କଷଟି ପଥର

     ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ଜାହାଙ୍ଗୀର ତାଙ୍କର ଜୀବନୀ ‘ତୁଜୁକ୍-ଇ-ଜାହଙ୍ଗୀର’ରେ କଷଟି ପଥର ବିଷୟରେ ଗୋଟିଏ କାହାଣୀ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ  । କୁହାଯାଏ ଯେ ଏଥିରେ, ଲୁହାର କୌଣସି ପଦାର୍ଥ ଛୁଇଁଲେ ତାହା ସୁନାରେ ବଦଳିଯାଏ  ।  ଏହି କଷଟି ପଥର ବିଷୟରେ କୁହାଯାଇଥିବା କାହାଣୀର ଅନ୍ତ ନାହିଁ  ।

     ବହୁ ବର୍ଷ ତଳେ ଦକ୍ଷିଣଭାରତରେ ମାଣ୍ଡୁ ନାମକ ପାର୍ବତ୍ୟାଞ୍ଚଳ ରହିଥିଲା  ।  ସେହି ଗ୍ରାମରେ ଗରିବ କାଠକଟାଳିମାନେ ବାସ କରୁଥିଲେ  ।  ପ୍ରତିଦିନ ସକାଳୁ ସେମାନେ ହାତରେ କୁରାଢୀ ଧରି ଜଙ୍ଗଲକୁ ଯାଉଥିଲେ ସେଠାରୁ କାଠ କାଟି ଆଣୁଥିଲେ  ।  ସେମାନେ ସହରରେ କାଠ ବିକ୍ରି କରୁଥିଲେ  ।  

     ଦିନେ ଗଛରୁ କାଠ କାଟୁ କାଟୁ କୁରାଢୀଟି ପଥରରେ ବାଜି ବଙ୍କା ହୋଇଗଲା  ।  କୁରାଢୀଧାରର ରଙ୍ଗ ବଦଳିଗଲା  ।  କାଠ କଟାଳି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଗଲା  । ସେ ଏତେ ସୁନ୍ଦର କୁରାଢୀରେ କାଠ କାଟିବାକୁ ମନ କଲାନାହିଁ  ।  କୁରାଢୀଟିକୁ କମାରକୁ ଦେଖାଇ କହିଲା “ଭାଇ ତୁମେ ମୋ ପାଇଁ କିପରି କୁରାଢୀ ତିଆରି କରିଛ  ।  ଛୋଟିଆ ପଥରରେ ବାଜୁ ବାଜୁ କେମିତି ହୋଇଗଲା ଦେଖ  । ”

     କମାରର ଆଖି କୁରାଢୀ ଦେଖି ଉଜ୍ଜଳ ହୋଇଗଲା  ।  ସେ କୁରାଢୀଟିକୁ କାଠକଟାଳି ହାତରୁ ନେଇ ପରୀକ୍ଷା କରି ଦେଖିଲା କହିଲା, “ହଁ ଭାଇ, ମୋ ଦୋଷରୁ କୁରାଢୀଟି ଏପରି ହୋଇଗଲା  ।  ମୁଁ ଭାବୁଛି ଲୁହାଟି ଭଲଭାବରେ ପଜେଇ ହୋଇନଥିଲା  । ” କମାର ଆଶ୍ୱସ୍ତ ହୋଇ କହିଲେ, “ତୁମେ ବ୍ୟସ୍ତ ହୁଅ ନାହିଁ, ମୁଁ ତୁମକୁ ନୂଆ କୁରାଢୀଟିଏ ଦେଉଛି  ।  ଏଇ କୁରାଢୀଟି ରଖି ଦେଉଛି  । ” କାଠକଟାଳିଟି ନୂଆ କୁରାଢୀଟିଏ ପାଇ ଖୁବ୍ ଆନନ୍ଦରେ ଧରି ଚାଲିଗଲା  ।  ତା’ପରେ କମାରଟି କହିଲା, “ତୁମେ ମୋତେ କୁରାଢୀଟି କେଉଁ ପଥରରେ ବାଜିଥିଲା, ତାହା ଦେଖାଇପାରିବ କି ? ମୁଁ ଟିକିଏ ପଥରଟି ଦେଖନ୍ତି  । ” ଉତ୍ତେଜିତ ହୋଇ କାଠକଟାଳି ଉତ୍ତର ଦେଲା,“କାହିଁକି ନୁହେଁ  ।  ମୋ ସହିତ ଆସ  ।  ମୁଁ ଦେଖାଇ ଦେବି  । ”

