आमचे मोठे बंधू म्हणजे शंकर दादा

*आमचे मोठे बंधू म्हणजे शंकर दादा* 
                 (भोळा शंकर)


शंकर दादा हे नावाप्रमाणेच भोळे आहेत त्यांच्याविषयी लिहिण्यासारखे खूप काही आहे , पण जे काही लिहिता येईल ते मी त्यांच्याविषयी लिहितो . 
दादा चा जन्म 1978 या वर्षी झाला. घरातील पहिलाच मुलगा असल्याकारणाने आजीचा आणि आई-वडिलांचा व जवळपासच्या सर्व नातेवाईकांचा खूपच लाडका होता . त्यावेळी शाळेमधील करामती खूपच आवडीने सांगत असतो, मी तर दादा पेक्षा खूप लहान आहे पण जे काही घरच्यांकडून ऐकले तेवढे मला माहिती आहे. त्यावेळी ची एक गोष्ट म्हणजे आधी शाळेत दूध व भात मिळायचे तेव्हा कोणीतरी आरेरावी करून दादासोबत भांडण केले त्या वेळी दुधासाठी आणलेले चबूले दप्तरात होते आणि त्याने ते दप्तर समोरच्याच्या डोक्यात मारले त्यामुळे त्याचे डोके फुटले . वर्ग शिक्षिकाने आई वडिलांना सांगितले त्यावेळेस आईने खूप कल्ला केलेला . ह्याचा परिणाम उलट झाला आणि तेव्हापासून दादा एकदम शांत राहत होता.
काही दिवसांनी 12 वी मध्ये शिकत असताना त्याला बाबा शेतात खूप काम करताना खूपच वाईट वाटत होते. त्यामुळे दादाने शाळेला बाय बाय करून दिला व शेतात बाबांना मदत करू लागला. काही कालांतराने लग्न झाले नंतर सहपत्नी सोबत शेतातील काम करून खूप कष्ट करून घराला योग्य वळण दिले. नंतर कन्यारत्नाच्या रूपात घरात ज्येष्ठलक्ष्मी आली . आणि त्यामागे कनिष्ठ कन्येचा जन्म झाला. मग घरातील दोन बहिणींचे लग्न खूपच सुंदर थाटामाटात करून दिले. अशा स्वरूपाने सर्व कुटुंब सुखरूप होते हे सुखद क्षण जास्त वेळ राहू शकले नाही कारण घरातील सुखद संसाराला वाईट नजर लागली व आमचे वडिलांचे छायाचत्र हरवले. 
त्या दिवसापासून दादावर संपूर्ण कुटुंबाची जबाबदारी आली होती. शेतातील कामे घरातील जबाबदाऱ्या व कधीच कुठे पाहुण्यारहुन्याकडे जाण्याची वेळ आली नव्हती पण आता सर्व जबाबदारी आणि नातेवाईकांना सुखदुःखात जाऊन सांत्वना व आधार द्यायला सुरुवात झाली. त्या वेळेस मी फक्त 13 वर्षाचा होतो पण दादाने कधीच कुठे काही कमी पडू दिले नाही. शैक्षणिक कामातील अडचणी दूर करण्यासाठी खूप प्रयत्न केले. मला ज्या क्षेत्रात आवड आहे ते निवड म्हणून सांगितले. दादाचे जास्त शिक्षण नसल्यामुळे योग्य ते मार्गदर्शन करू शकले नाही. पण एक पाहुणे म्हणजे श्री गणेश ढोक यांनी एक मार्ग दाखवून दिला त्यानुसार मी पुढील शिक्षण चालू ठेवले. 
वेळेनुसार सर्व गोष्टी समान ठेवून दादा आलेले कार्य पार पाडत गेला . 
दादाने घेतलेले कठोर परिश्रम याचा विचार करून मी पुढे जात होतो. 

दादाची एक खूप मोठी सवय म्हणजे कोणाचेही मन न दुखावणे 

सर्वांना वेळी अवेळी मदत करण्यासाठी धडपड 

आणि समोरच्या व्यक्तीच्या वयानुसार वागणे म्हणजे लहानसोबत लहान व प्रौढा सोबत मोठ होऊन वागणे हेच त्याचे अनमोल ठेवा आहे 


कुणाच्याही भावना कधी दुखावल्या नाहीत 

पण बऱ्याच जणांनी दादाचा ह्या भोळ्यापणा चा फायदा त्यांच्या व्यक्तिक स्वार्थासाठी करून घेतला. आणि यामुळे दादाचा सामना असंख्य अडचणींना झाला. 
खचून न जाता त्यांनी आपल्या स्वभावानुसार वागून आपुलकी वाढवली. 

पण लोकांच्या मनात नेहमी चांगला माणूस येतो ते हेच झालं आणि त्यामुळे दादाचा थोडा कॉन्फिडन्स हरवत होता. 
ट्रिप खचून न जाता तो पुन्हा पुन्हा उभा राहिला. 

आज मी जे काही आहे ते फक्त दादा मुळे घडलो यात आईचा पण तेवढाच वाटा आहे.

आईविषयी मी नंतर एखादा लेख लिहिल. 

माझा स्वभाव तसा थोडा वेगळाच आहे पण भावाकडे बघून थोड जपून राहतो.

***

## **आमचे मोठे बंधू – शंकर दादा**

घरातील प्रत्येकासाठी एक आधारस्तंभ, एक सावली, एक विश्वासू व्यक्तीमत्त्व म्हणून आमचे मोठे बंधू – शंकर दादा नेहमीच आठवले जातात. त्यांच्या जीवनातील अनेक टप्पे, प्रसंग, लढाई व त्याग यांच्यामुळे कुटुंबाला स्थिर आधार मिळाला आणि नाती घट्ट विणली गेली.  

### **बालपण व शालेय जीवन**  
दादाचा जन्म 1978 मध्ये झाला. घरातील पहिला मुलगा असल्यामुळे त्याच्यावर आजी, आई-वडील आणि जवळपासच्या सगळ्या नातेवाईकांचे माया-लाड कोसळले. शाळेमध्येही तो नेहमीच करामतींनी ओळखला जायचा. त्याचे भोळेपण आणि थोडीशी हट्टी वृत्तीही लोकांना जाणवत असे. शालेय जीवनातील एक छोटीशी घटना आजही घरात कौतुकाने सांगितली जाते. एकदा शाळेत दूध-भात वाटला जात होता. त्यावेळी एखाद्या मुलाशी झालेल्या भांडणामुळे दादाने आपल्या दप्तराने त्याला ठोसा दिला आणि त्या मुलाचे डोके फुटले! ही गोष्ट आईच्या कानावर गेली आणि घरात चांगलेच वादळ उठले. याच घटनेनंतर दादाचा स्वभाव बदलत गेला, तो अधिक शांत, संयमी आणि गंभीर होऊ लागला.  

### **शेतकामाची जबाबदारी**  
दादाने बारावीपर्यंत शिक्षण केले. पण बाबांना शेतात राबताना पाहून त्याच्या मनास फार वाईट वाटायचे. म्हणूनच त्याने कठीण निर्णय घेतला – शाळा सोडली आणि शेतकरीपणाला अंगीकारले. दादाने त्या वयात जे पाऊल टाकले, ते आयुष्यभराचे ठरले. घराला हातभार लावण्यासाठी त्याने बाबांच्या खांद्याला खांदा लावला.  
नंतर दादाचे लग्न झाले. वहिनीसोबत खांद्याला खांदा लावून तो शेतीत राबला, घाम गाळला आणि घराला योग्य दिशा दिली. मेहनत करून संसार उभा केला. कन्यारत्नाच्या रूपात प्रथम मोठी मुलगी झाली, त्यानंतर दुसरी कन्या – म्हणजेच कुटुंब अधिक आनंदी झाले.  

### **कर्तव्यनिष्ठ भाऊ, जबाबदार पती-पिता**  
दादाने बहिणींचे विवाहही अत्यंत थाटामाटात करण्यात पुढाकार घेतला. पण या आंनदाच्या काळावर अकाली दुःखाचे सावट आले. आमचे वडीलच या जगातून निघून गेले आणि कुटुंबाच्या डोक्यावरील मोठी सावली हरवली. त्या दिवसापासून दादा संपूर्णपणे कुटुंबाचा आधारस्तंभ बनला. त्याने घर, शेती, पाहुणचार, नातेसंबंध या सगळ्या जबाबदाऱ्यांची सूत्रे आपल्या हातात घेतली आणि कधीही कसूर होऊ दिली नाही.  

### **भावासाठी आधार**  
मी त्या वेळी फक्त 13 वर्षांचा होतो. पण माझ्या शिक्षणात, प्रगतीत, आयुष्याच्या प्रत्येक टप्प्यावर दादाच माझे प्रेरणास्थान ठरला. शिक्षणातील अडचणी सोडवण्यासाठी त्याने खूप कष्ट घेतले. "तुला जिथे आवड आहे ते क्षेत्र निवड," हे त्याचे धोरण. त्याचे स्वतःचे शिक्षण जास्त झाले नसले तरी माझ्यासाठी योग्य मार्ग मिळवून देण्याचा त्याने प्रयत्न सोडला नाही. श्री. गणेश ढोक यांच्यासारख्या मार्गदर्शकाची मदत करून माझे शिक्षण घडावे याची काळजी दादाने घेतली.  

### **शंकर दादाचा स्वभाव – एक खजिना**  
दादा खूप साधा, भोळा माणूस आहे. त्याची काही खास वैशिष्ट्ये म्हणजे –  
- कुणाचेही मन न दुखावणे,  
- वेळोवेळी, वेळीअवेळी इतरांना मदत करण्यास नेहमी तत्पर असणे,  
- समोरच्या व्यक्तीच्या वयानुसार वागणे – लहानांसोबत लहान आणि मोठ्यांसोबत मोठे होऊन वागणे.  

याच स्वभाववैशिष्ट्यांमुळे तो सर्वांचा लाडका झाला. मात्र, त्याच्या या भोळ्या मनाचा कित्येकांनी स्वार्थासाठी गैरफायदा घेतला. त्यामुळे त्याला जी अडचणींना सामोरे जावे लागले, त्या सोप्या नव्हत्या. पण तो कधीच खचला नाही. प्रत्येक वेळी नव्याने उभा राहिला.  

### **आजचा दादा**  
आज मी जे काही आहे, ते दादामुळं शक्य झाले. आईनेही मोठा हातभार लावला, पण दादाचे त्याग, मेहनत, प्रेम आणि आधाराशिवाय माझा प्रवास शक्यच झाला नसता.  
त्याचा भोळेपणा, सत्यनिष्ठा, आपुलकीने जिंकलेले नातेवाईक हेच त्याचे खरे संपत्ती आहे. खरं तर दादाचा आत्मविश्वास अनेकदा हलला, पण उभारी घेण्याची ताकद त्याने कधी गमावली नाही.  

### **समारोप**  
प्रत्येक घरात "शंकर दादा" सारखी व्यक्ती हवीच. स्वतःचे स्वप्न बाजूला ठेवून इतरांच्या आनंदासाठी झटणारा, कुटुंबाला खंबीर आधार देणारा आणि अडचणींच्या काळात ढाल बनणारा. माझ्या आयुष्यात दादा केवळ मोठा भाऊ नाही, तर वडीलांचे स्थान घेणारा, आईला साथ देणारा, माझ्यासाठी आदर्श माणूस आहे.  

शंकर दादा – म्हणजे कर्तृत्वाशी जोडलेली साधी माणुसकीचं जिवंत उदाहरण. ❤️  

***


लेखक - ज्ञानेश्वर आल्हाट 
            ९६७३१५८३४३
           ©️®️

https://storymirror.com/read/poem/marathi/zokq06dw/naukrii/detail