ଆକବର ବିରବଲ - ୭୬

ତୁଣ୍ଡ ଖୋଲିଲେ ମୁଣ୍ଡ ରହିବ-୩

ସମ୍ରାଟଙ୍କ ନବରତ୍ନ ପଣ୍ଡିତଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଏ ହେଉଛନ୍ତି ଶ୍ରେଷ୍ଠ ପଣ୍ଡିତ ବିରବଲ । ତାଙ୍କୁ ସିନା କେହି ନେତ୍ରରେ ଦେଖି ନଥାଆନ୍ତି, ହେଲେ ସମସ୍ତେ ଜାଣନ୍ତି, ଯେ ସମ୍ରାଟ୍ ଆକବରଙ୍କ ଆଖ ପାଖ ପଣ୍ଡିତ ହେଉଛନ୍ତି ବିରବଲ । ବିରବଲଙ୍କ ନାମ ବିରବଲଙ୍କ ମୁଖରୁ ଶୁଣିବା ମାତ୍ରେ ଲୋକଟି ବିରବଲଙ୍କ ପାଦତଳେ ପଡିଗଲା । ଆଉ କହିଲା – ହଜୁର୍ ମୁଁ ଆପଣଙ୍କୁ ଆଗରୁ କେବେ ଦେଖିନଥିଲି କିମ୍ବା ଜାଣି ନଥିଲି । ସେଥିଯୋଗୁଁ ମୁଁ ଆପଣଙ୍କୁ ଉପଯୁକ୍ତ ସମ୍ମାନ ଦେଇ ପାରିନଥିଲି । ଏଥିଲାଗି ମୋର ଦୋଷ ମାଫ୍ କରିଦେବେ ହଜୁର୍ । ବିରବଲ କହିଲେ – ଠିକ୍ ଅଛି । ଏହା କ’ଣ ତୁମ୍ଭର ଭୁଲ୍ । ଏବେ ମୁଁ ତୁମକୁ କହିଯାଉଛି ଯେ ତୁମ୍ଭେ ତୁମ୍ଭ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ମିଠା, ଶାଢି, ଶଙ୍ଖା ଆଉତାଙ୍କ ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ଲାଗି ନେଉଥିବା ଶାନ୍ତିପୁରୀ ଯୋଡ ନେବା ଆଗରୁ ଆଗ ସମ୍ରାଟଙ୍କୁ ଯାଇ ସାକ୍ଷାତ କରି ଆସିବାକୁ ହେବ ।

ବିରବଲଙ୍କ ମୁଖରୁ ସମ୍ରାଟଙ୍କୁ ସାକ୍ଷାତ କରିବା କଥା ଶୁଣି ଲୋକଟା ହଡବଡେଇ ଗଲା । ତା’ଛଡା ୟେ ସମ୍ରାଟ୍ ଆକବର, ଏଭଳି ସମ୍ରାଟଙ୍କର ଆଦେଶ ନ ମାନିବା ଯେପରି ଅସୁବିଧା ସେହିପରି ସମ୍ରାଟଙ୍କ ଦଣ୍ଡ ମଧ୍ୟ ଖୁବ୍ କଠୋର । ପୁଣି ସମ୍ବାଦ ଦେଉଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ହେଉଛନ୍ତି ସ୍ୱୟଂ ସମ୍ରାଟଙ୍କର ଅତି ପାଖଲୋକ । ଏଣୁ କଥାକୁ ନ ମାନିବ ବା କିପରି? ତହୁଁ ସେ ବିରବଲଙ୍କୁ ପ୍ରଣାମ ଜଣାଇ କହିଲା – ଛାମୁଙ୍କ ଆଜ୍ଞା ଶିରୋଧାର୍ଯ୍ୟ ।

ଏହାପରେ ବିରବଲ ସେହି ଲୋକଟିକୁ ଛାଡି ଦେଲେ । ତା’ପରେ ଆଗକୁ ଚାଲିଲେ । ଏବେ ସନ୍ଧ୍ୟାହୋଇଯିବା ପ୍ରାୟ । ବିରବଲଙ୍କର ଚିନ୍ତା ପ୍ରଥମଦିନ ଗୋଟିଏ ମୂର୍ଖକୁ ଚିହ୍ନଟ କରି ପାରିଛି, ଏଥର ଦ୍ୱିତୀୟ ମୂର୍ଖ ଲୋକର ସଂଧାନ ଦରକାର । ଏପରି ଚିନ୍ତା ମନ ମଧ୍ୟରେ କରୁଥିବା ଅବସ୍ଥାରେ ବିରବଲ ଆଗକୁ ଚାଲିଲେ ।

ବିରବଲ ସେ ସ୍ଥାନ ପରିତ୍ୟାଗ କରି କିଛି ପଥ ଆଗକୁ ଯାଇଛନ୍ତି, ଲୋକଟା ସନ୍ଧ୍ୟା ହୋଇଯିବା ଆଶଙ୍କାରେ ବସିଥିବା ଘୋଡାଟିକୁ ଖୁବ୍ ଜୋର୍ରେ ଚାବୁକ ମାରି କହୁଛି, ଚାଲ ଶାଲା, ଏକ ମଠୁଆଟା କିରେ ।

ବିରବଲ ଦେଖିଲେ, ଲୋକଟା ମୁଣ୍ଡ ଉପରେ ଶକତ କରି ଗୋଚ୍ଛାଏ ଘାସକୁ ବାନ୍ଧି ମୁଣ୍ଡରେ ମୁଣ୍ଡାଇଛି । ତା’ପରେ ସେ ଘୋଡା ଉପରେ ବସି ଘୋଡାକୁ ଶୀଘ୍ର ଦଉଡିବାର ଲାଗି ବାଡୋଉଛି ।

ଲୋକଟାର ଏପରି ଅବସ୍ଥା ଦେଖି ବିରବଲ ଭାବିଲେ, ମୋ ବିଚାରରେ ଏ ଲୋକଟା ଗୋଟାଏ ଗଜମୂର୍ଖ । ଏହା ଭାବି ବିରବଲ ଲୋକଟାକୁ ପଥ ମଧ୍ୟରେ ଅଟକାଇ ଦେଇ କହିଲେ – ମୁଁ ବିରବଲ! ମୋତେ ଚିହ୍ନିଛ କି?

