ଆକବର ବିରବଲ - ୯୩

ଗଧର ପାଠ ପଢା - ୧

ସମ୍ରାଟ୍ ଆକବରଙ୍କ ଦରବାର ସେଦିନ ଖୁବ୍ ଜନାରଣ୍ୟ ଥାଏ । ସେଦିନ ଏପରି ଜନାରଣ୍ୟ ହେବାର କାରଣ ଥିଲା ଯେ ସେ ରାଜ୍ୟରେ ହୋଇଥିବା ସମସ୍ତ ଚୋରି ମାଲ ଗୁଡିକ ଦରବାରରେ ଜମା କରାଯାଉଥିଲା । ପାରିଷଦ ବର୍ଗ ଖୁବ୍ ଉତ୍ସୁକତାର ସହିତ ଦରବାରକୁ ଆସୁଥିବା ସମସ୍ତ ଚୋରି ମାଲ୍ ଦେଖୁଥାଆନ୍ତି । ସେଦିନ ଯେତେଗୁଡିଏ ଚୋରି ମାଲ୍ ମହଜୁଦ୍ କରାଗଲା, ସେଥି ମଧ୍ୟରେ ଦେଖିବାଲାଗି ଏକ ଆକର୍ଷଣୀୟ କଥା ଥିଲା, ତାହା ହେଲା ଗୋଟାଏ ଯୁବକ ଗଧ, ସେହି ଗଧଟିର ରୂପ ଚେହେରାରୁ ଜଣାପଡୁଥିଲା ଗଧ ପ୍ରାୟତଃ କୌଣସି ଯୌନ କେଳେଙ୍କାରୀ ମଧ୍ୟରେ ପଶିନଥିଲା ।

ଏତେବେଳ ଯାଏଁ ଦରବାରରେ ବିରବଲ ମଧ୍ୟ ସମସ୍ତଙ୍କ ସହିତ ମିଶି ଚୋରି ଦ୍ରବ୍ୟଗୁଡିକ ଦେଖୁଥିଲେ । ଯେତେବେଳେ ଗଧଟି ଦରବାର ମଧ୍ୟକୁ ଆସିଲା ସେତେବେଳେ ଦରବାର ମଧ୍ୟରେ ହାସ୍ୟ ଖେଳାଇବା ଉଦ୍ଧେଶ୍ୟରେ ବିରବଲ କହିଲେ – ଜାହାଁପନା! ଏହି ଗଧଟିର ରୂପ ଯଦି ଆପଣ ଦେଖିପାରୁଥିବେ । ଦେଖୁନାହାଁନ୍ତି ଗଧଟି କେଡେ କନକନିଆ ଆଉ ଛନଛନିଆ ହୋଇଛି । ମୁଁ ଯାହା ମନେ କରୁଛି ଏହି ଗଧଟି ମିଳିବା ଆମ ରାଜ୍ୟରେ ବିରଳ । ଆଉ ମଧ୍ୟ ଯେଉଁ ଚୋର ଗଧଟିକୁ ଚୋରି କରିଥିଲା ତା’ର ମଧ୍ୟ ଗଧ ଗବେଷଣା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅଗାଧ ଜ୍ଞାନ ଅଛି । ତାହା ନ ହେଲେ ଏପରି ଏକ ସୁନ୍ଦର ବୁଦ୍ଧିମାନ୍ ଚାଲାଖିଆ ଗଧଟିକୁ ସେ ବା କାହିଁକି ଚୋରି କରୁଥିଲା । ମୋର ଦୃଢ ଧାରଣା ହେଉଛି ଏ ଗଧର ଶିକ୍ଷା ସାଧନା କରିବାର ଇଚ୍ଛା ଥିଲା । ତା’ର ଭାଗ୍ୟ ଖରାପ୍ ଯେ କୌଣସି ନିଷ୍ଠୁର ଚୋର ତାଙ୍କୁ ଚୋରି କରି ତା’ର ଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିରୋଧତା ସୃଷ୍ଟି କରିଛି । ଏ ଗଧ ନିଶ୍ଚୟ ପାଠ ପଢିଥାଆନ୍ତା ।

ବିରବଲ ଏତେଗୁଡିଏ ଗଧ ସପକ୍ଷରେ ଟିପ୍ପଣୀ ଦେବା ବେଳେ ସମ୍ରାଟ୍ ତାଙ୍କ ଆଡକୁ ତୀକ୍ଷ୍ନ ଦୃଷ୍ଟିରେ ଚାହିଁ ଥାଆନ୍ତି । ବିରବଲଙ୍କର ବାଟୁଳିମରା ବାକ୍ୟର ସମାପ୍ତି ଯାଏଁ ସେ ଅପେକ୍ଷା କରି ରହିଥିଲେ । ଯେତେବେଳେ ବିରବଲ ଚୁପ୍ ହୋଇଗଲା ସମ୍ରାଟ୍ ବିରବଲଙ୍କ ଆଡକୁ ଚାହିଁ ଆଦେଶ ଦେଲେ ଯେ ଏହି ଗଧର ପାଠପଢା ଦାୟିତ୍ୱ ଆଜିଠାରୁ ତୁମରି ହେପାଜତରେ ଦିଆଗଲା । ଏକ ମାସ ଯାଏଁ ରାଜକୋଷରୁ ତା’ର ଖାଦ୍ୟ ପାନୀୟ ଯୋଗାଇ ଦିଆଯିବ । ତୁମ୍ଭେ କିନ୍ତୁ ମାସକ ମଧ୍ୟରେ ଗଧକୁ ପାଠପଢାଇ ଆଣି ଦରବାରରେ ହାଜର କରିବ । ତାହା ନ ହେଲେ ତୁମ୍ଭ ଲାଗି ଶାସ୍ତି ହେବ ମୁଣ୍ଡକାଟ ।

