ଗପ ହେଲେ ବି ଗାଥାଟି ସତ୍ଯ

ମୋ' ଅତୀତ ଜୀବନର ନିଚ୍ଛକ ସତ୍ଯ ଘଟଣାକୁ ନେଇ ଉପସ୍ଥାପିତ ଏହି ଗଳ୍ପଟି ପୁଣ୍ୟତୋୟା ଜାହ୍ନବୀ ପତ୍ରିକାରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇ ପାଠକୀୟ ଆଦୃତି ଲାଭ କରିବା ସହ ଏକ ଔପନ୍ଯାସିକା ରୂପରେ ପରିଚିତ ହୋଇ ପାରିଛି । ଆଶା କରେ ଲେଖାଟି ପାଠକୀୟ ଆଦୃତି ଲାଭ କରିବ ।

🔰 ଗପ ହେଲେ ବି ଗାଥାଟି ସତ୍ଯ🔰

     💲 ଶିବ ପ୍ରସାଦ ବାହିନୀପତି 💲

    ଗପଟିଏ ଲେଖୁଛି ,ନିଚ୍ଛକ ସତ୍ଯ ଘଟଣାକୁ ନେଇ । ଗପଟିଏ ଭାବି ପଢ଼ି ଦେଲେ ତ ହେବନି , ବୁଝିବାକୁ ପଡ଼ିବ କାହାଣୀରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ପ୍ରତି ଚରିତ୍ରକୁ । ଯୋଉ ଚରିତ୍ର ସବୁ ପାଇବେ ତହିଁରେ ଦେଖିବେ ଲୁହ , କୋହ ଏବଂ ଯନ୍ତ୍ରଣାରେ ଜର୍ଜରିତ ବ୍ଯକ୍ତି ବିଶେଷଙ୍କୁ । ପାଇବେ ବନ୍ଧୁତ୍ୱ , ପ୍ରେମ ଏବଂ ଶାଶ୍ୱତ ସମ୍ପର୍କର ଚିତ୍ରଣ । ପଢ଼ିବେ ସେମାନଙ୍କର ସତ୍‌ ପ୍ରେମର ଏବଂ ସତ୍‌ ହୃଦୟର ଅଲିଭା ଗାଥା । ଯାହା କାହାଣୀଟିଏ ହୋଇ କାଗଜର ମସୃଣ ସମାନ୍ତରାଳ ଚଟାଣ ଉପରେ ବିଞ୍ଚି ହୋଇ ପଡ଼ିଛି । ହୃଦୟର ସହ ଭଲପାଇବା ଏବଂ ବନ୍ଧୁତ୍ବ ସ୍ଥାପନର ମହତ୍ତ୍ବକୁ ବୁଝି ପାରିଲେ ହସି ଉଠିବ ଏ କାହାଣୀ । ପ୍ରକୃତରେ ବନ୍ଧୁତା କ'ଣ ଏବଂ ପ୍ରେମ କ'ଣ ଆପେ ଆପେ ବୁଝି ପାରିବେ ଏହି କାହାଣୀ ପଠନ ମାତ୍ରେ । ସଚ୍ଚା ବନ୍ଧୁ ଓ ସଚ୍ଚା ପ୍ରେମିକର ପ୍ରକୃତ ଚିତ୍ରଣ ପ୍ରସ୍ଫୁଟିତ ଏହି କାହାଣୀରେ । କାହାଣୀଟି ଏହିପରି -

    ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲାର ଛୋଟ ଗ୍ରାମଟିଏ । ସେହି ଗ୍ରାମରେ ଦୀନଦୁଃଖୀ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମ ସଦାଶିବ ର । ପିତା ପରମାନନ୍ଦ ଏବଂ ମାତା ସୌଦାମିନୀଙ୍କ ଔରସରୁ ଜ୍ଯେଷ୍ଠପୁତ୍ର ଭାବେ ଜ୍ଯେଷ୍ଠ ମାସ ଶିବ ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶୀ ମଙ୍ଗଳବାର ପହିଲି ରଜରେ ଭୂମିଷ୍ଠ ହୋଇଥିଲା । ପରିବାର ତା'ର ନାମ ରଖିଥିଲେ ସଦାଶିବ । ଜନ୍ମ ହେବାର ବର୍ଷକ ପରେ ଆଉ ଗୋଟିଏ ସନ୍ତାନ ଜନ୍ମ ଦେଲେ ତା'ର ମାଆ ସୌଦାମିନୀ । ଭୂମିଷ୍ଠ ହେବାର କିଛି ସମୟ ପରେ ହଠାତ୍ ଆଖି ବୁଜିଦେଲା ସନ୍ତାନଟି । ସମସ୍ତଙ୍କ ତୁଣ୍ଡରେ ଗୋଟିଏ କଥା ହିଁ ପରିଲକ୍ଷିତ ହେଲା । ସଦାଶିବ ଗୋଟେ ଭାତୃଖାଦକ । ତା' ଭାଇକୁ ଜନ୍ମ ହେଉ ହେଉ ଖୀଇଦେଲା । ତା' ପରଠୁ ସଦାଶିବ ପ୍ରତି ପରିବାର ଲୋକଙ୍କ ମନରେ ଜାତ ହେଲା ଅଜସ୍ର ଘୃଣା । ମା' କ୍ଷୀର ପରିବର୍ତ୍ତେ ତାକୁ ମିଳିଲା ପାଣି ବୋତଲରେ ଭର୍ତ୍ତି ଡ଼ବା କ୍ଷୀର । ପାଠ ପଢ଼ିଲା ସତ, କିନ୍ତୁ ପ୍ରାୟତଃ ସବୁଥିରୁ ବଞ୍ଚିତ । ସେ ସବୁ ଜୀବନ କାହାଣୀ ବର୍ଣ୍ଣନା କଲେ ହୁଏତ ଗୋଟେ ଯୁଗ ବି ଅଣ୍ଟିବନି । ଏକ ବିରାଟ ବିରଳ ଇତିହାସଟିଏ ହେବ । ତା' ପରେ ପରେ ଜନ୍ମ ନେଲେ ଗୋଟାଏ ପରେ ଗୋଟାଏ ସନ୍ତାନ , ଦୁଇ ଝିଅ ଏବଂ ଆଉ ଗୋଟାଏ ପୁଅ । ସେମାନଙ୍କୁ ପାଠପଢାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ସବୁ କାର୍ଯ୍ଯ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯୋଗାଇ ଦିଆଗଲା ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ସୁବିଧା ସୁଯୋଗ । କିନ୍ତୁ , ଏହି ଜ୍ଯେଷ୍ଠପୁତ୍ର ସଦାଶିବଟି ସବୁଥିରୁ ପ୍ରାୟତଃ ବଞ୍ଚିତ ହେଲା । ଏମିତିକି ସେମାନେ ଏକତ୍ର ପଂକ୍ତି ଭୋଜନ ସମୟରେ ଖାଦ୍ଯ ପଦାର୍ଥର ବି ତାରତମ୍ୟ । ସେମାନେ ମାଛ , ମାଂସ , ଅଣ୍ଡା ଖାଉଥିବା ବେଳେ ; ଇଏ କିନ୍ତୁ ଆଳୁ ପୋଡ଼ା ଓ ପଖାଳ ଭାତ ଧରି ବସିଥାଏ ।

   ବିନା କାରଣରେ ଦୋଷୀ ସାବ୍ଯସ୍ତ ହୁଏ । ମିଥ୍ୟା ବର୍ଜି ସତ୍ଯକୁ ଆପଣେଇ ଥାଏ କିନ୍ତୁ ମୁହଁରେ ସତକଥାଟା କହିଦେବା ହେତୁ ପରିବାରର ବୈରୀ ଏ ସଦାଶିବ । ଚୋରୀ ନ କରି ଚୋରରେ ସାବ୍ଯସ୍ତ ସଦାକାଳେ । ମିଛରେ ଅପରାଧୀ ସଜେଇ ମାନସିକ ଓ ଶାରୀରିକ ଯନ୍ତ୍ରଣା ଦେଉଥା'ନ୍ତି ପରିବାର । ସେସବୁକୁ ବର୍ଣ୍ଣନା କଲେ କେତେ ଯୁଗ ଯେ ବିତିବ ତା'ର କଳ୍ପନା କରିହେବ ନାହିଁ । ବର୍ତ୍ତମାନ ଯିବା ମୁଖ୍ୟ କାହାଣୀ ଉପରକୁ । କାହାଣୀଟିର ନାମ "ଗପ ହେଲେ ବି ଗାଥାଟି ସତ୍ଯ " ।

   ସଦାଶିବର ପାଠପଢା ସରିଗଲା ଗ୍ରାମ ବିଦ୍ଯାଳୟରୁ । ସେ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା ପଞ୍ଚମ ଶ୍ରେଣୀ ପରିସମାପ୍ତି ପରେ ଷଷ୍ଠ ଶ୍ରେଣୀରେ ପଢ଼ିବା ନିମିତ୍ତ ପାଖ ଗାଁର ମାଇନର ସ୍କୁଲ୍‌ରେ ନାମ ଲେଖାଇଲା । ସେହି ବର୍ଷ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଧର୍ମ ପାଳନର କଣ୍ଠ ଭୂଷଣ ସଙ୍କେତ ପାଇଁ ଦିନ ବାରର ଯୋଗାଡ । ବୈଶାଖ ମାସରେ ସ୍ଥିର ହେଲା ବ୍ରତୋପନୟନ । ସବୁ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଶେଷ ପରେ ମଉଳା ନିମନ୍ତ୍ରଣ ତାଟ ନେଇ ତାଙ୍କ ବାପାଙ୍କ ସହିତ ସଦାଶିବ ଗଲା । ତା'ର ମାମୁଁ ଘରକୁ । ତାଟ ଦେଇସାରି ଫେରିଲା ପୁଣି ବାପାଙ୍କ ସହିତ ନିଜ ବାସସ୍ଥାନକୁ । ବାଟହସ ଦିନ ରାତିରେ ତା'ର ଅଜା ସମସ୍ତ ଜିନିଷ ଯାହା ମାମୁଁ ଘରୁ ଆସିବା କଥା ; ସବୁ ଯୋଗାଡ଼ କଲେ । କିନ୍ତୁ ସେଦିନ ଯେ ଏପରି ଗୋଟାଏ ଅଘଟଣ ଘଟିବ କେହି ବି ସ୍ବପ୍ନରେ ସୁଦ୍ଧା ଭାବି ନ ଥିଲେ । ସେଦିନ ରାତ୍ରି ପାଲଟି ଯାଇଥିଲା ତା' ଅଜାଙ୍କ ପାଇଁ କାଳରାତ୍ରୀ । ରାତିରେ ଖାଇ ପିଇ ନିଘୋଡ଼ ନିଦରେ ଶୋଇଗଲେ ତା' ଅଜା । ତା' ପରଦିନ ସକାଳ ସାତଟା ଡ଼େଇଁଲାଣି ଅଜାଙ୍କର ଭାଙ୍ଗୁନି ନିଦ । ସମସ୍ତେ ଡ଼ାକିଲେ ତାଙ୍କୁ ; ହେଲେ ନିର୍ଜୀବ ମାଟି ଘଟରୁ ବା କି ଉତ୍ତର ମିଳିବ ? ସେତେବେଳକୁ ଅଜା ଶେଷ ନିଃଶ୍ବାସ ଛାଡ଼ି ସାରିଥିଲେ । ସେଦିନ ଥିଲା ସଦାଶିବର ବ୍ରତୋପନୟନର ପୂର୍ବ ଦିବସ ମଙ୍ଗଳକୃତ୍ଯ । 

    ଫୋନ୍‌ ବାଜିଲା ସଦାଶିବର ଘରେ । କେହି ବି ଉଠେଇଲେନି । ସମସ୍ତେ କାର୍ଯ୍ଯ ବ୍ଯସ୍ତ । ନିକଟରେ ସଦାସିବର ମାଉସୀ ଘର । ତାଙ୍କ ଘରକୁ ଆସିଲା ଖବର ମାମୁଁଙ୍କ ଠାରୁ ଫୋନ୍‌ ଜରିଆରେ । ନନା ଚାଲିଗଲେ । ହଠାତ୍ ସ୍ତବ୍ଧ ପାଲଟି ଗଲେ ସଦାଶିବର ମାଉସୀ ଘର ପରିବାର । ବୁହେ ଉଠିଲା କ୍ରନ୍ଦନର ରୋଳ । ତା'ପରେ ଅଟୋ କରି ସଦାଶିବ ଘରକୁ ଆସିଲେ ତା' ମାଉସୀର ପରିବାର । ଖବର ଦେଲେ ସଦାଶିବର ପରିବାରରେ । ଏଠି ବି ଉଠିଲା ଘନ ଘନ କ୍ରନ୍ଦନର ରୋଳ । କିଛି ସମୟ ପରେ ପୂରାପୂରି ନିରବ । ମାମୁଁ ବଦଳରେ ସଦାଶିବର ବଡ଼ ମାଉସୀର ପୁଅ ବେଦିରେ ଥାଳି ଧରିଥିଲା । 

  ସମସ୍ତଙ୍କ ତୁଣ୍ଡରେ ଗୋଟିଏ କଥା । ସତରେ ; କେତେ ହୀନକପାଳିଆ ଏ ସଦାଶିବ ! ସୁରୁଖୁରୁରେ ସରିଗଲା ଉପନୟନ କର୍ମ । ତା'ର ଦୁଇ ମାସ ପରେ ଆଶାଢ଼ ମାସରେ ସଦାଶିବର ବୁଢ଼ୀ ମା'ଙ୍କର ଅକାଳ ବିୟୋଗ । ଯିଏ କହିଥିଲା ମୁଁ ନାତୁଣୀ ବୋହୂ ଦେଖିଲେ ମରିବି । କିନ୍ତୁ ସବୁ ଓଲଟପାଲଟ । ଦୈବର ଖେଳ ବିଚିତ୍ର । ପରେ ପରେ ପଡ଼ିଲା ପୁନରାୟ ଆଉ ଏକ ଅକାଳ ଚଡ଼କ । ଯାହାକି ସଦାଶିବର ଗତିପଥକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ବଦଳାଇ ଦେଇଥିଲା । ସଦାଶିବର ନିକଟସ୍ଥ ମାଉସୀ ପୁଅ ଦିନେ ଆସି ପହଞ୍ଚିଲା ସଦାଶିବର ପରିବାରରେ । ସଦାଶିବର ମାଆକୁ କହିଲା - "ମାଉସୀ ! ତୁମ ପୁଅକୁ ଛାଡ଼ ଆମ ଘରକୁ । ସେ ଆମ ଘରେ ରହି ପଢ଼ିବ । ମଣିଷଟିଏ ହେବ ।" ସଦାଶିବର ମାଆ ଶୁଣି ଖୁସି ହୋଇଗଲେ । ସମ୍ମତି ପ୍ରଦାନ କଲେ ତା' କଥାରେ । ଷଷ୍ଠ ଶ୍ରେଣୀ ପରିସମାପ୍ତି ପରେ ସପ୍ତମ ଶ୍ରେଣୀରେ ପଢ଼ିବାକୁ ତା' ମାଉସୀ ଘରକୁ ଗଲା ସଦାଶିବ । ପାଖ ସ୍କୁଲ୍‌ରେ ନାମ ଲେଖାଇଲା । କିଛିଦିନ ମାତ୍ର ତା'ର କଟିଛି ସେଠାରେ । ପ୍ରାୟ ଚାରି ମାସ । ଖାତା କଲମ ଗଡ଼େ ଖଟ ଉପରେ । ହେଲେ ସଦାଶିବ ନଥାଏ ସେଠି । ମାଉସୀ ଘରର ଯାବତୀୟ କାମରେ ବ୍ଯସ୍ତ ଥାଏ । ଏହିପରି ବିତି ଗଲା କିଛିଟା ଦିନ । 