ବିରବଲଙ୍କର ନାଁଟି ଶୁଣିବା ମାତ୍ରେ ଲୋକଟା ଚମକି ପଡି କହିଲା – ପ୍ରଣାମ ହଜୁର୍! ସନ୍ଧ୍ୟା ହୋଇ ଆସୁଛି ତ । ସେଥିପାଇଁ ତର ତର ହୋଇ ପଡିଛି ଗୃହକୁ ଫେରିଯିବା ଲାଗି ।

ବିରବଲ କହିଲେ – ହଁ ହଁ କାହିଁକି ନୁହଁ? ସନ୍ଧ୍ୟା ହୋଇଯିବ, ଘରେ ତୁମକୁ ତୁମର ପିଲାମାନେ ଚାହିଁ ବସିଥିବେ । ହେଲେ ମୋର କିନ୍ତୁ ତୁମଠାରୁ ଗୋଟିଏ ନୂଆ କଥା ଶିଖିବାକୁ ହେଲା ।

ଲୋକଟା ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଯାଇ କହିଲା – ହଜୁର୍! ଆମେ କେତେକର ଲୋକ । ଆମ୍ଭେମାନେ ତ ସଦାସର୍ବଦା ଆପଣଙ୍କ ଇଙ୍ଗିତକୁ ଅପେକ୍ଷା କରିଥାଉ । ଆପଣମାନେ ଯାହା କହିଥାଆନ୍ତି ତାହା ଆମମାନଙ୍କ ଲାଗି ହିତ ମନେ କରି ପାଳନ କରିଥାଉ । ହେଲେ ଆମେମାନେ ତ ଗଜମୂର୍ଖ । ଆପଣ …

ବିରବଲ କହିଲେ – ତାହା ହେଲେ ମୁଁ ତୁମକୁ ଗୋଟିଏ ପ୍ରଶ୍ନ ପଚାରୁଛି, ତାହାର କାରଣ ମୋତେ କୁହ ।

ଲୋକଟି କହିଲା – ଆପଣ କ’ଣ ପଚାରିବେ, ଏବେ ମୋତେ ପଚାରନ୍ତୁ ଜାଣିଥିଲେ ତାହାର କାରଣ ଆପଣଙ୍କୁ କହିଦେବି ।

ବିରବଲ କହିଲେ – ତୁମେ ତ ଘୋଡା ଉପରେ ବସି ଗୃହକୁ ଫେରୁଛ । ତେବେ ଘାସ ଗୋଛାଟାକୁ ଘୋଡା ଉପରେ ନ ରଖି ନିଜ ମୁଣ୍ଡରେ ମୁଣ୍ଡେଇ ଯାଉଛ କାହିଁକି?

ଲୋକଟି କହିଲା – ଏହାର ଉତ୍ତର ତ ଖୁବ୍ ସାଧାରଣ ପଣ୍ଡିତେ, ଦେଖନ୍ତୁ ଘୋଡାଟି ମୋର ବର୍ତ୍ତମାନ ଗର୍ଭବତୀ । ଏପରି ଅବସ୍ଥାରେ ତା’ର ଶରୀର ଅସୁସ୍ଥ ପ୍ରାୟ । ମୁଁ ସିନା ନିଷ୍ଠୁର ହୋଇ ତା’ର ପିଠିରେ ବସି ଗୃହକୁ ଫେରୁଅଛି, ଅବସ୍ଥାରେ ପଡିବାରୁ ତାହା କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହେଉଛି । ତେବେ ଜାଣି ଜାଣି ବୋଝ ଉପରେ ନଳିତାବିଡା କିପରି ଲଦି ଥା’ନ୍ତି କହିଲେ । ସେ ବରଂ ମୋତେ ତା’ର ବୋଝ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରି ମୋତେ ନେଇ ଚାଲୁ । କିନ୍ତୁ ଏହି ଘାସ ଗୋଛାକ ତା’ର ପିଠି ଉପରେ ଲଦି ଦେଲେ ତାହାକୁ ତ ସେ ବୋହିବ । ଏଥିରେ ତାକୁ ନିଶ୍ଚୟ କଷ୍ଟ ହେବନା, ଏଥିଯୋଗୁଁ ସେହି ଘାସ ଗୋଛାଟିକୁ ଘୋଡା ଉପରେ ନଲଦି ମୁଁ ନିଜେ ଲଦି କରି ନେଉଅଛି ।

ଏଥର ଲୋକଟାର ମନ ମଧ୍ୟରୁ ଅସଲ କଥାଟିକୁ ବିରବଲ ଜାଣିପାରି ଠିକ୍ କଲେ, ଏ ହେଉଛି ସଂସାର ମଧ୍ୟରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ମୂର୍ଖ । ତେଣୁ ତାଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ସମ୍ରାଟଙ୍କ ଆଦେଶ ହୋଇଛି ବୋଲି କହିଦେବା । ସେ ଯାଇ ସେହି ଘାସ ଗୋଛାକୁ ମୁଣ୍ଡାଇ କରି ରାଜସଭାରେ ଉପଯୁକ୍ତ ସମୟରେ ହାଜର ହେବ ।