ଛଦ୍ମବେଶ

                        ଛଦ୍ମବେଶ

                                 କେ.ବିଜୟ 

 

ସେହି ଲୋକଟିକୁ ମୁଁ ପ୍ରାୟ ପରିବା ବଜାରରେ  ପ୍ରତିଦିନ ଦେଖେ । ବେଳେବେଳେ ଆତ୍ମସଂଳାପ କରୁଥାଏ । ମନକୁ ମନ ହସୁଥାଏ । ବାହାରକୁ ହସିବାପରି ନ'ଲାଗିଲେ ମଧ୍ୟ ତା' ମୁଖମଣ୍ଡଳର ପ୍ରସନ୍ନତା ହିଁ ତା' ଅନ୍ତରର ଉଲ୍ଲସିତ ଭାବକୁ ବିଜ୍ଞାପିତ କରୁଥାଏ । ଏକ ସଂତୃପ୍ତି ଭରା ବିଜ୍ଞପ୍ତି ତା' ମୁଖମଣ୍ଡଳକୁ ଆଲୋକିତ କରି ରଖିଥାଏ ।

 

"ଲୋକେ ତାକୁ ପାଗଳ ବାବା କହନ୍ତି ।" ମୁଁ ପରିବା ବ୍ୟାଗ୍ ଧରି ଠିଆ ହୋଇ ଅପଲକ ଦୃଷ୍ଟିରେ ତାକୁ ଚାହିଁଥିବା ଦେଖି ପରିବା ଦୋକାନୀ ମୋତେ କହିଲା । ତା'ର ବାହ୍ୟଟା ଯାହା ଯେକୌଣସି ଲୋକ ତାକୁ ପାଗଳ କହିବା ସ୍ୱାଭାବିକ୍ । ବର୍ଦ୍ଧିତ ନିଶ ଦାଢୀ , ଅବିନ୍ୟସ୍ତ କେଶ , ନିଃଷ୍ପ୍ରଭ ଦୁଇଟି ଆଖି ଆଉ ତା'ର ଆତ୍ମସଂଳାପ ହେଉ କିମ୍ବା ପ୍ରଳାପ ହେଉ ଏସବୁ ଦେଖିଲେ ପ୍ରତ୍ୟେକଙ୍କ ମନରେ ସେ ଜଣେ ପାଗଳ ବୋଲି ହିଁ ସ୍ଵତଃ ଧାରଣା ଜନ୍ମିବ ।

 

ମୁଁ ଏହି କିଛିଦିନ ହେଲା ଏ ସହରକୁ ଟ୍ରାନ୍ସଫର୍ ହୋଇ ଆସିଛି । ମୋ ଘରପାଖ ବଜାର ହୋଇଥିବାରୁ ମୁଁ ଏଠାରୁ ନିୟମିତ ପରିବା ନିଏ । ପରିବା କିଣିବା ସମୟରେ ସେହି ଲୋକଟିକୁ ପ୍ରାୟ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରେ ସେ କେମିତି ଏକ ଭିନ୍ନ ଦୃଷ୍ଟିରେ ମୋତେ ଚାହିଁ ରହି ଓଠରେ ତୀର୍ଯ୍ୟକ୍ ହସଟିଏ ଫୁଟାଇ ପ୍ରତ୍ୟୁତ୍ତର ଆଶାରେ ମୋ ମୁଁହକୁ ଚାହିଁରହେ । 

 

ମୁଁ କିନ୍ତୁ ପ୍ରତ୍ୟୁତ୍ତର ଦେବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ମୁହଁ ଘୁରାଇ ନିଏ । ତଥାପି ସେହି ଲୋକଟି ପ୍ରତି କାହିଁକି କେଜାଣି ଏକ ଅହେତୁକ ଆକର୍ଷଣ ଜାଗିଉଠେ ।

 

ତା ସଂପର୍କରେ ଜାଣିବା ପାଇଁ ମୁଁ କ୍ରମଶଃ ଉତ୍କଣ୍ଠିତ ହୋଇଉଠିଥିଲି । 

 

ମୁଁ ସେହି ପରିବା ଦୋକାନୀକୁ ପ୍ରଶ୍ନ କଲି , " ଆଚ୍ଛା କହିଲ ସେ କଣ ପୂର୍ବରୁ ଏମିତି  ପାଗଳ ଥିଲା ?"