    ଦିନେ ସ୍କୁଲ୍‌ରେ ମଧ୍ଯାହ୍ନ ଛୁଟିରେ ସ୍କୁଲ୍‌ରୁ ଘରକୁ ଆସିଥାଏ ମଧ୍ୟାହ୍ନ ଭୋଜନ ପାଇଁ । ଖାଇବା ବଢ଼ା ହୋଇ ଖାଇବା କାର୍ଯ୍ଯ ଆରମ୍ଭ । କ'ଣ ଗୋଟେ କଥାକୁ ନେଇ ଘଟିଲା ଅଘଟଣ । ସଦାଶିବର ମାଉସୀ ପୁଅ ବି ପାଖରେ ଖାଇ ବସିଥାଏ । ହଠାତ୍ କ'ଣ ବାର୍ତ୍ତାଳାପ ପରେ ଖାଇବାବସ୍ଥାରେ ସଦାଶିବର ମଝି ପିଠିରେ ଶକ୍ତ କହୁଣିର ପ୍ରହାର ଦେଲା । ଆକତାମାକତା ସଦାଶିବ । ବୁହେ ପରେ ଫେରିଲା ବାସ୍ତବିକ ଅବସ୍ଥାକୁ । ଅଧା ଖାଇବାରୁ ଉଠି ଚାଲି ଆସିଲା ସଦାଶିବ ବିଦ୍ଯାଳୟକୁ । ସ୍କୁଲ୍‌ ଛୁଟି ହେଲା , ସମସ୍ତେ ଫେରିଲେ ଘରକୁ । କିନ୍ତୁ ଫେରିଲାନି ସଦାଶିବ । ସଦାଶିବ କିନ୍ତୁ ଫେରିଥିଲା , ମାଉସୀ ଘରକୁ ନୁହଁ , ନିଜ ଜନ୍ମମାଟିକୁ । ପାଦରେ ଚାଲି ଚାଲି ଦଶ କି.ମି. ଦୂର ତା' ନିଜ ବାସସ୍ଥାନକୁ । ସେପଟେ ମାଉସୀ ଘର ଆରମ୍ଭ କରିଦେଲେ ଖୋଜାଖୋଜି ; ଯେତେବେଳେ ଗଡ଼ି ଗଲା ସଞ୍ଜ । ଶେଷରେ ପହଞ୍ଚିଲେ ସଦାଶିବର ଘରେ । ବହୁ ଆଲୋଚନା ; କିନ୍ତୁ ସଦାଶିବର ଏକା ଜିଦ୍‌ । ମୁଁ ଚାଲି ଚାଲି ଯାଇ ପଢ଼ିବି ପଛେ ; ସେ ଘରକୁ ଯିବିନି । ଶେଷରେ ହିଁ ସେଇଆ ହେଲା । ଦୀର୍ଘ ଆଠମାସ କାଳ ସଦାଶିବ ପ୍ରତ୍ଯହ ଦଶ କି.ମି ଖାଲି ପାଦରେ ଚାଲି ଚାଲି ପାଠ ପଢିଛି । 

   ସେଠି ପଢ଼ିବା ଭିତରେ ଅନେକ ସାଙ୍ଗଙ୍କ ସହ ସୁସମ୍ପର୍କ ଥିଲା । ସେଥିରୁ ଦୁଇଜଣ ସାଙ୍ଗ ତା'ର ଥିଲେ ଅନ୍ତରଙ୍ଗ । ଜଣେ ସ୍ବଜାତିର ; ବ୍ରାହ୍ମଣ । ଆଉ ଜଣେ ଖଣ୍ଡାୟତ । ବ୍ରାହ୍ମଣ ଜାତିର ସାଙ୍ଗଟି ଦେଖିବାକୁ ଠିକ୍‌ ସଦାଶିବ ପରି । ଅବିକଳ ନକଲ କହିଲେ ଚଳେ । ସତେ ଅବା ଦୁହେଁ ଯାଆଁଳା ଭାଇ । ଯଦି ଦୁଇଜଣ ଏକାଠି ଛିଡ଼ା ହୁଅନ୍ତି ତେବେ କେହି ଜାଣି ପାରନ୍ତିନି ଯେ , ୟାଙ୍କ ଭିତରୁ ସଦାଶିବ କିଏ ? ସେହି ସ୍ବଜାତିର ସାଙ୍ଗ ଘରକୁ ସଦାଶିବ ପ୍ରତ୍ଯହ ଯା' ଆସ କରେ । ତା' ମାଆ ବି ଦୁଇଜଣଙ୍କ ଭିତରୁ ପୁଅକୁ ଠଉରେଇ ପାରନ୍ତିନି । ନାଁ କହିଲେ ଯାଇ ଜାଣନ୍ତି । ସେ ଲାଗି ତାଙ୍କ ମାଆଙ୍କ କଥାନୁସାରେ ଦୁହେଁ ଦୁଇ ସାଙ୍ଗରୁ ବନିଗଲେ ଦୁଇ ସଙ୍ଗାତ । ତା'ପରେ ଯାହା ବି ନିବିଡ଼ତା ଥିଲା ଆହୁରି ବଢ଼ିଗଲା ବେଶି । ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତର ଭଉଣୀ 'ରୁନୁ' ସଦାଶିବ ସହିତ ପଢ଼ୁଥିଲା ଏକା ଶ୍ରେଣୀରେ । ସଦାଶିବର ଆଚାର ବ୍ୟବହାର ଏବଂ ସର୍ବଦା ସତ୍ୟନିଷ୍ଠାରେ ସେ ଆଚ଼ମ୍ବିତ । ସଦାଶିବର ବି ତା' ସହିତ ଭଲ ସମ୍ପର୍କ । ହଠାତ୍ କ'ଣ ହେଲା କେଜାଣି ସେଦିନ । ସଦାଶିବ ଓ ରୁନୁ ବିଦ୍ଯାଳୟର ସମ୍ମୁଖରେ ପାଇନ୍‌ ଗଛ ମୂଳରେ ବାର୍ତ୍ତାଳାପେ ବ୍ଯସ୍ତ । ହଠାତ୍ ରୁନୁ ପାଟିରୁ ବାହାରି ଆସିଲା "ମୁଁ ତୁମକୁ ଭଲପାଏ" । ସଦାଶିବ ବୁଝି ନ ପାରି କହିଲା "ମୁଁ ବି" । ସେ କୋଉ ଭଲପାଇବା କଥା କହୁଥିଲା ତାକୁ ସେକଥା ସଦାଶିବକୁ ଜ୍ଞାତ ନ ଥିଲା । 

  ତା'ପରେ ରୁନୁର ପ୍ରଶ୍ନ "କ'ଣ ବୁଝିଲ ? ମୁଁ ଯାହା କହିଲି ବୁଝି ପାରିଲ ତ ?" ସଦାଶିବ ଆଟୁମାଟୁ କରି ତା' ମୁହଁକୁ ଚାହିଁ ରହିଲା । ପୁନରାୟ ରୁନୁ କହିଲା - "ମୁଁ ତୁମକୁ ଭଲ ପାଏ । ମାନେ ଲଭ୍‌" । ସଦାଶିବ ସବୁକିଛି ବୁଝିଗଲା କିନ୍ତୁ କିଛି ସମ୍ମତି ନ ଦେଇ ଚାଲି ଆସିଲା ତା' ପାଖରୁ । 

   ସ୍କୁଲ୍‌ ଛୁଟି ହେଲା ସମସ୍ତେ ଫେରିଲେ ; ଏମିତିକି ସଦାଶିବ ବି ଚାଲି ଚାଲି ତା' ଗାଁକୁ ଦଶ କି.ମି । ତା' ପରଦିନ ସ୍କୁଲ୍‌ର ମଧ୍ୟ କାଳୀନ ଛୁଟିରେ ସଦାଶିବ ଯାଇଥାଏ ତା' ସଙ୍ଗାତ ଘରକୁ । ସଙ୍ଗାତର ମାଆ ଖାଇବାକୁ ବାଢ଼ିଲେ । ସଦାଶିବ ଓ ସଙ୍ଗାତ ସହ ରୁନୁ ବି ଖାଇ ବସିଲା । ରୁନୁର ସାନ ଭଉଣୀ ସବିତା ବି ଖାଇ ବସିଲା । ଖାଇବା ସରିଲା । ସଦାଶିବକୁ ତା' ସଙ୍ଗାତର ମାଆ ପାଖକୁ ଡ଼ାକି କହିଲେ , "ପୁଅ ! ମୋ' ଝିଅ ଯାହା କହୁଛି କ'ଣ ସତ ?"

   ଭୟଭୀତ ହୋଇ ପଡ଼ିଥିଲା ସଦାଶିବ । ରୁନୁ ଆଉ କହିଦେଲା କି ମତେ ଭଲପାଏ ବୋଲି । କିଛି ନ କହି ନିରବ ରହିଲା ସଦାଶିବ । ମାଆ ଆଉ କିଛି କହିଲେନି । ଫେରି ଆସିଲେ ବିଦ୍ଯାଳୟକୁ । କଟିଗଲା ପ୍ରାୟ ତିନି ମାସ । ସଦାଶିବ ଲକ୍ଷ୍ୟ କଲା ରୁନୁର ଗତିବିଧିକୁ । କ୍ଲାସ୍‌ରେ ଯଦି ସଦାଶିବକୁ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ମାଡ଼ ବାଜେ , ରୁନୁ ଆଖିରେ ଭରିଯାଏ ଅଶ୍ରୁର ଅମାପ ଜଳ । ବିରତି ପରେ ରୁନୁ ଆସି ସଦାଶିବର ମାଡ଼ ଚିହ୍ନକୁ ଆଉଁସି ଦେଇ ଦୁଇଧାର ଲୁହ ଢ଼ାଳିଦିଏ । ସଦାଶିବ ତା'ର ଏତାଦୃଶ କାର୍ଯ୍ଯକଳାପକୁ ଧିରେ ଧିରେ ବୁଝିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରେ । ସଦାଶିବ ପାଖରେ ପଇସା ନ ଥାଏ ବିଦ୍ଯାଳୟ ପରିସରରେ ବିକ୍ରି ହେଉଥିବା ସବୁ କାକୁଡି , ଚ଼ାଟ୍‌ ଆଦି ଖାଇବାକୁ । ରୁନୁ ଓ ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତ କିଣି ଆଣି ଖାଇବାକୁ ଦିଅନ୍ତି । ରୁନୁ ଓ ସଦାଶିବ ସମ୍ପର୍କ ଅତି ନିବିଡ଼ରୁ ନିବିଡ଼ତର ଆଡ଼କୁ ଗତି କଲା । ଧିରେ ଧିରେ ସଦାଶିବ ରୁନୁ ଆଡ଼କୁ ଢ଼ଳିବାକୁ ଲାଗିଲା । ବିତିଗଲା ପୁଣି କିଛିଦିନ ମାତ୍ର । 

    ହଠାତ୍ ରୁନୁର ମାଆଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୃଦ୍‌ଘାତେ । ବାପା ଚାଲି ଯାଇଥିଲେ ଆଗରୁ । ରୁନୁ ଯେତିକି କାନ୍ଦି ନଥିଲା କି ତା' ପରିଜନ ଯେତିକି କାନ୍ଦି ନଥିଲେ , ବେଶି କାନ୍ଦିଥିଲା ସଦାଶିବ । ଅଜସ୍ର ସ୍ନେହ , ଶ୍ରଦ୍ଧା ଓ ଭଲ ପାଇବା ସହିତ ମାଆ ପରି ମମତା ଦେଇଥିବା ଲୋକଟାକୁ ସବୁଦିନ ପାଇଁ ହଜେଇ ଦେଇଥିଲା ଯେମିତି ସଦାଶିବ । ଏମିତି ବର୍ଣ୍ଣନା କଲେ ଚାଲିଥିବ ସିନା ; ସରିବନି କେବେ । ସଦାଶିବ ଓ ରୁନୁ ଭିତରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇ ସାରିଥିଲା ଏକ ସୁଦୃଢ ସମ୍ପର୍କ । ଯାହା ଆଗକୁ ବଦଳି ଯାଇଥିଲା ପ୍ରେମରେ । ସରିଲା ସପ୍ତମ ଶ୍ରେଣୀ ପରୀକ୍ଷା । ଆଠମାସ କାଳ ଚାଲି ଚାଲି ଯାଇ ପାଠ ପଢିଛି ସଦାଶିବ । ଘରେ ପଢ଼ିବାକୁ ସମୟ ବି ପାଇନି । ତଥାପି ରେଜଲ୍‌ଟ୍‌ ଥିଲା ସେକେଣ୍ଡ୍‌ ଡିଭିଜନ୍‌ । ସେଠାରୁ ଟି.ସି ନେଇ ଚାଲି ଆସିଲା ନିଜ ଜନ୍ମ ମାଟିକୁ । ଗାଁ ପାଖ ହାଇସ୍କୁଲରେ ନାମ ଲେଖିଲା ସଦାଶିବ । ଆସିଲା ବେଳେ ରୁନୁ ବହୁତ କାନ୍ଦିଲା ଓ କହିଲା , " ଆଉ କ'ଣ ଦେଖା ହୋଇ ପାରିବନି?" ସଦାଶିବ କହିଲା - "ନିଶ୍ଚୟ ମୁଁ ଦେଖା କରିବି । କାନ୍ଦନି , ପ୍ଲିଜ୍‌ । ମୁଁ ବିଦ୍ଯାଳୟର ଦୀର୍ଘ ଅବସର ପରେ ଖରାଛୁଟିରେ ଆସିବି । ମଝିରେ ମଝିରେ ବି ଆସିବି ।" କୋହକୁ ଚ଼ାପି ବିଷାଦେ ବିଦାୟ ଦେଲା ରୁନୁ , ସଦାଶିବକୁ । ଗାଁ ପାଖ ସ୍କୁଲ୍‌ରେ ଆଡ଼ମିଶନ୍‌ ହେଲା ସଦାଶିବର । 