ସମ୍ରାଟଙ୍କଠାରୁ ଏପରି ଆଦେଶ ହେବାରୁ ବିରବଲ ହଠାତ୍ ବିଭ୍ରମ ହୋଇ ପଡିଲେ । ସମ୍ରାଟଙ୍କର ଆଜି ଏ କି ବିଚାର । ଏହା ଭାବି ବିରବଲ କିଛି କହିବାକୁ ଉଠି ପଡନ୍ତେ, ଜଣେ ପ୍ରହରୀ ଗଧର ପଘାଟାକୁ ଧରି ନେଇ ଗଧକୁ ବିରବଲଙ୍କ ହସ୍ତରେ ଧରାଇ ଦିଅନ୍ତେ ବିରବଲ ଅନ୍ୟ ଉପାୟ ନ ପାଇ କହିଲେ, ଜାହାଁପନା, ମୁଁ ଏହି ଗଧକୁନେଇ ଏବେ କରିବି କ’ଣ? ଗଧସିନା ପାଠ ପଢିବାର କଥା ମୁଁ ଅନୁମାନ କରି କହିଥିଲି, ହେଲେ ଗଧର ପରା ଆଉ ଏକ ଆଳୁଦୋଷ ରହିଯାଇଛି ।

ସମ୍ରାଟ୍ କହିଲେ, ଗଧର ଆଳୁ ଆଉ ଫାଳୁ ଦୋଷ ରହିବାର କଥା ମୋ ବିଚାରରେ ନାହିଁ । ମୋର ଆଦେଶ ଶିରୋଧାର୍ଯ୍ୟ । ତୁମେ ମାସକ ମଧ୍ୟରେ ଗଧକୁ ପାଠ ପଢାଇ ସାରି ମୋ ଦରବାରରେ ପହଁଚାଇବ । ନ ପହଁଚାଇଲେ ସମ୍ରାଟଙ୍କର ଆଦେଶ ଏ ପାଖ ସେପାଖ ହେବାର ପରିଣାମ କଥା ତୁମକୁ ଜଣାଥିବ ।

ଏଥର ବିରବଲ ବୁଝିଲେ । ଶାସ୍ତ୍ର କହିଛି ତ ରାଜା ଗୋଜା, ସେ ଯାହା ବୁଝିଥିବେ ତାହା କେବେ ବଦଳେ ନାହିଁ । ବୀରବଲଙ୍କ ମୁଣ୍ଡରେ ଆଉ କିଛି ପଶିଲା ନାହିଁ । ହେଲେ ଏବେ ଭାବୁଛନ୍ତି ଯେ କଥାଟାକୁ ସିନା ଆଗପଛ ବିଚାର ନ କରି ମୁଁ କହି ଦେଲି ହେଲେ ଏ ଗଧ ସତରେ କ’ଣ ପାଠ ପଢିବ । ଏପରି ବିଶ୍ୱାସ ତ ମୋର ନାହିଁ । ତହୁଁ ସମ୍ରାଟଙ୍କୁ ବିନୀତ ପ୍ରକାରେ ବିରବଲ କହିଲେ – ଜାହାଁପନା, ମୁଁ ଏହି ଗଧକୁ ନେଇ କ’ଣ କରିବି?

ସମ୍ରାଟ୍ ଆଦେଶ ଦେଲେ । ସମ୍ରାଟଙ୍କ ଆଦେଶରେ ତୁମେ ଖିଲାପ୍ କରିବାକୁ ଚାହଁନା ।

ବିରବଲ କହିଲେ – ନାହିଁ… ନାହିଁ, ଜାହାଁପନା । ଆପଣଙ୍କ ଆଦେଶ ମୋର ଶିରୋଧାର୍ଯ୍ୟ ।

ସମ୍ରାଟ୍ କହିଲେ – ତାହା ହେଲେ ଠିକ୍ ଅଛି । ଆଜିଠାରୁ ଏକମାସ ମଧ୍ୟରେ ଏହି ଗଧକୁ ନେଇ ପାଠ ପଢାଇ ପୁଣି ଦରବାରରେ ଆଣି ହାଜର କରାଇବ । ତାହା ନ ହେଲେ ଶାସ୍ତି ନିମନ୍ତେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ରହିବ ।

ଏହାପରେ ବିରବଲଙ୍କର ସମସ୍ତ ଆପତ୍ତି ଅଭିଯୋଗ କାଟ ଖାଇଲା ।

ଗଧଟା ସତରେ ମଣିଷ ହେବ । ସେ ପୁଣି ପାଠ ପଢିବ । ତା’ଲାଗି ମୁଁ ଏବେକେଉଁ ପାଠଶାଳାରୁ ଶିକ୍ଷକ ରୁପେ ଠିକ୍ କରିବି । ଏହି କଥା ଭାବି ଭାବି ଗଧଟିକୁ ଦରବାରରୁ ନେଇ ବିରବଲ ଘରକୁ ଫେରିଲେ । ବିରବଲଙ୍କ ବିରୋଧୀ ପଣ୍ଡିତମାନେ ତ ଆଗରୁ ଈର୍ଷାରେ ଜଳୁଥିଲେ, ଗଧକୁ ନେବା ବେଳେ ସେମାନେ ମନକୁ ମନ କହି ହେଉଥିଲେ, ବାଃ ବାଃରେ ପଣ୍ଡିତ! ଏଥର ଗଧକୁ ପଢାଇବା ଦାୟିତ୍ୱ ତୁମ୍ଭର । ଏଥର ପାନେ ପାଇବେ ନିଶ୍ଚୟ ।