 

ମୋ କଣ୍ଠ ସ୍ଵରରେ ଏକ ଅହେତୁକ ଉତ୍କଣ୍ଠା ଭାବ ସ୍ପଷ୍ଟ ବାରି ହେଉଥିଲା । 

 

"ନାଃ, ସେ ପୂର୍ବରୁ ଠିକ୍ ଥିଲା , ମୋ ନିକଟରୁ ନିୟମିତ ପରିବା ନେଉଥିଲା । ଲୋକଟା ବୋଧେ ଅଧ୍ୟାପକ ଥିଲା । ତା'ର ଛୁଆପିଲା ବି ଅଛନ୍ତି । ଲୋକଟି ନିହାତି ଭଦ୍ର । ଏଇ କେତେବର୍ଷ ହେଲା ଏମିତି ପାଗଳଙ୍କ ପରି ବେଶଭୂଷା ହୋଇ ଦାଢୀନିଶ ବଢ଼ାଇ ବୁଲୁଛି । କିନ୍ତୁ କାହାର କିଛି କ୍ଷତି କରେନି । କେହି ଚିହ୍ନା ଲୋକ ହାବୁଡ଼େ ପଡ଼ିଲେ ତା'ଠାରୁ ଟଙ୍କେ ଦୁଇଟଙ୍କା ମାଗିନେଇ ଚଳେଇ ନିଏ । ବେଳେବେଳେ କଞ୍ଚା ଗାଜର ଟମାଟ ବି ଖାଇନିଏ । ତା' ସଙ୍ଗେ କଥାହେଲେ ଆପଣ ମୋଟେ ପାଗଳ ବୋଲି ବାରିପାରିବେ ନାହିଁ । ନିହାତି ମାର୍ଜ୍ଜିତ ଭଦ୍ରତା ପୂର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟବହାର । " 

 

"ହୁଁ !" 

 

ମୁଁ ପରିବା କିଣି ଫେରି ଆସୁ ଆସୁ ପୁଣିଥରେ ସେହି ପାଗଳ ଉପରେ  ଦୃଷ୍ଟି ବୁଲାଇ ଆଣିଲି । ସେ ମୋତେ ହିଁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରୁଥିଲା । ମୁଁ ତାକୁ ଚାହିଁବା ଦେଖି ତା'ର ମଳିନ ଦାନ୍ତ ଉକୁଟାଇ ହସିଲା । ମୋର କାହିଁକି ଯେ ମନେହେଲା ଲୋକଟା ମୋର ପୂର୍ବ ପରିଚିତ କେହି । ତା'ର ସେହି ହସିବା ଭଙ୍ଗୀଟା ଯେପରି ମୋର ଅତି ଅନ୍ତରଙ୍ଗ । ନିଜକୁ ନିଜେ ପ୍ରଶ୍ନକଲି, "ତେବେ, ଏହି ପାଗଳ ମୋର ପୂର୍ବ ପରିଚିତ କେହି ?"

 

ମୁଁ ତାକୁ ଚିହ୍ନବାପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କଲି । ମୋ ବିସ୍ମୃତି ଭିତରେ ଏଣେତେଣେ ପଡି ରହିଥିବା ଅତୀତର ପରିଚିତ ମୁହଁଗୁଡିକୁ ସାଉଁଟି ଆଣି, ତହିଁରୁ ଏହି ପରିଚିତ ମନେ ହେଉଥିବା ଅପରିଚିତ ମୁହଁଟିକୁ ବାରିବା ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କଲି । କିନ୍ତୁ  କିଛି ମନେପଡିଲା ନାହିଁ । ବୋଧହୁଏ ବହୁଦିନର ବ୍ୟବଧାନ ହେତୁ ମୋ ସ୍ମୃତିରୁ ଅନେକ ଗୁଡିଏ ଘଟଣା ବିସ୍ତୃତ ହୋଇଯାଇଥିଲା । ତା'ର ସେହି ଅର୍ଦ୍ଧପକ୍ଵ ଦାଢୀ ନିଶ ଆଢ଼ୁଆଳରେ ନିଃଷ୍ପ୍ରଭ ଦୀପ୍ତିହୀନ ମୁଁହଟାକୁ ଯେତେ ଚେଷ୍ଟା କଲେ ବି ଚିହ୍ନି ପାରିଲି ନାହିଁ । 

"ଧେତ୍ ।" ଅନାବଶ୍ୟକ ! ଅଯଥା ଆଗ୍ରହ ।

 

ଦୀର୍ଘ କୋଡ଼ିଏ ବର୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ବ୍ରହ୍ମପୁର ଛାଡିଥିଲି । ସେ ସମୟରେ ହୁଏତ ଲୋକଟିକୁ କେଉଁଠି ଦେଖିଥିବି । ମନେ ରଖିବା ଭଳି ଘନିଷ୍ଠତା ହୁଏତ ନଥିଲା । ମନେପଡିବ କାହିଁକିଯେ ?

 

ଆଉ ତା' କଥାକୁ ନେଇ ଏତେଟା  ମୁଣ୍ଡ ଖେଳେଇ ଫାଇଦା କଣ ? ଅଯଥାରେ ମସ୍ତିଷ୍କ ଭାରାକ୍ରାନ୍ତ କରି ବି ଲାଭନାହିଁ ।

 

ତା' ମୁହଁରେ କିନ୍ତୁ ହସଟି ଲାଖି ରହିଥିଲା । ସେମିତି ହସୁ ହସୁ ମୋ ଆଡକୁ ମାଡ଼ି ଆସିଲା । ମୁଁ ତର୍ ତର୍ ହୋଇ ସେଠାରୁ ଖସିଯିବା ପାଇଁ ଉଦ୍ୟତ ହେଲି । କିନ୍ତୁ ସେ ଏକ ରକମ୍ କୁଦି ଆସି ମୋ ସମୁଖରେ ଛିଡା ହେଇଯାଇ ହଠାତ୍ ପାଟିକରି ଉଠିଲା , "ଆରେ ପରିଚ୍ଛା ! ତୁ ? " 

