સફેદ ડાઘ

આજથી લગભગ સાત - આઠ વરસ પહેલાંની વાત છે. રાતના દસ વાગે સ્ટાફને રજા આપી, વ્યવસાયે તબિબ એવા પતિ- પત્ની બન્ને એકલાં ક્લિનિકમાં એક દર્દીની રાહ જોઈને બેઠેલા. જશુભાઈ એમના જુના દર્દી હતા. એ એમના દિકરાના લગ્ન એક છોકરી સાથે કરાવવા કે નહિં એ બાબતે દાક્તરનો અભિપ્રાય લેવા આવવાના હતા. છોકરીને પગે સફેદ ડાઘ હતો, કોઢનો!

છોકરીવાળાઓએ જણાવેલું કે, એમણે છોકરીની સારવાર કરાવેલી છે, ફક્ત એક ડાઘ રહી ગયો છે. જે, હવે મોટો નથી થતો અને એ ચેપી પણ નથી

જશુભાઈને ચામડીના દાક્તર તરીકે ડો. અમિત શાહ પર પુરો વિશ્વાસ. એટલે એમણે આ વિષે દાક્તરને ફોન ઉપર વાત કરેલી. છેલ્લે એમ નક્કી થયેલું કે ડો.અમિત જાતે જ એ છોકરીનો સફેદ-ડાઘ તપાસીને કહે કે એની સાથે એમનાં બચુડાના લગ્ન કરવામાં કંઈ જોખમ નથી તોજ એ લગ્ન માટે 'હા' કહેશે!

આખરે એ લોકો આવી ગયા. જશુભાઈ, એમનો બચુડો, છોકરીના પપ્પા અને એ છોકરી પોતે.

એ લોકો અંદર દાકતર અમિત સાથે ચર્ચા કરતા હતા. ડો.ગરીમાને ઘરે જવાની ઉતાવળ હતી. એ બહાર દર્દીઓને બેસવાનાં ઓરડામાં લગાવેલા ટી.વી.ની ચેનલો બદલી સમય પસાર કરી રહ્યા હતા. પાંચજ મિનિટમાં એ છોકરી બહાર આવીને એક ખાલી ખુરસી પર નીચું માથું કરીને બેઠી. એ થોડી ઢીલી હોય એમ લાગ્યું.

હવેજ ગરીમાનું ધ્યાન એ છોકરી પર ગયું. આગળની વાત ડો.ગરીમા જ આપણને જણાવશે.

બાપરે! યામી ગૌતમીની જુડવા બેન અહિં બેઠી હતી. અદ્દલ એના જેવોજ દેખાવ. એને જોઈ રહી છું એમ લાગતા એણે મારા તરફ નજર ફેરવી. હું હસી. એ પણ હસી જરાક.

“શું થયું? આટલી ઉદાસ કેમ છે?” મેં બસ એમજ સ્ત્રીસહજ ભાવે પૂછેલું. ત્યારે સપનેય ખબર ન હતી કે એક, આટલો નાનકડો સવાલ કેવડું મોટું પરિવર્તન લાવશે.

“મને કોઢનો ડાઘ છે. અહિં, આ પગની એડી પર,” એણે એનો પગ મારા તરફ ફેરવીને ડાઘ બતાવ્યો. ગોરી ચામડી પર આછા ગુલાબી રંગનો, લિસો, ચમકતો ગુજરાતના નકશા જેવા આકારનો, ચારેક ઈંચનો એ ડાઘ બીજી ચામડી કરતાં અલગ તરી આવતો હતો.