    ମଝିରେ ମଝିରେ ସଦାଶିବ ଯାଏ ତା' ସଙ୍ଗାତ ଘରକୁ । ତା' ସଙ୍ଗାତ ବି ଆସନ୍ତି ବେଳେବେଳେ । ଏମିତି ଯିବା ଆସିବା ଭିତରେ ଘନିଷ୍ଠତା ସୁଦୃଢ଼ତାର ରୂପ ନେଲା ଧିରେ ଧିରେ । ଅଷ୍ଟମ ଶ୍ରେଣୀ ଡ଼େଇଁ ନବମ ଓ ନବମରୁ ଦଶମ କ୍ଲାସ୍‌ରେ ଉପନୀତ ହେଲା ସଦାଶିବ । ରୁନୁର ବି ଦଶମ ଚ଼ାଲିଲା । ମେଟ୍ରିକ୍‌ରେ ରୁନୁ ସିନା ଉତ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଗଲା ହେଲେ ସଦାଶିବ ନୁହେଁ । ଗଣିତ ଓ ଇଂରାଜୀରେ ଦୁଇ ନମ୍ବର ଲେଖାଏଁ କମ୍‌ ପଡ଼ିଗଲା ପାସ୍‌ମାର୍କ୍‌ରୁ ସଦାଶିବର । ଅବଶ୍ଯ ତା'ର କମ୍ପାଣ୍ଟ୍‌ମେଣ୍ଟ୍‌ଲି ହୋଇଥାଏ । ପୁନରାୟ ପରୀକ୍ଷା ଦେଲା । ଗଣିତରେ ସିନା ପାସ୍‌ କରିଗଲା , ହେଲେ ଇଂରାଜୀରେ ସେଇ ଦୁଇ ନମ୍ବର କମ୍ । ଆଉ କିନ୍ତୁ ମନ ବଳିଲାନି ପଢ଼ିବାକୁ ତା'ର । ରୁନୁ କିନ୍ତୁ କଲେଜ ଛାତ୍ରୀ । ମାଟ୍ରିକ ଫେଲ୍‌ ଜାଣି ବି ଘୃଣା କରିନି ସଦାଶିବକୁ । ଅନ୍ତରରୁ ଭଲ ପାଉଥିଲା । ସଦାଶିବ କିନ୍ତୁ ସଙ୍କୋଚବୋଧ କରୁଥିଲା । ଭାବୁଥିଲା ଯେ , ଜଣେ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷିତ ଝିଅ କ'ଣ କେବେ ମେଟ୍ରିକ୍‌ ଫେଲ୍‌ ପିଲାକୁ ନିଜର କରି ପାରିବ ? ଜମା ବିଶ୍ବାସ ଆସୁ ନ ଥିଲା ତା'ର । ଦିନେ ଏମିତି କହୁ କହୁ ଏଇ କଥା କହିଦେଲା ତା' ଆଗରେ ସଦାଶିବ । 

   ରୁନୁ ଆଖିରେ ଘନେଇ ଆସିଲା ଅଜସ୍ର ଅମାପ ପରିମାଣର ଅଶ୍ରୁ ବୁନ୍ଦା । ଛାତିରେ ଭରିଗଲା ଅମାପ କୋହ । ଦଲକାଏ ପବନ ବହିଗଲା ଯେମିତି ତା' ସର୍ବାଙ୍ଗ ଶରୀରକୁ ସ୍ପର୍ଶ କରି । ଥରିଲା ଓଠରୁ ଅସ୍ପଷ୍ଟ ସ୍ବର - "ମୁଁ ଷ୍ଟାଣ୍ଡାର୍ଡ ଦେଖେନି । ମୁଁ ହୃଦୟକୁ ଦେଖେ । ତୁମ ଭିତରେ ମୁଁ ଗୋଟେ ସରଳ ହୃଦୟଟେ ପାଇଛି । ମୋ ଜୀବନରେ ମୁଁ ଗୋଟେ ଭର ମଣିଷ ପାଇଛି । ଆଉ କ'ଣ ଦରକାର ମୋର ? ମୁଁ ତୁମକୁ ହିଁ ଚାହେଁ ।" ବାସ୍‌ ! ଏତିକି କଥାରେ ତା'ର ତାଜୁବ୍‌ ହୋଇଗଲା ସଦାଶିବ । ରୁନୁର ଛଳଛଳ ଆଖିକୁ ଚ଼ାହିଁ ସଦାଶିବ କହିଲା - "ତୁମ ଭାଇ କ'ଣ ରାଜି ହେବେ ?" ରୁନୁର ଉତ୍ତର - "ହଁ, ସେ ଅଲ୍‌ରେଡ଼ି ରାଜି । ମୁଁ କହି ସାରିଛି ଭାଇକୁ । ସେ ସମ୍ମତି ଦେଇ ସାରିଛି ।" ଆଶ୍ବସ୍ତି ହେଲା ସଦାଶିବ । ପୁଣି ରୁନୁ କହିଲା - "ଆଜିଠୁ ମୁଁ ଆଉ କଲେଜ୍‌ ଆସିବିନି ।" 

- କାହିଁକି ? 

- ତୁମ ମନରେ ଉଠିଥିବା ପ୍ରଶ୍ନର ସମାଧାନ କରିବାକୁ । 

- ନା , ନା , କିଛି ପ୍ରଶ୍ନ ନାହିଁ । ବୁଝିଗଲି । ମୋ' ରାଣ କଲେଜ ଆସିବ । 

- ଚେଷ୍ଟା କରିବି । କିନ୍ତୁ ତୁମକୁ ହିଁ ମ୍ଯାରେଜ୍‌ କରିବି । 

କହିଦେଲା ସିନା, କିନ୍ତୁ ସେଇଠୁ ପୂର୍ଣ୍ଣଚ୍ଛେଦ ପକାଇ ଦେଲା ପାଠପଢାରେ ରୁନୁ । 

   ସଦାଶିବ ଲାଗି ପାଠପଢାରେ ଭଟ୍ଟା ପଡ଼ିଗଲା ରୁନୁର ଜାଣି ବହୁତ ଅନୁତାପ କରିଥିଲା ସେଦିନ ସେ । ନିଜକୁ ମନେ ମନେ ବିତୃଷ୍ଣାରେ ପୋତି ପକେଇ ଥିଲା ସଦାଶିବ । ବହୁତ ଧିକ୍କାରି ଥିଲା ନିଜକୁ । ନିଜକୁ ଗୋଟିଏ ବଡ଼ ଦୋଷୀ ମାନି ନେଇଥିଲା । ବହୁତ୍‌ ବଡ଼ ଅପ୍ରାଧ କରିଛି ବୋଲି ମାନି ନେଲା ନିଜକୁ । ଆଖି ଦୁଇଟା ଲୁହରେ ଭିଜୁଥିଲା ତା'ର । ସେଦିନ ଯଦି ସେକଥା ସେ ତାକୁ କହି ନଥା'ନ୍ତା, ହୁଏତ ରୁନୁ ଆଜି ଏମିତି ପଦକ୍ଷେପ ନେଇ ନ ଥା'ନ୍ତା । ସଦାଶିବ ବୁଝି ପାରିଥିଲା ଯେ ରୁନୁ ତାକୁ କେତେ ଭଲପାଏ । ବହୁତ ଶାନ୍ତ ଶିଷ୍ଟ ସରଳ ଝିଅଟିଏ । ନିଷ୍କପଟ ମାନସଧାରିଣୀ । ମନରେ ନଥିଲା ତା'ର ଆବିଳତା । କିନ୍ତୁ ଚ଼ାଲାକ୍‌ ଚତୁର ଥିଲା । ସଦାଶିବ କିନ୍ତୁ ଭାବୁଥିଲା ଯେ ସେ ଯାହା କରିଛି ଭୂଲ୍‌ କରିଛି । ତା' ଲାଗି ହିଁ ତା'ର ପାଠପଢାରେ ଫୁଲ୍‌ଷ୍ଟପ୍‌ । ପର ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ଆଉ ସେ ଭୂର୍‌ ନ କରିବାର ପ୍ରତିଜ୍ଞାବଦ୍ଧରେ ବାନ୍ଧି ହୋଇଗଲା ନିଜେ । 

  ଏମିତି ଦିନେ ଯାଇଥିଲା ସଦାଶିବ ତା' ସଙ୍ଗାତ କତିକୁ । ସଙ୍ଗାତ ସେତେବେଳକୁ କୌଣସି ଏକ କାମରେ ବାହାରି ଯାଇଥିଲେ । କାମଟା ବୋଧହୁଏ ଥିଲା ବାହାରକୁ ଯାଇ କିଛି କାର୍ଯ୍ଯ କରିବା । ସମ୍ବଲପୁରର ଏକ ମନ୍ଦିରରେ ରହିବାକୁ ସ୍ଥିର କରି ଚାଲି ଯାଇଥିଲେ ସେହି କାମରେ । ଘରେ ଥିଲେ ରୁନୁ ଓ ସବିତା । ରୁନୁ ପିଲାଟି ଦିନରୁ ବୃକ୍ଷ ରୋପଣ ଓ ତା'ର ଯତ୍ନରେ ରୁଚି ରଖିଥିଲା । ନିଜ ହାତରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲା ଏକ ସୁନ୍ଦର ବଗିଚ଼ା ଏବଂ ଜାତି ଜାତି ଫୁଲଗଛରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲା ତାହା । ସେହି ବଗିଚ଼ାରେ ବସାଉଠା କରିବାକୁ ସଙ୍ଗାତ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ଏକ କଂକ୍ରିଟ୍‌ ବେଞ୍ଚଟିଏ । ସେହି କଂକ୍ରିଟ୍‌ ବେଞ୍ଚରେ ବସି ଦୁହେଁ ଆଳାପ କରନ୍ତି , ଯେତେବେଳେ ସଦାଶିବ ରୁନୁ ଘରକୁ ଯାଏ । ସେଦିନ ବି ଠିକ୍‌ ସେଇଠି ବସି ଭଲ ମନ୍ଦ ଓ ସୁଖ ଦୁଃଖ ; କିଛି ପ୍ରେମାଳାପରେ ମଜ୍ଜି ଯାଇଥିଲେ ଦୁହେଁ । ସଦାଶିବ ସେଦିନ ମନକୁ ହାଲୁକା କରିବା ଲାଗି କହିଦେଲା - "ମୋ' ଲାଗି ତୁମେ ପାଠପଢା ବନ୍ଦ କରିଦେଲ । ମୁଁ ତୁମ ପାଠପଢାର ପ୍ରତିବନ୍ଧକଟେ ପାଲଟି ଗଲି । ନିଜକୁ ଦୋଷ ମୁକ୍ତ କରିପାରୁନି ।" ରୁନୁ ଏକଥା ଶୁଣି ଉତ୍ତରେ କହିଥିଲା - " ନା, ତମେ ମୋର ସବୁକିଛି । ତମ ଠାରୁ ମୋ' ପଢ଼ାଟା ବେଶି କିଛି ନୁହେଁ । ଏଠି କେହି ବି ଦୋଷୀ ନୁହଁ । ଭାଗ୍ୟ ଆମକୁ ଯୁଆଡ଼େ ଟାଣେ , ଆମେ ସେଇ ଦିଗରେ ଗତି କରୁ ।" ସଦାଶିବ ଏକଥା ଶୁଣି ପୂରା ନିରବ । ବୁଝି ଗଲା ଏବେ ଯାହା କିଛି ଥିଲା ତା'ର ଅବୁଝା ଅଙ୍କ । ଏବେଠୁ ଆରମ୍ଭ ହେଲା ପ୍ରେମ ଅଙ୍କ କଷା ରୁନୁ ଏବଂ ସଦାଶିବର । 

   ସପ୍ତମ ଶ୍ରେଣୀରୁ ରୁନୁ କବିତା ଲେଖିବାରେ ରୁଚି ରଖିଥିଲା । ଭଲ କବିତା ବି ଲେଖିପାରେ । ସଦାଶିବକୁ ବି ଶିଖେଇ ଦେଇଥିଲା ସେ କବିତା ଲେଖିବାର ଶୈଳୀ । ପର ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ବହୁ କବିତା ଆସରରେ ଦୁହେଁ ସାଙ୍ଗ ହୋଇ କବିତା ପାଠ ପାଇଁ ଯୋଗଦାନ କରୁଥିଲେ । ସେ ଭଲ ନୃତ୍ଯ କରିପାରେ । ଶେଷରେ ଡ଼୍ଯାନ୍ସ୍‌ ମାଷ୍ଟରଟେ ପାଲଟି ଯାଇଥିଲା । ତା' କବିତା ଅତି ଚମତ୍କାର ଥିଲା । ବାରମ୍ବାର ପଢ଼ନ୍ତି ପାଠକ । ସେସବୁ ଛାଡ଼ି ଚ଼ାଲ ଯିବା ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ । କିଛି ଦିନ ପରେ ସଙ୍ଗାତଙ୍କର ବାହାଘର ହେଲା । ବ୍ରହ୍ମପୁର ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ଜଗନ୍ନାଥପୁରରେ । ଗୋଟିଏ ଝିଅ , ବାପା ମାଆଙ୍କର ବୃଦ୍ଧାବସ୍ଥା । ଝିଅର ଭାଇ ନାହିଁ । ବଡ଼ ଘର ନୁହେଁ , ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ପରିବାରର । କିନ୍ତୁ ସଙ୍ଗାତଙ୍କର ଟିକେ ବଡ଼ ଘର । ବାହାଘର ସରିଲା । ବହୁ ଧୁମ୍‌ଧାମ୍‌ରେ ଭୋଜିଭାତର ଆସର । ବିତିଗଲା ଏକବର୍ଷ । ସଙ୍ଗାତୁଣୀ ତାକୁ ବହୁତ ସ୍ନେହ ଆଦର କରନ୍ତି ; ଠିକ୍‌ ନିଜର ମାଆ ପରି । ସଙ୍ଗାତ ନ ଡ଼ାକି ପୁଅ ବୋଲି ଡ଼ାକନ୍ତି ସଦାଶିବକୁ । ବହୁତ ଧର୍ମ ପରାୟଣା ଓ ଉଦାର ମଣିଷଟିଏ ଥିଲେ ସେ । କାହାର ଅସହାୟତା ଓ ବିଷାଦତାରେ ଆଖିରେ ତାଙ୍କର ଜମାଟ ବାନ୍ଧି ଦେଉଥିଲା ଲୁହ । ଖୁବ୍‌ ସ୍ବଳ୍ପଭାଷୀ ଓ ନମ୍ରଭାଷୀ ଥିଲେ । ରୂପ ଗୁଣରେ ପାଞ୍ଚ ଖଣ୍ଡ ମଉଜାର ସ୍ତ୍ରୀ ଲୋକମାନେ ବି ଉଣା ପଡ଼ିଯିବେ ।

   ସଙ୍ଗାତଙ୍କ ବାହାଘରର ଏକବର୍ଷ ପରେ ସଦାଶିବର ଆରମ୍ଭ ହେଲା ଛାତି ଯନ୍ତ୍ରଣା । ସଙ୍ଗାତ ଏକଥା ଶୁଣି ସଦାଶିବକୁ ନେଇଗଲେ ବ୍ରହ୍ମପୁରର ଜଣେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଚେଷ୍ଟ୍‌ ପ୍ରଫେସର ପାଖକୁ । ଯିଏକି ଜଣେ ମହିଳା ଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଗୋଟିଏ ଝିଅ ; ପୁଅ ନାହିଁ ଜମାରୁ । ସେଠାରେ ପରୀକ୍ଷା ନିରୀକ୍ଷା ପରେ ପ୍ରଫେସର ଘୋଷଣା କଲେ ତିନି ଷ୍ଟେପ୍‌ରେ ଅପରେସନ୍ ହେବ । ପ୍ରଥମ ଷ୍ଟେପ୍‌ରେ ଖର୍ଚ୍ଚ ହେବ ପ୍ରାୟ ଏକ ଲକ୍ଷ ବତିଶି ହଜାର ଟଙ୍କା । ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତ କହିଲେ "ଆପଣ ଅପରେସନ୍ ବ୍ଯବସ୍ଥା କରନ୍ତୁ , ମୁଁ ଟଙ୍କା ଆରେଞ୍ଜ୍‌ କରୁଛି ।" ପ୍ରଫେସର କହିଲେ - "ଓକେ ।" ସଦାଶିବ କହିଲା - "ସଙ୍ଗାତ ! ଏତେ ଟଙ୍କା ତମେ ମୋ' ପାଇଁ କାହିଁକି ଖର୍ଚ୍ଚ କରିବ ?" ସଙ୍ଗାତ କହିଲେ - "ତମେ ମୋ' ସଙ୍ଗାତ । ଆଉ ମୁଁ ମୋ' ସଙ୍ଗାତ ପାଇଁ କରୁଛି , ଆଉ କାହା ପାଇଁ ତ ନୁହେଁ । ପୁଣି ତମେ ତ ରୁନୁର ଭବିଷ୍ଯ । ରୁନୁ ଆଖିରେ ମୁଁ ଲୁହ ଦେଖି ପାରିବିନି ।" ସଙ୍ଗାତଙ୍କର ଏହି ସ୍ନେହ ଓ ଦୟା ଭାବରେ ସଦାଶିବ ନିରବି ଯାଇଥିଲା । ସଦାଶିବ କହିଲା - "ଏତେ ଟଙ୍କା ତମେ କୋଉଠୁ ଆଣିବ ?" ସଙ୍ଗାତଙ୍କ ଉତ୍ତର - "ମୋ' ପାଖରେ ଅଭାବ ନାହିଁ । ଭଗବାନ ଯାହା ଦେଇଛନ୍ତି ଖାଇବାକୁ କି ଭୋଗିବାକୁ କିଏ ଅଛି ?" ସଦାଶିବ ବୁଝି ଯାଇଥିଲା ସବୁକିଛି । 