 

ତା'ର ସେହି କଣ୍ଠ ସ୍ୱର ଶୁଣି ମୋ ଚେତନାରେ ସ୍ମୃତିଟିଏ ତଡିତ୍ ପରି ସଞ୍ଚରିଗଲା । ମୁଁ ତା' ମୁହଁଟିକୁ ତନ୍ନ ତନ୍ନ କରି ପରୀକ୍ଷା କରିନେଲି । ଆରେ ଏତ ସେହି ସୁବ୍ରତ ! ଜିନିଅସ୍ ସୁବ୍ରତ ମହାପାତ୍ର ! ମୋର ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟର ସୀମା ରହିଲାନି । 

 

ପାଠପଢା ସମୟରେ ତା'ଭଳି ମେଧାବୀ , ତୀକ୍ଷଣ ବୁଦ୍ଧି ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପିଲା ଖୁବ୍ କ୍ୱଚିତ୍ ଥିଲେ । ଖୁବ୍ ଖାମଖିଆଲି । ଅତି ବେଶୀ ଗପେ । ଉଚ୍ଚାଭିଳାଷୀ ବି ଥିଲା । ଆଇ.ଏ.ଏସ୍ ତା'ର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଥିଲା । 

 

ଆମ ଦିହିଁଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଘନିଷ୍ଠତା ଥିଲା । ଶ୍ରେଣୀରେ ମୁଁ ହିଁ ତା'ର ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱୀ ଥିଲି, ପ୍ରତ୍ୟେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ । କିନ୍ତୁ ଦିହିଁକ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦିତା ଥିଲେବି ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱୀ ମନୋଭାବ ନଥିଲା । 

 

କିନ୍ତୁ ଶୁଭ୍ରାକୁ ନେଇ ଆମ ଦିହିଁକ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ତୀବ୍ର ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦିତା ସୃଷ୍ଟି ହେଇଯାଇଥିଲା । 

 

ଶୁଭ୍ରା ଆମ ସହପାଠିନୀ ଥିଲା । ତା'ସଙ୍ଗେ ମୋର ଘନିଷ୍ଠତା ଥିଲା । ତା'ପ୍ରତି ଏକ ନିବିଡ ଭଲପାଇବାର ଭାବ ମୋ ଅନ୍ତରରରେ ପ୍ରଚ୍ଛନ୍ନ ଭାବରେ  ରହିଥିଲା , ଯଦିଓ ମୁଁ ଜାଣି ପାରିଥିଲି ସେ ବି ମୋତେ ଭଲପାଏ , କିନ୍ତୁ ମୁ କେବେ ମୋ ଅନ୍ତରର ଭାବକୁ ପ୍ରକାଶ କରିପାରି ନଥିଲି । ମୁଁ କୌଣସି ଝିଅଙ୍କ ସଙ୍ଗେ ସହଜ ହୋଇପାରୁ ନଥିଲି , ଏହାହିଁ ମୋ ଚରିତ୍ରର ମୁଖ୍ୟ ଦୁର୍ବଳତା ଥିଲା । ମୋର ଏହି ଭଲପାଇବାକୁ କେବଳ ଅନ୍ତର ମଧ୍ୟରେ ହିଁ ସୀମିତ ରଖିଥିଲି । ସୁବ୍ରତ କୁ ଏକଥା ଅଞ୍ୟାତ ନଥିଲା । 

 

ହଠାତ୍ ଦିନେ ମୋତେ ଚକିତ କରି ସୁବ୍ରତ କହିଲା , "ଆରେ ପରିଚ୍ଛା ! ତୁ ଶୁଭ୍ରାକୁ ଭଲପାଉ ଏହା ମୁଁ ବେଶ୍ ଜାଣେ । କିନ୍ତୁ ମୋର କାହିଁକି ଯେ ହଠାତ୍ ମନେହେଲା ଶୁଭ୍ରାକୁ ହାସଲ୍ ନକଲେ ମୋ ଜୀବନ ବ୍ୟର୍ଥ ହେଇଯିବ । ଆଉ ତୁ ଯାହା ମନେକଲେ ବି ମୁଁ ଶୁଭ୍ରାକୁ ଯେମିତି ହେଲେ ହାସଲ୍ କରିବି । ସୁବ୍ରତର କଣ୍ଠରେ ଦୃଢତାର ଈସ୍ତାହାର । ତା'ର ଏଭଳି ଦୃଢ ସଙ୍କଳ୍ପ ଦେଖି ମୁଁ ସ୍ଥାଣୁ ଓ ସ୍ତବ୍ଧ ହେଇଯାଇଥିଲି । ମୁଁ ଏକ ନିର୍ବାକ୍ ନିଃସହାୟ ଦୃଷ୍ଟିରେ ତାକୁ କେବଳ ଚାହିଁ ରହିଥିଲି । ମୁଁ ବେଶ୍ ଜାଣିଥିଲି ସେ ଯାହା କହେ ତାହା କରି ଦେଖାଏ । ଏହାହିଁ ତା' ଚରିତ୍ରର ବିଶେଷତ୍ୱ ।

