તથાસ્તુ

ધબાક...

કશુંક જોરથી અફળાયાનો અવાજ સાંભળીને કોમલ દોડી. અવાજ ઉપરના રૂમમાંથી આવ્યો હતો એ વાત તો નક્કી જ હતી, કારણકે ઘરમાં એના અને નીપા સિવાય બીજું કોઈ હતું ય નહીં. નીપાને કોલેજ જવાનો ટાઇમ થયો હતો એટલે જમીને તૈયાર થવા ઉપર એના રૂમમાં ગઈ હતી.

“તોબા ભઈસાબ આ છોકરીથી, ઘરમાં હોય ત્યાં સુધી આખો દિવસ એના કઈને કંઇ ઉધમ પછાડા ચાલ્યા જ કરતા હોય છે. ઉંમર સામે ય જોતી નથી. આવતું વર્ષ તો કોલેજનું છેલ્લું વર્ષ… આગળ ભણવું છે બેન”બાને... “લૉ કરીશ એન્ડ ધેટ્સ ફાઇનલ.“

ચાલો કહી દીધું, જાણે અત્યારથી જ જજની પોઝિશન પર બેઠી હોય એમ હથોડી ઠોકીને અંતિમ નિર્ણય આપી દીધો હોય અને હવે આગળ કંઈ સાંભળવા સંભળાવાની ગુંજાઇશ રહી જ ન હોય એમ ચાલતી પકડી.

અને પરાશર? એને તો નીપા બોલી એટલે ભગવાન બોલ્યા. પડ્યો બોલ ઝીલી લેવાનો. એમ કંઈ બધી વાતો માની લેવાય છે? અત્યારથી સારું ઘર અને સારો વર શોધતાં રહીશું તો બે વર્ષે ઠેકાણું પડશે એની ક્યાં કોઈને ખબર છે? બાપ–દિકરી તો શેખચલ્લીની જેમ હવાઈ કિલ્લા બાંધતા ફરે છે. દુનિયાદારીની તો બેમાંથી એકેને ક્યાં પડી છે?

‘’તું છો ને દુનિયાદારી નિભાવવા. મારે તો બસ નીપા-દારી નિભાવાની એટલું હું જાણું.” પરાશર કોમલને વધુને વધુ ઉશ્કેરતો. કોમલ ગુસ્સે થાય એ જોવાની બેય બાપ-દિકરીને બહુ મઝા પડતી. કોમલ કરતાં ય પરાશરની વધુ લાડકી હતી નીપા. મમ્મી તો ક્યારેક પણ કોઈ વાતે રોકતી કે ટોકતી, પણ પપ્પા તો ક્યારેય કોઈ વાતે ના પાડવાનું જાણે શીખ્યા જ નહોતા.

નીપા સાવ પાંચ જ વર્ષની હતી અને કોમલ અને પરાશરે અપનાવી લીધી હતી. અપનાવી લીધી ય કેમ કહેવાય, અપનાવેલી તો હતી જ, આ તો સાચા અર્થમાં પોતાની કરી લીધી.

હા! નીપા એમનું પોતાનું સંતાન નહોતી. તો શું થયું? જન્મ આપે એ જ જનની? તો પછી દેવકી કરતાં ય જશોદાને કેમ પહેલા યાદ કરે છે? વાસુદેવનું નામ લેતા પહેલાં નંદબાબા નજર સામે કેમ દેખાય છે?

આમ જુવો તો નીપાને પારકી ય કેવી રીતે કહેવાય?

કોમલ અને શિતલ બે જોડીયા બહેનો. દેખાવે જરા-તરા જુદાં, પણ ગુણે-સ્વભાવે-આદતે એકદમ સરખા. નાના હતા ત્યારેય કોઇ સખી-સહિયરની ઊણપ સાલી નહીં એટલી હદે બંને વચ્ચે સખ્ય. અને એ સખ્ય લગ્ન પછી પણ પરાશર અને વિનિતના લીધે જળવાઈ રહ્યું. પરણવાની ઉંમરે પહોંચેલા કોમલ અને શિતલ માટે એક જ ઘરમાંથી જ બે વર મળી જાય તો કેવું? એવું તો ના બન્યું પણ એક જ માંડવે કોમલ અને શિતલ સાથે પરણેલા પરાશર અને વિનિત વચ્ચે પણ સરસ સંવાદિતા રચાઈ. બંને બહેનો કરતા પરાશર અને વિનિત વચ્ચે વધુ મનમેળ. કોઈ એક શનિવાર કે રવિવાર એવો નહીં ગયો હોય કે એ ચારે સાથે ન હોય. વધતુ વધતુ ચારમાંથી બાર જણનુ ગ્રુપ બની ગયું હતું તો પણ એ ચાર વચ્ચેનો મનમેળ તો એમનો એમ જ રહ્યો હતો. કાશ્મીરથી માંડીને કન્યાકુમારી સુધીનો છેડો ખૂંદી વળ્યા હતા એ બારે જણ.

