર સાહેબને પાણી આપો...ફટાફટ...’ વિલિયમ્સ ખૂબ જ ઉતાવળા અવાજે ચપટી વગાડતાં બોલ્યો. એટલે સામાનથી નજીક બેઠેલો જેમ્સ એનો થેલો ઊંચકવા લાગ્યો. માત્ર આ થોડી પળો પણ અમારા માટે સસ્પેન્સ વધારતી જતી હતી. આ દરમિયાન વિલિયમ્સનો ચહેરો જોવા જેવો હતો. એ ઊંચો-નીચો થતો હતો.

         ‘ઓ ગોકળગાય...જલદી કરને...’ એણે લગભગ થેલામાં હાથ નાખી ચૂકેલા જેમ્સને હાંક પાડી. જેમ્સે ફટાફટ અંદરથી બોટલ કાઢી કે તરત વિલિયમ્સે ઝૂંટવી લીધી. એ ગજબનો ઉતાવળો થયો હતો. એણે પ્રોફેસરને પાણી આપ્યું. પાણી પીને પ્રોફેસરે આગળ ચલાવ્યું,

         ‘હવે સાંભળો. મેક્સે એના એક વિશ્વાસુ મિત્ર સાથે મળીને કેમ્પમાં રહેલા દારૂગોળા અને બોમ્બના સ્ટોકના એકાઉન્ટમાં કંઈક ગોટાળો કરીને સ્ટોક થોડો ઓછો દર્શાવી નાખ્યો. એટલે મેક્સે ત્યાંથી પૂરતો દારૂગોળો અને બે-ત્રણ બોમ્બ ઉઠાવી લીધા. હવે હેલિકોપ્ટરનું કહું છું. તો તમને કદાચ ખબર હશે કે એરફોર્સમાં અમુક વખત ચાલ્યા પછી હેલિકોપ્ટરોને સર્વિસ માટે ચોક્કસ જગ્યાએ લઈ જવામાં આવે છે. એ જગ્યા આપણે જ્યાંથી ઉપડ્યા એ ચટ્ટાન હતી ! ત્યાં આજુ-બાજુ જે બે-ત્રણ કેબિનો અને એક મોટું છાપરાવાળું ગેરેજ હતું એ એરફોર્સનું સર્વિસ સેન્ટર હતું ! આવા સર્વિસ સેન્ટરો લીમામાં ઘણી જગ્યાએ છે. હવે આપણે જે હેલિકોપ્ટરમાં બેઠા છીએ એને ત્યાં સર્વિસમાં મોકલવામાં આવ્યું હતું. અને ત્યાં પણ મેક્સ ભાઈએ ઉલટ-સુલટ કરીને એવો જાદુ કર્યો કે અત્યારે આપણે એમાં સફર કરીએ છીએ !’ કહીને પ્રોફેસર હસ્યા.

         ‘ઓહ...એમ વાત છે...!!’ લગભગ અમારા સૌના મોં આશ્ચર્યથી ખુલ્લા જ રહી ગયાં. પાછલા ત્રણ દિવસોથી અમારા મનમાં ધરબાયેલું એ રહસ્ય હવે સામે આવ્યું હતું. ખરેખર એ ગાંડા મેક્સે કામ કરી બતાવ્યું હતું.

         ‘એટલે હકીકતમાં આ હેલિકોપ્ટર એરફોર્સ માટે ઘણું જ જૂનું થઈ ગયું હતું જેથી એના પાર્ટ્સ છુટા કરીને બધો જ નકામો ભંગાર “સ્ક્રેપ” તરીકે જવા દેવાનું નક્કી થયું હતું, પણ મેક્સે આ હેલિકોપ્ટર, એરફોર્સને ખબર ન પડે એમ, પચાસ ટકા કિંમતમાં ખરીદી લીધું હતું. પછી એને એકદમ ટીપટોપ કરીને અત્યારે ઉડવા જેટલું સક્ષમ કરી દીધું અને જુઓ...’ કહીને પ્રોફેસરે સ્મિતસહ તેમના હાથ ફેલાવ્યા, ‘આપણે અત્યારે એટલાંટિક ઉપર ઊડી રહ્યા છીએ.’

         ‘પણ પ્રોફેસર સાહેબ, આવા જૂના-પુરાણા હેલિકોપ્ટરનો ક્રેશ થવાનો સંભવ છે. જો આ અધવચ્ચે જ સમુદ્રમાં ક્રેશ થઈ ગયું તો...?’ બોલનાર શંકાશીલ ક્રિક હતો. પરંતુ આ વખતે એની વાતમાં દમ હતો.

         ‘છોકરાઓ...તમે એની બિલકુલ ચિંતા ના કરશો. બધું જ સમુસૂતરું પાર પડી જવાનું છે.’ પ્રોફેસરે અમને બધાને ઉદ્દેશીને કહ્યું. પછી આગળ બોલ્યા, ‘અને મેક્સનું હજુ એક પરાક્રમ કહું. ખરેખર લીમા એરફોર્સનું જૂના મોડેલનું આ હેલિકોપ્ટર ઓરીજીનલ પીળા રંગનું જ હતું, પણ એણે એ પીળા રંગ પર કોઈક ભળતો પીળો રંગ જ કરી નાંખ્યો અને થોડા સુધારા વધારા કરીને એને એરફોર્સના હેલિકોપ્ટરથી જુદું લાગે એવું બનાવી દીધું જેથી આ હેલિકોપ્ટર એરફોર્સનું છે એવું પહેલી નજરે કોઈને ન લાગે !’

         પ્રોફેસર બેનની વાત સાંભળીને મને હસવું પણ આવ્યું અને આશ્ચર્ય પણ થયું. મેક્સને રીટાયરમેન્ટમાં દોઢ જ મહિનાની વાર હતી એટલે જો એની પોલ ખૂલી જાય તો પણ એને બહુ નુકસાન ન જાય. અને આમ પણ જો અમે પ્રોફેસર એન્ડરસનનો એ ખજાનો લઈને સહીસલામત લીમા આવશું તો અમારા જયજયકારનો પાર નહીં રહે અને સાથે મેક્સને પણ બહુ તકલીફ નહીં પડે.

                                                             ***

         પહેલા દિવસની રાત પડી.

         હેલિકોપ્ટર ધીમા અવાજે સમુદ્ર પર ચાલ્યું જતું હતું.

         અમે બધા પત્તાંની રમત રમતા હતા. પછી થોડી વારે બધાએ પોતપોતાના થેલાઓમાંથી જે ખોરાક લાવ્યા હતા એને એક ચાદર પર પાથરી દીધો.

         પ્રોફેસર બેને લિસ્ટમાં જે ખોરાક લખ્યો હતો એ ઉપરાંત પણ અમે બીજો ઘણો નાસ્તો લીધો હતો. એ બધું પાથર્યું હતું એટલે એવું લાગતું હતું કે જાણે છપ્પનભોગ હોય !

         સુકવેલા માંસના ડબ્બા, તળેલા ટોસ્ટ, બ્રેડ-બટર, દૂધનો પાવડર, ફીશકરી, વગેરે ઘણું હતું.

         નિરાંતે જમી લઈને સૌથી પહેલો હું આડો પડ્યો. અમે ટેન્ટ (તંબુ)ની સાથે સુવા માટેનાં બિસ્તર પણ ભેગા લીધાં હતા.

         હું વિચારતો હતો કે હેલિકોપ્ટરમાં ટોઈલેટ-બાથરૂમ તો હશે નહીં. તો પછી દૈનિક ક્રિયાઓ કેવી રીતે કરવી ? મેં સૂતા-સૂતા જ આજુ-બાજુ નજર કરી તો મારા આશ્ચર્યની વચ્ચે મને પાછળના ભાગમાં એક દરવાજા જેવું દેખાયું.

         મેં તરત બેઠા થઈને પ્રોફેસરને પૂછ્યું, ‘પ્રોફેસર બેન ! આ દરવાજો...?’