    ସ୍ଥିର ହୋଇଗଲା ପ୍ରଥମ ଷ୍ଟେପ୍‌ ଅସ୍ତ୍ରୋପଚ଼ାର ତାରିଖ । ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତ ଯୋଗାଡ଼ କଲେ ଟଙ୍କା । ସଦାଶିବ ତ ଗରିବ ପିଲାଟାଏ । ସେ କ'ଣ ବା ଆଉ କରି ପାରିବ । ହଁ , ଏଠାରେ ଆଉ ଗୋଟିଏ କଥା । ସଦାଶିବର ପରିବାରକୁ ସଦାଶିବ ବି ଜଣେଇନି ଏ କଥା । ଅଜଣାରେ ସବୁଦିନ ପାଇଁ ରହି ଯାଇଛନ୍ତି ତା' ପରିବାର । ଏତେ ଦିନ କୁଆଡ଼େ ଗଲା ବୋଲି ଦିନେ ବି ଖୋଜି ନାହାନ୍ତି ତାକୁ ତା' ପରିବାର । ଆଉ ଗୋଟିଏ କଥା ହେଲା ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତ ଟଙ୍କା ଯୋଗାଡ଼ କଲାବେଳେ କିଛି ଟଙ୍କା ନିଅଣ୍ଟ ପଡ଼ିଗଲା । ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତୁଣୀ ନିଜ ସୁନାଚୁଡ଼ିକୁ ବିକ୍ରି କରି ଦେଇ ଟଙ୍କା ଦେଲେ ତାଙ୍କ ସ୍ବାମୀଙ୍କୁ । ତାଙ୍କ ସ୍ବାମୀ ନେବାକୁ ନାରାଜ ଥିଲେ ସେ ଟଙ୍କା । ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତୁଣୀ ତାଙ୍କ ସ୍ବାମୀଙ୍କୁ କହିଲେ , "ତୁମ ସଙ୍ଗାତ ମୋର ସଙ୍ଗାତ ନୁହଁ ପୁଅ । ପୁଅ ପାଇଁ ଏ ଜୀବନ ଗଲେ ବି ମୁଁ ହସି ହସି ଦେବି । ପୁଅର ଜୀବନ ରକ୍ଷା ହେବା ଦରକାର । ଗୋଟେ ମାଆ ପାଖରେ ତା' ପୁଅ ସବୁଠୁ ମୂଲ୍ଯବାନ । ମୋ' ପୁଅ ଠାରୁ ଏ କ'ଣ ଏ ସୁନାଚୁଡ଼ି ଅଧିକ ଦାମିକା ?" ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତ ଆଉ କିଛି କହି ନ ପାରି ନିରବ ହୋଇଗଲେ । ଆଉ ଟଙ୍କା ନେଇ ଦାଖଲ କଲେ ।

   ସରିଗଲା ଅପରେସନ । ପାଖରେ ରୁନୁ ଓ ସଙ୍ଗାତ ଥିଲେ । ରୁନୁ ଦିନରାତି ମେଡ଼ିକାଲରେ ସଦାଶିବ ପାଖରେ ରହି ତା'ର ସେବା ଶୁଶ୍ରୂଷା କଲା । ସଦାଶିବର ବ୍ଯବହାର ଏବଂ ଶାଳୀନତାରେ ଚ଼େଷ୍ଟ୍‌ ପ୍ରଫେସର ମାମ୍‌ ଆକୃଷ୍ଟ ହୋଇ ତାକୁ ପୁତ୍ର ଭାବରେ ଆଦରି ନେଲେ । ସଦାଶିବକୁ କହିଲେ - "ମୋର ଗୋଟିଏ ଝିଅ । ଆଜିଠୁ ତୁମେ ମୋର ପୁଅ । ମତେ ମାମ୍‌ ନୁହେଁ ; ମାଆ ବୋଲି ଡ଼ାକ ।" ସଦାଶିବ ସହମତି ଦେଲା ତାଙ୍କ କଥାରେ । ପୁଣି ମିଳିଗଲା ତାକୁ ଆଉ ଜଣେ ମାଆର ସ୍ନେହ ମମତା । ଆଠ ଦିନ ଗତ ହୋଇଗଲା ସେଠି ମେଡ଼ିକାଲରେ ସଦାଶିବର । ଷ୍ଟିଚ୍‌ ଖୋଲା ହେଲା । ସଦାଶିବ , ରୁନୁ ଓ ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତ ମେଡ଼ିକାଲରୁ ଆସି ପ୍ରଫେସର ନୀଳିମା ଦାଶଙ୍କ ଘରେ ଚ଼ାରିଦିନ ରହିଲେ । ତା'ପରେ ମେଡ଼ିସିନ୍‌ ଧରି ଘରକୁ ଫେରିଲେ । ପ୍ରଫେସର କହିଲେ ଆଉ ଦୁଇଟା ଷ୍ଟେପ୍‌ ବାକି ରହିଲା ଅପରେସନ୍‌ । ସେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମେଡ଼ିସିନ୍‌ ଚ଼ାଲୁ ରଖିବ । ବନ୍ଦ୍‌ କଲେ ବିପଦ । ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତ ପ୍ରତି ମାସରେ ଯୋଗାଇ ଦିଅନ୍ତି ମେଡ଼ିସିନ୍‌ । ସଦାଶିବ କଦବା କ୍ବଚିତ୍‌ ପଇସା ଦେଇ କିଣଇ । ନ ହେଲେ ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତ ଔଷଧ ପଠେଇ ଦିଅନ୍ତି । ଗତ ହୋଇଗଲା କିଛି ଦିନ । 

  ପ୍ରାୟ ଏକବର୍ଷ ଗତ ହେବା ପରେ ପୁଣି ଦ୍ବିତୀୟ ଷ୍ଟେପ୍‌ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତି । ଏ ଷ୍ଟେପ୍‌ ପାଇଁ ଖର୍ଚ୍ଚ ହେବ ନବେ ହଜାର ବୋଲି ପ୍ରଫେସର ନୀଳିମା ଦାଶ ଜଣେଇ ଦେଲେ । ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତ ପାଖରେ ମାତ୍ର ଅଶୀ ହଜାର ଟଙ୍କା ଥାଏ । ତଥାପି ଦ୍ବିଧା ନ କରି ଦ୍ବିତୀୟ ଷ୍ଟେପ୍‌ ପାଇଁ ସଦାଶିବକୁ ନେଇ ପୁନର୍ବାର ବ୍ରହ୍ମପୁର ଗଲେ । ସେହି ବଡ଼ ମେଡ଼ିକାଲରେ ହେଲା ଦ୍ବିତୀୟ ଷ୍ଟେପ୍‌ ଅପରେସନ୍ । ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତଙ୍କର ଏହି ଅହେତୁକ ସ୍ନେହ ଶ୍ରଦ୍ଧା ଓ ଭଲପାଇବାରେ ପ୍ରଫେସର ନୀଳିମା ଦାଶ ବି ବିସ୍ମିତ । ଏଥର କିନ୍ତୁ ସବିତା , ରୁନୁ , ସଙ୍ଗାତ ତିନି ଜଣ ଯାକ ସଦାଶିବର ପାଖରେ ମେଡ଼ିକାଲରେ ଥିଲେ । ଦଶ ହଜାର ନିଅଣ୍ଟ ଥିବାରୁ ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତ ଚିନ୍ତାରେ ଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ସେ ଚିନ୍ତାକୁ ଦୂର କରିଦେଲେ ପ୍ରଫେସର ନୀଳିମା ଦାଶ । ସେ ଅବଶିଷ୍ଟ ଅର୍ଥରାଶିକୁ ଭରଣା କରିଦେଲେ । ଭଲରେ ସରିଗଲା ଅପରେସନ୍‌ । ଖୋଲା ହୋଇଗଲା ଷ୍ଟିଚ୍‌ । ଫେରି ଆସିଲେ ଏବେ ସମସ୍ତେ ନିଜ ବାସସ୍ଥାନକୁ । 

   କିଛିଦିନ ଗତ ହୋଇଗଲା । ସଦାଶିବ ଓ ରୁନୁର ପ୍ରେମ ସମ୍ପର୍କ ବି ନିବିଡ ହୋଇ ସାରିଥାଏ । ତା'ପରେ ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତ ବାପା ହେବାର ସୌଭାଗ୍ୟ ଅର୍ଜନ କଲେ । ଭୁବନେଶ୍ବର ବଡ଼ ମେଡ଼ିକାଲରେ ସିଜରିଙ୍ଗ୍‌ ହେଲା ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତୁଣୀଙ୍କର । ଷ୍ଟିଚ୍‌ ଖୋଲା ହୋଇନି , ଡ଼ାକ୍ତର କହିଲେ ଘରକୁ ନେଇଯାଅ । ଅଯଥାରେ ଖର୍ଚ୍ଚାନ୍ତ ହୁଅନି । ସାତଦିନ ପରେ ଆଣିବ । ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ନେଇ କାର୍‌ରେ ଆସି ପହଞ୍ଚିଲେ । ସଦାଶିବ ଗଲା ତା' ସଙ୍ଗାତୁଣୀଙ୍କୁ ଦେଖିବାକୁ । ତାଙ୍କ ଘରେ କଥାବାର୍ତ୍ତା ହୋଇ ହସଖୁସି କଲେ । ସଙ୍ଗାତଙ୍କର ପୁଅଟିଏ ହୋଇଥାଏ । ମଧ୍ଯାହ୍ନ ସମୟ ଭୋଜନ ସାରି ସଦାଶିବ ବାହୁଡ଼ିଲା ନିଜ ଗ୍ରାମ ଅଭିମୁଖେ । କଟିଗଲା ଆଉ କିଛି ଦିନ । ସେପଟେ ତାଙ୍କର ଷ୍ଟିଚ୍‌ ବି ଖୋଲି ସାରିଥିଲା । ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତ ବି ଫେରି ଯାଇଥିଲେ ନିଜ କର୍ମସ୍ଥଳକୁ ସୁଦୂର ସମ୍ବଲପୁର । କିଛି ଦିନ ପରେ ଫେରିଲେ । ସଦାଶିବ ଗଲା ତା' ସଙ୍ଗାତକୁ ଦେଖିବାକୁ । 

    ତାଙ୍କ ଘରେ ଚ଼ା' ଜଳଖିଆ ଖାଇ ବସିଛନ୍ତି ଦୁଇ ବନ୍ଧୁ । ହଠାତ୍‌ ତାଙ୍କ ସାନ ଭଉଣୀ ସବିତାର ପେଟ କାଟିବା ଆରମ୍ଭ । ସଙ୍ଗାତ କହିଲେ ଏମିତି ମଝିରେ ମଝିରେ ତା'ର ପେଟ କାଟେ । ମୁଁ ପାଖ ଦୋକାନରୁ ମେଡ଼ିସିନ୍‌ ଦେଇଦେଲେ ଭଲ ହୋଇଯାଏ । ସଦାସିବ କହିଲା - ନାଇଁ ସଙ୍ଗାତ , ହେଳା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ । ଚ଼ାଲ ତାକୁ ମେଡ଼ିକାଲ ନେଇଯିବା । କଥାରେ ସମ୍ମତି ଦେଇ ସାଙ୍ଗ ହୋଇ ସବିତାକୁ ନେଇ ମେଡ଼ିକାଲ ଗଲେ । 

  ହଁ ୟା' ପୂର୍ବର ଆଉ ଏକ ଦୁର୍ବିସହ ଘଟଣା ବାକି ରହି ଯାଇଛି । ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତୁଣୀଙ୍କର ଏକ ମର୍ମନ୍ତୁଦ ଘଟଣା । ଯାହା ହୃଦୟ ବିଦାରକ ଥିଲା । ସେଦିନ ଚ଼ା' ଜଳଖିଆ ଖାଇ ଡ଼ାଇନିଙ୍ଗ୍‌ ଟେବୁଲ୍‌ ପାଖରେ ସଦାଶିବ , ତା'ର ସଙ୍ଗାତ ଏବଂ ରୁନୁ ବାର୍ତ୍ତାଳାପରେ ବ୍ଯସ୍ତ । ଘର ଭିତରୁ ସବିତା ଦୌଡ଼ି ଆସି କହିଲା କହିଲା - "ଭାଇ ଭାଇ ! ଜଲ୍‌ଦି ଆସ । ଭାଉଜ ବେହୋସ । ରକ୍ତ ଭାସୁଛି ଘରସାରା ।" ସଦାଶିବ , ତା'ର ସଙ୍ଗାତ ଓ ରୁନୁ ଧାଇଁ ଯାଇ ଦେଖିଲେ , ଆଚମ୍ବିତ ! ଇଏ କ'ଣ ! ହଠାତ୍‌ ଏମିତି କ'ଣ ହେଲା ? ସଦାଶିବ ଆଉ ଡ଼େରି ନ କରି ଗୋଟେ ଅଟୋକୁ ଫୋନ୍‌ କଲା । ଅଟୋରେ ସମସ୍ତେ ଗଲେ ସଙ୍ଗାତୁଣୀଙ୍କୁ ନେଇ ଭୁବନେଶ୍ବର ବଡ଼ ମେଡ଼ିକାଲ । ଯେଉଁଠି ତାଙ୍କର ସିଜରିଙ୍ଗ୍‌ ହୋଇଥିଲା । ରୋଗୀଙ୍କ ଭିଡ଼ । ସଦାଶିବ ସଙ୍ଗାତୁଣୀଙ୍କୁ ଦୁଇ ହାତରେ ଟେକି ନେଇ ମେଡ଼ିକାଲ ବାରଣ୍ଡା ପାହାଚରେ ଠିଆ ହେଲା । ପଛରେ ସଙ୍ଗାତ ,ରୁନୁ ଏବଂ ସବିତା । ଧାଡ଼ିରେ ଠିଆ ହେବାକୁ ପଡ଼ିଲା । ପାଳି ଆସିବା ଯାଏଁ ପ୍ରତୀକ୍ଷା । କିନ୍ତୁ ସମସ୍ତେ ବ୍ଯତିବ୍ଯସ୍ତ କିଛି ଘଟିବା ଆଗରୁ ଚିକିତ୍ସା ଅପରିହାର୍ଯ୍ଯ । 