બસ, એ એક જ વાર અને આખરી વાર એવું બન્યુ કે ઉત્તર ભારતની એ યાત્રામાં કોમલ અને પરાશર ન જોડાઈ શક્યા. બધું જ નક્કી થઈ ગયું હતું. રેલ્વેથી માંડીને હોટલોનાં બુકિંગ પણ ફાઇનલ થઈ ગયા હતા. નીકળવાના બે દિવસ પહેલાં જ પરાશરના પગે મોચ આવી ગઈ અને અઠવાડિયા માટે ફરજીયાત આરામ પર ઊતરી જવું પડ્યું. આ તો પરાશરનો આગ્રહ ન હોત તો શિતલ અને વિનિતે પણ પોતાનો પ્રોગ્રામ અને ટિકિટો કેન્સલ કરાવી લીધી હોત.

“યાર, આવી રીતે તમે સાથે ન હો તો ક્યાંય જવાનું ગમે ખરું? આવો પ્રોગ્રામ તો ફરી કોઈવાર પણ બનશે. ક્યાં જિંદગી પુરી થઈ ગઈ છે?” પરાશરના આગ્રહ સામે વિનિતની અકળામણ ઓછી નહોતી.

પણ કોમલ અને પરાશરે શિતલ અને વિનિતને આખરે મનાવી જ લીધા.

 

“એક અઠવાડિયાનો તો સવાલ છે. જરા સારું થશે અને ડૉક્ટરની પરવાનગી હશે તો તમે જ્યાં પહોંચ્યા હશો ત્યાં દિલ્હી સુધી ફ્લાય કરીને પણ જોડાઈ જઈશું.”

ગંગોત્રી, જન્મોત્રી, બદરીનાથ અને કેદારનાથ જેટલા દિવસનો પ્રોગ્રામ હતો ત્યાં બધે બુકિંગ થઈ ગયા હતા એટલે જ્યાં જોડાશે ત્યાં નવેસરથી બુકિંગની ચિંતા નહોતી.

“બસ એક કામ કરો, નીપાને અમારી પાસે મૂકતા જાવ. નીપા અમારી સાથે રહેશે તો અમને ઘરમાં બેઠા કંટાળો તો નહીં આવેને! અને અમારી સાથે નીપાને લેતાં આવીશું.

નીપા માટે આ ઘર જરાય અજાણ્યું નહોતું. સમજણ આવે એ પહેલાંથી જ આ ઘરને એ ઓળખતી થઈ ગઈ હતી. શિતલ કે વિનિતની હોય એનાથી વધુ એ કોમલ અને પરાશરની લાડકી હતી. લગ્નના બે વર્ષે જ્યારે શિતલની પ્રેગનન્સી કન્ફર્મ થઈ એ દિવસથી જાણે કોમલ મા બનવાની હોય એટલી ખુશ હતી. શિતલની દરેક ઝીણી-ઝીણી બાબતનું એ ધ્યાન રાખતી. ડોક્ટરની દરેક એપોઇન્ટમેન્ટ વખતે એ શિતલ સાથે રહેતી. શિતલને હોસ્પિટલમાં એડમિટ કરી ત્યારથી લઈને નીપાના જન્મ અને હોસ્પિટલના તમામ દિવસો એ શિતલની સાથે ને સાથે જ હતી. નવજાત બાળકીને મા પહેલા માસીએ જ તો હાથમાં લીધી હતી ને! એ તાજા સ્નાન કરેલા જાણે માખણના પિંડને સ્પર્શતા જ કેટલી ઉત્તેજના અનુભવી હતી! અરે આજ સુધી જીવેલા તમામ સંબંધો કરતા આ સ્પર્શ, આ નવજાત બાળકીની સાથે સાથે જન્મેલો તાજો નવો નવો સંબંધ સૌ કરતા એક માત્રા ઉપર નહોતો લાગ્યો?

