ज्ञान रूपाचं सोनं

एका लहान गावात, जिथे डोंगर आणि नद्या एकमेकांना भेटत होत्या, तिथे एक गरीब मुलगा राहत होता - अर्जुन. अर्जुनला शाळेत जायला आवडायचे, पण त्याच्या कुटुंबाची परिस्थिती चांगली नसल्यामुळे त्याला रोज वडिलांना शेतीत मदत करावी लागे. तरीही, जेव्हा त्याला वेळ मिळे, तेव्हा तो गावातील मंदिराच्या बाजूला बसून पंडितांकडून ज्ञान ग्रहण करण्याचा प्रयत्न करत असे.

एके दिवशी, गावात एक वृद्ध आणि ज्ञानी साधू आले. त्यांनी गावकऱ्यांशी संवाद साधला आणि ज्ञानाचे महत्त्व सांगितले. अर्जुनला त्यांचे बोलणे खूप आवडले. त्याने साधूंना विचारले, "महाराज, ज्ञान कशासारखे असते?"

साधू हसले आणि म्हणाले, "बाळ, ज्ञान हे सोन्यासारखे असते."

अर्जुनला आश्चर्य वाटले. "सोन्यासारखे? पण ते कसे?"

साधू म्हणाले, "ज्याप्रमाणे सोनं खाणीतून काढल्यावर त्याला आकार द्यावा लागतो, तसंच ज्ञान पुस्तकात आणि गुरुंच्या वाणीत दडलेलं असतं. ते मिळवण्यासाठी प्रयत्न करावे लागतात, मनन करावे लागते आणि आपल्या जीवनात आचारात आणावे लागते."

"आणि एकदा का ते मिळालं, तर?" अर्जुनने उत्सुकतेने विचारले.

"एकदा का खरं ज्ञान मिळालं, तर ते तुमच्या जीवनाला सोन्यासारखी चमक देते. सोनं जसं तुम्हाला समृद्ध करतं, त्याचप्रमाणे ज्ञान तुम्हाला योग्य मार्ग दाखवतं, अडचणींवर मात करण्याची शक्ती देतं आणि तुमच्यात आत्मविश्वास निर्माण करतं. ज्ञान तुम्हाला केवळ भौतिक सुखं नाही, तर आंतरिक शांती आणि समाधान मिळवून देतं."

अर्जुनला साधूंच्या बोलण्याचा अर्थ हळूहळू समजू लागला. त्याने त्याच क्षणापासून ठरवले की तो मिळेल तेथून ज्ञान मिळवण्याचा प्रयत्न करेल. शेतात काम करतानाही तो विचार करत राही, पंडितांनी शिकवलेल्या गोष्टी आठवत राही. त्याने वाचायला शिकले आणि मिळेल ती पुस्तके वाचली.

वर्षे सरली. अर्जुन आता तरुण झाला होता. आपल्या ज्ञानाच्या आणि मेहनतीच्या बळावर त्याने गावात नाव कमावले. तो एक यशस्वी शेतकरी बनला होता, पण त्याने आपले ज्ञान इतरांना वाटायला कधीही कमी केले नाही. तो गावकऱ्यांना नवीन शेतीचे तंत्र शिकवत असे, मुलांना शाळेत जाण्यासाठी प्रेरित करत असे आणि अडचणीत आलेल्या लोकांना योग्य सल्ला देत असे.

गावातील लोक त्याला 'ज्ञान रूपाचं सोनं' म्हणू लागले. कारण त्याच्या ज्ञानामुळे केवळ त्याचेच जीवन समृद्ध झाले नव्हते, तर त्याने संपूर्ण गावालाही प्रगतीच्या मार्गावर आणले होते. साधूंचे ते शब्द अर्जुनने कधीही विसरले नव्हते - खरंच, ज्ञान हे सोन्यासारखे असते, जे आपल्या जीवनाला आणि इतरांच्या जीवनालाही अनमोल चमक देते.