   ଦୀର୍ଘ ସମୟର ପ୍ରତୀକ୍ଷା ପରେ ଜଣେ ଡ଼ାକ୍ତରଙ୍କୁ ମିନତି ବାଢ଼ିଲା ସଦାଶିବ । ସେ ଶୁଣିଲେନି, ଓଲଟି କହିଲେ ଧାଡ଼ିରେ ଛିଡ଼ା ହୁଅ । ତୁମ ପାଳି ପଡ଼ିଲେ ଡ଼କାଯିବ । ସଦାଶିବର ମୁଣ୍ଡକୁ ପିତ୍ତ ଚଢ଼ିଗଲା । ଯାହିତାହିରେ ଗୁଡ଼ାଏ ବକିଲା । ଶେଷରେ ଜଣେ ସହୃଦୟବାନ୍‌ ବ୍ଯକ୍ତି ତାଙ୍କ ଆଗ ଧାଡ଼ିରେ ଥିଲେ । ସେ ବି ପାଟି ଖୋଲିଲେ । ସଦାଶିବ ନିରାଶ ହୋଇ ଶେଷରେ ମେଡ଼ିକାଲ ବାରଣ୍ଡାରେ ରୋଗୀକୁ ଶୁଆଇ ଦେଇ କହିଲା - "ଏଇଟି ଥାଉ ; ତମେ କେତେବେଳେ ଚିକିତ୍ସା କରିବ ଆମେ ଦେଖିବୁ । ଆମ ପାଳି କେତେବେଳେ ପଡ଼ିବ ଦେଖିବା । ରୋଗୀ ମରୁଛି ନା ବଞ୍ଚୁଛି ; ଦେଖିବାକୁ ଅପେକ୍ଷାରତ ଆମେ ।" ସେତେବେଳକୁ ସଦାଶିବର ସର୍ବାଙ୍ଗ ଶରୀର ରକ୍ତ ଜୁଡ଼ୁବୁଡ଼ୁ । ତା' ଡ଼୍ରେସ୍‌ରୁ ଝରି ପଡ଼ୁଥାଏ ଠପ୍‌ ଠପ୍‌ ହୋଇ ରକ୍ତ ବୁନ୍ଦା । 

   ପରିଶେଷରେ ଜଣେ ନର୍ସ ଆସି ରୋଗୀକୁ ଭିତରକୁ ନେଲେ । ଡ଼କ୍ଟରଙ୍କୁ ସେ କହିଲେ - "ପ୍ଲିଜ୍‌ ସାର୍‌ , ରୋଗୀର ଯଦି କିଛି ହୋଇଯାଏ ତେବେ ଆମ ପ୍ରତି ବିପଦ । ଦୟାକରି ଆସନ୍ତୁ ।" ଡ଼କ୍ଟର୍‌ ବାଧ୍ଯ ହୋଇ ଗଲେ । ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର ଆରେଞ୍ଜମେଣ୍ଟ ହେଲା ଅପରେସନ୍‌ ପାଇଁ । ରୋଗୀ ଅପରେସନ୍‌ ଥିଏଟର୍‌କୁ ଗଲା । ଜଣା ପଡିଲା ରୋଗୀ ପେଟରେ ଛୋଟ କଇଁଚିଟି ରହି ଚିପି ହୋଇ ଗୋଟେ ନାଡ଼ି କଟି ଯାଇଛି । ଏକଥା ଶୁଣିଲା ପରେ ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତ ଗର୍ଜି ଉଠିଲେ । ଆଉ କହିଲେ - "ଆମେ ତ ଏଇଠି ସିଜରିଙ୍ଗ୍‌ କରିଥିଲୁ । ତୁମର ଏ ଅବହେଳା ପାଇଁ ଆମର ଏ ଅବସ୍ଥା ।" ମୁଁ ଥାନାରେ ଏତାଲା ଦେବି ବୋଲି କହି ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଲେ । ସଦାଶିବ କିନ୍ତୁ ବାରଣ କଲା । ସଙ୍ଗାତର କଥାରେ ସମ୍ମତି ଦେଇ ନିରବ ରହିଲେ । ଚିକିତ୍ସା ସରିଲା ; ଷ୍ଟିଚ୍‌ ବି ଖୋଲିଲା । ଫେରିଲେ ନିଜ ଗ୍ରାମକୁ ପାଞ୍ଚ ଦିନ ପରେ । ଏବେ ପୂର୍ବ କଥାକୁ ଫେରିବା । ସବିତାକୁ ମେଡ଼ିକାଲ ନେଇ ଚେକ୍‌ ଅପ୍‌ କଲା ପରେ ଜଣା ପଡିଲା ତା'ର ପେଟରେ ଟ୍ଯୁମର୍‌ ହୋଇଅଛି । ବହୁତ ବଡ଼ ଟ୍ଯୁମର୍‌ ଯାହାକି ବଢ଼ି ବଢ଼ି ଗଳା ପ୍ରଦେଶକୁ ଛୁଇଁବାକୁ ଗଲାଣି । ଡକ୍ଟର ମନା କରିଦେଲେ ଯେ ସେ ଚିକିତ୍ସା କରି ପାରିବେନି । ବହୁତ ରିକ୍ସ୍‌ ଅଛି ଏଥିରେ । ତୁରନ୍ତ ନିଅ ବାଙ୍ଗାଲୋର ସାଇ ହସ୍ପିଟାଲ । ନଚେତ୍ କିଛି ବି ଘଟିପାରେ । ମୁଣ୍ଡରେ ହାତ ଦେଇଦେଲେ ସଦାଶିବ ଓ ତା' ସଙ୍ଗାତ । ଆଉ ଦୁଇଜଣ ସାଙ୍ଗଙ୍କୁ ଫୋନ୍‌ କରାଗଲା , ସେମାନେ ଆସି ପହଞ୍ଚିଲେ । ବାଙ୍ଗାଲୋର ଯିବା ପାଇଁ ରେଳରେ ଟିକେଟ୍‌ ହେଲା । ସଦାଶିବକୁ କିନ୍ତୁ ତା' ସଙ୍ଗାତ ଯିବାକୁ ମନା କଲେ , ଯେହେତୁ ସଦାଶିବ ବି ଥିଲା ଅସୁସ୍ଥ । ସଦାଶିବ ଜିଦ୍‌ ଧରିଲା ଯିବା ପାଇଁ । କିନ୍ତୁ ସେ ମନା କରି କହିଲେ , ଆମେ ତିନିଜଣ ଅଛୁ । ଚିନ୍ତା କରନି , ସୁବିଧା ଅସୁବିଧା ହେଲେ ମୁଁ ଜଣେଇଲେ ତମେ ଯିବ । ତୁମେ ବି ଅସୁସ୍ଥ । ଜିଦି କରନି ସଙ୍ଗାତ । ମୁଁ କଥା ଦଉଛି ସବୁ କାର୍ଯ୍ଯ ମୁଁ ଭଲରେ କରିବି । ଆଉ ଦୁଇଜଣ ସାଙ୍ଗ ବି ତାଙ୍କ କଥାରେ ସହମତି ଦେଲେ । ସଦାଶିବ ଫେରି ଆସିଲା । ସେମାନେ ବାଙ୍ଗାଲୋର ଅଭିମୁଖେ ଯାତ୍ରା ଆରମ୍ଭିଲେ । 

     ହଠାତ୍ ସେହିଦିନ କେଉଁ କାମରେ କେଜାଣି ସଦାଶିବ ବାହାରିଲା ତା'ର ବଡ଼ ପିଉସୀର ଝିଅ ଘରକୁ । ସେଠାରେ ଗୋଟିଏ ଦିନ ମାତ୍ର ରହଣି ତା'ର । ତହିଁ ଆର ଦିନ ପଦାକୁ ଲୋଟା ଧରି ଯାଇଥାଏ । ଫୋନ୍‌ କଲା ତା' ସଙ୍ଗାତ ପାଖକୁ । ରିଙ୍ଗ୍‌ ହେଲା ହେଲେ କେହି ଉଠେଇଲେନି । ବାରମ୍ବାର କଲ୍‌ କରି ନିରାଶ । ସେପଟୁ କିଛି ବି ଉତ୍ତର ନ ପାଇ ବ୍ଯସ୍ତ ହୋଇ ପଡ଼ିଲା ସେ । ଦୁଇ କରିସାରି ଶୌଚ ହୋଇ ପୁଣି କଲ୍‌ କଲା । ତଥାପି ରିସିଭଯ କଲେନି ସଙ୍ଗାତ ତା'ର । ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ! ଫୋନ୍‌ଟା ଉଠାଉ ନାହାନ୍ତି କ'ଣ ପାଇଁ ? କିଛି ଆଉ ଘଟିନି ତ ! ମନେ ମନେ ଇଷ୍ଟଦେବୀଙ୍କୁ ସୁମରଣା କରୁଥିଲା ସଦାଶିବ ; ଯେମିତି ସବୁ କୁଶଳ ମଙ୍ଗଳ ଥାଉ । 

   ତା'ପରେ ସଦାଶିବର ମନେ ପଡିଗଲା । ଆଉ ଦୁଇଜଣ ସାଙ୍ଗ ବି ସାଙ୍ଗରେ ଥିଲେ ତାଙ୍କର । ଯାଏଁ ତାଙ୍କୁ କଲ୍‌ କରେଁ , ରିସିଭ୍‌ କରିବେ ପରା । ଏଇଆ ଭାବି ତାଙ୍କ ଭିତରୁ ଜଣଙ୍କୁ ଫୋନ୍‌ କଲା ସଦାଶିବ । ଦୀର୍ଘ ରିଙ୍ଗ୍‌ ପରେ ଫୋନ୍‌ ରିସିଭ୍‌ ହେଲା । 

- ହାଲୋ !

- ହଁ, ରମା ! ମୁଁ ସଦାଶିବ କହୁଛି । 

- ହଁ , ସଦାଶିବ ; କହ । 

- ଆରେ ସବୁ ଠିକ୍‌ଠାକ୍‌ ଅଛି ତ ? ହସ୍ପିଟାଲରେ ପହଞ୍ଚି ଗଲଣି ?

- ଆରେ ସଦାଶିବ ! ଆମେ ଗାଁକୁ ଫେରୁଛୁ । 

- ଗାଁକୁ ! ଆଉ ସବିତାର ଟିଉମର୍‌ ! ହସ୍ପିଟାଲରେ ଟ୍ରିଟମେଣ୍ଟ ହେଲା ନା ନାହିଁ ?

- ଗାଁକୁ ଗଲେ ଜାଣିବୁନି ? ତୁ ସଙ୍ଗାତଙ୍କ ଘରକୁ ଆସ୍‌ । 

   ହଠାତ୍‌ ଚିହିଁକି ଉଠିଲା ସଦାଶିବ । କିଛି ବୁଝି ପାରିଲାନି । ଏମିତି କ'ଣ କହିଲା ରମା ! ସେପଟୁ ଅସ୍ପଷ୍ଟ ସ୍ବରଟିଏ ଶୁଭିଲା । ଆର ସାଙ୍ଗ ଜଣକର ପଦେ କଥା ସଦାଶିବ କାନରେ ପଡ଼ିଲା - "ଲୁଚେଇ ଲାଭ କ'ଣ ? ଯେମିତି ହେଲେ ବି ସେ ଜାଣିବ ନା ।" ତା'ପରେ ଏ ପାଖୁ ସଦାଶିବ କହିଲା - "ଆରେ କ'ଣ ଫୁସୁଲୁଫାସୁଲୁ ଚ଼ାଲିଛି ? ମତେ କିଛି ଲୁଚେଇବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛ ତୁମେମାନେ । ପ୍ଲିଜ୍‌ କୁହ , କ'ଣ ହୋଇଛି ?" ସେ ପାଖୁ ରମାର ଉତ୍ତର ଆସିଲା - "ସବିତା ଚ଼ାଲିଗଲା ।" 

   ହଠାତ୍‌ ଫୋନ୍‌ଟା ଖସି ପଡ଼ିଲା ସଦାଶିବର ହାତରୁ । ପାଦତଳୁ ତା'ର ଖସିଗଲା ମାଟି । ଯେମିତି ସେ ତଳକୁ ତଳକୁ ପାତାଳଗାମୀ ହେବାରେ ଲାଗିଛି । ମୁଣ୍ଡଟା ଚକ୍କର କାଟିଦେଲା ତା'ର । ଲଥ୍‌କିନା ବସି ପଡ଼ିଲା ସେ ଭୂମି ଉପରେ । ହାତ ଦୁଇଟା ସ୍ପର୍ଶ କରିଥିଲା ତା'ର ଲଲାଟ ପାବକକୁ । ଆଖି କୋଣରୁ ଝରି ପଡ଼ିଲା ଗଙ୍ଗା ଯମୁନାର ଦୁଇ ଧାର ଖରସ୍ରୋତା ଅଶ୍ରୁ ବାରି । ଭୋ ଭୋ ହୋଇ ରଡ଼ିଲା ସଦାଶିବ । ତତ୍‌କ୍ଷଣାତ୍‌ ଘରକୁ ଆସି ପ୍ଯାଣ୍ଟ୍‌ ସାର୍ଟ୍‌ ପିନ୍ଧି ବାହାରି ଆସିଲା ସେଠୁ ସଙ୍ଗାତଙ୍କ ଘରକୁ । ଘରେ ତା'ର ସଙ୍ଗାତୁଣୀ ଓ ରୁନୁ କେହି ଏ ବିଷୟରେ ଜାଣି ନ ଥିଲେ । ଦୀର୍ଘ ଦୁଇଘଣ୍ଟା ପରେ ଆସି ପହଞ୍ଚି ଗଲେ ସଙ୍ଗାତ ଓ ଦୁଇ ସାଙ୍ଗ । କାର୍‌ ଭିତରୁ ଟେକି ଆଣିଲେ ନିଦରେ ଶୋଇଥିବା ସବିତାକୁ । ଘର ଭିତରୁ ଦୌଡ଼ି ଆସିଲେ ସଙ୍ଗାତୁଣୀ ଓ ରୁନୁ । ମୃତ ସବିତାକୁ ଦେଖି ଲୋଟିଗଲେ ମାଟିରେ ସେମାନେ । ସେମାନଙ୍କୁ ବୁଝେଇବା ପାଇଁ ଗ୍ରାମବାସୀ ବି ନୟାନ୍ତ । ରୁନୁର ତ ବାରମ୍ବାର ସେନ୍ସ୍‌ ଚ଼ାଲି ଯାଉଥାଏ । ବହୁ କଷ୍ଟରେ ତାଙ୍କୁ ଘର ଭିତରକୁ ନିଆଗଲା । ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତ ସେତେବେଳକୁ ପଥର ମୂର୍ତ୍ତି ପାଲଟି ଯାଇଥିଲେ । ସମସ୍ତେ ମିଶି ପୁରୀ ଗଲେ ସବିତାର ଶବ ନେଇ ; ସ୍ବର୍ଗଦ୍ବାରରେ ଦାହ କରିବା ପାଇଁ । ଦାହ କାର୍ଯ୍ୟ ଶେଷ କରି ଫେରିଲା ବେଳକୁ ରାତ୍ରି ପ୍ରାୟ ଦୁଇଟା ହୋଇଗଲା । ସବିତାର ଶୁଦ୍ଧି କାର୍ଯ୍ୟ ବି ସରିଲା । ଶୁଦ୍ଧି କାର୍ଯ୍ୟର ପରିସମାପ୍ତି ଯାଏଁ ସଦାଶିବର ରହଣି ସେଠାରେ । ଇଏ ଗଲା ଗୋଟେ ଅଘଟଣ ।

   କିଛି ଦିନ ପରେ ସ୍କୁଟିରେ ରୁନୁ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଯାଉଥିଲା । ପଛରୁ ଏକ ମାଟାଡ଼ୋର ଧକ୍କା ଦେବା ଫଳରେ ତା'ର ବାମ ହାତଟି ଭାଙ୍ଗିଗଲା । ଖୋର୍ଦ୍ଧା ମେଡ଼ିକାଲରେ ଟ୍ରିଟମେଣ୍ଟ ହେଲା । ଖବର ପାଇ ସଦାଶିବ ଓ ତା'ର ସଙ୍ଗାତ ଗଲେ । ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକଙ୍କ ଜରିଆରେ ରୁନୁ ମେଡ଼ିକାଲରେ ଭର୍ତ୍ତି ହୋଇଥିଲା । ଯାହା ହେଉ ବିଶେଷ କିଛି କ୍ଷତି ହୋଇନି । ଏତାଦୃଶ ଦୃଶ୍ଯରେ ସଦାଶିବ ବି କାନ୍ଦିଥିଲା । ରୁନୁକୁ କହିଲା - "ସ୍କୁଟି ନେଇ ଆସିବା ଏକୁଟିଆ କ'ଣ ଦରକାର ଥିଲା ? ବସ୍‌ରେ ଆସିଲନି । ଆଜି ତୁମର ଯଦି କିଛି ହୋଇଯାଇଥା'ନ୍ତା ?" ସଦାଶିବର କଥା ଶୁଣି ରୁନୁ ଟିକେ ମୁରୁକି ହସି କହିଲା - "ମୋର କିଛି ହେବନି । ମୋ' ପାଖରେ ପରା ମୋ' ଶିବ ଠାକୁର ଅଛନ୍ତି । ସେ ଥାଉ ଥାଉ ମୋର କ'ଣ ହେବ ?" ତା'ପରେ ସମସ୍ତେ ମିଶି ଘରକୁ ଆସିଲେ । 

   ଏମିତିରେ ବିତିଗଲା ପୁଣି ଦେଢ଼ବର୍ଷ । କଟକରେ ପଡ଼ିଲା ଏକ ବିରାଟ କବିତା ଆସର । ରୁନୁକୁ ଆସିଲା ନିମନ୍ତ୍ରଣ । ସଦାଶିବ ପାଖକୁ କଲ୍‌ କଲା ରୁନୁ ସେଦିନ । 

- ହାଲୋ ! ମୁଁ ତୁମ ରୁନୁ କହୁଛି । 

- ହଁ କୁହ । କ'ଣ କରୁଛ ?