નીપા નામ પણ કોમલ અને પરાશરે જ તો શોધ્યું હતું.

નીપાના જન્મ પછી કોમલ પણ પોતાના દાંપત્ય જીવનમાં એક નવા આગંતુકની રાહ જોતી થઈ ગઈ હતી. પણ પછી તો સમય સરતો જતો હતો એમ એમ મનમાંથી આશા ય સરતી જતી હતી. શહેરનાં કેટલા નામાંકિત ગાયનેકોલોજીસ્ટની ક્લિનિકથી માંડીને આઇ.વી.એફ ટ્રીટમેન્ટ માટે ક્લિનિકના પગથિયાં ઘસી કાઢ્યાં હતાં? અરે! પત્થર એટલા દેવ કરવામાં ય ક્યાં બાકી રાખ્યું હતું?

કોમલને સાથ આપવામાં પરાશરે કોઇ કમી બાકી રાખી નહોતી, બાકી મનથી તો એ આ બધાથી પરે હતો.

“કોમલ, તું કહીશ એ બધું સાંભળીશ, તું કહીશ ત્યાં બધે આવીશ પણ પરિણામથી નિરાશ થઈને એ ક્ષણે તું નબળી પડીશ એ હું નહીં સહી શકું. દુનિયામાં બધાને બધું મળી જ રહે એવું બનતું હોત તો જોઈએ જ શું?

કોમલ પણ મનથી સમજતી હતી, પરંતુ સ્વીકારવા તૈયાર નહોતી. શિતલનો પણ સતત સધિયારો હતો નહીં તો ક્યારની કોમલ તૂટી ગઈ હોત. પરાશર અને શિતલની કાળજીથી ય વધુ ચઢી નીપાની હાજરી. કોમલના ખાલી ખોળાને એ નાનકડા જીવના અસ્તિત્વે અને ખાલી મનનાં સુનકારને એની કાલીઘેલી બોલીએ રણકતો રાખ્યો હતો.

હવે તો શિતલ જરૂર હોય કે ના હોય અમસ્તી અમસ્તી ય નીપાને કોમલ પાસે મૂકી આવતી. અને કોમલનો દિવસ ભર્યો-ભર્યો બની રહેતો.

“જો જે શિતલ એક દિવસ એવો આવશે કે મા કરતા માસી વધુ વ્હાલી બની જશે.” પરાશરને ય નીપાની હાજરી ખૂબ ગમતી છતાં ક્યારેક પરાશર શિતલને ચેતવતો. બાળક અંતે તો મા-બાપનું થઈને રહેવાનું ને?

“એવુ કોણે કહ્યું? કહેવત છે ને કે મા મરજો, પણ માસી જીવજો” શિતલ પરાશરની ચેતવણીને એક કાનેથી બીજા કાને કાઢી નાખતી. કોમલની એને બહુ જ ફિકર રહેતી. કોમલને કોઇ વાતે ઓછુ ન આવે, કોમલને ક્યાંય કોઇ ખોટ કે અભાવ ન સાલે એની એને વધુ ચિંતા રહેતી.

વિનિત પણ આ બધું જોતો સમજતો, એને કોમલની પરવા હતી, એ શિતલની લાગણીઓનો આદર કરતો, પણ સાથે સાથે એ વ્યહવારુ પણ એટલો જ હતો. નીપા કોમલને ગમે એટલી વ્હાલી હોય પણ આખરે તો એનું પોતાનું સંતાન તો નહીં જ ને!

એક સરળ ઉપાય હતો એના દિમાગમાં “એક વાત કહું પરાશર, એક બાળક કેમ દત્તક નથી લઇ લેતાં? જે હકીકત છે એ કોમલે સ્વીકારી લીધી હોય તો એનો બીજો ઉપાય સ્વીકારી લેવામાં શાણપણ નથી?” જે વાત શિતલ કે પરાશર વિચારી શકતાં નહોતાં એનો પ્રસ્તાવ વિનિતે સાવ જ સ્વભાવિક રીતે મૂકી દીધો.