“એનીજ બધી મોકાણ છે. કોઈ છોકરો મારી સાથે લગ્ન કરવા રાજી થતો નથી. મારું રૂપ, મારું ભણતર, મારા સંસ્કાર એ કોઈ જોતું નથી. બધાંને દેખાય છે તો આ ડાઘો. મુંબઈનાં દાક્તરે કહેલું કે, કોઢ હવે એટલી ભયાનક બિમારી નથી. એ ચેપી નથી તોયે અહિં વડોદરા સુધી એમનાં વિશ્વાસુ દાકતરને બતાવવા લાંબા થવું પડ્યું. મારે તો લગ્ન જ નથી કરવા.” એનાં મનમાં ચાલતી હતી એ બધી અકળામણ એક સાથે બહાર આવી ગઈ.
“પણ સફેદ ડાઘનો ઈલાજ કેમ નથી કરાવતી?”
“કરાવ્યો, વરસોથી કરાવુ છું. ક્રીમ લગાવીને બીજા ડાઘ તો જતા રહ્યા પણ આ...” એણે ડાઘવાળો પગ પછાડ્યો.
“તું એક વાર ડો.અમિતને એ બાબતે પૂછી જો. ડાઘ મટી શકે છે!" બધા અંદરથી બહાર આવ્યાને અમારી વાતો અટકી. મેં મુરતિયાને જોયો, સાવ સામાન્ય દેખાવનો હતો.

રસ્તામાં અમિતે મને જણાવ્યું કે એ છોકરાને વધારે વાંધો છે, કાલે કદાચ એમનાં બાળકોને પણ એ બિમારી વારસામાં મળે તો? મેં તો એને સમજાવ્યો કે બાળકોમાં મમ્મીની બિમારી આવે પણ ખરી અને ન પણ આવે! સિવાય ભગવાન એ કોઈ કહી ન શકે. અને જો કદાચ બચ્ચાઓમાં કોઢ દેખાય તો એ જ વખતે સારવાર આપીને ઠીક કરી શકાય."
“પણ, આ ડાઘો કોઈ રીતે ન મટે?” “મટેને. એનાં માટેની ક્રીમ છે, લેસર છે, ને છેલ્લે સર્જરીથી તો ભલભલા ડાઘ નીકળી જાય.”
“તો તમે એને કહ્યું?”
“ના.”
“કેમ?”
“એણે એ વિશે પુછ્યું ન હતું.”
“જો પૂછે તો? એનો ડાઘ જતો રહેશેને?” હું મનોમન મલકાઈ.
“૧૦૧ ટકા.”

ડાઘ જઈ શકે છે એવું તો મેં એ છોકરીને જણાવીજ દીધેલું. હવે એ પાછી આવે એની રાહ જોવાની હતી. બહુ રાહ ન જોવી પડી. બે દિવસ રહીને એ પાછી આવી.

“હલ્લો મેમ! એક્ચુઅલી મારે તમારી સાથે જ થોડી વાત કરવી હતી.” સુંદર સ્મિત સાથે એણે વાત શરૂ કરી. “હું સ્વાતી. તે દિવસે રાત્રે આપણે વાત થયેલી.” “મને બધુજ યાદ છે, હું ડો.ગરીમા, હું ડેન્ટિસ્ટ છું.” મેં સામે ઓળખાણ આપી. “જો સ્વાતી રીસેપ્શન પર જઈને તારી ફાઈલ કઢાવી લે પછી અંદર જાય એટલે દાક્તરને એક જ સવાલ પૂછજે. આ ડાઘ નીકળી શકે? બસ, પછી એ તને વિગતવાર બધુંજ સમજાવી દેશે. ઓ.કે?” “ઓ.કે.”

થોડાક દિવસ રહીને એની, એટલે કે એનાં સફેદ ડાઘની સર્જરી કરવાનું નક્કી થયું. એને શું શું તકેદારી રાખવાની છે એ એને અને એના પપ્પાને બરોબર સમજાવી દીધું.

મને બરોબર યાદ છે. આ અમિતની પોતાનાં ક્લિનિક પર પહેલી આવી સર્જરી હતી. ચામડી પર નિશાન ન રહી જાય એવા, એકદમ ઝીણાં ટાંકા લેવાની એમણે ખાસ પ્રેક્ટિસ કરેલી. એમનાં સર્જન મિત્ર સાથે નાનામાં નાની વાતની ચર્ચા રાતે અગીયાર વાગયા પછી ફોન પર થતી.

