ભાસ-આભાસ

મનું ઊઠ બેટા ! જો હમણાં સૂરજ માથે ચડી જશે, ચાલ મારો દીકરો જલ્દી ઊઠી જા. હમણાં બાપુ ઊઠશે હાલ.

બાપુનું નામ સાંભળે એ પેલા તો મનું વીજળીની ગતિએ ઊભી થઈ ગઈ.

રમાબેન હમેશા વ્હાલથી મનુને મળસ્કે ઊઠાડે, એટલું વ્હાલ કે મનુને થાય કે હજી બે ઘડી સૂતી રહી ને બસ સાંભળ્યા જ કરું. પણ પછી રમાબેન છેલ્લું હથિયાર અપનાવે, બાપુનું નામ. ને મનું સડક દેતી ઊભી થઈ જાય.

ગામડાના એ નાનકડા ઘરમાં આ રોજનો ક્રમ હોય. હજી પૂરું અજવાળું પણ ન થયું હોય ત્યાં તો રમાબેનની ગળાની સૂરાવલીઓ મનું માટે વહેવા લાગે. મીઠીને મધુરી અવાજની સારંગીથી જ મનુનો દિવસ ઊગે ને આથમે.

રમાબેન મનુને એકદમ તૈયાર કરીને જ પછી ઘરના બીજા કામ કરે. એ પોતે તો કોણ જાણે કેટલાય વાગે ઊઠતા હશે, પણ ગામ જાગે ત્યાં તો રમાબેન પોતે, મનુંને ઘર બધું ફૂલ ફટાક કરી દેતા. પછી પતિની સેવામાં લાગી જાય. એમનું ગરમ પાણી સવારનો ચા બધું તૈયાર જ હોય. પાણી પણ ન વધુ ગરમ ન વધુ ઠડું, હમેશા એકસરખું જ હોય.

સિકથસેન્સ હોય કે શું પણ રમાબેન હમેશા પોતાના કામમાં પરફેક્ટ જ હોય. એમને ક્યારેય કહેવું જ ન પડે.

દીકરા દિવાકરને પણ કોલેજે સમયસર મોકલવાની જવાબદારી તેમની જ. જો થોડોય મોડો થાય તો પપ્પા દીકરો બને વારો ચડાવી દે.

રમાબેન ક્યારેય કોઈનેય કાંઈ બોલવાનો મોકો આપવા જ ન દે. હમેશા તેમની ઘડિયાળ વહેલી જ ટકોરા મારે.

મનું એટલે કે મનાલી સત્તર વર્ષની થઈ તો પણ તેને કોઈ જાતની ગતાગમ નહીં,નહીં બેસવાની, નહીં સુવાની કે નહીં ઝાડા પેશાબની. બધી જ દરકાર રમાબેન જાતે કરે. પરિસ્થિતિ એટલી ગંભીર છે એની ફક્ત રમાબેનની જ ખબર હતી. એક તો જુવાન છોકરી ને પાછી કોઈ જાતની ગતાગમ નહીં, એટલે તેને સાચવવી તો પડે. ભૂખ્યા વરૂઓની નજરોથી હીરા જેવી દીકરીને સાચવવાનું કામ એક મા જ કરી શકે.

એટલે જ રમાબેન વહેલા ઊઠીને મનુને નવડાવી ધોવડાવી તૈયાર કરીને ખુરશી પર બેસાડી દે, પતિના મિજાજથી પોતે ભલીભાતિ પરિચિત હતા. મનું પર હાથ ઉપાડતા પણ એ ખચકાતા નહીં. કેટલાય વર્ષોથી રમાબેન દીકરીના ઓરડામાં જ સૂતા. તેને રાતે ઊઠાડીને ઝાડો પેશાબ કરાવે, જો ભીનું થઈ જાય તો તાત્કાલિક બદલી નાખે, કોઈનેય ખબર પણ ન પડવા દે.

મનુના બાપુને ખબર પણ ન પડવા દે, નહીંતર તો એ કહે, "એને એટલુય ભાન નથી રહેતું, કાંઈક તો શીખવ."

રમાબેન કહે," બિચારીને એટલી ગમ પડતી હોત તો શું હોત, ભગવાને મગજ જ નથી આપ્યું તો શું ગમ પડે એને. કોણ જાણે મારા ગયા પછી એનું શું થશે ?

બીજે દિવસે સવારે મનું વહેલી ઊઠી તૈયાર થઈને ખુરશી પર બેઠી હતી. બાપુ દયામણાં ચહેરે એની સામું જોતા હતા. મનું પાસે આવી ભાઈ દિવાકર રડતો હતો.

મનુને કશી જ ગતાગમ હતી નહીં, એની મા એને રોજ ઊઠાડતીને બધું સમજાવતી એ મુજબ મનું બધું કરતી. એને ન તો બાપુ નો રડમસ ચહેરો રડાવતો કે નતો ભાઈના આંસુ સાથે કોઈ મતલબ હતો.

બસ એને એ નહોતું સમજાતું કે આ બાના ફોટા પર ફૂલોની માળા કેમ ચડાવેલ છે.

મનું તો રોજ પાતાની ખુરશી પર એ જ સમયે આવીને બેસી જતી.

ભાસ-આભાસના તથ્યો એ જાણતી જ ન હતી.