વાત વિચારવા જેવી તો ખરી જ. પરાશર અને શિતલને પણ વાત ધ્યાન પર લેવા જેવી લાગી, પરંતુ  કોમલ તો આ પ્રસ્તાવ સામે જ ભડકી ઊઠી.

“પરાશર, એનો અર્થ એ જ ને કે આપણે હથિયાર હેઠાં નાખી દેવાનાં? તું એક બાજુ મને સાથ સહકાર આપવાની વાત કરે છે અને બીજી બાજુ ભળતા જ રસ્તા ચીંધે છે?“

“કોમલ, આ કોઇ ભળતો રસ્તો નથી. આપણે કોઈ ટ્રીટમેન્ટ લેવામાં કસર છોડી નથી, શું પરિણામ આવ્યું? અને હજુ ય હું રાહ જોવા તૈયાર છું. મારામાં એટલી ધીરજ છે, પણ જે દિવસે તને બધી દિશાઓ બંધ થતી લાગે એ દિવસે આ વાત ધ્યાન પર લેજે એટલું જ મારું તને સૂચન છે.”

એ દિવસે તો વાતનો બંધ ત્યાંથી વળી ગયો. પરાશર કોમલને વધુ છંછેડવા માંગતો જ નહોતો. એને તો બાળક ન હોય તો પણ સ્વીકાર્ય હતું; બસ, કોમલ ખુશ રહેવી જોઇએ.

 

કોમલ અને પરાશર વચ્ચે તો ત્યાંથી જ વાત અટકી ગઈ, પરંતુ વિનિત અને શિતલ વચ્ચે ચાલુ રહી. વિનિતના વ્યહવારુ સૂચને શિતલને વિચારતી કરી દીધી હતી. પણ ઊંડે ઊંડે એને ય એક ભય તો હતો જ.

“વિનિત, બાળક દત્તક લો એટલે એ બીજાનું બાળક. કોને ખબર એ કેવાય વાતાવરણમાંથી તરછોડાઇને આવ્યું હોય? એનું મૂળ–એનું કુળ એ આપણે ક્યાંથી જાણવાનાં હતાં? અને એવા સાવ જ અજાણ્યા બાળકને સાચા અર્થમાં આપણું કહીને સ્વીકારી શકીએ ખરાં? હું કદાચ એવું ન પણ કરી શકું.”

“શિતલ, આ વાત તું ન સ્વીકારી શકે, કારણકે સંતાન ઝુરાપો કોને કહેવાય એનો તને અનુભવ નથી. પણ નિઃસંતાન દંપતિ અને એમાંય જે સ્ત્રી આ ઝુરાપો સહી ન શકે એના માટે તો આ આખી વાત એક આશીર્વાદ જ કહેવાય. વિચારી જોજે, અને તારા મનમાં બેસે તો કોમલને ય સમજાવી જોજે.“

“સાચી વાત કહું વિનિત? નીપા ય હવે મોટી થઈ. કોમલની ચિંતા ન હોત તો બીજા બાળક માટે વિચારવાનો આપણો ય સમય થઈ ગયો કહેવાય.”

“કેમ કોમલની ચિંતા અને આપણા બાળકને શું લેવાદેવા? “

“કોમલ આટાઅટલા પ્રયત્નો કરે અને વિફળ જાય છે અને હું બીજા બાળક માટે વિચારુ છું તો મને જ મનોમન અપરાધની લાગણી અનુભવાય છે.”

“અરે ગાંડી! વિનિતે શિતલને હળવેથી પોતાની તરફ ખેંચી. કોમલની ચિંતા થતી હોય તો તો આજની કાલ ન કર. કોમલ માટે થઈને પણ આ વિચાર અમલમાં મૂકી દે.’’

“એટલે?“

“જો, એક બાજુ તું એમ કહે છે કે સાવ અજાણ્યું, કેવા કુળ કે કેવા મૂળમાંથી આવ્યું હોય એવું બાળક સ્વીકારી શકાય કે કેમ? તો આ તો જાણીતું કુળ અને જાણીતું મૂળ હોય એવું બાળક તો સ્વીકારવામાં કોઇ ખચકાટ તો ના રહે ને?“

શિતલના બઘવાટ સામે હસી પડ્યો વિનિત.

