Library
ପ୍ରେମ ସୁଧାନିଧି ଦ୍ଵିତୀୟ ଛାନ୍ଦ
ପ୍ରେମ ସୁଧାନିଧି ଦ୍ଵିତୀୟ ଛାନ୍ଦ
( ଅବନା ନେତ୍ର ବର୍ଣ୍ଣନା )
ରାଗ ତୋଡ଼ିବରାଡ଼ି । ଆଷାଢ ଶୁକ୍ଳବାଣୀ ।
ନରବରଜ କରତ ଶ୍ରବଣ । ଅସମ ପରମ ରମ୍ୟଈକ୍ଷଣ ।
ମଦନମଦ ବରଧନକର । ସବଳଫରଳ ତରଳତର ।
ଦମ୍ଭ-ଧରଷକ । ବୟସ୍ଥଜନ ପ୍ରଳୟ ସର୍ଜକ । ୧।
ମଧ୍ୟ ତ ମରକତର ବରନ । ଧବଳତର ଅତ୍ୟନ୍ତ ଯତନ ।
ଧବଳକରର କବଳତମ । ବଡ଼ ଅସମ୍ଭବ ମନ ଭରମ ।
ଏମନ୍ତ ଏ ଲକ୍ଷ । ବକ୍ଷଗତ ଶଶ ସ୍ଵଚ୍ଛ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ । ୨।
ଅଥ ଶଶଧର ଉଜ୍ଜ୍ଵଳ ଅଙ୍ଗ । ତରସ୍ତ ତମସ ଗରବଭଙ୍ଗ ।
ଶରଣଉପପନ୍ନ ତତପର । ସଦୟ ହୃଦୟ ବହଇ ଉର ।
ଏସନ ମଣଇଁ । ପ୍ରସନ୍ନ ସମ ଆନ ନ ଗଣଇଁ । ୩ ।
ଅମର ଅଶନ ମଧ୍ୟ ମଜ୍ଜନ । ଗରଳ ତରଳ କରଇ ମନ ।
ଅଥ ପତଙ୍ଗଭବହ୍ରଦ ଜଳ । କମଳଦଳ ପର ଢଳଢଳ ।
ଧନ୍ୟ ପରସନ୍ନ । ଅନ୍ୟ ଅମ୍ବକ ହରଷଦନ । ୪ ।
ବନଭବନ ଜନ-ତପହର । ମନମଥ ମନମଥନ ଶର ।
ଗହଳ ପକ୍ଷ୍ମଳ ଉଜ୍ଜ୍ଵଳ ପକ୍ଷ । ଜବଚଳନ ହର ଉର ଲକ୍ଷ ।
ଅନ୍ତରଙ୍ଗ ସତ । ଦମ୍ଭହତର ରକତ ବ୍ୟକତ । ୫ ।
ସମ୍ପଦଦତ୍ତକର ଦରଶନ । ଅମଳ ନବକମଳ ବଦନ ।
ନୟନ ଉଭୟ ମତ୍ତଖଞ୍ଜନ । ସରସ୍ତ ପଲକ ପତ୍ର ରଞ୍ଜନ ।
ବରହ ଅଞ୍ଜନ । ରଞ୍ଜନ ନର ଗରବଗଞ୍ଜନ । ୬ ।
ବଚନ ଅକଥନ ରମ୍ୟ ସର । ସଙ୍ଗମ ତରଙ୍ଗରଙ୍ଗପ୍ରକର ।
ମରକତ ଜଳରଥ ପତନ । ମଧ୍ୟ ସନ୍ତତି ଚଞ୍ଚଳ ଚଳନ ।
ଘନରସଭର । ମଦନ ତପନ କଦନକର । ୭ ।
ରହସ୍ୟବଶ ବନଜନନ୍ଦନ । ଏଣହୟ ସ-ବଦନ ବନ୍ଧନ ।
ଅଧର ପଲ୍ଲବ ଅଶନଅର୍ଥ । ରଭତ୍ସ ଚଞ୍ଚଳ ଅସମରଥ ।
କଜ୍ଜ୍ଵଳ ଚମର । ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ପରକଟ ଚରମର । ୮ ।
ନୟନ ଦ୍ଵୟ ଶୟନ ସମୟ । ସମପଳବନ୍ତ ଝସ ଉଦୟ ।
ଅନ୍ୟ ସମୟ ଲକ୍ଷ କର ପଛ । ପୟ ଶରଣ ରୟବଶ ମତ୍ସ୍ୟ ।
ମହ ଇତସ୍ତତ । ଛଟକ ପଲକ ଅଟକ ସତ । ୯ ।
ଅର୍ଦ୍ଧଚନ୍ଦ୍ରବତ ଅଳକତଳ । ଖଣ୍ଡକମଳକ ଗଣ୍ଡମଣ୍ଡଳ ।
ମନ୍ଦହାସ ନବବଳକ୍ଷକର । ଅମ୍ବକ ମଧ୍ୟ ସରସ ସଦର ।
