पत्र

सम्राट प्रियदर्शी अशोक,

आज तुम्हाला पत्र लिहायला हात थरथरत आहेत आणि कंठ दाटून आला आहे. ज्या भूमीला तुमच्या पदस्पर्शाने आणि धम्माच्या तेजाने पवित्र केले, त्या भूमीची आजची अवस्था पाहून मन विदीर्ण होत आहे.

तुम्ही ज्या श्रद्धेने आणि प्रेमाने महाबोधी महाविहार बुद्धगयेची स्थापना केली, जिथे तथागतांनी ज्ञान प्राप्त केले, त्या पवित्र स्थळी आज ब्राह्मणांनी आपले वर्चस्व प्रस्थापित केले आहे, हे पाहून हृदय दुःखाने भरून येते. ज्यांच्यासाठी तथागतांनी आपले जीवन समर्पित केले, ज्यांच्या उद्धारासाठी तुम्ही धम्माचा प्रसार केला, त्यांचेच श्रद्धास्थान आज त्यांच्या हातून निसटत आहे.

फक्त महाबोधी महाविहारच नव्हे, तर तुम्ही निर्माण केलेले ते भव्य स्तूप आणि विहार, जे केवळ बुद्ध अनुयायांसाठीच नव्हे, तर संपूर्ण जगासाठी प्रेरणेचे आणि आदराचे स्थान होते, त्यांची आज काय अवस्था झाली असेल, याची कल्पना करूनही मन सुन्न होते. तो ऐतिहासिक वारसा, जी शांतता आणि करुणेची भावना त्या स्तूपांच्या आणि विहारांच्या वातावरणात होती, ती आज कुठे हरवली आहे?

सम्राट, तुम्ही त्या स्तूपांना केवळ दगड आणि विटांनी उभारले नव्हते, तर त्यामध्ये कोट्यवधी लोकांची श्रद्धा आणि प्रेम ओतले होते. त्या स्तूपांकडे पाहून आजही इतिहासाची साक्ष मिळते, तुमच्या महान कार्याची आठवण होते. पण आज त्याच पवित्र स्थळांवर जर कुणी वेगळी सत्ता आणि विचार लादत असेल, तर ते पाहून तुमच्या आत्म्याला किती दुःख होत असेल, याची कल्पना करणेही असह्य आहे.

ज्या धम्माचा तुम्ही जगभर प्रसार केला, ज्या शांती आणि अहिंसेच्या मार्गावर चालण्याची प्रेरणा तुम्ही दिली, त्याच भूमीवर आज जर अन्याय आणि भेदाभेद दिसत असेल, तर ते पाहून तुमच्या कार्याचा अपमान झाल्यासारखे वाटते.

सम्राट, तुमच्या पराक्रमाची आणि धम्माच्या प्रसाराची गाथा आजही लोकांच्या मनात जिवंत आहे. पण आज तुमच्या त्या ऐतिहासिक वारसास्थळांची दुर्दशा पाहून मन गहिवरून येते. ही केवळ काही अनुयायांच्या श्रद्धास्थानांची बाब नाही, तर हा आपल्या देशाच्या इतिहासाचा आणि सांस्कृतिक वारसाचा प्रश्न आहे.

आशा आहे, कुठेतरी तुमच्यापर्यंत माझ्या भावना पोहोचतील आणि या परिस्थितीवर काहीतरी सकारात्मक बदल घडून येईल.

तुमचा एक दुःखी आणि निष्ठावान अनुयायी,

(सिध्दार्थ )