“હજુ ય ના સમજણ પડી? જો આપણે બીજા બાળક માટે વિચારવાનું જ હોય તો શુભષ્ય શિઘ્રમ… તારી અને કોમલની તૈયારી હોય તો એ બીજું બાળક કોમલનું અથવા તો નીપા કોમલની અને એ બીજું બાળક આપણું. સમજી હવે આખી વાત?’

વારી ગઈ, ઓવારી ગઈ એ પોતાના પતિ પર. આનંદની મારી શિતલ વિનિતને વળગી પડી. કોમલની ચિંતામાં રાતોની રાતો જાગેલી શિતલ કોમલના વિચારોમાં આજે શાંતિની નિદ્રામાં પતિની આગોશમાં પોઢી ગઈ.

સવારે ઊઠીને ફરી એની એ જ ચર્ચા ચાલી. આ વાતનો બંધ અહીં જ વાળી લેવાનો વિનિત શિતલ વચ્ચે એક નિર્ણય લેવાઈ ગયો. જ્યાં સુધી કોઈ નક્કર પરિણામ ન આવે ત્યાં સુધી કોમલના મનમાં આશા જગાડવાનો કોઇ અર્થ નહોતો.

***

શિતલ –વિનિત માટે આ પહેલો અનુભવ પહેલો પ્રવાસ હતો જેમાં કોમલ પરાશરની સાથે નીપા પણ નહોતી. પરાશરના આગ્રહને માન્ય રાખીને નીપાને કોમલ પાસે જ રહેવા દીધી હતી. અને દિલ્હી ક્યાં દૂર હતું?  પરાશર અને કોમલ જોડાઈ ન શકે તો પણ... થોડા દિવસોનો જ તો જુદાગરો હતો ને!

કદાચ શિતલ પોતાની જાતને એ રીતે પણ તૈયાર કરવા માગતી હતી કે બીજા બાળકના આગમન પછી જો નીપાને જ કોમલ અપનાવી લેવા તૈયાર હોય તો નીપા વગર રહેતા એણે પણ શિખવું પડશે ને? આમ તો કેટલીય વાર કોમલ નીપાને પોતાની પાસે રાખતી, નીપા ય રાજીખુશી કોમલ પાસે રહેતી, પરંતુ આ તો કાયમ માટેની વાત હતી. વિચારવું અને અમલમાં મૂકવું એ બંને વચ્ચેનો ફરક એ અનુભવી લેવા માંગતી હતી.

નાનપણના એ દિવસો શિતલ ક્યારેય ભૂલી શકી નહોતી. બંને બહેનોનું મન ક્યારેક કોઇ એક વસ્તુ પર, કોઇ એક ડ્રેસ પર આવી ગયુ હોય તો તરત જ કોમલ જતું કરતી. શિતલની ખુશી કોમલ માટે કોઈ પણ રમકડાં કે કોઈ પણ ભૌતિક વસ્તુથી વધુ અગત્યની ન હતી. અને પેલી સુંદર મઝાની બેટરી ઓપરેટેડ ઢીંગલી? સહેજ આડી કરો તો આંખ મીંચીને સૂઇ જાય. બેટરી ઑન કરો તો જે બોલો એનો સામે પડઘો આપે. જાત-જાતના અસબાબ હતા એ ઢીંગલી માટે અને બંને બહેનોને બહુ એ વહાલી હતી. પણ જો શિતલને જોઈતી હોય તો કોમલ તરત જ બેઝિઝક આપી દેતી.

આજે આ કોમલ એક એવી જ ઢીંગલી માટે ઝુરતી હતી અને એ શિતલે બેઝિઝક કોમલને આપી દેવાની હતી.

આપી શકશે? બેટરી ઓપરેટેડ ઢીંગલી અને એક જીવતી જાગતી દિકરી વચ્ચે કશોક તો ફરક ખરો જ ને? પોતે એટલી જ સાહજિકતાથી કોમલ માટે આ વિચારને અમલમાં મૂકી શકશે? અથવા વિચાર અમલમાં મૂકવાનો નિર્ણય લેવાઈ ગયા પછી પણ એ એટલી જ સાહજિક રહી શકશે? શિતલની માનસિક અવઢવ વિનિત જોયા કરતો હતો. એ ય સમજતો હતો કે મા માટે આ સહેજ અઘરું તો હતું જ. એ જોતો હતો કે શિતલના મનમાં ઊંડે ઊંડે કશુંક વલોવાતું જતું હતું, પણ એ મંથનના અંતે તો અમૃત જ તરી આવવાનું છે એવો એને વિશ્વાસ હતો. એ તો મનથી નિશ્ચિંત જ હતો.