     ସେ ଜଙ୍ଗଲରେ କାଠକଟାଳି ସହିତ ଆଗକୁ ଗଲା  ।  ଛୋଟିଆ ପଥରଟିକୁ ଦେଖାଇ କହିଲା, “ ଏଇ ପଥରରେ ବାଜି ମୋ କୁରାଢୀର ରଙ୍ଗ ବଦଳିଗଲା  । ”

     “ଦୟାକରି ପଥରଟି ହାତରେ ଉଠାଇ ଆଣି ମୋତେ ଦେଖିବାକୁ ଦିଅ  । ” କମାରଟି କହିଲା  ।   କାଠକଟାଳିଟି ଅନୁରୋଧ ଅନୁଯାୟୀ କାର୍ଯ୍ୟ କଲା  ।  ନିଜର ଉତ୍ତେଜନାକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରି କମାରଟି କହିଲା, “ମୁଁ ଏହାକୁ ଘରକୁ ନେଇଯାଉଛି ଏବଂ ଏହାକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ପଲିସ୍ କରିବି କିମ୍ବା ବ୍ରସ୍ କରିବି  । ”

     କମାରଟି ଭାରି ଚତୁର ଥିଲା  ।  ସେ କୁରାଢୀ ଦେଖି ବୁଝିପାରିଥିଲା ଯେ ଏହା ସୁନାର କୁରାଢୀ ହୋଇଯାଇଛି  ।

     ଘରେ ପହଞ୍ଚି ସେ ପଥରଟିକୁ ସମସ୍ତ ଲୁହା ଜିନିଷ ଛୁଆଁଇ ଦେଖିଲା ଯେ ପଥରଟି ସାଧାରଣ ପଥର ନୁହେଁ, କଷଟି ପଥରଟିଏ  ।  ଏଥିରେ ଲୁହାକୁ ଛୁଇଁଲେ ସୁନା ହେଇଯାଉଛି  ।

     କମାରର ଭାଗ୍ୟ ବଦଳିଗଲା  ।  ସେହି ଟଙ୍କାରେ ସେ ମଣ୍ଡୁରେ କିଛି ସମ୍ପତ୍ତି କିଣିଲା ଏବଂ ବହୁ ଦାସଦାସୀଙ୍କ ସହିତ ପ୍ରାସାଦ ତିଆରି କରି ସେଠାରେ ବାସ କଲା  । ମଣ୍ଡୁ ରାଜ୍ୟର ପଡୋଶୀ ରାଜ୍ୟ ଥିଲା ବୋରହନପୁର  ।  ଏହି ଦୁଇ ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଦେଇ ନର୍ମଦା ନଦୀ ପ୍ରବାହିତ ହେଉଥିଲା  ।  ବୋରହନପୁରର ରାଜା ମଣ୍ଡୁର ରାଜାଙ୍କର ଝିଅ ସହିତ ତାଙ୍କ ପୁଅର ବିବାହ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତାବ ପଠାଇଲେ  ।

     ମଣ୍ଡୁ ରାଜ୍ୟର କମାର ରାଜା ତୁରନ୍ତ ପ୍ରସ୍ତାବରେ ରାଜି ହୋଇଗଲା  ।  ତା’ପରେ ପବିତ୍ର ଦିନ ଦେଖି ବୋରହନପୁରର ରାଜକୁମାରଙ୍କ ସହିତ କମାର ଝିଅର ବିବାହ ବହୁ ଜାକଜମକରେ ସମ୍ପନ୍ନ ହେଲା  ।

ବୋରହନପୁରର ରାଜା ନର୍ମଦା ନଦୀ କୂଳରେ ଝିଅଜ୍ୱାଇଁଙ୍କୁ ଗ୍ରହଣ କରିବା ପାଇଁ ଅପେକ୍ଷା କରି ରହିଥିଲେ

ବୋରହନପୁରରେ ପହଞ୍ଚିବା ମାତ୍ରେ କମାରର ଝିଅ ରାଜାଙ୍କ ହାତକୁ ବାକ୍ସଟିଏ ବଢାଇ ଦେଇ କହିଲେ, “ ମୋର ବାପା ଉପହାର ଭାବରେ ଏହା ଆପଣଙ୍କ ପାଇଁ ପଠାଇଛନ୍ତି  ।  ଏହା ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଉପହାର  । ”

ଉତ୍କଣ୍ଠାର ସହିତ ବୋରହନପୁରର ରାଜା ବାକ୍ସଟି ଖୋଲି ଦେଖିଲେ  ।  ସେଥିରେ ଖଣ୍ଡିଏ ପଥର ଥିବାର ଦେଖି ମନେ ମନେ ରାଗିଗଲେ  ।  ସାଧାରଣ ପଥର ଖଣ୍ଡିଏ ବାକ୍ସରେ ଭରି ଦେବାର କଣ ? ସେ ଭାବିଲେ ଯେ, ମଣ୍ଡୁକ ରାଜା ବୋଧହୁଏ ପରିହାସରେ ପଠାଇଛନ୍ତି  । କମାର ଝିଅ କିଛି କହିବା ଆଗରୁ ସେ ରାଗି ଯାଇ ପଥରଟିକୁ ନର୍ମଦା ନଦୀ ଭିତରକୁ ଫୋପାଡିଦେଲେ  ।  କମାରର ଝିଅ ଦୁଃଖରେ କାନ୍ଦି କାନ୍ଦି ଶ୍ୱଶୁରଙ୍କୁ କହିଲା ଯେ, ଏହା ଏକ କଷଟି ପଥର ଥିଲା  ।

ରାଜା ନିଜର ଭୁଲ ବୁଝିପାରିଲେ ଏବଂ ଅନୁତପ୍ତ ହେଲେ  ।  ସେ ବୁଡାଳୀମାନଙ୍କୁ ପାଣି ଭିତରୁ ପଥର ଖୋଜିବା ପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଲେ  ।  ବହୁ ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଖୋଜାଖୋଜି କଲେ, କିନ୍ତୁ ପଥରଟି ମିଳିଲା ନାହିଁ  । ଜାହାଙ୍ଗୀର ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କର ଆତ୍ମଜୀବନୀରେ ଏହି ଘଟଣାର ବହୁ ବର୍ଷ ପରେ ଥରେ ସମ୍ରାଟ ଆକବର ବୋରହନପୁର ରାଜାଙ୍କ ସହିତ ଯୁଦ୍ଧ କରିଥିବା ବିଷୟରେ ଲେଖିଛନ୍ତି  ।

ନର୍ମଦା ନଦୀ ଅତିକ୍ରମ କରୁଥିବା ସମୟରେ ହଠାତ୍ ଗୋଟିଏ ହାତୀ ବିଶୃଙ୍ଖଳ ହୋଇପଡିଲା  ।  ସେନାବାହିନୀର ମୁଖ୍ୟଙ୍କର ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଅନୁଯାୟୀ ତାହାର ଗୋଡକୁ ଲୁହା ଶିକୁଳିରେ ବାନ୍ଧି ଦିଆଗଲା  ।

ହାତୀପଲ ନଦୀ ଅତିକ୍ରମ କଲା ପରେ ଦେଖାଗଲା ଯେ, ଉତ୍ୟକ୍ତ ହୋଇପଡିଥିବା ହାତୀର ଗୋଡରେ ବନ୍ଧା ଯାଇଥିବା ଲୁହା ଶିକୁଳି ସୁନା ପାଲଟିଯାଇଛି  ।  ଏହି ଅଦ୍ଭୁତ ଘଟଣା ଆକବରଙ୍କ ନିକଟରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଥିଲା  ।  ଏହି ଘଟଣା ସହିତ ସେ କଷଟି ପଥର ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଅନେକ ଲୋକକଥା ମଧ୍ୟ ଶୁଣିଥିଲେ  ।

ସମ୍ରାଟ ଆକବର ବହୁ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ କଷଟି ପଥର ଖୋଜିବା ପାଇଁ ନର୍ମଦା ନଦୀ କୂଳରେ କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିୟୋଜିତ କଲେ  ।  ସେମାନେ ବହୁ ସମୟ ଧରି କଷଟି ପଥର ଖୋଜିଲେ, କିନ୍ତୁ ତାହା ମିଳିଲା ନାହିଁ  ।  ସେମାନେ ଦିନ ରାତି ନର୍ମଦା ନଦୀ ଜଳରେ ଖୋଜି ଖୋଜି କଷଟି ପଥର ପାଇଲେ ନାହିଁ  ।