ଅଞ୍ଜନ କପଟ । ଶ୍ରବଣରନ୍ଧ୍ର ଗମନ ଲମ୍ଫଟ । ୧୦ ।
ରଙ୍ଗଉତ୍ପଳ ମଧ୍ୟଶତଦଳ । ମଧ୍ୟସ୍ଥ ସମତ୍ତଭର ଭ୍ରସଲ ।
ଏମନ୍ତ ମନ ପବନ ଚଳଇ । ବହଳ ମକରନ୍ଦ ନ ଉଡ଼ଇ ।
ଗତ ମନମନ । କମ୍ପନ ଅପଘନ ଘନଘନ । ୧୧ ।
ଜଗତ ଜୟ ଅସ୍ତ୍ର ଏ ଫଳ । ବଶ ଉଚ୍ଛନ୍ନ ଜନମନର ସ୍ଥଳ ।
ଅଞ୍ଜନ ଏ ତ ରଞ୍ଜନ କଜ୍ଜ୍ଵଳ । ମନଦମ୍ଭ ବହଜନ ସକଳ ।
ଅଳକ ଛଳର । ପଦ୍ମଜକର ରଚନ ଅକ୍ଷର । ୧୨ ।
ଏସନ ମନ ତ୍ରୟବର ନର । ଇକ୍ଷଣ ବଶକର କ୍ଷଣକର ।
ଜଳଜଭବ, ଭବ, ଦର-ଧର । ଇତର ଜନର ବଶ ଇତର ।
ଅଜର ସମ୍ପଦ । ହରଷ ତରସ ସତ୍ଵରପ୍ରଦ । ୧୩ ।
କଚଚୟ ତମ ଭୟ ପ୍ରବଳ । ଲପନ ଚନ୍ଦ୍ରର କରମ ଫଳ ।
ଜଗତଜନକ ପ୍ରଦତ୍ତ ଭଲ । ସହଜ ଯତନ ସରୁ କଜ୍ଜ୍ଵଳ ।
ମନ ତ ଚପଳ । ନ କରଇ ଏ ଭୟର କବଳ । ୧୪ ।
ମଣଇ କନକସ୍ୟନ୍ଦନ ସଜ । ପରବଧ ସଧ ମକରଧ୍ଵଜ ।
ବନ୍ଧନ ଅଞ୍ଜନହୟ ନୟନ । ଅନବରତ ଚହଟ ଚଳନ ।
ଗମନତ ଗଜ । ନର ଈଶ ପଦବହ ସହଜ । ୧୫ ।
ଉନ୍ନତ ଗନ୍ଧଗ୍ରହ ଖଗବର । ଥଣ୍ଟ ଉପମ ଦରଶନ ଦର ।
ପ୍ରକଟ ନୟନ ପନ୍ନଗଧବ । ଇଚ୍ଛଇକର୍ଣ୍ଣଗର୍ତ୍ତ ଗତଜବ ।
ତରସ୍ତ ବଳର । ବମନ କରଇ କଜ୍ଜଳଗର । ୧୬ ।
ହସ୍ତବଳୟ ପଦ କଟକର । ସ୍ଵନ ପ୍ରଖର ମର୍ଦ୍ଦଳ ଝର୍ଝର ।
ସରସବଚନ ପଞ୍ଚମ ସ୍ଵର । ଈକ୍ଷଣ ନର୍ତ୍ତକ ନର୍ତ୍ତନ ଭର ।
ବସନ ପଣନ୍ତ । ବହଳ ଅଞ୍ଜନ ଏସନ ମତ । ୧୭ ।
ରଣ ରଣ ଯଶ ଉଜ୍ଜ୍ଵଳରସ । କରତନ ମନ ମଦ ଅଳସ ।
ଅପର ପର-ଛଳ କଳବଶ । ରଚନ ରହ ସ୍ଥଳ ଏକ ବଶ ।
ଏମନ୍ତ ନୟନ । ମଧ୍ୟପକ୍ଷ୍ମ ଅନ୍ତ ବରଗଞ୍ଜନ । ୧୮ ।
ବର୍ଣ୍ଣନକରର ଦର୍ପ ସକଳ । ଦଣ୍ଡନ ଦଣ୍ଡ ନୟନ କଜ୍ଜ୍ଵଳ ।
ଲକ୍ଷ ପ୍ରବନ୍ଧନ ବର୍ଣ୍ଣନ ଗହନ । ପ୍ରକଟକ ଗଣ ଈଶ-ମଉନ ଉପମନଦହ ।
ନୟନରସମନୟନ କହ । ତରସ ନୟନ ଦରଶନର । ୧୯ ।
ଇନ୍ଦ୍ର ଦଶଶତ-ନୟନଧର । ରମ୍ୟ କଥନ ଲବଧ ଅନନ୍ତ ।
ସହସ୍ରସଂଖ୍ୟକ ଲପନ ସତ ।
ନୟନ ଏସନ ଉପଇନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜର ଏ ରଚନ।୨୦।
ସମାପ୍ତ
କବି - କବିସମ୍ରାଟ ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ
