ଅଭ୍ୟାସ

ଖୁବ୍ ବ୍ୟସ୍ତବହୁଳ ଜୀବନ ମୋର । ସେହି ଭିତରୁ କେମିତିଯେ ଟିକିଏ ସମୟ ବାହାର କରି ଦୁଇ ଧାଡି ଲେଖିଦିଏ ସେକଥାଟା ସବୁବେଳେ ମୁଁ ଲେଖିସାରିବାପରେ ଚିନ୍ତାକରେ । ତେବେ କିଛିଦିନ ହେଲା ମୁଁ ଚିନ୍ତା କରିଥିଲି ଏବେ ଏ ଲେଖାଲେଖିରୁ ସାମୟିକ ବିରତି ନେବି । ହେଲେ ମୋ ଚାରିପାଖର ପ୍ରତ୍ୟେକଟି ଘଟଣା ମୋତେ ଯେମିତି ବ୍ୟସ୍ତ କରିଦେଲେ ଲେଖିବା ପାଇଁ । ମୋତେ ଲାଗିଲା ଯେମିତି ସମୟଟା ମୋତେ ଅଭିମାନ କରି ଚାଲିଯାଉଛି ରସାଳ ବସନ୍ତରୁ ରସହୀନ ବୈଶାଖ ର ପଛେପଛେ । ମୋର ମାନସିକ ସ୍ଥିତିକୁ ବୋଧେ ମୋ ପତ୍ନୀ ଠିକ୍ ପଢିନେଲେ । ହସିଦେଇ କହିଲେ " କଣ ହେଲା ! ତୁମ ଶବ୍ଦରେ ଆଉସେ ପୂର୍ବର ମାଧୂର୍ଯ୍ୟ ନାହିଁ ! କଥାରେ ନାହିଁ ଆଉ ଅଳଙ୍କାରର ଚମକ । ବହୁନାହିଁ ପ୍ରେମର ମଳୟ କି ନାହିଁ ଆଉ ସ୍ପର୍ଶରେ ଉଷ୍ମତା "। ମୁଁ ଟିକିଏ ହସିଦେଇ କହିଲି " କାହିଁକି କେଜାଣି ଏଇ କିଛିଦିନ ହେଲା କୌଣସି କାରଣ ନଥାଇବି ମନଟା କ୍ଲାନ୍ତ ହୋଇଗଲା ପରି ଲାଗୁଛି "। ମୋଠାରୁ ଏପରି କଥା ଶୁଣି ସିଏ କହିଲେ " ବୁଝିଲ ! କାରଣ ନଥାଇ କିଛିବି ହୁଏନି । ଆଉ ତୁମର ଏ ଉଦାସ ମନର ବି କାରଣ ଅଛି । ଆଉ ସେ କାରଣଟା ହେଲା ତୁମର ଅଭ୍ୟାସ "। ମୁଁ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୋଇ କହିଲି " ଅଭ୍ୟାସ "! ପତ୍ନୀ ମହାଶୟା କହିଲେ " ହଁ ହଁ ଅଭ୍ୟାସ । ଲେଖିବାଟା ତୁମର ଅଭ୍ୟାସରେ ପରିଣତ ହୋଇଗଲାଣି । ଆଉ ଆଜି ଯେତେବେଳେ ତୁମେ ନଲେଖିବାକୁ ଚେଷ୍ଟାକରୁଛ ସେତେବେଳେ ତୁମ ଅଭ୍ୟାସଟା ତୁମ ମନକୁ ବିଚଳିତ କରିଦେଉଛି " । ମୁଁ କହିଲି " ତୁମେ ଠିକ୍ କହିଛ । ଅଭ୍ୟାସଟା ବଦଳାଇବା ଖୁବ୍ କଷ୍ଟ । ଏ ଅଭ୍ୟାସ କଥାରୁ ମନେପଡିଲା ଏଇ କିଛିଦିନ ତଳର ଘଟଣା । ଏଇ ଆମ ଗୋପି ବାବୁଙ୍କ ବାପାଙ୍କ କଥା " । ମୋର ପତ୍ନୀ ଉତ୍କଣ୍ଠାର ସହ ପଚାରିଲେ " କଣ ହେଲା ବୁଢାବାଙ୍କର । ବିଚରା ବୟସର ଅପରାହ୍ନରେ ପତ୍ନୀ ତାଙ୍କର ହାତ ଛଡେଇନେଇ ସେପାରିକୁ ଚାଲିଗଲେ । କଣ କିଛି ହୋଇଥିଲା କି ବୁଢାବା ଙ୍କର "?

ପତ୍ନୀଙ୍କ ଉତ୍କଣ୍ଠାରେ ପୂର୍ଣ୍ଣଚ୍ଛେଦ ଟାଣିବାକୁ ଯାଇ ଆରମ୍ଭକଲି " ବୁଝିଲ ! ଦୁଇଦିନ ଆଗରୁ ଗୋପି ବାବୁଙ୍କ ପଡୋଶୀ ରଞନ ବାବୁଙ୍କ ଘରକୁ ଯାଇଥିଲି । ବସୁ ବସୁ ଟିକିଏ ଡେରି ହୋଇଗଲା । ରାତି ସାତଟା ପାଖାପାଖି ବାଜିଗଲାରୁ ରଞନ ବାବୁ ମୋତେ କହିଲେ 'ଆଜ୍ଞା ଆପଣ ଆଜି ଆମ ସହିତ ବସି ଡିନର କରନ୍ତୁ ' । ମୁଁ କହିଲି 'ଆରେ ଆରେ ମୁଁ ଏତେ ଶୀଘ୍ର ଡିନର କରେନି । ମୋର ଡିନର ଟାଇମ୍ ଟିଭିଦେଖିସାରି ରାତି ଏଗାରଟା' । ଏତିକିବେଳେ ହଠାତ୍ କବାଟ୍ କେହିଜଣେ ଖଟ୍ ଖଟ୍ କଲେ । ରଞନ ବାବୁକଂର ସ୍ତ୍ରୀ ବିରକ୍ତି ପ୍ରକାଶ କରି କହୁଥିଲେ' କିଏ ଆଉ ! ଆମ ଗୋପି ବାବୁକଂର ବାପା ହୋଇଥିବେ '। ମୁଁ କହିଲି' କିଏ ଆମ ବୁଢାବା '! ସିଏ କହିଲେ 'ହଁ ହଁ ଖାଲି ଆପଣଙ୍କର ନୁହେଁ ଆମ ପୁରା କଲୋନୀର ବୁଢାବା । ରାତି ଠିକ୍ ସାତଟା ହେଲେ ଆସି ପହଞ୍ଚି ଯିବେ ଯେ ଆଠଟା ବେଳେ ଆମ ସହ ଡିନର କରି ଯିବେ । ଆମେତ ଶୀଘ୍ର ଡିନର କରି ଶୋଇଯାଉନା । ତେଣୁ ବହୁତ ଅସୁବିଧାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଛୁ । ମନା ମଧ୍ୟ କରିହେଉନାହିଁ ଆସନ୍ତୁ ନାହିଁ ବୋଲି । ମୋତେ ତ ଲାଗେ ଖାଲି ଖାଇବାକୁ ଆମ ଘରକୁ ଆସନ୍ତି ବୋଧେ '। ତାଙ୍କ ମୁହଁରୁ ଏପରି କଥା ଶୁଣି ଦୀର୍ଘ ନିଶ୍ବାସଟିଏ ଛାଡିବା ଛଡା ଆଉ କିଛି ଉତ୍ତର ନଥିଲା ମୋପାଖରେ । କଣବା କହିଥାଆନ୍ତି ସେ ବୁଢା ମଣିଷଟା ବିଷୟରେ । ତେବେ ରଞନ ବାବୁ କବାଟ ଖୋଲିଲେ । ନଇଁ ଆସୁଥିବା ଅଣ୍ଟା , ହାତରେ ବକୁଂଲି ବାଡି ଆଉ ପାକୁଆ ପାଟିରେ ଚେନାଏ ହସ ନେଇ କବାଟ ସେପାଖରେ ଛିଡା ହୋଇଥାନ୍ତି ବୁଢାବା । ରଞନ ବାବୁ ତାଂକୁ ଭିତରକୁ ଡାକିଲେ । ସମସ୍ତକୁଂ ଦୀର୍ଘଜୀବିର ଆଶୀର୍ବାଦଟେ ଦେଇ ସୋଫା ଉପରେ ବସିଗଲେ । କହିଲେ 'ବୁଝିଲୁ ପୁଅ ! ମନକୁ ଯେତେ ବୁଝେଇଲେ ବି ଜମା ବୁଝୁନି । ତୁମ ଘରକୁ ଟିକିଏ ଆସିଲେ ଯାଇ ମନଟା ଶାନ୍ତି ପାଉଛି ' । ଏହାପରେ ବୁଢାବା ଗାଁ କଥା ସବୁ ଗପିଚାଲିଲେ । ଏହା ଭିତରେ ଆଠଟା ବାଜି ସାରିଥାଏ । ରଞନ ବାବୁଙ୍କ ପତ୍ନୀ ସମସ୍ତଙ୍କପାଇଁ ଡିନରର ବ୍ୟବସ୍ଥା କଲେ । ଅନିଚ୍ଛା ସତ୍ତ୍ବେ ମୁଁ ଅଳ୍ପକିଛି ଖାଇଦେଇ ଯିବାକୁ ବାହାରିଲି । ବୁଢାବା ମୋତେ ଯିବାର ଦେଖି କହିଲେ ' ଆରେ ପୁଅ ମୋତେ ବି ସାଙ୍ଗରେ ଧରିକି ଟିକିଏ ନେଇଯା । କେତେ ସିଡିରେ ଓହ୍ଲାଇବି । ଆଉ ଏ ଲିଫ୍ଟ ଫିପ୍ଟ ମୋଦେଇ ହେଉନାହିଁ । ଗାଉଁଲି ଲୋକ ମୁଁ । ଏ ସହରୀ କଥା କଣ ଜାଣିଛି କହିଲୁ ' ! ତାଙ୍କ କଥା ଶୁଣି ମୁଁ ରହିଯାଇ ତାଙ୍କୁ ଧରିଧରି ଲିଫ୍ଟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆଣିଲି । ଫାଷ୍ଟ ଫ୍ଲୋର୍ ରୁ ଗ୍ରଉଣ୍ଡ ଫ୍ଲୋର୍ ରେ ଥିବା ତାଙ୍କ ଘରକୁ ନେବା ଭିତରେ ସେ କହିଲେ ' ବାପାରେ! ଆସିବୁ ଆମ ଘରକୁ "! ଅନିଚ୍ଛା ସତ୍ତ୍ବେ ଯିବାକୁ ପଡିଲା ଗୋପି ବାବୁଙ୍କ ଘରକୁ । ଘରେ କେହି ନଥିଲେ । ମୁଁ ପଚାରିଲି ' ବୁଢାବା ! ଘରେ କଣ କେହି ନାହାନ୍ତି କି '? ଅଭିମାନ ଭରା ହସଟେ ହସିଦେଇ ବୁଢାବା କହିଲେ ' ମୋ ଘରତ କେଉଁ ଦିନରୁ ସ୍ବାର୍ଥର ଅଦିନିଆ ବତାସରେ ଭାଙ୍ଗି ଯାଇଛିରେ । ସାଥୀଟେ ଥିଲାଯେ ଛଅ ମାସ ଆଗରୁ ମୋତେ ଛାଡିଦେଇ ସେପାରିକୁ ଚାଲିଗଲା । ସଂସାର ର ନିୟମରେ ମୁଁ ବି ଆଜି ଦୁଇ ଭାଗ । ଜାଣିଛୁ ଭାଗେର ଅବଧି ଛଅ ମାସ । ଆଜି ଦୁଇ ପୁଅ ବହୂ ନାତି ନାତୁଣୀ ସମସ୍ତେ ଥାଇବି ମୁଁ ଏକା । ଭୁଲ ତ ମୁଁ କିଛି ନିଶ୍ଚୟ କରିଥିବି ପୁଅ । ନହେଲେ କଣ ପୁଅର ଫେରିବା ବାଟ ଚାହିଁଚାହିଁ ମାଟା ଆଖିବୁଜିଥାଆନ୍ତା ! ଜୀବନଟା କାଟିଦେଲିରେ ଗାଁର ସେ ଟାଇଲ ଘରେ । ଏଇଠିତ ମୃତ୍ୟୁ କୁ ଅପେକ୍ଷା । ସିଏ ଚାଲିଗଲାନିଯେ ମୋତେ ଅସହାୟ କରିଦେଇଗଲା । ସିଏ ବୁଝୁଥିଲା ମୋ ମନର ଭାଷା । ମୁହଁ ଖୋଲି କିଛି କହିବାକୁ ପଡୁନଥିଲା ମୋତେ । ହେଲେ ଏ ସହରରେତ ମୁହଁ ଖୋଲି କହିବାକୁ ଚାହିଁଲେବି କଥା ଶୁଣିବାକୁ କେହିନାହିଁ । ଏଇଠିତ ସମୟ ଠାରୁ ମଣିଷର ବେଗଟା ବେଶି । ଶବ୍ଦର ଭାଷା ଶୁଣିବାକୁ ଯେଉଁଠି ସମୟ ନାହିଁ ସେଇଠି ନିଶବ୍ଦର ପରିଭାଷା ବୁଝୁଛି କିଏ ? ରାତି ଆଠଟା ହେଉ ହେଉ ମୋ ମନକଥା ଜାଣିଲାପରି ତୋ ବୁଢୀମା ଖାଇବା ଥାଳିଟା ଧରି ଦୁଆର ମୁହଁରୁ ଡାକଟିଏ ଦେଉଥିଲା । ବୋଧେ ସେଇଥିପାଇଁ ଏ ଆଠଟା ବେଳେ ଖାଇବା ଅଭ୍ୟାସଟା ମୋର ରହିଯାଇଛି । ବହୁତ ଖରାପ ଅଭ୍ୟାସଟା କରେଇଦେଇଛି ସିଏ ' । ଏହାପରେ ଧୀର ଗଳାରେ ବଡବଡ ଆଖିକରି ବୁଢାବା କହିଲେ' ବୁଝିଲୁ ପୁଅ ଏ ଘରେ ରାତି ଏଗାରଟାରେ ଖାଇବା ହୁଏ । କେହି ମୋତେ ପଚାରନ୍ତିନାହିଁ ବା' ଭୋକ କଲାଣି ! କଣ କିଛି ଖାଇବ ? ମୋ ପେଟ ଟା ଭୋକଟାକୁ ସମ୍ଭାଳିପାରେନିରେ । ଦିନେ କଥା ହେଲାବେଳେ ଶୁଣିଲି ରଞନ ବାବୁ ଘର ଶୀଘ୍ର ଖାଇ ଶୋଇପଡନ୍ତି । ସେଇଥି ପାଇଁ ଖାଇବା ଆଶାରେ ଦୌଡିଯାଏ ତାଙ୍କ ଘରକୁ । ନା ' ନା ଏ ଅଭ୍ୟାସଟାକୁ ବଦଳାଇବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିବି । ଚେଷ୍ଟା କରିବି ଏହାପରେ ରାତି ଏଗାରଟାରେ ଖାଇବାକୁ । ହେଲେ କଣ ଖାଇବି ପୁଅ ! ଏଇଠିତ ଅଧାଦିନ ହୋଟେଲରୁ ଖାଇବା ଆସେ । ଏ ବୟସରେ କଣ ସେ ଖାଇବା ମୁଁ ଖାଇ ହଜମ କରିପାରିବି ! ପାକୁଆ ପାଟିରେ ପାକୁଳି କରିକରି ସେ ଚମଡା ରୁଟିଗୁଡା କେମିତି ଖାଇବି ! ସେଇଥିପାଇଁ ଅଧାଦିନ ମିଛଟାରେ ଭୋକଲାଗୁନି କହି ପାଣି ପିଇ ଶୋଇଯାଏ । ଜାଣିଛୁ ରାତି ଅଧରେ ମୋ ପେଟଟା ଖାଲି ଭୋକରେ ଗଁ ଗଁ ଡାକୁଥାଏ । ସେତେବେଳେ ତୋ ବୁଢୀମା କୁ ମନେମନେ ଗାଳି କରିକରି କେତେବେଳେ ଯେ ଶୋଇପଡେ ଜାଣିପାରେନାହିଁ । ଗାଳିଦେବିନି କାହିଁକି କହିଲୁ ! ତାର ମୋର କଥା ହୋଇଥିଲୁ ଏକା ସାଙ୍ଗରେ ଯିବୁ ବୋଲି । ସେ କାହିଁକି ଆଗରେ ଚାଲିଗଲା ? ବୁଝିଲୁ ପୁଅ ! ରଞନ ବାବୁ ଭାରି ଭଲ ଲୋକ । ଯେଉଁଦିନ ଭୋକଟା ଅସମ୍ଭାଳ ହୋଇପଡେ ଟିକିଏ ବେଳାବେଳି ଖାଇବା ଆଶାରେ ତାଙ୍କ ଘରକୁ ଚାଲିଯାଏ । ଆରେ ପୁଅ ! ରଞନ ବାବୁଙ୍କୁ କହିଦେବୁ ଆଉ ଏ ବୁଢାବା ତାଙ୍କ ଘରକୁ ଖାଇବାକୁ ଯିବନି । ଏଥର ଏ ବୁଢା ଚେଷ୍ଟା କରିବ ଯୁବକ ହେବାକୁ । ଅଭ୍ୟାସ କରିବ ରାତି ଏଗାରଟାରେ ଖାଇବାକୁ ଆଉ ଅଭ୍ୟାସ କରିବ ହୋଟେଲର ସେ ଦାମିକା ଅଖାଦ୍ୟ ଗୁଡାକୁ ଖାଇ ହଜମ କରିବାକୁ । ଅଭ୍ୟାସ କରିବ ମୃତ୍ୟୁ ର ପାଖକୁ ଆହୁରି ପାଖକୁ ଯିବାକୁ ' । ଏତିକି ବେଳେ ବୁଢାବା ର ସ୍ବରଟା ନରମି ଆସିଲା ଆଉ ଆଖିରୁ ଖସିଆସିଲା ବୁଢୀମା ସହ ବିଚ୍ଛେଦର ଅଶ୍ରୁ ଆଉ ତାସହ ତାଳଦେଇ ଭିଜିଗଲା ମୋର ଦୁଇ ଆଖିପତା । କୌଣସି ଉତ୍ତର ନଦେଇ ଚୁପଚାପ ଗୋପି ବାବୁଙ୍କ ଘରୁ ମୁଁ ଚାଲିଆସିଲି " ।

ଏହା ଭିତରେ ଅନେକ ସମୟ ବିତିଯାଇଥାଏ । ମୋ ପତ୍ନୀ କିନ୍ତୁ ମୋତେ ଚାହିଁରହିଥାନ୍ତି ଲୋତକ ଭରା ନୟନରେ । ମୁଁ ପଚାରିଲି " କଥାତ ଅନେକ ବେଳୁ ସରିଲାଣି । ଏମିତି ଚୁପଚାପ କଣ ଦେଖୁଛ "? ସେ କହିଲେ " ଅଭ୍ୟାସ କରୁଛି ପଢିବାକୁ ତୁମ ମନ ହୃଦୟ ଆଉ ଭାବନାକୁ " ॥

॥ ଜ୍ୟୋତିରଞନ ସାହୁ ॥