આખરે એ દિવસ આવી ગયો! સવારે એમનાં પપ્પાનાં આશીર્વાદ અને પપ્પા બેઉને સાથે લઈને એ ક્લિનિક પર ગયેલા. એનો ડાઘ સર્જરી કરીને(ગ્રાફ મુકીને) કાઢી નખાયો. ચાર કલાક સુંધી સર્જરી ચાલેલી. સાંજનાં દર્દીઓ આવીને દાક્તર ક્યારે આવશે? સાહેબ ક્યાં ગયા? દાક્તર શું કરે છે અંદર? મારે મોડું થાય છે, વગેરે સવાલોનો મારો  કરવા લાગેલા જેનો પપ્પાએ (મારા સસરા) બરોબર સામનો કરેલો!

એક મહિનાની રજા લઈને સ્વાતી અહિં અમદાવાદમાં જ એના ફોઈના ઘરે રોકાઈ હતી. ત્રણેક વખત સ્વાતીને ડ્રેસિંગ કરાવવા આવવું પડેલું. જે પરીણામ છેલ્લે આવ્યું એ જોઈને બધાંને સંતોષ થયેલો.

એ પછી સ્વાતી મુંબઈ પાછી ચાલી ગયેલી. થોડોક સમય ગયો હશે, ત્યારે જશુભાઈનો બચુડો એનાં લગ્નની કંકોતરી આપવા આવેલો. મને કંકોતરીમાં છોકરીનું નામ જોઈને નવાઈ લાગી, સ્વાતીને બદલે બીજું જ નામ હતું. મારા મોંઢા સામે જોઈને બચુએ કહેલું, “મુંબઈ ગયા પછી એણે લગ્નની ના કહેવડાવેલી!”

“બહુ ખરાબ થયું, એણે આમ ન કરવું જોઈએ. તે એની મુશ્કેલ ઘડીમાં એને સાથ આપેલો.” “ના, ના જે થયું એ એકદમ બરાબર છે. હું તો હવે ખુશ છું.” બચુ ખરેખર ખુશ હતો.

“એના જેટલી રુપાળી છોકરી આગળ હું તો એનાં ડ્રાઈવર જેવો લાગું! પાછી એ હોંશિયાર પણ એટલી હતી. અહિં માંડ માંડ કોમર્સમાં કોલેજ પુરી કરેલી ને એ ગોલ્ડમેડાલિસ્ટ! બેંકમાંયે એ મારાથી સારી જગાએ છે. જો અમારા લગ્ન થયાં હોત ને તો પણ ટકત નહિં! મને તો એવી બૈરી જોઈએ જેને હું જે કહું એ માની લે. એની નજરમાં મારા માટે ઈજ્જત જોઈએ!  સીધી-સાદી ઘરરખ્ખું, સીધુ કહું તો મારી મમ્મી જેવી.” એ હસી પડેલો ને સાથે સાથે હું પણ.

વરસ રહીને સ્વાતી ફરી આવેલી. એના લગ્ન ગોઠવાઈ ગયેલા. એ ખુશ હતી. મુરતિયો એની પસંદનો હતો. એના લાયક અને સમજદાર! મને થયું, એક ડાઘ એના જીવનમાંથી ગાયબ શું થયો એનો ખોવાયેલો આત્મવિશ્વાસ પાછો આવી ગયો! આંસુ ભરી આંખે એણે અમિતનો આભાર માનેલો ને એના લગ્નમાં અમને સપરીવાર આવવા આમંત્રણ આપેલું.

ગયા રવિવારે સાંજે મેં બચુને એનાં દીકરા સાથે પાર્કમાં રમતો જોયો અને એ જ વખતે સ્વાતીનો મારા મોબાઈલ પર મેસેજ આવ્યો. આખો ભુતકાળ મારી નજર સામેથી જાણે કોઈ પિક્ચર જોતી હોવ એમ પસાર થઈ ગયો. બન્ને જણાં એમના જીવનમાં ખુશ હતા ને એમને ખુશ જોઈને અમે પણ ખુશ થયાં.