ମା

ରୋଷେଇ ଘର ଭିତରୁ

କଂସା ବାସନର ଶଦ୍ଦ ବହୁତ ରାତି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶୁଭୁଥିଲା ।

ନଳରେ ବି ପାଣି ଚାଲୁଥିଲା,

ମା' ଏବେ ବି ରୋଷେଇ ଘରେ...

ତିନି ବୋହୁ ଅନେକ ବେଳ

ନିଜ ନିଜ ଶୟନ କକ୍ଷରେ ଶୋଇ ସାରିଲେଣି ।

ମା' ଏବେ ବି ରୋଷେଇ ଘରେ...

ମା'ର ଆହୁରି କାମ ବାକି ଅଛି ।

କିନ୍ତୁ କାମ ତ ସମସ୍ତଙ୍କର

କିନ୍ତୁ ମା' ସମସ୍ତଙ୍କର କାମକୁ ନିଜ କାମ ଭାବି କରିଦିଏ ।

ମା' କ୍ଷୀର ଗରମ କଲା, ପୁଣି ଥଣ୍ଡା କଲା ,

ରାତିରେ ମାଟି ହାଣ୍ଡି ରେ କ୍ଷୀର ରଖି ମହି ପକାଇଲେ

ସକାଳୁ ପିଲାମାନେ ସଜ ଦହି ଖାଇବେ ।

ବାସନ କୁସନ ସଜାଡି ନ ରଖିଲେ

ସକାଳୁ ବୋହୁମାନେ ହଇରାଣ ହେବେ ।

କଂସା ବାସନର ଶଦ୍ଦରେ ପୁଅବୋହୁଙ୍କୁ ନିଦ ହେଉନି ।

ବଡବୋହୁ ବଡପୁଅକୁ କହୁଛି

ତୁମ ମା ଙ୍କୁ ନିଦ ଆସୁନି କି ? 

ନା ନିଜେ ଶୋଉଛନ୍ତି ନା କାହାକୁ ଶୋଇବାକୁ ଦେଉଛନ୍ତି ।

ମଝିଆଁ ବୋହୁ ମଝିଆ ପୁଅକୁ କହୁଛି , ଓଃ କି ଶବ୍ଦ!

ପୁଣି ଦେଖିବ ସକାଳ ଚାରିଟାରୁ ଉଠି

ଖଡର ଖାଡରର ଆରମ୍ଭ କରିଦେବେ,

ତୁମ ମା' ଶାନ୍ତିରେ ଟିକେ ରହିବାକୁ ଦେବେନି ।

ସାନବୋହୁ ସାନପୁଅକୁ କହିଲା ଯାଅ ନା

ରାତିରେ ତୁମ ମା ଯେଉଁ ପାଲା କରୁଛନ୍ତି

 ତାକୁ ବନ୍ଦ କରିବ । ଖୁବ୍ ନିଦ ଲାଗୁଛି ।

ଏବେ ମା ସମସ୍ତ ବାସନକୁସନ

ମାଜି ମୁଜି ରଖି ସାରିଲାଣି ।

ବସି ବସି ତା' ଅଣ୍ଟା ନଇଁଗଲାଣି ।

ହାତ ପାପୁଲି ପୁରା କଠିନ

ଆଣ୍ଠୁଗଣ୍ଠି ସବୁବେଳେ ଧରୁଛି ।

ଆଖି ଜାଲଜାଲୁଆ ଦିଶୁଛି

ଗରମ କ୍ଷୀରର ଡେକ୍ ଚି କୁ

ଆଜି ବି ସେ ନିଜ ଶାଢୀ କାନିରେ ଧରି

ଚୁଲ୍ଲୀରୁ ଉଠାଇ ପାରୁଛି ,

କିନ୍ତୁ ତା'ର ହାତ ସିଝି ଯାଏନାହିଁ ।

କାହିଁକି ନା ସେ ମା ।

କ୍ଷୀର ଥଣ୍ଡା ହୋଇ ସାରିଲାଣି ।

କ୍ଷୀର ସର ଦହି ପଡି ସାରିଲାଣି ।

ଘଣ୍ଟାର କଣ୍ଟା ଥକି ଗଲେଣି , ମା' ଥକିନି

କିନ୍ତୁ ମା' ର ଆଖି କୁ ନିଦ ଆସୁନାହିଁ ।

କାହିଁକି ନା ସେ ମା' ।

ରାତି ବାରଟାରେ ମା' ର ସକାଳ ପାଇଁ ପରିବା କଟା ସରିଗଲା ।

ହଠାତ୍ ମନେ ପଡିଲା ମେଡିସିନ୍ ଖାଇନାହିଁ,

ବିଛଣାର ତକିଆ ତଳେ ରଖା

ଯାଇଥିବା ପଲିଥିନ୍ ରୁ ଔଷଧ ଖୋଲିଲା ।

ବାହାରକୁ ଆସି ଜହ୍ନ ଆଲୁଅରେ

ରଙ୍ଗ ଦେଖି ମେଡିସିନ୍ ଖାଇଲା ।

ପତିଦେବ ଶୋଇଛନ୍ତି, ଘର ଭିତର ଆଲୁଅ ଜଳେଇଲେ

ତାଙ୍କ ନିଦ ବି ଭାଙ୍ଗିଯିବ , ସେ ବିରକ୍ତ ହେବେ,

ସେଥିପାଇଁ ମା ଜହ୍ନ ଆଲୁଅରେ ମେଡିସିନ୍ ଖାଏ ।

ମେଡିସିନ୍ ଖାଇ ଗ୍ଲାସେ ପାଣି ପିଇ

ଶୋଇବା ଘରକୁ ପଶିଲା ଧୀରେ ଧୀରେ।

ବିଛଣାରେ ଘଡିଏ ଶୋଇ ସାରିଥିବା

ବାପା ପଚାରନ୍ତି କ' ଣ କାମ ସରିଲା ?

ମାଆ ଉତ୍ତର ଦିଏ ହଁ ମ ,

ଆଜି କିଛି ବିଶେଷ କାମ ନଥିଲା, ଶିଘ୍ର ସରିଗଲା ।

ସେ ବିଛଣାରେ ଗଡିପଡେ ଆସନ୍ତାକାଲିର ଚିନ୍ତାରେ ।

କିଏ ଜାଣେ ନିଦ ହୁଏ କି ନାହିଁ ?

ତଥାପି ସକାଳୁ ସକାଳୁ ସେ ଥକ୍କା ଅନୁଭବ କରେନାହିଁ ।

କାହିଁକି ନା ସେ ମା ।

ସକାଳର ଆଲାର୍ମ ପରେ ବାଜେ ।

ମାଆ'ର ନିଦ ପ୍ରଥମେ ଭାଙ୍ଗିଯାଏ । 

ମନେ ନାହିଁ କେବେ ଶୀତଦିନରେ 

ସେ ଗରମ ପାଣିରେ ଗାଧୋଇଛି କି ନାହିଁ ।

ତାକୁ ଥଣ୍ଡା କି ଶୀତ ହୁଏନି ।

କାହିଁକି ନା ସେ ମା' ।

ସେ ଖବରକାଗଜ ପଢେ ନାହିଁ,

କିନ୍ତୁ ଫାଟକ ନିକଟରୁ ଖବରକାଗଜ

ଆଣି ହଲ୍ ରେ ସଜାଇ ରଖେ ।

ସେ ଚା ପିଏନାହିଁ, କିନ୍ତୁ ସକାଳୁ ସକାଳୁ

ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଚାହା ତିଆରି କରେ ।

ଶିଘ୍ର ଖାଏନାହିଁ, କିନ୍ତୁ ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ

ସକାଳୁ ସକାଳୁ ଜଳଖିଆ ପ୍ରସ୍ତୁତ୍ କରିଦିଏ ।

କାହିଁକି ନା ସେ ମା' ,

କେବେ କେବେ ଭାବେ ମା ଉପରେ

ଲେଖିବା, କହିବା, ବର୍ଣ୍ଣନା କରିବା

ଅନୁଭବ କରିବା ଓ କରାଇବା

ନିୟମଗତ ବନ୍ଦ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ ।

କାହିଁକି ନା ଏ ବିଷୟ ସର୍ବଦା ନିର୍ବିବାଦ ।

କାହିଁକି ନା ଯାହାକୁ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିବା ସମ୍ଭବ ନୁହଁ,

ତାକୁ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିବା ହାସ୍ୟାସ୍ପଦ ନୁହଁ କି ?

ମା' ଏମିତି ଏକ ସମ୍ପର୍କ ଯିଏ ପୃଥିବୀ ଠାରୁ ବି ବଡ

ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପୃଥିବୀରେ କେହି ବି

କଳି ପାରି ନାହାନ୍ତି ମା' ର ମହତ୍ତ୍ଵ

ମା' ବିଷୟରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିବା କଣ ସମ୍ଭବପର?

ମାଆ ଉପରେ ଲେଖା ଟିଏ ଲେଖିଲେ

ସାରା ଜୀବନ ସରିଯିବ,

କିନ୍ତୁ ଲେଖା ସରିବ ନାହିଁ ।

କାହିଁକି ନା ସେ ମା'

ସେ ଏକ ଅସରନ୍ତି ଅଧ୍ୟାୟ ।।