ଦେହ
ଦେହ
"ମାଟି" ରୁ ଆରମ୍ଭ..."ମାଟି"ପରେ ଶେଷ,
ସେ ଭିତରେ ଉଠେ ପଡେ ପ୍ରଶ୍ବାସ ନିଃଶ୍ବାସ,
କେତେ ସୁଖ-କେତେ ଦୁଃଖ-ହିସାବନିକାଶ,
ବାଲିଧୂଳି ଖେଳ ପୁଣି ଧୂଳିରୁ ଯୌବନ;
ଜଞ୍ଜାଳରୁ ଜାଲ ଆଉ ଜାଲେ ଜାଲେ କର୍ତ୍ତବ୍ୟର ଫାଶ ।।
"କୁଆଁ" ରୁ ଆରମ୍ଭ... "କୋକେଇ" ରେ ଶେଷ,
ସେ ଭିତରେ କେତେ ସ୍ନେହ- ମମତା ପରଶ,
କେତେ ମାନ-ଅଭିମାନ-ଝଡ଼ ଓ ବତାସ,
ଭଙ୍ଗାଗଢ଼ା ସ୍ୱପ୍ନ ପୁଣି ସ୍ୱପ୍ନରୁ ଜୀବନ;
ଜହରରୁ ସୂତା ଆଉ ସୂତେ ସୂତେ
ପ୍ରୀତିର ପୀୟୂଷ ।।
"ଓଁ" ରୁ ଆରମ୍ଭ..."ଇତି" ଠାରେ ଶେଷ,
ସେ ଭିତରେ କେତେ ପାରା-ଶବ୍ଦର ବିନ୍ୟାସ,
କେତେ ଗପ-କେତେ ଗୀତ-କେତେ ଇତିହାସ,
ଛକିଶୂନ ଖେଳ ପୁଣି ଶୂନରୁ ବିଜ୍ଞାନ;
ଅକ୍ଷରରୁ ପଦ ଆଉ ପଦେ ପଦେ
ସାହିତ୍ୟର ରସ ।।
"ତାଳୁ" ରୁ ଆରମ୍ଭ..."ତଳିପା" ରେ ଶେଷ,
ସେ ଭିତରେ ରାସ୍ତା କେତେ ସରସ-ନୀରସ,
କେତେ ବାଡ଼-କେତେ ବନ୍ଧ ଲଙ୍ଘନ ପ୍ରୟାସ,
ପଡେ-ଉଠେ-ଝୁଣ୍ଟେ ପୁଣି ଝୁଣ୍ଟାରୁ ଧାବନ;
ଆଖିକୋଣୁ ଲୁହ ଆଉ ଲୁହେ ଲୁହେ ପୁଣ୍ୟର କଳସ ।।
"ଆଲୋକ" ରୁ ଆରମ୍ଭ..."ଅନ୍ଧାରରେ" ଶେଷ,
ସେ ଭିତରେ କେତେ ଆଶା-କେତେ ଅବସୋସ,
କେତେ ଖରା-ଛାଇ-କେତେ ଚିହ୍ନା-ଛଦ୍ମବେଶ,
ମରମରୁ ଭାବ ପୁଣି ଭାବରୁ ବନ୍ଧନ;
ଧରମରୁ ଦେହ ଆଉ ଦେହେ ଦେହେ ପାପର ବିନାଶ ।।