 

ସୁବ୍ରତ ସ୍ୱରରେ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦିତାର ଆହ୍ୱାନ । ମୁଁ ଭିତରେ ଭିତରେ ତା' ଆହ୍ୱାନକୁ ଗ୍ରହଣ କରି ନେଇଥିଲି । କିନ୍ତୁ ବାହ୍ୟକୁ ପ୍ରକାଶ କରିନଥିଲି । ଯେହେତୁ ତା' ଭଳି ମୋର ଦୃଢ ଆତ୍ମପ୍ରତ୍ୟୟ ମୋର ନଥିଲା । ଶେଷରେ ଯାହା ହେବାକଥା ତାହାହିଁ ହେଲା । ମୁଁ ହାରିଗଲି । କିନ୍ତୁ ହାରିଯିବାର ଗ୍ଳାନିରେ ଭାଙ୍ଗି ପଡିନଥିଲି । ତାହାହିଁ ମୋର ନିୟତି ଭାବି ମୋ ପରାଜୟକୁ ଗ୍ରହଣ କରି ନେଇଥିଲି ।

 

ସୁବ୍ରତ ଓ ମୁଁ ଏକାସଙ୍ଗେ ଅଧ୍ୟାପନା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲୁ । ମୋର ଗଙ୍ଗାଧର ମେହେର କଲେଜରେ ପୋଷ୍ଟିଙ୍ଗ ହେଇଥିଲା, ଆଉ ସୁବ୍ରତ ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ପାଇଥିଲା । ଶୁଣିବାକୁ ପାଇଥିଲି ସେ ଶୁଭ୍ରାକୁ ବିବାହ କରି ସୁଖର ନୀଡଟିଏ ରଚନା କରିଥିଲା । ମୁଁ ଧିରେ ଧିରେ ଶୁଭ୍ରାକୁ ନିଜ ସ୍ମୃତିରୁ ବାହାର କରି ବିସ୍ମୃତିର ଅଳିଆ ଗଦା ଭିତରେ ନିକ୍ଷେପ କରି ଦେଇଥିଲି ।

 

ଆଜି ଏତେ ବର୍ଷ ପରେ ହଠାତ୍ ସୁବ୍ରତକୁ ଏପରି ଦୟନୀୟ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଦେଖିବାକୁ ପାଇ ବିବ୍ରତ ହୋଇଉଠିଲି ଅନ୍ୟ କେହି ହୋଇଥିଲେ ଏତେଟା ବିବ୍ରତ ବୋଧ କରିନଥାନ୍ତି । ତା'ଭଳି ଜଣେ ଆତ୍ମପ୍ରତ୍ୟୟ ଭରା ବ୍ୟକ୍ତି ଯେ ଏଭଳି ଅଦୃଶ୍ୟ ନିୟତିର ନିର୍ମମତା ଭିତରେ ନିଃସହାୟ ହୋଇ ଯାଇପାରେ,ଏହା ମୋର କଳ୍ପନାତୀତ ଥିଲା । 

 

ମୁହୂର୍ତ୍ତକ ମଧ୍ୟରେ ହଜିଲା ଅତୀତର ସ୍ମୃତି ଗୁଡିକ ମୋ ମାନସରେ ଗୋଟିଏ ଝଲକରେ ଉଦ୍ଭାସୀତ ହୋଇ ମିଳେଇଗଲା । କିଛି ସମୟ ପାଇଁ ମୁ ନିଜକୁ ଭୁଲି ଯାଇଥିଲି  ।

 

ମୋତେ ଏପରି ତଟସ୍ଥ ହୋଇ ଚାହିଁ ରହିବା ଦେଖି ସେ ମୋ କାନ୍ଧରେ ସ୍ପର୍ଶ ଦେଇ ପଚାରିଲା " ଆରେ ତୁ କଣ ଏମିତି କାଠ ପିତୁଳା ଭଳି ରହିଗଲୁ ? ଚିହ୍ନିପାରୁନାହୁଁ ? 

 

ମୁଁ ନିର୍ବାକ୍ ହୋଇ ଯାଇଥିଲି । ତା'ର ଏଭଳି ରୂପ ଦେଖି ତାକୁ କିଭଳି କୁଶଳ ଜିଜ୍ଞାସା କରିବି ଭାବି ପାରୁନଥିଲି । ମୋ ମୁହଁରୁ ସ୍ୱତଃସ୍ଫୁର୍ତ୍ତ ଭାବେ ବାହାରି ଆସିଲା, "ସୁବ୍ରତ ତୁ !?"

 

ହଁ ହଁ ମୁଁ ସେହି ସୁବ୍ରତ । ଆଜି ମୁଁ ଆଜାଦ୍ । ଏ ପୃଥିବୀ ମୋର ବାସଗୃହ । ଏହି ଖୋଲା ଆକାଶ ମୋ ଘରର ଛାତ । " ହସୁଥିଲା ସୁବ୍ରତ । ସତେ ଯେମିତି ତା' ମନରେ କ୍ଷୋଭ ନାହିଁ କିମ୍ବା ଦୁଃଖ ନାହିଁ । ନିହାତି ସରଳ ଅମାୟିକ ହସ । କିଛି ସମୟ ନିରବ ରହି ପୁଣି କହିଲା , ଚାଲ୍ ଆଜି ଦିହେଁ ମିଶି ଚାହା ପିଇବା । ବହୁତ ବର୍ଷ ପରେ ଦେଖା ହେଲା । ତୋ ଠାରୁ କପେ ଚାହା ପିଇ ନିଏ ।" 

 

ମୋ ହାତ ଧରି ଏକ ରକମ୍ ଟାଣି ନେଇଗଲା ସୁବ୍ରତ ।

 

ସେହି ପରିବା ବାଲା ଆଉ କେତେକଙ୍କ ବିସ୍ମିତ ଦୃଷ୍ଟି ମୋ ଦେହରେ ବୋଳି ହେଇଗଲା । ନିର୍ବିକାର ନିର୍ଲିପ୍ତ ଭାବରେ ଚାହା ଦୋକାନ ପାଖକୁ ଯାଇ , ଦୁଇ କପ୍ ଚାହା ବରାଦ କଲି । 

 

ସଂଧ୍ୟା ଯାଇ ତମସା ଆସନ୍ନ ପ୍ରାୟ । ଷ୍ଟ୍ରୀଟ୍ ଲଇଟର ଆଲୋକର ପ୍ଳାବନ ଅନ୍ଧକାରକୁ କିଛି ପରିମାଣରେ ଦୂରେଇ ନେବାକୁ ସକ୍ଷମ ହେଉଥିଲା । ମେଘ ମୁକ୍ତ ଆକାଶରେ ପୂର୍ଣମୀର ହସନ୍ତା ଜହ୍ନ । ଶୀତଳ ତରଳ ଜ୍ୟୋତ୍ସ୍ନା ସାଙ୍ଗକୁ ଶିତୁଆ ପବନ । ମୁ ବି ନିହାତି କପେ ଗରମ୍ ଚାହା ଆବଶ୍ୟକ କରୁଥିଲି ।

 

ଦିହେଁ ନିରବରେ ଚାହା ପିଉଥିଲୁ । 

 

ମନରେ ମୋର ଅସଂଖ୍ୟ ପ୍ରଶ୍ନ । ଅନନ୍ତ ଉତ୍କଣ୍ଠା ।

 

ତେବେ ସୁବ୍ରତ କଣ ସତରେ ପାଗଳ ହେଇଯାଇଛି ? କିନ୍ତୁ ତା' ବ୍ୟବହାରରେ କୌଣସି ଅସ୍ଵାଭାବିକତା ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି ହେଉନି ତ !

 

ଏ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତାକୁ ପଦେ ବି କଥା କହିନି । ମନରେ ଏକ ଅଜ୍ଞାତ ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱ। ସତରେ ସେ ଯଦି ପାଗଳ ହୋଇ ଯାଇଥାଏ ! ତେବେ ମୁଁ ଯଦି କିଛି କହେ , ତେବେ କିଛି ଫାଇଦା ହିଁ ହେବନି । ମୋର ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରଶ୍ନର ଅସଂଲଗ୍ନ ଉତ୍ତର ହିଁ ପାଇବି । ଯଦି ସେ ପାଗଳ ହୋଇନଥାଏ କେବଳ ପାଗଳର ଅଭିନୟ କରୁଥାଏ ତେବେ ସେ ମୋତେ ଭୁଲ ବୁଝିବା ସ୍ଵାଭାବିକ ।

 

ମୁଁ ବେଶୀ ସମୟ ନିରବ ରହି ପାରିଲି ନାହିଁ ।

 

ଚାହା ପିଉ ପିଉ ମୁଁ ତାକୁ ପ୍ରଶ୍ନକଲି , " ତୋ ଖବର କଣ କହ ସୁବ୍ରତ , ଏପରି ବେଶ ଧାରଣ କରିଛୁ କାହିଁକି ? 

 

ମନଖୋଲା ହସଟିଏ ହସିଲା ସୁବ୍ରତ ।

 

ହସିଦେଇ କହିଲା , ଜଣେ ସର୍ବତ୍ୟାଗୀର ବେଶ କଣ ଏଭଳି ହେବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ ? "

 

" ସର୍ବତ୍ୟାଗୀ !" ମୋ ଭିତରେ ଏକ ବିସ୍ମୟ ଭାବ ଖେଳିଗଲା ।

 

"ଶୁଭ୍ରା ଆଉ ତୋ ଛୁଆପିଲା ....!"