         ‘અંદર ટોઈલેટ-બાથરૂમ છે, એલેક્સ !’ આગળથી જવાબ મળ્યો.

         હું ચોંકી ગયો. આ મેક્સના તો વખાણ થાય એટલા ઓછા લાગતા હતા. એણે હેલિકોપ્ટરમાં પણ બધી જ સુવિધાઓની પુરતી કાળજી રાખી હતી, નહીંતર સામાન્ય રીતે હેલિકોપ્ટરમાં આ સુવિધાઓ જોવા મળતી નથી.

                                                          ***

         રાત્રે એક-દોઢ વાગ્યે મારી આંખ ઊઘડી ત્યારે મેં બારીમાંથી નીચે નજર કરી તો મને એક દીવા જેવું કંઈક ચાલ્યું જતું હોય એવું લાગ્યું. પણ પછી એ જ ક્ષણે હું સમજી ગયો કે એ કોઈક જહાજ અથવા તો બોટ હશે જે આગળ માઈલો દૂર આવેલા આફ્રિકા ખંડ તરફ જઈ રહી હશે અથવા અમેરિકા તરફ આવી રહી હશે.

         થોમસ, વોટ્સન, જેમ્સ વગેરે સુઈ ગયા હતા. એમને આરામથી સૂતેલા જોઈને મને મેક્સનો વિચાર આવ્યો. – એ બિચારો સતત હેલિકોપ્ટર ચલાવીને થાકી નહીં જાય ? – હું ઊભો થઈને આગળ મેક્સ પાસે ગયો, ‘હેય મેક્સ !’

         ‘યા ડ્યુડ ! બોલ કંઈ કામ હતું ?’ એણે એવા જ નિખાલસભર્યા અવાજે કહ્યું. એની બાજુમાં પ્રોફેસર બેન પણ એકદમ સુઈ ગયા હતા. એટલે અમે ધીમા અવાજે વાતો કરી.

         ‘તમે આમ તો થાકી જશો. આને ચલાવવાની અન્ય કોઈ વ્યવસ્થા હશે ?’ મેં કંટ્રોલ પેનલ પર નજર કરતાં પૂછ્યું.

         ‘થેંક્સ એલેક્સ ! મારી ચિંતા કરવા બદલ.’ એ ગળગળા અવાજે બોલ્યો, ‘પણ આ બાજુમાં છે ને...’ એણે પ્રોફેસર તરફ આંગળી ચીંધતા કહ્યું, ‘એ પણ હેલિકોપ્ટર ચલાવવામાં ઉમદા છે. અમે વારા કરી લઈશું. ઓ.કે. ? તું સુઈ જા આરામથી.’

         આજનો દિવસ મારા માટે એક પછી એક આશ્ચર્ય પમાડનારો ગયો હતો. પ્રોફેસર બેન પણ હેલિકોપ્ટર ચલાવી જાણતા હશે એ જાણીને નવાઈ લાગતી હતી !

         ઊંઘતા પ્રોફેસરના શાંત ચહેરા પર એક નજર કરીને હું મારી જગ્યાએ આવીને સૂતો. ચારે બાજુ સાવ શાંતિ હતી. માત્ર હેલિકોપ્ટરની આછી ઘરઘરાટી સંભળાતી હતી.

         હું સૂવાની કોશિશ કરતો હતો પણ રહી રહીને એક જ વિચાર ઘુમરાયા કરતો હતો – અમે જે કામ લઈને નીકળ્યા છીએ એ બરાબર પૂરું તો થઈ જશેને ? પ્રોફેસર એન્ડરસન સાથે એવું તે શું થયું હશે કે આજે આ પરિસ્થિતિ આવીને ઊભી રહી છે ? હવે પછી આવનારી બધી જ પરિસ્થિતિઓનો સામનો કરવાની ઈશ્વર શક્તિ અને હિંમત આપે એવી પ્રાર્થના કરીને હું સફરના વિચારોમાં ખોવાઈ ગયો.

         મારી આંખ ક્યારે બંધ થઈ ગઈ એ ખબર ન પડી.

                                                         (ક્રમશઃ)