**

દિલ્હી થઈને ઉત્તર કાશી હરદ્વાર સુધી પહોંચેલા શિતલ વિનિત સાથે પરાશર અને કોમલ સતત સંપર્કમાં હતાં. નીપાની રોજબરોજની વાતો કરતા કોમલ ધરાતી નહોતી. કોમલના આખેઆખા સાંગોપાગ દિવસો નીપા સાથે, નીપા માટે જ હતા. નીપાની હાજરી એના દિવસો ભર્યા-ભર્યા કરી દેતી. કેટલાંય વર્ષો સુધી ઉત્તર ભારતના પ્રવાસનુ શમણું આમ રોળાઈ ગયું એનો ય હવે તો તો કોઇ વસવસો નહોતો. ભગવાન જે કરે એ સારા માટે પરાશર હંમેશા કહેતો. પરાશરને તો પોતાના પગે મોચ આવી તો પણ એમાં કંઈક સારું થવાનું હશે એમ મન મનાવતા વાર નહોતી લાગી. અને નીપાની હાજરીના લીધે હવે તો કોમલને ય રહ્યો સહ્યો અફસોસ દૂર થઈ ગયો.

ચારે જણે એક નિયમ રાખ્યો હતો સવારે અને રાત્રે સેલફોન પર વાત કરી લેવાનો. એ કદાચ નિયમ નહોતો. એકબીજા માટેનું વળગણ હતું. ગામમાં હોય તો પણ દિવસમાં બે વાર વાત કરી લેતા હોય તો આ તો પરગામ પણ આજે સવારથી જ વિનિતનો સેલફોન આઉટ ઓફ ઓર્ડર હોય એમ લાગતું હતું. ઘણી વાર એવું બનતું કે નેટવર્કના પ્રોબ્લેમને લીધે કે રેઇન્જ ન મળતી હોય તો સેલફોન પર સંપર્ક થઈ શકતો નહોતો. ત્યારે વિનિત પબ્લિક ફોન પરથી પરાશર સાથે વાત તો અચૂક કરી જ લેતો. આજે તો બપોર થવા લાગી અને તોય વિનિતનો ફોન સુધ્ધાં ન આવ્યો.

કોમલે પણ અત્યાર સુધીમાં દસ વાર પૂછી લીધું. એને તો બસ એક ધૂન હતી શિતલ સાથે નીપાની વાત કરવાની. નીપાએ સવારથી માંડીને કેવી રીતે દિવસ પસાર કર્યો, કેવી રીતે એણે નીપાને જમાડી, કેવી રીતે નીપાને સુવાડી અને નીપાએ કેટલી વાર ભૂલથી એને મમ્મી અને પરાશરને પપ્પા કહીને બોલાવ્યા એ જ એને જણાવવું હતું.

જેટલી વાર નીપા કોમલને મમ્મી કહીને બૂમ મારતી એટલી વાર કોમલ હરખઘેલી થઈ જતી. આ એક શબ્દ લાખો શબ્દોનાં વજન કરતાં વધુ ભારે હતો અને તેમ છતાં એ એક શબ્દની મીઠાશ અનેક ગળપણથી ચઢિયાતી હતી! મમ્મી શબ્દ સાંભળતા જ અખિલમ મધુરમ્–વદનમ મધુરમ્… બધું જ મધુરમ્-મધુરમ્ ભાસતું હતું.