 

ସ୍ମିତ ହସଟିଏ ହସିଦେଇ ସେ କହିଲା , " ଶୁଭ୍ରା ତା ଦୁନିଆକୁ ନେଇ ଚାଲିଛି ଆଉ ମୁଁ ମୋ ଦୁନିଆକୁ ନେଇ ଚାଲିଛି । ଆମେ ଦିହେଁ ଦୁଇଟି ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ସରଳ ରେଖା ଦେଇ ଗତି କରୁଛୁ । ସେ ଚାକିରୀ କରୁଛି , ଛୁଆପିଲାଙ୍କୁ ଚଳେଇ ନେଉଛି । ମୁଁ ମୁକ୍ତାକାଶାର ବିହଙ୍ଗ । ନା ସଂସାର ଚିନ୍ତା ଅଛି , ନା ଘର ଚିନ୍ତା ଅଛି । ଏକ୍ଷଣି ମୁଁ ଅପନି ମର୍ଜିକା ବାଦସାହା । ଯାହା ପାଏ ତାହା ଖାଇନିଏ । ଯେଉଁଠି ଆଶ୍ରୟ ପାଏ ସେଇଠି ଶୋଇଯାଏ । ବଞ୍ଚିବା ପାଇଁ ଆହାର ଆବଶ୍ୟକ , ପାଇଯାଉଛି । ଶୋଇବା ପାଇଁ ଆଶ୍ରୟ ଆବଶ୍ୟକ ତାହା ବି ପାଇଯାଉଛି । ବାସ୍ ଆଉ କଣ ଦରକାର ? "

 

"ଆଉ ତୋ ଚାକିରୀ ?" ମୋ ମୁହଁରେ ବିସ୍ମୟ ଭାବ ।

 

" ତାର ଆଉ ଆବଶ୍ୟକ କଣ ?"

 

ଶୁଭ୍ରା ପରି ସୁନ୍ଦରୀ ସ୍ତ୍ରୀ । ସମାଜରେ ନିଜର ସ୍ଥିତି । କେଉଁ ଚିଜର ଅଭାବ ରହିଥିଲା ଯେ ସୁବ୍ରତ ପରି ଜଣେ ଜିନିଅସ୍ ସଂସାରରୁ ସନ୍ନ୍ୟାସ  ନେଇଗଲା ? ନିଜ ମୂଲ୍ୟବାନ ଜୀବନକୁ ତିଳ ତିଳ କରି ନଷ୍ଟ କରିଦେଲା । ବିଚାରି ଶୁଭ୍ରା ... ! କେଉଁ ଅଧିକାରରେ ସୁବ୍ରତ ତା' ଜୀବନକୁ ନଷ୍ଟ କରିଦେଲା ? 

 

ମୁଁ ମୋ ଜୀବନର ଅପରାହ୍ନରେ ଉପନୀତ ହେଲିଣି । ମୋ ଛୁଆପିଲା ବଡ ହେଲେଣି । ତଥାପି , ହଠାତ୍ ଆଜି ମୋ ହୃଦୟର  କୌଣସି ଏକ ନିଭୃତ କୋଣରେ ଶୁଭ୍ରା ପାଇଁ ଶୂନ୍ୟ ସ୍ଥାନଟିଏ ସୃଷ୍ଟି ହେଇଗଲା । ଦରଦୀ ମନଟା ସଜଳ ହେଇଗଲା । ଛାତିତଳେ ସମବେଦନାର ନଈଟିଏ ନିଃଶବ୍ଦରେ ବହିଗଲା । ମୁଁ ନିଜ ମନୋଭାବକୁ ଚପାଇ ରଖିପାରିଲି ନାହିଁ । ଅସହିଷ୍ଣୁ ଭରା ସ୍ୱରରେ କହିଲି , " ଏସବୁ କିନ୍ତୁ ତୁ ଠିକ୍ କରିନାହୁଁ । ଶୁଭ୍ରାପ୍ରତି ରୀତିମତ୍ ଅନ୍ୟାୟ କରିଛୁ ।"

 

ମୋ କଥା ଶୁଣି ସୁବ୍ରତ ଏକା ଢୋକରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ ଗ୍ଲାସ୍ ଭରା ଚାହା ପିଇନେଇ ହୋ ହୋ ହୋଇ ହସିଉଠିଲା । ମୁଁ କେମିତି ଅସ୍ଵସ୍ତି ଅନୁଭବ କଲି । ନିଜ ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗକୁ ନୀରିକ୍ଷଣ କଲି । ନାଃ....। କାହାରି ଦୃଷ୍ଟି ମୋ ଆଡକୁ ଆକର୍ଷିତ ହୋଇନାହିଁ । ଯିିଏ ଯାହା କାମରେ ବ୍ୟସ୍ତ । 

 

