ପୁଣ୍ୟର ମହତ୍ତ୍ୱ

ପାପ ପୁଣ୍ୟ ଭଗବାନ ନିରୂପଣ କରିଥାନ୍ତି । ଭଲ କର୍ମ କଲେ ପୁଣ୍ୟ, ଖରାପ କର୍ମ କଲେ ପାପ । ଏ ଶରୀର ଏକ ରଥ ପରି। ଏଥିରେ ପଞ୍ଚ ଜ୍ଞାନେନ୍ଦ୍ରିୟ, ଅର୍ଥାତ୍‌- ଚକ୍ଷୁ, କର୍ଣ୍ଣ, ନାସା, ଜିହ୍ୱା ଓ ତ୍ୱକ୍ । ଦର୍ଶନ, ଶ୍ରବଣ, ଘ୍ରାଣ, ରସ ଓ ସ୍ପର୍ଶ ରୂପକ ପାଞ୍ଚଟି ଘୋଡ଼ା ଯୋଚା ହୋଇଛନ୍ତି। ଯଦିଓ କାଳ ଗତିହୀନ, ତଥାପି ଏହି ଶରୀର ରଥର ଗତି, ବର୍ଷ ପରେ ବର୍ଷ ଅତି ଦ୍ରୁତଗତିରେ ଅତିବାହିତ ହୋଇଯାଉଛି। ପାପ ଓ ପୁଣ୍ୟ ଏ ରଥର ଦୁଇ ଚକ। ସତ୍ତ୍ୱ, ରଜ ଓ ତମ- ଏହି ତିନି ଗୁଣ ରଥର ଧ୍ୱଜା । ଏବଂ ପଞ୍ଚ ପ୍ରାଣ- ଅର୍ଥାତ୍‌ ପ୍ରାଣ, ଅପାନ, ବ୍ୟାନ, ଉଦାନ ଓ ସମାନ ଏହି ରଥର ରଜ୍ଜୁ । କଥାରେ ଅଛି ପୁଣ୍ୟ କଲେ ସ୍ୱର୍ଗକୁ ଯିବା। ପାପ କଲେ ନର୍କକୁ ଯିବା । ଗୋଟିଏ ଗାଁରେ ଜଣେ ସେଠ ରହୁଥିଲେ। ସେ ପ୍ରତିଦିନ ମନ୍ଦିରଯାଇ ଭଗବାନଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତି ପୂଜା କରୁଥିଲେ ଏବଂ ସେଠାରେ ଘିଅର ଦୀପଟିଏ ଜାଳି ଘରକୁ ଆସୁଥିଲେ। ଏହି କ୍ରମ ଶେଷ ହେବା ପରେ ହିଁ ତାଙ୍କର ଦୈନନ୍ଦିନ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରୁଥିଲେ । ସଂଧ୍ୟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେ ନିଜର ବ୍ୟବସାୟ କରୁଥିଲେ। ସେହି ଗାଁରେ ଜଣେ ଗରିବ ଲୋକ ଥିଲା । ଭଗବାନ, ଧର୍ମ ଓ ଉପାସନା ଉପରେ ତାର ପ୍ରଗାଢ ବିଶ୍ୱାସ । ମନ୍ଦିରରେ ଘିଅ ଦୀପ ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଦୀପ ଜାଳିବାର ନିୟମ ନାହିଁ । ତେଣୁ ସେ ପ୍ରତିଦିନ ଜଡା ତେଲର ଦୀପ ଜାଳି ନିଜ ଗଳିରେ ରଖୁଥିଲା । ଏହା ଏକ ଅନ୍ଧାର ଗଳି । ସନ୍ଧ୍ୟା ପରେ ଅନେକ ଲୋକ ସେ ଗଳି ଦେଇ ଯିବା ଆସିବା କରୁଥିଲେ । ଦୀପର ଆଲୋକରେ ରାସ୍ତାରେ ଯିବା ଆସିବା ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ସୁବିଧା ହେଉଥିଲା । ରାତିର ପ୍ରଥମ ପ୍ରହର ବିତିଯିବା ପରେ ଦୀପଟି ସ୍ବତଃ ପ୍ରବୃତ୍ତ ଲିଭିଯିବା ପରେ ସେହି ରାସ୍ତାରେ ଲୋକମାନଙ୍କ ଗମନାଗମନ ମଧ୍ୟ ବନ୍ଦ ହୋଇଯାଉଥିଲା । ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ଏହି କାର୍ଯ୍ୟ ଜାରି ରହିଥିଲା। ମନ୍ଦିରରେ ଦୀପ ପ୍ରଜ୍ୱଳନ କରିଥିବା ସେଠଙ୍କ ନିୟମ ଭାଙ୍ଗିନଥିଲା କି ରାସ୍ତାରେ ତେଲ ଦୀପ ପ୍ରଜ୍ୱଳନ କରିଥିବା ଗରିବ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ନିୟମ ଭାଙ୍ଗିନଥିଲା । ଦୁହେଁ ବୃଦ୍ଧ ହୋଇଗଲେ । ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ଯେତେବେଳେ ସେମାନେ ଯମ ଲୋକରେ ପହଞ୍ଚିଲେ । ସେଠାରେ ସେଠଙ୍କୁ ନିମ୍ନ ମାନ୍ୟତା ସୁବିଧା ସୁଯୋଗ ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଗରିବ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଉଚ୍ଚ ଶ୍ରେଣୀର ସୁବିଧା ସୁଯୋଗ ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଦେଖି ସେଠ ଯମରାଜଙ୍କୁ ପଚାରିଲେ, 'ମୁଁ ଭଗବାନଙ୍କ ମନ୍ଦିରରେ ଘିଅର ଦୀପ ଜଳାଉଥିବା ବେଳେ ଏହି ପାର୍ଥକ୍ୟ କାହିଁକି ? ଧର୍ମରାଜ ହସି କହିଲେ, ପୁଣ୍ୟର ମହତ୍ତ୍ୱ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ଆଧାରରେ ନୁହେଁ । ବରଂ କାର୍ଯ୍ୟର ଉପଯୋଗିତା ଓ ଭାବନା ଉପରେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ରହିଛି। ମନ୍ଦିର ସଦାସର୍ବଦା ଆଲୋକିତ । କିନ୍ତୁ ସେହି ଗରିବ ଲୋକଟି ଏପରି ଏକ ସ୍ଥାନରେ ଆଲୋକ ବିସ୍ତାର କରିଥିଲା, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ହଜାର ହଜାର ଲୋକ ଉପକୃତ ହେଉଥିଲେ । ଧର୍ମର ପ୍ରକୃତ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି, ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ଉନ୍ନତି । ଧାର୍ମିକ ରୀତିନୀତିର ଅର୍ଥ କ'ଣ, ଯଦି ସାଧାରଣ ଲୋକ ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଲାଭଦାୟକ ନ ହୁଅନ୍ତି ? ତେବେ ଏହି ଗରିବ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ପ୍ରୟାସ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ।