ଡ୍ୟୁଟି

ଓଡ଼ିଶାର ଏକ ଆଦିବାସୀ ବହୁଳ ଜିଲ୍ଲାକୁ ନୂଆକରି ଆସିଥାଆନ୍ତି ଜଣେ ଜିଲ୍ଲା ଶିକ୍ଷା ଅଧିକାରୀ ମାନେ ଡିଇଓ । ନାମ ଧରଣୀଧର ସେଠୀ । ଭାରି ରାଗି ଆଉ ଷ୍ଟ୍ରିକ୍ଟ । ତାଙ୍କ ପାଖରେ କାର୍ଯ୍ଯରତ ପ୍ରତ୍ୟେକଟି କର୍ମଚାରୀ ଖୁବ୍ ଜଗିରଖି କଥାକୁହନ୍ତି ତାଙ୍କ ଆଗରେ । ସେଠୀ ସାରଙ୍କର ଇଚ୍ଛା ତାଙ୍କ ଅଧୀନରେ ଥିବା ପ୍ରତ୍ୟେକଟି ସରକାରୀ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଯେପରି ବେସରକାରୀ ଇଂରାଜୀ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଗୁଡିକର ସମକକ୍ଷ ହେଉ । ଏକ୍ଷେତ୍ରରେ ସାର୍ ଙ୍କର ଚିନ୍ତାଧାରା ଖୁବ୍ ଉତ୍ତମ । ସେ ଆସିବା ଦିନରୁ ସବୁ ସରକାରୀ ଶିକ୍ଷକ ସିଧା ହୋଇଗଲେଣି । ମାନେ ସମୟାନୁବର୍ତ୍ତୀ / ପନ୍କଚୁଆଲ । ଟାଇମ୍ ରେ ସ୍କୁଲରେ ପହଞ୍ଚିବା , ଟାଇମ୍ ରେ ବନ୍ଦ କରିବା , ପିଲାଙ୍କ ପଢା ତଦାରଖ କରିବା ଇତ୍ୟାଦି ଇତ୍ୟାଦି । ଅଧିକାଂଶ ଦିନ ସାର୍ କୌଣସି ନା କୌଣସି ବିଦ୍ୟାଳୟ ଚେକିଂରେ ଯାଇ ପହଞ୍ଚିଯାଆନ୍ତି । ଟିକିଏ ଭୁଲ୍ ଦେଖିଲେ ସାଙ୍ଗେସାଙ୍ଗେ ଏକସନ୍ । ଆଉ ଯେଉଁଦିନ ସାରଙ୍କର ମୁଡ୍ ବିଗିଡି ଯାଇଥାଏ ସେଦିନ ଅଧିନସ୍ଥ କର୍ମଚାରୀମାନେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରମାଦ ଗଣନ୍ତି । କଥାକଣକି ସାରଙ୍କର ଘରେ ତାଙ୍କର ରୋଗିଣା ବାପା ଅଛନ୍ତି । ଅଧିକାଂଶ ଦିନ ତାଙ୍କ ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣା ପାଇଁ ପତ୍ନୀଙ୍କ ସହ ଯୁକ୍ତିତର୍କ । ଯେଉଁଦିନ ଘରୁ ବିଗିଡି ଯାଇଥିବେ ସେଦିନ ଅଫିସଟା ଖାଲି ଉଠିବ ପଡିବ । ଦିନେ ବହୁତ ଟେନସନ୍ ରେ ସାର୍ ଆସି ଅଫିସ୍ ରେ ପହଞ୍ଚିଲେ । ସାର୍ ଙ୍କର ମୁଡ୍ ଦେଖି କେହି ତାଙ୍କ ପାଖକୁ ଆଉ ଯିବାକୁ ସାହସ କଲେନାହିଁ । ବହୁ ସମୟପରେ ଅଫିସର ବଡବାବୁ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ବାବୁ ସାରଙ୍କ ପାଖକୁ ଗଲେ । ହେଲେ ଯାଇ ଦେଖିଲେ ସାର୍ ସେଦିନ ଖୁବ୍ ଚିନ୍ତାରେ । ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ବାବୁ ପଚାରିଲେ " ସାର୍ କଣ ହୋଇଛି ? କିଛି ପ୍ରୋବଲେମ୍ ରେ ଅଛନ୍ତି କି " ? ଦୀର୍ଘ ଶ୍ବାସଟେ ଛାଡି ସେଠୀ ସାର୍ କହିଲେ " ପ୍ରୋବଲେମ୍ ଆଉ କଣ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ବାବୁ ! ପ୍ରବଲେମ୍ ତ ସେଇ ଗୋଟିଏ । ମୋ ବାପା ଆଉ । ଆପଣତ ଜାଣନ୍ତି ତାଙ୍କୁ ସତୁରୀ ଟପିଲାଣି । ମିସେସ୍ ତାଙ୍କର ସବୁକାମ କରିବାକୁ ଅସମର୍ଥ । ଘରର କାମ ପୁଣି ବାପାଙ୍କ କାମ ସବୁକାମ କଲାବେଳକୁ ସେ ବିରକ୍ତି ପ୍ରକାଶ କରୁଛି । ତେଣୁ ବାପାଙ୍କର କିଛିକାମ ମୋତେ କରି ଅଫିସ୍ ଆସିବାକୁ ପଡୁଛି । ସେଥିପାଇଁ ମୋତେ ଦିନେଦିନେ ଆସିବାକୁବି ବିଳମ୍ବ ହୋଇଯାଉଛି । ମୁଁ ଯଦି ବିଳମ୍ବରେ ଆସିବି ତାହାହେଲେ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ କଣ କହିବି ? ବାପାଙ୍କ କାମ କରିବା ଆଉ ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ ବୋଲି ମୁଁ ଅନୁଭବ କଲିଣି । ଭାବୁଛି ଓଲ୍ଡ ଏଜ୍ ହୋମ୍ ରେ ଛାଡିବି ନଚେତ୍ ଏହାର କିଛି ବିକଳ୍ପ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବି " । ତାଙ୍କ କଥା ଶୁଣି ଚୁପ୍ ରହିଲେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ବାବୁ । କିଛି ସମୟପରେ କହିଲେ " ସାର୍ ! ଆଜିପରା ବର**ପୁର ସ୍କୁଲ ସରପ୍ରାଇଜ୍ ଭିଜିଟ୍ କରିବାକୁ ଯିବାକଥା । ଆପଣଙ୍କ ମନଟା ଭଲ ନାହିଁ । ଆଉ କେଉଁଦିନ ସୁବିଧା ଦେଖି ଯିବା " ।

ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ବାବୁଙ୍କ ପାଖରୁ ଏକଥା ଶୁଣି ସେଠୀ ସାର୍ ତୁରନ୍ତ ଚେୟାର ଛାଡି ଭିଜିଟ୍ ପାଇଁ ରେଡି ହୋଇଗଲେ । ଦିନ ଏଗାରଟା ପାଖାପାଖି ଦଳବଳ ନେଇ ପହଞ୍ଚିଗଲେ ବ****ପୁର ସ୍କୁଲରେ । ତାଙ୍କୁ ଦେଖି ସବୁ ଦିଦି ସାର୍ ଛାନିଆଁ । ଡିଇଓ ସାର୍ ଦେଖିବାକୁ ପାଇଲେ ଅଳ୍ପ ପିଲାଙ୍କ ଉପସ୍ଥାନ । ଜାଣିବାକୁ ପାଇଲେ ପିଲାଙ୍କର ପରୀକ୍ଷା ଚାଲିଛି । ଏତିକି ବେଳେ ସ୍କୁଲରେ ସ୍କୁଟି ଚଲେଇ ଆସି ପହଞ୍ଚିଲେ ଜୟନ୍ତୀ ଦିଦି । ହଠାତ୍ ଡିଇଓ ସାରଙ୍କୁ ସମ୍ମୁଖରେ ଦେଖି ଟିକିଏ ନର୍ଭସ ହୋଇଗଲେ ସିଏ । ବିରକ୍ତି ପ୍ରକାଶ କରି ଡିଇଓ ସାର୍ ବିଳମ୍ବର କାରଣଟା ପଚାରିଲେ । ଟିକିଏ ଭୟଭୀତ ସ୍ବରରେ ଦିଦି କହିଲେ " ସାର୍ ! ବାବାଙ୍କ ଦେହ ଖରାପତ । ତାଙ୍କୁ ଡାକ୍ତରଙ୍କୁ ଦେଖାଇ ଆସୁଆସୁ ଡେରି ହୋଇଗଲା । ମୁଁ ହେଡ୍ ଦିଦିଙ୍କୁ ଜଣାଇଦେଇଥିଲି ମୋର ଟିକିଏ ଡେରି ହେବ ବୋଲି " । ବାପାଙ୍କ ପାଇଁତ ସକାଳୁ ସେଠୀ ସାରଙ୍କର ମୁଡ୍ ଅଫ୍ ହୋଇକି ଥିଲା । ଜୟନ୍ତୀ ଦିଦିଙ୍କ ଠାରୁ ପୁଣି ବାପାଙ୍କ ଦେହ ଖରାପଟା ବିଳମ୍ବର କାରଣ ବୋଲି ଜାଣି ଆହୁରି ବିରକ୍ତ ହୋଇଗଲେ ସେଠୀ ସାର୍ । କହିଲେ " ଘରେ କଣ ଆଉ କେହି ନାହାନ୍ତି ? ଛୁଟି ନେଇଗଲେନି ! ଆରାମରେ ବାପାଙ୍କୁ ଡାକ୍ତର ଦେଖାଇଥାନ୍ତେ " ! ଏହାପରେ ଆଉ ଅଧିକ କିଛି ନକହି କିମ୍ବା ନଶୁଣି ସିଧା ଜୟନ୍ତୀ ଦିଦିଙ୍କ କ୍ଲାସ୍ କୁ ପଶିଗଲେ । ସେଦିନ ଜୟନ୍ତୀ ଦିଦି କରାଉଥିବା ପରୀକ୍ଷାର ବିଷୟ ଥାଏ ଚିତ୍ରାଙ୍କନ । ଡିଇଓ ସାର୍ କ୍ଲାସର ପିଲାଙ୍କୁ ନିରୀକ୍ଷଣ କରୁକରୁ ନଜରରେ ପଡିଲା ରୁମ୍ ର କୋଣକୁ ଟିକିଏ ଦୂରରେ ଛୋଟ ପିଲାଟି କଣ ସବୁ ଗାରେଇଚାଲିଛି । କେତେବେଳେ ପାଖ ପିଲାର ରବର କୁ ନେଇ ଖାତାରେ ଘସିଦେଉଛି ତ କେତେବେଳେ ନିଜ ହାତର ଆଙ୍ଗୁଳି ଟିକୁ ରବର ଭଳି ଘସିଦେଉଛି । ଛିଣ୍ଡା ସାର୍ଟ ଆଉ ଛିଣ୍ଡା ପ୍ୟାଣ୍ଟ ପୁଣି ଛୋଟ ପରିବା ବ୍ୟାଗ୍ ରେ କିଛି ଛିଣ୍ଡା ବହିଧରି ବସିଥାଏ ପିଲାଟି । ଡିଇଓ ସାର୍ ଉତ୍ସୁକତାର ସହ ପିଲାଟିକୁ ପାଖକୁ ଡାକିଲେ । ସିଂଘାଣି ଭଡ ଭଡ କରି ପିଲାଟି ପାଖକୁ ଆସିଲା । ସାର୍ ପଚାରିଲେ " ଦେଖି କିପରି ଚିତ୍ର ଆଙ୍କିଛୁ " ? ପିଲାଟି ପରୀକ୍ଷା ଖାତା ସାରଙ୍କ ହାତକୁ ବଢାଇଦେଲା । ସାର୍ ଦେଖିଲେ ଅଦ୍ଭୁତ ଚିତ୍ର ସବୁ । ସେ ଚିତ୍ରରୁ କିଛି ବୁଝାପଡୁନଥିଲା । ତେଣୁ ସାର୍ ପଚାରିଲେ " ଆରେ ଯେଉଁ ଚିତ୍ରଟା କରିବାକୁ ଦିଆଯାଇଛି ସେଇଟାକୁ ନକରି ଏଇଟା କଣ କରିଛୁ " ? ପିଲାଟି ନାକ ସଁ ସଁ କରି ବୁଝାଇବା ଢଙ୍ଗରେ ନିଜ ଭଙ୍ଗା ପେନସିଲର ପଛପାଖଟାରେ ଚିତ୍ରକୁ ଛୁଆଁଇ କହିଲା " ସାର୍ ! ଏଇଟା ମୋର୍ ବାପା ଏଇଟା ମୋର୍ ମା ଆଉ ଏଇ ମଝିଟା ମୁଇଁ । ମୋର ମା ମୋର୍ ହାତ୍ ଟା ଧରିଛି ଆର୍ ମୁଇଁ ମୋର୍ ବାପା କେ ଧରିଛେଁ " । ତାର ସେ ବିଚିତ୍ର ଚିତ୍ର ସବୁକୁ ଦେଖି ଆଉ ପିଲାଟିର କଥା ଶୁଣି ତାଚ୍ଛଲ୍ୟ ଭରା ହସଟେ ହସି ସାର୍ ପଚାରିଲେ " ଆଚ୍ଛା ! ଚିତ୍ରରେ ତୋର ମା ତୋତେ ଧରିଛି । ଆଉ ତୁ ! ତୁ ତୋର ବାପାକୁ ଧରିଛୁ ! ତୋ ବାପାକୁ ତୁ ସମ୍ଭାଳି ପାରିବୁ ନା " ! ଏହାକହି ହସିଗଲେ ସେଠୀ ସାର୍ ଆଉ ତାଙ୍କ ସହିତ ଆସିଥିବା ଦୁଇଜଣ କର୍ମଚାରୀ । ଏହା ଦେଖି ରାଗ ମିଶା ଅଭିମାନରେ ସେହି ଛୋଟ ବାଳୁତ ପିଲାଟି ଖୁବ୍ ଜୋର୍ ରେ ଚିତ୍କାର କରି କହିଲା " ମୋର୍ ବାପାର୍ ଗୋଟେ ଗୋଡଟା ନାହିଁନି । ଟ୍ରକ୍ ରୁ ପଡିକରି କଟିଯାଇଛି । ସେଥିଲାଗି ମୁଇଁ ତାକୁ ଧରିଛି । ନାଁହିଲେ ସେ ପଡିଯିବନାଇଁ । ଗୋଟେ ଗୋଡ୍ ରେ କେମତି ଛିଡାହେବ ସିଏ ଯେ ମୋତେ ଧରବ ! ଜୟନ୍ତୀ ଦିଦି ଆମକୁ କହିଛନ୍ ବାପା ମା'ର ସେବା କରବ । ସେମାନକେ ସାହାଯ୍ୟ କରବ । ମୋର୍ ବାପାକେ ମୁଇଁ ନାଇଁ ଧରିଲେ ଆଉ କିଏ ଧରବ " !! ପିଲାଟିର ଏଭଳି ସରଳ ଉତ୍ତରଟା ଜଟିଳ କରିଦେଲା ସେଠାରେ ଉପସ୍ଥିତ ସମସ୍ତଙ୍କର ବିଜ୍ଞ ମସ୍ତିଷ୍କ ଗୁଡିକୁ । ହଠାତ୍ ନିରବିଗଲା ପରିବେଶଟା । ସମସ୍ତେ ଚୁପ୍ । କିଛି ସମୟପରେ ପିଲାଟିର ସିଂଘାଣି ଭଡଭଡ ନାକଟିକୁ ନିଜ ହାତରେ ସଫା କରି ସେଠୀ ସାର୍ ଅଫିସ୍ କୁ ଯିବାକୁ ବାହାରିଲେ । ସାଙ୍ଗରେ ଯାଇଥିବା ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ବାବୁ ହଠାତ୍ ମନେପକାଇଦେଇ ସେଠୀ ସାରଙ୍କୁ କହିଲେ " ସାର୍ ! ସେ ଜୟନ୍ତୀ ଦିଦିଟା ଉପରେ କଣ ଏକ୍ସନ ନେବା ? ଏତେ ଡେରିରେ ସ୍କୁଲ ଆସିଛି " ! ଏକଥା ଶୁଣି ଟିକିଏ ହସିଦେଇ ସେଠୀ ସାର୍ ଗାଡି ଭିତରେ ବସିଗଲେ । ରାସ୍ତା କହୁଥାଆନ୍ତି " ବୁଝିଲେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ବାବୁ ! ବେଳେବେଳେ କିଛି ଡ୍ୟୁଟି ପନକ୍ଚ୍ୟୁଆଲିଟି ଠାରୁ ଉର୍ଦ୍ଧରେ ଥାଏ । କିଛି ଡ୍ୟୁଟି କୁ ଆମେ ଇଚ୍ଛା କରିବି ଏଭଏଡ୍ କରିପାରିବାନି । ଠିକ୍ ଯେମିତି କିଛି ଶିକ୍ଷା ଆମ ପାଠ ବହି ଆମକୁ ଦେଇପାରେନି" । ଆଉ ସେହିଦିନ ପାଖରୁ ସେଠୀ ସାର୍ ବାପାଙ୍କ କାମ କରିଆସି ଅଫିସ୍ ରେ ଚିଡିଚିଡି ହୁଅନ୍ତି ନାହିଁ ; କି କାହା ଉପରେ ଡ୍ୟୁଟିକୁ ନେଇ ତୁରନ୍ତ ଡିସିପ୍ଲିନାରୀ ଏକ୍ସନ ନିଅନ୍ତି ନାହିଁ ॥

॥ ଜ୍ୟୋତିରଞନ ସାହୁ ॥

[e-mail]