ହସ ଥମେଇ , ଚାହା ଗ୍ଲାସ୍ ଟେବୁଲ୍ ଉପରେ ଥୋଇଦେଇ , ସୁବ୍ରତ କହିଲା , " ଦେଖିଲୁ ! ତୁ ଆଜିଯାଏଁ ଶୁଭ୍ରାକୁ ଭୁଲିପାରିନାହୁଁ । ତା' ପ୍ରତି ଅବିଚାର ତୁ ସହ୍ୟ କରିପାରୁନାହୁଁ । ଆଉ ଠିକ୍ ଶୁଭ୍ରା ବି ତୋତେ ଭୁଲିପାରି ନାହିଁ । ତାରି ଭିତରେ ସବୁବେଳେ ଏକ ଶୂନ୍ୟତାବୋଧ ମୁଁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରିପାରିଥିଲି । ମୁଁ ତା' ଶରୀରକୁ ହିଁ ପାଇଥିଲି । କିନ୍ତୁ ତା'ମନ ଓ ହୃଦୟ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ତୋରି ନିକଟରେ ସମର୍ପିତ ହୋଇଯାଇଥିଲା । ଅନେକ ଘନିଷ୍ଠ ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ମୁଁ ଏହା ଉପଲବ୍ଧି କରିପାରିଛି । ତା' ସଙ୍ଗେ ଘନିଷ୍ଠ ହେଲାବେଳେ ମୋତେ ଲାଗେ ଯେପରି ମୁଁ କୌଣସି କୌଣସ ଏକ ଅବାଞ୍ଛିତ ନାରୀର ଦେହକୁ ଉପଭୋଗ କରୁଛି । ସତେଯେମିତି ସେ ମୋ ଶରୀର ପ୍ରତି ଉଦାସୀନ ଥିଲା । ମୋ ଦେହର ସ୍ପର୍ଶ ତା' ଦେହ ମନରେ ରୋମାଞ୍ଚ ଭରିବାରେ ଅକ୍ଷମ ଥିଲା । ସତେ ଯେମିତି ମୁଁ ଏକ ନିର୍ଜୀବ ଶରୀରକୁ ନେଇ ସମ୍ଭୋଗ କରୁଥିଲି । ତାର ଉଦାସୀନତା ଓ ମୋ ପ୍ରତି ନିଃସ୍ପୃହତା ,ଏସବୁ କଣ ମୋ ପ୍ରତି ଉପେକ୍ଷା ନୁହଁ ? ଆଉ ତୋ ପ୍ରତି ତା'  ଅନ୍ତରର ପ୍ରେମର ପରିଭାଷା ନୁହେଁ ? ତୋତେ ନେଇ ସେ ଦେଖିଥିବା ସ୍ଵପ୍ନ ଗୁଡିକ ସମାଧୀସ୍ଥ ହୋଇଯାଇଥିବା ହେତୁ ସେ ଖୁବ୍ ଗୋଟାଏ ଶକ୍ତ ଆଘାତ ପାଇଥିଲା । ସଦାବେଳେ ସେ ଅନ୍ୟମନସ୍କ ରହୁଥିଲା । ସତେ ଯେମିତି ସେ ଅନେକ୍ କିଛି ହରେଇ ଦେଇଥିଲା। ଏହା ମୋ ପକ୍ଷେ କ୍ରମଶଃ ଅସହ୍ୟ ହୋଇଉଠିଲା । ତୋ କାପୁରୁଷତା ପାଇଁ ମୁଁ ବାଜି ମାରିନେଇଥିଲି । କିନ୍ତୁ ମୁଁ ଜିତି ଯାଇ ବି ହାରିଯାଇଥିଲି । ଆଉ ତୁ ହାରିଯାଇ ବି ଜିତି ଯାଇଥିଲୁ । ତୁ ତୋ ପ୍ରେମକୁ ନିଜ ହୃଦୟରେ ବାନ୍ଧି ରଖିଥିଲୁ । କେବେ ବୟାନ୍ କରି ପାରିନଥିଲୁ। କଣ ପାଇଲୁ ତୁ ଦୁଇ ଦୁଇଟା ଜୀବନକୁ ନର୍କକୁ ଠେଲିଦେଇ ? ତୋ ପ୍ରେମକୁ ତୋଠାରୁ ଛିନ୍ନ କରିନେଇ ମୁଁ କେବେ ବି ସୁଖୀ ହୋଇ ପାରିନଥିଲିରେ । ମୁଁ ଯାହା ଚାହେଁ ତାହା କରିପାରେ , ଏଭଳି ଏକ ଅହଂଭାବ ମୋ ମନ ଭିତରେ ସେତେବେଳେ ଦୃଢ ହୋଇ ରହିଥିଲା । କିନ୍ତୁ ମୋ ମନର ଦୃଢତା ଭାଙ୍ଗି ଯାଇଥିଲା , ଯେତେବେଳେ ମୋର ଦୃଢ ଅନୁଭବ ହେଲା ଭଲ ପାଇବା ହୃଦୟର ଏକ ସ୍ଵତଃସ୍ଫୁର୍ତ୍ତ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତି । କାହାଠାରୁ ପ୍ରେମକୁ ଜୋର୍ କରି ପାଇ ହୁଏନି । ମୋର ମୋହ ଭଙ୍ଗ ହୋଇ ଯାଇଥିଲା । ମନର ଅହଂକାର ଚୂର୍ଣ୍ଣ ବିଚୁର୍ଣ୍ଣ ହୋଇ ଯାଇଥିଲା । ମୋର ବେଶ୍ ହୃଦବୋଧ ହୋଇଥିଲା ମୋହ, ଅହଂକାର ଓ ସ୍ଵାର୍ଥ ମଣିଷକୁ ଦୁଃଖୀ କରିଦିଏ । ଏହାରି ଭିତରେ ଶାନ୍ତିର ସତ୍ତା ଖୋଜୁ ଖୋଜୁ ଥଳ କୁଳ ନ ପାଇ ଥକିଯାଏ । ଜୀବନର ସଜ୍ଞା ନ ଜାଣି ଏହାରି ଭିତରେ ଜୀବନକୁ ଖୋଜେ । କିନ୍ତୁ ପାଏ କଣ ? ଦୁଃଖ ଓ ଯନ୍ତ୍ରଣା ! ମୁଁ ମୋ ଜୀବନର ସତ୍ୟକୁ ଅନ୍ଵେଷଣ କରି ପାଇପାରିଛି । ଏଭଳି ଜୀବନରେ ସନ୍ତୃପ୍ତି ରହିଛି , ଶାନ୍ତି ଅଛି । ମନରେ ପାଇ ହରେଇବାର ଅବଶୋଶ ନାହିଁ କିମ୍ବା ଗ୍ଳାନି ନାହିଁ । "