- ଏଇଠି ବସି କବିତା ଲେଖୁଛି । ଆଉ ତମେ ?

- ମୁଁ ଗୋଟେ ଆର୍ଟିକିଲ୍‌ ଲେଖୁଛି ।

- କୋଉ ବିଷୟରେ ? 

- ଏଇ ପ୍ରେମକୁ ନେଇ । 

- ଆଚ୍ଛା.....

- ହଁ , ଶୁଣ ଗୋଟେ କବିତା ଉତ୍ସବକୁ ମତେ ନିମନ୍ତ୍ରଣ ଆସିଛି । ଚ଼ାଲ ଆମେ ସାଙ୍ଗ ହୋଇ ଯିବା କଟକ । 

- କେବେ ? କୋଉ ଦିନ ?

- ଆସନ୍ତା ରବିବାର । କ'ଣ କହୁଛ ? ଯିବ ତ ?

- ତମେ କହିବ ଆଉ ମୁଁ ଯିବିନି ! ନିଶ୍ଚୟ ଯିବି ।

- ଓକେ , ମୁଁ ଏବେ ରହିଲି ।

- ହଁ ରୁନୁ । ମୁଁ ନିଶ୍ଚୟ ଯିବି । 

- ଓକେ । 

   ଫୋନ୍‌ କାଟିଲା ରୁନୁ । ଧିରେ ଧିରେ ପାଦ ଥାପି ଆସିଗଲା ରବିବାର । ଫୋନ୍‌ ବାଜିଲା ସଦାଶିବର ; କ୍ରିଂ... କ୍ରିଂ... କ୍ରିଂ... । ରିସିଭ୍‌ କଲା ଏବେ ସଦାଶିବ । 

- ହାଲୋ ! ରୁନୁ !

- ହଁ , ବାହାରିଲଣି ନା ନାଇଁ ?

- ହଁ , ମୁଁ ଘର ଛାଡ଼ି ସାରିଲିଣି । ଆଉ ତମେ ?

- ତମେ ଆମ ଘରକୁ ଆସ ଆଗ ।

- ହଉ ; ମୁଁ ଯାଉଛି । 

  ସଦାଶିବ ସାଇକେଲ୍‌ରେ ଯାଇ ପହଞ୍ଚି ଗଲା ରୁନୁ ଘରେ । ରୁନୁ ବାହାରି ନ ଥାଏ । ରୁନୁ ସଦାଶିବକୁ ଦେଖି ପଚ଼ାରିଲା - "କ'ଣ ଖାଇକି ଆସିଛ ?" ସଦାଶିବ କହିଲା - "ପଖାଳ ଭାତ, ବଡ଼ିଚୂରା, ଶାଗଭଜା ଆଉ ଆଳୁ ଫୁଟଣ । ତମେ ଏ ଯାଏଁ ରେଡ଼ି ହୋଇନ ଯେ ?" ରୁନୁ କହିଲା - "ମୋର ଟିକେ କାମ ଅଛି । ତମେ ଯାଅ । ତୁମ ପଛରେ ପଛ ବସ୍‌ରେ ମୁଁ ଯାଇ ପହଞ୍ଚୁଛି ।" ସଦାଶିବ ସମ୍ମତି ଦେଲା ରୁନୁ କଥାରେ ଏବଂ ଚ଼ାଲିଲା କଟକ ଅଭିମୁଖେ । ସଦାଶିବ ପହଞ୍ଚିବାର ଦୁଇଘଣ୍ଟା ପରେ ଖବର ଖେଳିଗଲା ଦୃତ ଗତିରେ , ମହାନଦୀ ପୋଲ ତଳକୁ ବସ୍‌ ଓଲଟି ପଡ଼ିଛି । ସଦାଶିବ କାନରେ ବି ଏ ଖବର ପଡ଼ିଛି । ସଦାଶିବ ଫୋନ୍‌ କଲା ରୁନୁ ନିକଟକୁ । ଅଥଚ ଫୋନ୍‌ ଲାଗିଲା ନାହିଁ । ଗ୍ରାହକ ସେବା କେନ୍ଦ୍ରର ସୂଚନା - "ଆପଣ ଚେଷ୍ଟା କରୁଥିବା ନମ୍ବରଟି ବନ୍ଦ ଅଛି କିମ୍ବା ଅପହଞ୍ଚ ଦୂରତାରେ ଅଛି ।" ବାରମ୍ୱାର କଲ୍‌ କରି ବି ବିଫଳ । ତା' ମନକୁ ପାପ ଛୁଇଁଲା । ରୁନୁ ଆଉ ସେ ବସ୍‌ରେ ନଥିଲା ତ ?

  ସାଙ୍ଗେ ସାଙ୍ଗେ ଟାଉନ୍‌ ବସ୍‌ରେ ସଦାଶିବ ଚାଲିଲା ମହାନଦୀ ପୋଲ ନିକଟକୁ । ଦେଖିଲା ଲୋକ ଜମା ହୋଇଛନ୍ତି । ସତକୁ ସତ ବସ୍‌ଟି ଓଲଟି ପଡ଼ିଛି । ସେଠି ପଚ଼ାରି ବୁଝିଲା ଟାଉନ୍‌ ହସ୍ପିଟାଲରେ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଭର୍ତ୍ତି କରାଯାଇଛି । ପ୍ଲଟ୍‌ ଉପରେ ପାଞ୍ଚ ମୃତ । ସଦାଶିବ ଫୋନ୍‌ କଲା ତା' ସଙ୍ଗାତ ପାଖକୁ ଏବଂ ବୁଝିନେଲା ତାଙ୍କ ଠାରୁ ରୁନୁ କେତେବେଳୁ ଆସିଲାଣି ? ତା' ସଙ୍ଗାତ କହିଲେ ହଁ , ଏଇ ଦଶଟା ବେଳ ବସ୍‌ରେ ଗଲା । ଯେଉଁ ବସ୍‌ଟି ଓଲଟି ଥିଲା ସେହି ବସ୍‌ଟି ଦିନ ଦଶଟାରେ ହିଁ ତାଙ୍କ ଗାଁରୁ ବାହାରେ । ସଦାଶିବ ଜାଣିଗଲା ଯେ ରୁନୁ ଏଇ ବସ୍‌ରେ ହିଁ ଆସିଛି । ତା'ପରେ ସେ ସଙ୍ଗାତଙ୍କୁ କହିଲା - "ରୁନୁର ଆକ୍ସିଡ଼େଣ୍ଟ୍‌ ହୋଇଛି । କଟକ ମହାନଦୀ ପୋଲ ତଳକୁ ବସ୍‌ ଓଲଟି ପଡ଼ିଛି । ତମେ ଯଥାଶୀଘ୍ର ଆସ ।" ଏକଥା ଶୁଣିବା ମାତ୍ରେ ସଦାସିବର ସଙ୍ଗାତ ମର୍ମାହତ ହୋଇ ପଡ଼ିଲେ ଏବଂ ସଙ୍ଗାତୁଣୀ ବି କାନ୍ଦିବା ଆରମ୍ଭ କରିଦେଲେ । କାଳ ବିଳମ୍ବ ନ କରି ତୁରନ୍ତ ବାଇକ୍‌ରେ ବାହାରି ପଡ଼ିଲେ ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତ କଟକ ଅଭିମୁଖେ । ଏକ ଘଣ୍ଟା ଭିତରେ ଆସି ପହଞ୍ଚି ଗଲେ ମହାନଦୀ ପୋଲ ନିକଟରେ । ସେଠୁ ଫୋନ୍‌ କଲେ ସଦାଶିବକୁ । ସଦାଶିବ ଫୋନ୍‌ରେ ଉତ୍ତର ଦେଲା ମୁଁ ଟାଉନ୍‌ ହସ୍ପିଟାଲ ଯାଉଛି । ତୁମେ ଆସ ସେଠାକୁ । ଫୋନ୍‌ ରଖି ସଦାଶିବ ଚ଼ାଲିଲା ଟାଉନ୍‌ ହସ୍ପିଟାଲ ଆଡ଼କୁ । ସଦାଶିବ ପହଞ୍ଚୁ ପହଞ୍ଚୁ ପହଞ୍ଚି ଗଲେ ତା'ର ସଙ୍ଗାତ ସେହି ଟାଉନ୍‌ ହସ୍ପିଟାଲରେ । ଏକା ସାଙ୍ଗରେ ଏଣ୍ଟ୍ରି କଲେ ଭିତରକୁ । ତନତନ କରି ୱାର୍ଡ ପରେ ୱାର୍ଡ ଖୋଜିଲେ ରୁନୁକୁ । କେତେଟା ୱାର୍ଡ ଖୋଜିଲା ପରେ ଶେଷରେ ପାଇଲେ ଆଠ ନମ୍ବର ୱାର୍ଡ । ସେଇଠି ହିଁ ରୁନୁ ଥିଲା । ସଦାଶିବ ଓ ତା' ସଙ୍ଗାତ ମିଶି ତା' ପାଖକୁ ଗଲେ । ଦେଖୁ ଦେଖୁ ଦୁଇଜଣଙ୍କୁ କାନ୍ଦି ପକାଇଲା ରୁନୁ । 

   ତା'ପରେ ସଦାଶିବ ଡ଼କ୍ଟରଙ୍କ ପାଖକୁ ପରାମର୍ଶ ପାଇଁ ଆସିଲା । ଏମାନେ ପହଞ୍ଚିବା ଆଗରୁ ଅପରେସନ୍‌ ସରି ସେନ୍ସ୍‌ ଚ଼ାଲି ଆସିଥାଏ ରୁନୁ ସହିତ ଆଉ କିଛି ରୋଗୀଙ୍କର । ଡ଼କ୍ଟରଙ୍କ ଉତ୍ତର ଥିଲା - "ଭଗବାନଙ୍କୁ ଡ଼ାକ , ସେ ଯାହା କରିବେ । ସେନ୍ସ୍‌ ଆସିଛି ସତ ; ହେଲେ ବି କିଛି କହି ହେଉନି । ତାଙ୍କ କଣ୍ଡିସନ୍‌ ଯାହା ଆମେ କ'ଣ କରିବା ? ତଥାପି ଆମେ ଚେଷ୍ଟା ଜାରି ରଖିଛୁ । ସବୁ ଉପରବାଲା ହାତରେ ।" ସେତେବେଳକୁ ଦ୍ବାର ଦେଶରେ ଉଭା ହୋଇ ସାରିଥିଲେ ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତ । ହଠାତ ଚଡ଼କ ପଡ଼ିଗଲା ମୁଣ୍ଡରେ । ଖସି ପଡ଼ିଲା ମାଟି ; ଛିଡ଼ି ଗଲା ଆକାଶ । ଭୋ ଭୋ ହୋଇ କାନ୍ଦିଲେ ସଦାଶିବ ଓ ତା' ସଙ୍ଗାତ । ସଦାଶିବ ଡ଼କ୍ଟରଙ୍କ ସାମ୍ନାରେ କାନ୍ଦି କାନ୍ଦି ହାତ ଯୋଡ଼ି ପ୍ରାର୍ଥନା କଲା - ସାର୍‌ ! ଆପଣ ଦ୍ବିତୀୟ ଭଗବାନ । ପ୍ଲିଜ୍‌, ଯାହା ଖର୍ଚ୍ଚ ହେବ ହେଉ , ଯେତେ ଟଙ୍କା ଦରକାର ଆମେ ଦେବୁ , ପ୍ରତିବଦଳରେ ଆମକୁ ରୁନୁର ଜୀବନ ହିଁ ଦରକାର । ପ୍ଲିଜ୍‌ , ବଞ୍ଚେଇ ଦିଅନ୍ତୁ ସାର୍‌ । ଡ଼କ୍ଟର କହିଲେ - ଦେଖନ୍ତୁ ; ଏଇଟା ହସ୍ପିଟାଲ । ଏଠି କନ୍ଦାକଟା କରନି । କହିଲୁ ତ ଆମେ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛୁ । ପେସେନ୍ସ୍‌ ରଖ । 

  ଲୁହ ଛଳଛଳ ଆଖିରେ ଦୁହେଁ ଫେରି ଆସିଲେ ରୁନୁର ବେଡ଼୍‌ ପାଖକୁ । ରୁନୁ ଉଠିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କଲା । ସଦାଶିବ ବାରଣ ମୁଦ୍ରାରେ ତାକୁ ଶୋଇ ରହିବାର ସୂଚନା ଦେଲା । ତା' ମୁଣ୍ଡ ପାଖରେ ବସି ସଦାଶିବ ତା' କୋଳକୁ ରୁନୁର ମୁଣ୍ଡ ରଖି କର ସ୍ପର୍ଶ କରୁଥାଏ । ରୁନୁ କହିଲା - "ବାବୁ ! ମତେ ଆଜି କିଛି ଭଲ ଲାଗୁନି । ହୁଏତ ମୋ' ଅଭିନୟ ବୋଧହୁଏ ଶେଷ ପର୍ଯ୍ଯାୟରେ ।" ସଦାଶିବ କହିଲା - "ଚୁପ୍‌ କର ।" କାନ୍ଦି ପକାଇଲା ସିଏ । ପୁଣି କାନ୍ଦି କାନ୍ଦି କହିଲା - "ଏମିତି କାହିଁକି କହୁଛ ? ତୁମର କିଛି ହେବନି । ଡ଼କ୍ଟର କହିଛନ୍ତି ଭଲ ହୋଇଯିବ ।" ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତ କୋହକୁ ଚ଼ାପି କାନ୍ଦୁଥା'ନ୍ତି ତା' ପାଖରେ । କିଛି ଆଉ କହିବାର ବାଟ ନାହିଁ । ରାହା ଦିଶୁନି କି ସାହା ନାହିଁ କେହି । ଉପାୟ ଶୂନ୍ଯ ସଦାଶିବ ଓ ତା' ସଙ୍ଗାତ । କେବଳ ଗୋବିନ୍ଦ ଭରସା ।

