लोकुत्तरा बुध्द महाविहार

   ऐतिहासिक औरंगाबाद शहरापासून अगदी हाकेच्या अंतरावर फुलंब्री रोडवर चौका येथील लोकुत्तरा बुध्द महाविहार आज आंतरराष्ट्रीय वारसा होत आहे. औरंगाबाद स्टेशनवरून १८ किमी. सेंट्रल बस स्टँडवरून १६ किमी. तर सिडको बस स्टँड वरून अवघ्या १७ किमी. वर हे महाविहार तयार करण्यात आले आहे. मुख्य रोडवर असल्याने खाजगी वाहणांसोबत शासकीय बस सुविधा उपलब्ध आहे. अजिंठा लेणी बघायला जाणारा देश - विदेशी पर्यटक आवर्जुन आज चौका महाविहार बघण्यास येत आहे. 

    अधिक माहिती घेतली असता अत्यंत पूजनीय बोधिपालो महाथेरो थायलंडमध्ये वीस वर्षे बौद्ध धर्मातील शिक्षण पूर्ण केल्यावर २००१ मध्ये धम्मचा प्रचार आणि प्रसार करण्यासाठी २००१ मध्ये परत भारतात आले तेंव्हा अजिंठा लेण्यांसह आजूबाजूच्या पुरातन बौद्ध लेण्या असलेले हे ऐतिहासिक बौद्ध शहर म्हणून त्यांनी औरंगाबादचे मुख्यालय म्हणून निवड केली. 

    तसेच औरंगाबादमध्ये बौद्धांची संख्या सुमारे५० कोटी हून अधिक आहे. त्यांनी सुरुवातीला येथे शिक्षण घेतल्यामुळे आजूबाजूच्या लोकांनाही ठाऊक होते. जिथून तो शिकवू व प्रचार करू शकतो तेथून एक मठ उभारण्यासाठी त्यांनी स्थानिक उपकारांच्या मदतीने चौका गावात सुमारे १ कि.मी. अंतरावर ७ एकर जमीन खरेदी केली. लोकसहभाग व अथक प्रयत्नाने या महाविहाराची पायाभरणी झाली होती.

    औरंगाबादपासून फारच प्रसिद्ध अजिंठा लेणी रोड स्थीत या महाविहारा बाजूचे स्थान देखील खूपच निसर्गरम्य आणि प्रसन्न असेच आहे. तसेच महाविहाराच्या मागे लहान टेकडी आहे आणि त्या बाजूला पाण्याचे तलाव ही आहेत. मुख्य रस्त्यावर हे महाविहार आहे आणि सहज प्रवेशयोग्य असे आहे. 

     भिक्खू संघसेना सांगतात की विहाराची रचना २००१ मध्ये विविध उपासकांच्या देणग्या व जपानमधील श्रीमती कुनीको उनो यांनी केली होती. विहारची मुख्य इमारत ८० चौरस फूट x ८४ चौरस फूट आहे आणि ती अतिशय सुंदरपणे श्री. संदीप कांबळे यांनी डिझाइन केली आहे. यामध्ये घुमटाच्या आकाराचे स्तूप आहेत आणि हॉलमध्ये ध्यान करण्यासाठी किमान १०० लोकांना सामावून घेऊ शकतात. 

     विशेष डिझाइनद्वारे तयार केलेले, घुमटाच्या आत कोणतेही खांब नाहीत. बाहेरचे खांब अतिशय प्रसिद्ध अजिंठा लेणींमधील डिझाइननुसार तयार केले गेले आहेत. शिखर बोधगया महाविहारातील आहे. विहारातील बुद्धाच्या म

Advertisement

ूर्ती अतिशय सुशोभित आहेत आणि थायलंडच्या आहेत. एकंदरीत विहारच्या मागच्या बाजूला हिल असलेल्या संपूर्ण परिसरास एक अतिशय सुंदर शांत आणि शांत देखावा देते.     

    येथे एक निवासी अतिथीगृह आहे , जे विपस्यना / ध्यान अभ्यासक्रम, श्रामनेर कॅम्प इत्यादी विविध निवासी कोर्ससाठी येणार्‍या लोकांसाठी बनविलेले आहे, जिथे १५ ..२० व्यक्ती राहू शकतात. २ रा मजला बांधण्याचे काम यापूर्वीच सुरू झाले आहे. हे अधिक १५ लोकांसाठी निवासी जागा तयार करेल. तर या गेस्ट हाऊसमध्ये ४० लोक राहण्याची क्षमता आहे. 

    कॉम्प्लेक्समध्ये व्हेनेरेबलचे स्वतःचे निवासस्थान आहे. बर्‍याच व्हेनेरेबलच्या कनिष्ठ भिक्षु / डेसिप्लल्ससाठी देखील खोल्या आहेत. 

    महाराष्ट्र शासनानेही या केंद्राचे महत्त्व मान्य केले आहे आणि अधिकृतपणे ते तीर्थक्षेत्र म्हणून जाहीर केले आहे . 

    विविध अभ्यासक्रमांना बरीच मागणी होत असल्याने, बोधीपालो महाथेरो यांनी आता पूर्ण निवासी निवासी भिक्षू प्रशिक्षण केंद्र सुरू केले आहे, जे १० ते १०० भिक्षुंना सामावून घेण्यास सक्षम आहे. हा अतिशय ऐतिहासिक प्रकल्प आहे. कारण भारतीय भिक्षूंसाठी आणि अनेक ज्येष्ठ श्रामणेर यांच्या साठी हे पहिले प्रशिक्षण केंद्र असेल.    

     श्रीलंका, थायलंड, बर्मा, भारतातील भिक्षुंनी त्याचे केले आहे. या बांधकामाचे काम आता पूर्ण झाले आहे आणि प्रशिक्षण दुसरी बॅच ही सुरू झाली आहे.

     आतल्या मुर्ती बरोबरच नुकतेच बाहेरील परिसरात देखील ५० फुट उंचीची मुर्ती प्रतिष्ठापना झालेली आहे. ही मुर्ती सर्वांचेच लक्ष वेधून घेत आहे.

     या महाविहारा मार्फत रविवारीय धम्म स्कूल , विपस्यना वर्ग, ध्यान धारना वर्ग, दर पौर्णिमा धम्मदेसना कार्यक्रम, वर्षावास समाप्ती चिवरदान इ. कार्यक्रमाची वर्षभर रेलचेल असते.

      आता यापुढे औरंगाबादला आलात की नक्की भेट दयायला या. चौका येथील लोकुत्तरा बुध्द विहार आपल्यास मानसिक शांती व समाधान देण्यास सज्ज झाले आहे.

   ॥ भवतु सब्ब मंगलम् ॥

   ॥ सब्बे सत्ता सुखी हो न्तू ॥

   ॥ नमो बुध्दाय ॥