 

ସୁବ୍ରତ ନୀରବ ହେଲା ।

 

ମୁଁ ସୁବ୍ରତର କଥା ଗୁଡିକ ସ୍ତବ୍ଧ ହୋଇ ଶୁଣୁଥିଲି । ତା' କଥା ଗୁଡିକ ଏକ ପାଗଳର ପ୍ରଳାପ ପରି ଶୁଣା ଯାଉନଥିଲା ବରଂ ଜଣେ ବିଜ୍ଞ ବ୍ୟକ୍ତିର ସଂଳାପ ପରି ଶୁଣା ଯାଉଥିଲା । ସତେ ଯେପରି ସେ ଦାର୍ଶନିକଟିଏ ପାଲଟି ଯାଇଥିଲା । ମୋର ନିଜ ପ୍ରତି ନିଜ ମନରେ ଘୃଣା ସୃଷ୍ଟି ହେଇଯାଉଥିଲା । ମୋର କାପୁରୁଷତା ପାଇଁ ଗୋଟିଏ ପରିବାର ଧ୍ଵଂସାଭିମୁଖୀ ହୋଇ ଯାଇଥିଲା । ମୋତେ ଲାଗୁଥିଲା ମୁଁ ଯେମିତି ପାଗଳ ହେଇଯିବି ।

 

ମୁଁ ବହୁତ୍ କଷ୍ଟରେ ନିଜ ଆବେଗକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରୀତ କରି ପ୍ରଶ୍ନ କଲି , " ତେବେ ତୁ ପାଗଳ ନୁହଁ ? "

 

ମୋ ପ୍ରଶ୍ନ ଶୁଣି ସେ ମୁଁହ ଉପରକୁ କରି ଆକାଶକୁ ଚାହିଁ ଅଟ୍ଟହାସ୍ୟ କରି ଉଠିଲା । ନିଅନ୍ ଲାଇଟ୍ ର ସୁନେଲି ଆଲୋକରେ  ତା'ର ଅର୍ଦ୍ଧପକ୍ୱ ଦାଢୀ ମେଞ୍ଚାଏ ସୁନେଲି ଜରି ପରି ଚିକ୍ ଚିକ୍ କରିଉଠିଲା । ହସ ବନ୍ଦ କରି କହିଲା , " ଲୋକେ ଅନ୍ତତଃ ପାଗଳ ହିଁ ଭାବି ନିଅନ୍ତୁ । ଏହାହିଁ ମୁଁ ଚାହେଁ । କାରଣ ଜଣେ ପାଗଳର ପ୍ରତ୍ୟାଶା ନଥାଏ  , କାମନା ନଥାଏ ଏବଂ ଅହଙ୍କାର ନଥାଏ । ଏ ଗୁଡିକ ମଣିଷ ଜୀବନରେ ଦୁଃଖ ଓ ନୈରାଶ୍ୟ  ଭରି ଦିଅନ୍ତି । "

 

ସୁବ୍ରତ ହୁଏତ ଆହୁରି କଣ କହିବାକୁ ଯାଉଥିଲା । କିନ୍ତୁ ମୁଁ ଆଉ ଶୁଣିବା ପାଇଁ ସେଠାରେ ନଥିଲି । ଘରକୁ ଫେରୁ ଫେରୁ ଭାବୁଥାଏ , ଯଦି ସୁବ୍ରତର କଥା ଗୁଡିକୁ ଆଉ କିଛି ସମୟ ଯାଏଁ ଶୁଣିଥାନ୍ତି , ହୁଏତ ମୁଁ ବି ତା' ଭଳି ପାଗଳର ଛଦ୍ମବେଶ ଧାରଣ କରିଥାନ୍ତି , କାରଣ ମୁଁ ବି ଶୁଭ୍ରାକୁ ଏଯାଏଁ ଭୁଲିପାରି ନାହିଁ ।