   ରୁନୁ ପୁଣି କହିଲା - " ମତେ ଲାଗୁଛି ମୁଁ ଆଉ ବଞ୍ଚିବିନି । ମୋ' ଶ୍ବାସ ରୁଦ୍ଧ ହୋଇ ଯାଉଛି । ମୋ' ନିଃଶ୍ବାସ ପ୍ରଶ୍ବାସ ଧିରେ ଧିରେ ବନ୍ଦ ହୋଇ ଯାଉଛି । ମୋର ଗୋଟେ ଶେଷ କଥା ରଖିବ ବାବୁ ? ମୁଁ ମଲା ପରେ ତୁମେ ତୁମେ ଗୋଟେ ଭଲ ଝିଅ ଦେଖି ବାହା ହୋଇଯିବ । ଏ ଜନ୍ମରେ ଏ ଅଭିଳାଷ ମୋର ଅପୂର୍ଣ୍ଣ ରହିଲା । ଆର ଜନ୍ମରେ ଭଗବାନ୍‌ କରନ୍ତୁ ପୁଣି ଭେଟ ହେବ ଏବଂ ତୁମ ସାନ୍ନିଧ୍ୟ ନିଶ୍ଚୟ ମୋତେ ମିଳିବ ।" ସଦାଶିବ ରୁନୁର ଏ ବଚନ ଶୁଣି ଭୋ ଭୋ ହୋଇ କାନ୍ଦି ଉଠିଲା । କାନ୍ଦି ଉଠିଲେ ତା' ସଙ୍ଗାତ । ପୁଣି ରୁନୁ ଓଠରୁ ସ୍ଫୁରିଲା ଚ଼ାପା ଗଳାର ସ୍ବର - "ତମେ କାନ୍ଦୁଛ ! ଛିଃ ! ଏମିତି ପିଲାଙ୍କ ଭଳି କାନ୍ଦୁଛ କ'ଣ ପାଇଁ ?" ରୁନୁ ଆଖିରୁ ବି ଝରିଗଲା ଦି'ଧାର ଉଷ୍ମାଶ୍ରୁ । ଥରିଲା ଓଠରେ ପୁନରାୟ ରୁନୁ କହି ଉଠିଲା - "ମୋର ଗୋଟେ ଅନୁରୋଧ ରଖିବ ବାବୁ ?"

- କୁହ , କୁହ ରୁନୁ । 

- ତୁମେ କେବେ ବି ନିଜକୁ ଏକୁଟିଆ ଭାବି କାନ୍ଦିବନି । ମନ ଖରାପ କରିବନି ଜମାରୁ । ମୁଁ ସବୁବେଳେ ତୁମ ପାଖେ ପାଖେ ଅଛି ଜାଣିବ । ଆଉ ଗୋଟେ କଥା ବାବୁ । ନିଜକୁ ଟିକେ ବଦଳାଅ । ଏତେ ସରଳ ଓ ସତ୍ଯବାଦୀ ହେଲେ ଚଳିବନି । ଏ ସଂସାର ଏତେ ସହଜରେ ତୁମକୁ ଗ୍ରହଣ କରିନେବ , ଏ କଥା ଭୂଲ୍‌ । ମୁଁ ଥିଲି , ତୁମ ଟିକିନିଖି ଖବର ବୁଝୁଥିଲି । ଏବେ ନିଜେ ଟିକେ ସଜାଗ ହୁଅ ।"

   ଆହୁରି ଜୋର୍‌ରେ କାନ୍ଦିଲା ସଦାଶିବ । ପାଖରେ ବସିଥିବା ସଙ୍ଗାତ ତାକୁ ଶାନ୍ତ୍ବନା ଦେଲେ । ପୁଣି ରୁନୁ କଣ୍ଠରୁ ଝରି ପଡ଼ିଲା ଅସ୍ପଷ୍ଟ ସ୍ବରଟିଏ । ଥରିଲା ଓଠରେ କହିଲା ଏବେ ସଦାଶିବକୁ ସେ - 

- ଦୁନିଆରେ କାହାକୁ ବି ବିଶ୍ବାସ କରିବନି ବାବୁ । ଏତେ ସରଳ ବିଶ୍ବାସୀ ସ୍ବଭାବ ବର୍ଜନ କରିବ । ସେ ପୁଅ ହେଉ ବା ଝିଅ , ବିଶ୍ବାସୀ କେହି ନୁହେଁ । ମୋ' ପରି ତୁମକୁ କେହି ଦେଇ ପାରିବେନି ସ୍ନେହ - ମମତା କି ଭଲପାଇବା । ବରଂ ତୁମର ସରଳତାର ସୁଯୋଗ ନେଇ ନିଜର ଫାଇଦା ଉଠାଇବେ ସବୁ । ଏ ସଂସାରରେ ସମସ୍ତେ ସ୍ବାର୍ଥବାଦୀ । 

   ପୁଣି ଝରିଗଲା ଦୁଇଧାର ଲୁହ ରୁନୁ ଆଖିରୁ । ସଦାଶିବ ପୋଛି ପକାଇଲା ତା' ଲୁହକୁ ଦୁଇ ହାତରେ । ଆଉ କିଛି କହିବା ପୂର୍ବରୁ ଘନ ଘନ କୋହ ଉଠିଲା ରୁନୁର । ଦୌଡ଼ି ଗଲେ ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତ ଡ଼କ୍ଟରଙ୍କ ପାଖକୁ । ଏପଟେ ସଦାଶିବ ବିବ୍ରତରେ "ରୁନୁ ! ରୁନୁ !" ବୋଲି ଚିଲାଉଥାଏ । ହଠାତ୍ ଶାନ୍ତ ପଡ଼ିଗଲା ସବୁକିଛି । ଡ଼କ୍ଟର ଆସି ପହଞ୍ଚିଲେ । ଦେଖିଲେ ରୁନୁ ଜଳଜଳ କରି ଚାହିଁଛି । ନାଡ଼ି ଚିପିଲେ , ଷ୍ଟେଥୋସ୍କୋପ୍‌ ପକାଇ ହୃତ୍‌ସ୍ପନ୍ଦନ ମାପିଲେ । କିଛି ସମୟ ପରେ ଖୋଲା ଥିବା ଆଖି ଦୁଇଟିକୁ ନିଜ ହାତରେ ମୁଦି ଦେଇ ଚ଼ାଦର ଢ଼ାଙ୍କି ଦେଲେ ମୁହଁରେ । ସଦାଶିବ କୋଳରେ କିନ୍ତୁ ଥାଏ ରୁନୁ ମୁଣ୍ଡ । ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତ ବୁଝିଗଲେ ; କିନ୍ତୁ ବୁଝି ପାରିଲାନି ସଦାଶିବ । ଡ଼କ୍ଟରଙ୍କୁ ପ୍ରଶ୍ନ କଲା ସେ - "ସାର୍‌ ! ମୋ' ରୁନୁ..." ଡ଼କ୍ଟର କହିଲେ - "ସି ଇଜ୍‌ ନୋ ମୋର୍‌ ।" ଭୋ ଭୋ ହୋଇ କାନ୍ଦିଲା ସେ । ଖଟ ବାଡ଼ରେ ପିଟି ପକାଇଲା ତା' ମୁଣ୍ଡକୁ । ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତ ବି କାନ୍ଦି ଉଠିଲେ । ତଥାପି ଧୈର୍ଯ୍ୟ ଧରି ଛାତିରେ ଛାତିଏ କୋହକୁ ଚ଼ାପି ସଦାଶିବକୁ ଶାନ୍ତ୍ବନା ଦେଲେ । ତିନି ତିନି ଥର ବେହୋସ ସଦାଶିବ ସେହି ମେଡ଼ିକାଲ ବେଡ୍‌ରେ । ପାଣି ଛାଟି ପୁଣି ହୋସ୍‌କୁ ଆଣନ୍ତି ସଙ୍ଗାତ ତା'ର । କିଛି ସମୟ ଶାନ୍ତ୍ବନା ପରେ ଦୁହେଁ କାର୍‌ରେ ଆସି ପହଞ୍ଚିଲେ ସଙ୍ଗାତଙ୍କ ବାସଭବନରେ । ସଙ୍ଗାତୁଣୀ ମରଶରୀରକୁ ଦେଖି ବାରମ୍ବାର ବେହୋସ୍‌ । ତାଙ୍କୁ ବୁଝାସୁଝା କରି ତିନିହେଁ ମିଶି ପୁରୀ ସ୍ବର୍ଗଦ୍ବାର ଗଲେ । ସତ୍କାର କାର୍ଯ୍ଯ ସମାପ୍ତ କରି ଫେରିଲେ । 

   ହଁ , ଆଉ ଗୋଟେ କଥା । ସବିତାକୁ ସଦାଶିବ ଦେଇଥିଲା ମୁଖାଗ୍ନି । ଏବେ ରୁନୁକୁ ବି ସେଇ ସଦାଶିବ ମୁଖାଗ୍ନି ଦେଲା । ଭାଙ୍ଗି ଗଲା ସଦାଶିବର ସମସ୍ତ ସ୍ବପ୍ନ ; ମଉଳି ଗଲା ସବୁ ଆଶା । ଧୂଳିସାତ୍ ହୋଇଗଲା ସବୁ ହସଖୁସି । ଜନ୍ମରୁ ଯନ୍ତ୍ରଣା ସହି ଥିଲା । ଟିକେ ହସଖୁସି ଦଉଥିବା , ଆନ୍ତରିକ ଭଲ ପାଉଥିବା ମଣିଷ ଜଣକ ବି ଆଜି ଅଲଗା ହୋଇଗଲା ତା' ଠାରୁ । ଯିଏ କହୁଥିଲା ମୁଁ ତୁମ ସହିତ ଅଛି , ଥିବି ଆଉ ରହିଥବି ମଧ୍ୟ , ସେ ଆଜି ଏକା କରିଦେଇ ପୁଣି ସ୍ନେହ , ପ୍ରେମ କାଙ୍ଗାଳଟିଏ ସଜେଇ ଚ଼ାଲିଗଲା ଆରପାରିକୁ । ଏବେ ସଦାଶିବ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଏକା । ପୂରା ନିଃସ୍ବ ପାଲଟି ଗଲା । ମରି ମରି ବଞ୍ଚିବାଟା ସାର ହେଲା ତା'ର । ଖାଲି ସେତିକି ନୁହେଁ , ଆହୁରି ବି ଦାଉ ସାଧିଲା ଦୈବ । ବୋଧହୁଏ ତା'ର ଏତିକିରେ ମନ ପୂରିଲାନି । ଦୁଃଖ ଯେତେବେଳେ ଆସେ , ଏକା ଆସେନି । ତା' ସହ ତା' ପରିବାରବର୍ଗଙ୍କୁ ସାଥିରେ ଆଣି ହିଁ ଆସିଥାଏ । ଏ ଥିଲା ସଦାଶିବର ଫଟା କପାଳର ଫିକା ସୁଖ । 

   କିଛି ଦିନାନ୍ତେ ସଦାଶିବର ତୃତୀୟ ଷ୍ଟେପ୍‌ ଅପରେସନ୍ ହେଲା । ସେ ଅପରେସନ୍ ଟିକେ କ୍ରିଟିକାଲ୍‌ ଥିଲା । ସମସ୍ତ ଚେଷ୍ଟା ସତ୍ତ୍ୱେ ଡ଼ାକ୍ତରମାନେ ନିରାଶା ହୋଇ ପଡ଼ିଥିଲେ । କେବଳ ଭଗବାନଙ୍କୁ ଭରସା କରିବା ଛଡ଼ା ଆଉ ଉପାୟ ନଥିଲା । ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତ ପାଖ ଦେବୀ ମନ୍ଦିରରୁ ଯାଇ ପୂଜାପୂଜି କରି ଫୁଲ ଆଣି ମଥା ଉପରେ ରଖି ଥିଲେ । ଦେବୀଙ୍କ ଅପୂର୍ବ କରୁଣାରୁ ସଦାଶିବର ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟାବସ୍ଥାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିଥିଲା । ସେଥରକ ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇଥିଲା ପ୍ରାୟ ଅଶୀ ହଜାର ଟଙ୍କା । ହଠାତ୍ ଶେଷ ସମୟରେ କିଛି ଅର୍ଥରାଶି କମ୍‌ ପଡ଼ିବାରୁ ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତ ବ୍ରହ୍ମପୁର ସହରରେ ବୁଲି ବୁଲି ଭିକ୍ଷା କରି କିଛି ଟଙ୍କା ବି ଯୋଗାଡ଼ କରିଥିଲେ ସଦାଶିବର ଚିକିତ୍ସା ପାଇଁ । ଯାହାହେଉ ସଦାଶିବ ଏବେ ପୂରାପୂରି ଆରୋଗ୍ୟ । ତଥାପି ଡ଼ାକ୍ତରଙ୍କ ମନ୍ତବ୍ୟ ଥିଲା ; ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭଲ ହେଲେ ବି ଗୋଟେ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ଯନ୍ତ ଔଷଧ ଚ଼ାଲୁ ରହିବ । ଫେରିଲେ ଦୁଇ ସଙ୍ଗାତ ମେଡ଼ିକାଲରୁ ଘରକୁ । କିଛି ଦିନ ପରେ ପ୍ରଫେସର ନୀଳିମାଙ୍କର ଆକ୍ସିଡ଼େଣ୍ଟ୍‌ରେ ମୃତ୍ୟୁ । ପୁଣି ଏକ ଦୁଃଖଦ ଘଟଣା ସଦାଶିବର ମନ ଆକାଶରେ ଢ଼ାଙ୍କି ଦେଲା କଳା ବାଦଲର ଛାୟା । ସଦାଶିବର ଜୀବନ ଆକାଶ ସଦାସର୍ବଦା କୃଷ୍ଣ ବାଦଲରେ ଆଚ୍ଛାଦିତ । ସଦାସର୍ବଦା ସନ୍ତୁଳିତ ତା'ର ଜୀବନ । ସୁଖ ବୋଲି ତା' ଜୀବନରେ କିଛି ନଥିଲା । ବିଧାତା ହୁଏତ ତା' କପାଳରେ ଦୁଃଖ ହିଁ ଲେଖିଛି , ସୁଖ ଲେଖିବାକୁ ଭୂଲି ଯାଇଛି ସେ । ସବୁ ଦୁଃଖକୁ ଅଙ୍ଗେ ନିଭେଇ ଗଦା ଗଦା କୋହକୁ ବୁକୁ ବିବରେ ଚ଼ାପି ସତେ ଯେମିତି ସଦାଶିବ ପାଲଟି ଯାଇଛି ପାଷାଣ ମୂର୍ତ୍ତିଟିଏ । 

   ଏକ ଦିନକର ଘଟଣା । ସଦାଶିବ ମେଡ଼ିସିନ୍‌ ପାଇଁ ଯାଇଥାଏ ମେଡ଼ିସିନ୍‌ ଷ୍ଟୋର୍‌କୁ । ମେଡ଼ିସିନ୍‌ କିଣିବା ଭିତରେ କିଛି ଟଙ୍କା କମ୍‌ ପଡ଼ିଗଲା ତା'ର । ସଦାଶିବ କହିଲା ଆରଥରକୁ ଆସିଲେ ଦେଇଦେବ । ଠିକ୍ ସେହି ସମୟରେ ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତ ଆସି ପହଞ୍ଚି ଗଲେ । ସଦାଶିବର ବାକିଆ ଅର୍ଥ ସେ ହିଁ ପୈଠ କରିଦେଲେ ସେଠି । ତା'ପରେ କହିଲେ , "ସଙ୍ଗାତ ! ମୁଁ କାଲି ସମ୍ବଲପୁର ଯାଉଛି । ଭାବୁଛି ସଙ୍ଗାତୁଣୀଙ୍କୁ ସାଥିରେ ନେଇଯିବି । ଏଠି ଏକୁଟିଆ କାହିଁକି ରହିବେ ? ଆସ ଆମ ଘରକୁ ଯିବା । କାଲି ତ ମୁଁ ପଳାଇବି । ଆଉ ଟିକେ ଆମ ଘର ଆଡ଼େ ଆସ ।" ସଦାଶିବ ତା'ର ସଙ୍ଗାତ ସହ ତାଙ୍କ ଘରକୁ ଗଲା । ଦୁଇଜଣ ସେଦିନ ବହୁତ ଗପିଲେ । ପୁଣି ସଦାଶିବକୁ ତା' ସଙ୍ଗାତ ଆଣି ତା' ଗାଁରେ ଛାଡି ଦେଇ ଗଲେ । ତା' ପରଦିନ ସଙ୍ଗାତ ଓ ସଙ୍ଗାତୁଣୀ ସମ୍ବଲପୁର ଚ଼ାଲିଗଲେ । ସେଠି ପହଞ୍ଚିବାର ଦୁଇ ଦିନ ପରେ ଆଉ ଏକ କାଳ ପଡ଼ିଗଲା । ଯାହା କେବେ ବିଶ୍ବାସଯୋଗ୍ଯ ହୋଇ ନଥିଲା । 

   ଖବର ଆସିଲା ସଦାଶିବ ପାଖକୁ , ମନ୍ଦିର ପୂଜକଙ୍କୁ ହତ୍ଯା ଉଦ୍ଯମ । ସିରିୟସ୍‌ କଣ୍ଡିସନ୍‌ରେ ସୁରେନ୍ଦ୍ର ସାଏ ମେଡ଼ିକାଲରେ । ସଦାଶିବ ଓ ଆଉ କେତେଜଣ ସାଙ୍ଗ ମିଶି ସମ୍ବଲପୁର ଗଲେ । ସତକୁ ସତ ଅବସ୍ଥା ଶୋଚନୀୟ । ଶ୍ବାସନଳୀ କଟି ଯାଇଛି । ବସାରେ ଅଛନ୍ତି ସଙ୍ଗାତୁଣୀ । ତାଙ୍କ ମୁଣ୍ଡ ବି ଫାଟିଛି । ବ୍ଯାଣ୍ଡେଜ୍‌ ହୋଇଛି ତାଙ୍କର । ଘଟଣା କ'ଣ ଜାଣିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କଲେ ସଦାଶିବ ଓ ତା'ର ସାଙ୍ଗମାନେ । ରାତିରେ ମନ୍ଦିରରେ ଚ଼ୋର ପଶି ଚ଼ୋରୀ କରୁଥିଲେ । ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତ ସେତେବେଳକୁ ବାହାରକୁ ଉଠିଥା'ନ୍ତି । ରାତି ବାରଟା କି ଗୋଟାଏ ହେବ , ଦେଖିଲେ ମନଦିର ଦୁଆର ମେଲା । ଭିତରେ ଖଡ୍‌ଖଡ୍‌ ଧଡ୍‌ଧଡ୍‌ ଶବ୍ଦ । କିଏ ଜାଣିବାକୁ ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତ ପଶି ଗଲେ ମନ୍ଦିର ଭିତରକୁ । ଚ଼ୋରମାନେ ପାଲଟି ଗଲେ ନୃଶଂସ । ଦେବୀ ହସ୍ତ ଖଡ୍ଗକୁ ଭିଡ଼ି ସଙ୍ଗାତଙ୍କୁ ଚ଼ୋଟ ପକାଇଲେ । ଚିତ୍କାର ଶୁଣି ଭିତରୁ ଦୌଡ଼ି ଆସିଲେ ତାଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀ । ତାଙ୍କୁ ଚ଼ୋରମାନେ ଧକ୍କା ଦେଇ ସବୁକିଛି ମନ୍ଦିରରୁ ଲୁଟି ନେଇ ଚ଼ାଲିଗଲେ । ଚ଼ୋରଙ୍କ ଧକ୍କାରେ ସଙ୍ଗାତୁଣୀଙ୍କର ଲୌହ କବାଟରେ ପିଟି ହୋଇ ମୁଣ୍ଡ ଫାଟି ଯାଇଛି । ୟା' ଭିତରେ ଗୁପ୍ତ ରହସ୍ୟ ଅଛି । ମନ୍ଦିର ମାଲିକ ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତଙ୍କୁ ପୁଅ କରିଥାଏ ; ଯେହେତୁ ତା'ର ପୁଅ ନଥାଏ । ଦିନେ ମାଲିକଟି କହିଲା - ତୁମେ ହଇରାଣ ହେଉଛ ମୁଁ ଜାଣୁଛି । ବ୍ଯସ୍ତ ହୁଅନି , ମୁଁ ଜଣେ ଲୋକ ପଠେଇ ଦେଉଛି ତୁମ ଦୁହିଁଙ୍କର ଦେଖାଶୁଣା କରିବ । 

   ମାଲିକ ଜଣକ ଗୋଟେ ଚ଼ାକରାଣୀ ଯୋଗାଡ଼ କରିଦେଲା ତାଙ୍କ ପାଇଁ । ସେହି ଚ଼ାକରାଣୀ ଜଣକ ଯେ କାଳଡ଼ାଙ୍କୁଣୀ ଏକଥା କିଏ ଜାଣେ ? ମନ୍ଦିରର ସବୁ ସମ୍ପତ୍ତି ଦେଖି ତା'ର ଆସିଗଲା ଲୋଭ । ତା' ମୁଣ୍ଡରେ ସବାର ହେଲା ଚ଼ୋରୀ କରିବାର ଅଭିନବ ଭୂତ । ସିନେମାର କାଳ୍ପନିକ କାହାଣୀ ପରି ଘଟେଇ ଦେଲା ଏକ ସୁଚିନ୍ତିତ ଉପାୟରେ ଏଭଳି ଅମାନୁଷିକ କାଣ୍ଡ । କିଛି ଚ଼ୋରଙ୍କୁ ହାତରେ କରି ଅଧେ ଅଧେ ବାଣ୍ଟି ନେବାର ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦେଇ ଆରମ୍ଭ କଲା ବିଧିବଦ୍ଧ ଯୋଜନା । ମନ୍ଦିର ଚ଼ାବିକୁ ସାବୁନ୍‌ ଉପରେ ଚ଼ାପି ଚିହ୍ନ କଲା ଚ଼ାକରାଣୀ । ଟିକେ ଅବାଗ ହେଲା । ପୁନରାୟ ଆରପଟ ଓଲଟାଇ ଚିହ୍ନ କଲା । ମଝିରୁ ଦି'ଫାଳ କଲା ସେ ସାବୁନ୍‌କୁ । ଭଲଭାବେ ଚିହ୍ନ ପଡ଼ି ନଥିବା ସାବୁନ୍‌ ଫାଳଟିକୁ ଓଲଟାଇ ଝରକା ଚଟାଣରେ ରଖିଦେଲା । ଅନ୍ଯଟିକୁ ଚ଼ୋରଙ୍କ ହାତରେ ଧରେଇ ଦେଲା । କେତେ ଚ଼ାଲାକ ସେ ଚ଼ାକରାଣୀ ! ସେପଟେ ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତର ଚିତ୍କାର ଶୁଣି ତାଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀ ଘର ଭିତରୁ ବାହାରି ଗଲେ । ଅଥଚ ବାହାରେ ଏରୁଣ୍ଡି ଦାଢ଼ରେ ଶୋଇଥିବା ଚ଼ାକରାଣୀର ନିଦ ଭାଙ୍ଗୁନି । ଦୁଇଘଣ୍ଟା ପରେ ଉଠି ମାଲିକ ପାକକୁ ଫୋନ୍‌ କରୁଛି । ବାଃ ! ସୁନ୍ଦର ଉପାୟ । ଏବେ ପୂର୍ବ କଥାକୁ ଯିବା । 

   ଆଗ୍ରାରୁ ଆସିଲେ ଡ଼ାକ୍ତର ତାଙ୍କର ଚିକିତ୍ସା କରିବାକୁ । ଭଲ ହୋଇ ଯାଇଥିଲେ ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତ । ବହୁଦିନ କୋମାରେ ରହିବା ପରେ ଚେତା ଫେରିଲା ; ସେ ପୁଣି ଦେଢ଼ ଦିନର ଚେତା । ତା'ପରେ ତିନୋଟି ହେଙ୍କା ଉଠିଲା । ସେଇ ହେଙ୍କାରେ ଅବଶ ହୋଇ ଚ଼ିରନିଦ୍ରାରେ ସବୁଦିନ ପାଇଁ ଶୋଇଗଲେ ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତ । ଲିଭି ଗଲା ତାଙ୍କର ଜୀବନ ପ୍ରଦୀପ । ତାଙ୍କ ସଂସାର କୁଟୀର ହୋଇଗଲା ତିମିରାଚ୍ଛନ୍ନ । ସମସ୍ତେ କାନ୍ଦି ଉଠିଲେ ଉଚ୍ଚ ସ୍ବରରେ । ସଦାଶିବ ଚେତାଶୂନ୍ୟ ହୋଇ ପଡ଼ିଲା । ବାରମ୍ବାର ଚେତା ହରେଇବାରେ ଲାଗିଲା । ପାଖରେ ଥିବା ସାଙ୍ଗ ମାନଙ୍କ ଶାନ୍ତ୍ବନା ବାଣୀ ଶୁଣି ଲୌହ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ପାଲଟି ଗଲା । ପାଲଟି ଗଲା ସ୍ଥାଣୁ ସ୍ଥବିର ।

   ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତୁଣୀ ପାଖରେ ଖବର ପହଞ୍ଚିଲା । ସେ ବି ଠିକ୍‌ ସଦାଶିବ ପରି ଚେତା ଶୂନ୍ୟ । କୌଣସି ପ୍ରକାରେ ପରିସ୍ଥିତିକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରି ମର ଶରୀର ଆସିଲା ଗ୍ରାମକୁ । ପୁରୀ ସ୍ବର୍ଗଦ୍ବାରେ ଦାହ ହେଲା ଶବ । ମୁଖାଗ୍ନି ସଦାଶିବ ହିଁ ଦେଲା । ସରିଗଲା ଶୁଦ୍ଧିକ୍ରିୟା । ସେପଟେ ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତୁଣୀ ଭେନ୍‌ କାଟି ଆତ୍ମହତ୍ଯାର ଉଦ୍ଯମ କରିଛନ୍ତି । କେମିତି କ'ଣ ସଠିକ୍‌ ଏଯାବତ୍ ଜଣା ପଡ଼ି ନାହିଁ । ସେ ବି ଧିରେ ଧିରେ କୋମାକୁ ଚ଼ାଲିଗଲେ । ବହୁଦିନ କୋମାରେ ରହିବା ପରେ ସେନ୍ସ୍‌ ଫେରିଲା । ହେଲେ କାହାକୁ ଚିହ୍ନି ପାରିଲେ ନାହିଁ । ପାଗଳୀ ପ୍ରାୟ ହେଲେ । ଏପଟୁ ଯାଇଥିଲେ ତାଙ୍କ ଗଞ୍ଜୋଡ଼ ମଳାଶୂର ଏବଂ ମଦ୍ୟପ ଦଦେଇ ଶ୍ବଶୁର । 

   ଦିନେ ହଠାତ୍‌ ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତୁଣୀ ମେଡ଼ିକାଲରୁ କୁଆଡ଼େ ଗାଏବ୍‌ ହୋଇଗଲେ । ଆଉ ପତ୍ତା ମିଳିଲାନି ତାଙ୍କର । ବହୁତ ଖୋଜାଖୋଜି ଚ଼ାଲିଲା । ଦୀର୍ଘ ଛଅ ମାସ ବିତି ଗଲା । ଭୁବନେଶ୍ବରରେ ପହଞ୍ଚିଲେ ଖୋଜିଖୋଜି ମଳାଶୂର ଓ ଦଦେଇ ଶ୍ବଶୁର । ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକେ କହିଲେ ଜଣେ ପାଗଳୀ ସ୍ତ୍ରୀଲୋକ ମୁଣ୍ଡ ଫାଟି ଲିଙ୍ଗରାଜ ରୋଡ୍‌ରେ ପଡ଼ିଛି । ଦେଖିଲା ବେଳକୁ ତାଙ୍କରି ଲୋକ । ସେଠୁ ଆଣି ମେଡ଼ିକାଲରେ ଆଡ଼୍‌ମିଟ୍‌କଲେ । ମାତ୍ର କେଇଟା ଦିନ । ସେ ବି ଚ଼ାଲିଗଲେ ଆରପାରି । ଗାଁ ଶ୍ମଶାନରେ ଦାହ ହେଲା ଶବ । ମୁଖାଗ୍ନି ଦେଲା ସଦାଶିବ । କି ଅଭିଶପ୍ତ ଏ ଜୀବନ ! ଶେଷରେ ସଦାଶିବର ସଙ୍ଗାତଙ୍କର ଆଠ ମାସର ଛୁଆଟିକୁ ତା'ର ଅଜା ଆଈ ନେଇଗଲେ । କିଛିଦିନ ପରେ ତା'ର ବି ଦେହାନ୍ତ ହେଲା ରକ୍ତ କର୍କଟ ରୋଗରେ । 

  ଏବେ ସଦାଶିବ ପୂରାପୂରି ଏକା ; ନିଃସଙ୍ଗ ଜୀବନ । ଏଇ ହେଉଛି ସଦାଶିବର ଅଭିଶପ୍ତ ଜୀବନ ଏବଂ ତା' ସଙ୍ଗାତ ଘର ବି ଅଭିଶପ୍ତ ପରିବାର । ଲୁହ-କୋହ-ଯନ୍ତ୍ରଣାର ଆବହ । କାହାଣୀଟିଏ ହେଲେ ବି ବର୍ଣ୍ଣିତ କଥାଟି ସତ୍ୟ । ଦାରୁଣ ଦୁ଼ଃଖର ପାହାଡ଼ ମୁଣ୍ଡେଇ ସଦାଶିବ ମର୍ମାହତ । ଉପରେ ଉପରେ ସମସ୍ତଙ୍କ ଆଗରେ ହସିଦିଏ ଆଉ ହସାଇ ଦିଏ ସଭିଙ୍କୁ ; ହେଲେ ନିଜେ ଭିତରେ ବିତରେ କୁହୁଳୁଥାଏ ଖାଲି । ଜଳୁଥାଏ ହୃଦ ଗହ୍ୱରେ ଖେଦାଗ୍ନି । ସେହି ଖେଦାଗ୍ନିର ଜ୍ଜ୍ବାଳାରେ ସଦାଶିବ ପ୍ରତ୍ଯହ କାନ୍ଦେ । ତା' ମିଛ ହସକୁ ସମସ୍ତେ ଦେଖୁଛନ୍ତି ; କିନ୍ତୁ ଦେଖି ପାରି ନାହାନ୍ତି ତା' ମନ ଭିତରର ହୃଦୟାଭ୍ଯନ୍ତରର ସଞ୍ଚିତ ବାସ୍ତବ ଖେଦକୁ ।