જમી જમાડીને નીપાને સુવડાવી કિચનમાં ઢાંકો ઢૂબો કરતી કોમલની રાહ જોતા આડા પડખે થયેલા પરાશરે ટી.વી ચાલું કર્યું. ન્યૂઝ ચેનલ ચાલુ કરતા જ પરાશરના માથે આભ તૂટી પડ્યું. બેબાકળા પરાશરે ઝડપથી એક પછી એક ચેનલો બદલવા માંડી પણ હાય રે, બધી જ ચેનલો પર એક સરખા ગોઝારા સમાચાર ફ્લેશ થયા કરતા હતા. કેદારનાથમાં પૂર અને ભૂસ્ખલનની વિનાશલીલામાં સેંકડો શ્રધ્ધાળુ મોત પામ્યા હતા અથવા તો લાપતા હતા એનો ચિતાર સતત દર્શાવવામાં આવી રહ્યો હતો. અરે ભગવાન! રુદ્રપ્રયાગથી આગળ ફંટાઈને કેદારનાથ જવા નીકળેલા વિનિત સાથે ગઈ કાલે સૂતા પહેલા જ વાત થઈ હતી અને આજે આ શું બની ગયું? વિનાશક વરસાદના પરિણામે આવેલા ઓચિંતા પૂરમાં કેટલા તણાઇ ગયા, કેટલા નસીબદાર બચી ગયા એનો તો હિસાબ માંડવાની વાત દૂર દૂર હતી. બચાવ માટે ઉડતા લશ્કરી હેલિકોપ્ટરો ય આ વાદળ ફાટતા થયેલી તારાજી સામે પહોંચી વળતા નહોતા. હજારોની સંખ્યામાં ફસાયેલા લોકોને બચાવવા, રાહત આપવા આ પ્રતિકુળ પરિસ્થિતિમાં બોર્ડર રોડ્સ ઓર્ગેનાઇઝેશને કામચલાઉ દોર હાથમાં લીધો હતો. પરંતુ આડે હાથે વળાંક લીધેલી સ્થિતિ સામે સૌ પાછા પડતા હતા.

પરાશર પોતે આ શું જોઇ રહ્યો હતો, આ શું સાંભળી રહ્યો હતો? એ કશું જ સમજવાને શક્તિમાન નહોતો. ટી.વીનો રિમોટ હાથમાં લઈને બેઠેલો પરાશર હવે તો ચેનલ બદલવાની પણ હામ ખોઈ બેઠો. કોમલને બોલાવવા માટે અવાજ સુધ્ધાં નીકળી શકતો નહોતો.

અને એ પછી ય કેટલાય દિવસો સુધી પરાશર કે કોમલના અવાજ ખોવાયેલા જ રહ્યા. આકાશ પાતાળ એક કરી નાખ્યા પરાશરે આખાય ગ્રુપને શોધવા પરંતુ દરેક વખતે નાકામયાબીના પુરમાં એ તણાતો રહ્યો. ક્યાંય કોઇ જગ્યાએથી કોઇ અંદેશો સુધ્ધા મળતો નહોતો.

“મા મરજો માસી જીવજો” શિતલ હસવામાં કહેતી હતી ને?

 

“કંઇ પણ બોલતા બે વાર વિચાર કરવાનો. ક્યારેક આપણે બોલીએ અને ભગવાન તથાસ્તુ કહી દે હોં કે અને એમાં ય સંધ્યાકાળે તો ખાસ.” નાનકડા શિતલ કોમલને મા કાયમ ટકોરતી…

પરાશર કાયમ કહેતો ને કે “ભગવાન જે કરે એ સારા માટે.“

પણ આજની ક્ષણ સુધી પરાશર કે કોમલ નક્કી કરી શક્યા નથી કે ભગવાને શિતલ-વિનિત કે એમની સાથે અથવા નીપા સાથે જે કર્યું એ સારા માટે હતું? એ તથાસ્તુનો અંગીકાર-સ્વીકાર ખરાં દિલથી હોઇ શકે ખરો?

માનવીના જન્મ સાથે જ એના મૃત્યુનું ચોઘડિયું નિશ્ચિત થઈ જ જતું હોય છે. આ જન્મ-મરણ વચ્ચેનાં આયખામાં માનવીએ કેટલાક સંજોગોને સ્વીકારી જ લેવાના હોય છે. આ સંજોગો ક્યારેક આશીર્વાદ તો ક્યારેક અભિશાપ બની રહેતા હોય છે. ઇશ્વરીય આશીર્વાદ કે અભિશાપને જીરવી જવાની તાકાત જોઇએ છે. પરાશર કે કોમલ ક્યાંથી લાવશે આ તાકાત? નીપા માટે આ સંજોગોને આશીર્વાદ કહેવા કે અભિશાપ?  એના માટે ઇશ્વરે સર્જેલા સંજોગોની સમજ એને હશે ખરી?