କନ୍ୟାରତ୍ନ

ଆଖି ମୋ ଫିଟାଇ ଦେଖିଲି ମୁଁ ଯେବେ

ଦିଶିଲା ଉଦାସ ମୁହଁ,

ବାପା ମାଆଙ୍କର ଚକ୍ଷୁ ଯୁଗଳରୁ

ବହୁଛି କିମ୍ପାଇ ଲୁହ ॥

କି ଦୋଷ କରିଲି ଜାଣି ନ ପାରିଲି

ବିଧାତାର ଏ କି ଖେଳ,

ସ୍ନେହର ପରଶ ପାଇବାକୁ ଆଜି

ହୁଏ ମୁଁ କେତେ ବ୍ୟାକୁଳ ॥

ମାଆ ମାଆ ଡାକି ହେଉଛି ଅଥୟ

କାହିଁ ନ ଶୁଣୁ ମୋ ଡାକ,

ଭୋକ ଉପାସରେ ଆତୁର ଆଜି ମୁଁ

ପାଖକୁ ଆସି ମୋ ଦେଖ ॥

କେବେ ମୋତେ ତୋର କୋଳରେ କାଖେଇ

କରିବୁ କି ଥରେ ଗେଲ,

ହାତକୁ ବଢାଇ କେତେ ଯେ ଡାକିଛି

ଶୁଣି ପାରୁନୁ ମୋ ବୋଲ ?

ଗୁରୁଣ୍ଡିବା ଛାଡି ଠିଆ ହେଲି ଯେବେ

ଲାଗିଲା ଜିଣିଲି ଗଡ,

ଚାଲି କିଛି ବାଟ ପଡି ଗଲି ତଳେ

ଖଣ୍ଡିଆ ହେଲା ମୋ ଗୋଡ ॥

ଆସିଲୁ ଦଉଡି ପାଖକୁ ମୋହର

ସବୁ କାମ ଧାମ ଛାଡି,

ଭାବିଲି ମୋତେ ତୁ କାଖେଇ ନେବୁ କି

କ୍ଷତ ସ୍ଥାନ ଦେବୁ ଝାଡି ॥

ମାତ୍ର ମୋର ଆଶା ପାଣିର ଫୋଟକା

ପରାୟେ ଗଲା ମିଳାଇ,

ପ୍ରହାରରେ ତୋର ଭୂ-ପତିତ ହେଲି

ନୀରବ ନିସ୍ତବ୍ଧ ମୁହିଁ ॥

ଗୋଡ ହାତ ଯଦି ଭାଙ୍ଗି ଯିବ ତୋର

କିଏ ହେବ ତୋତେ ବାହା ,

ବାହୁନି ବାହୁନି କାନ୍ଦୁଛି ମୋ ମାଆ

ପାଉ ନାହିଁ ଆଉ ରାହା ॥

କଅଁଳ ହାତରେ ରକତ ମୋ ପୋଛି

ନିରବେ ରହିଲି ବସି,

ଜନ୍ମଦାତ୍ରୀ ମୋର ଏ କି ରୂପ ତୋର

ପାରୁନି ତୋତେ ଭରସି ॥

ସାହି ପିଲା ସବୁ ବହି ପତ୍ର ଧରି

ଗାଁ ସ୍କୁଲ ଗଲେ ପଢି,

ହାତରେ ଅଛି ମୋ ଗଣ୍ଠିଲିଏ ଲୁଗା

ବାପା ଜାମା ମାଆ ଶାଢୀ ॥

କେଶ ମୋ ନୁଖୁରା ଜାମା ମୋର ଚିରା

ଦେହରେ ଦି ଖଣ୍ଡି ହାଡ,

କାମ କରି କରି ନାହିଁ ମୋ ଅବସ୍ଥା

ନ ପାରିଲେ ଖାଏ ମାଡ ॥

ଭଲ କରି କେହି କଥା ପଦୁଟିଏ

କହିଲେନି ମୋତେ କେବେ,

ଝିଅ ଜନ୍ମ ପାଇ କି ପାପ କରିଛି

ମନେ ମନେ ଖାଲି ଭାବେ ॥

ମାଆର ପଣତ ବାପାଙ୍କର ସ୍ନେହ

ଦିବାସ୍ଵପ୍ନ ମୋର ପାଇଁ ,

ଜୀବନ ଧରି ମୁଁ ବଞ୍ଚିଅଛି ସତ

ଶରୀରରେ ଆତ୍ମା ନାହିଁ ॥

ବାପାଙ୍କର ଚିନ୍ତା ବାହା ଦେବେ ମୋତେ

ଯାନି ଯଉତୁକ ଦେଇ,

ଯଥା ଶୀଘ୍ର ବାହା କାମ ସାରିଦେଲେ

ବୋଝ ଯିବ ଦୂର ହୋଇ ॥

ଶାଶୁ ଘରେ ଆଜି ଲାଗେ ସବୁ ନୂଆ

ନୂଆ ଜାଗା ନୂଆ ଲୋକ,

ପ୍ରଥମ ଦିନରୁ ଯାତନା ଆରମ୍ଭ

ବେଶି ଟଙ୍କା ପାଇଁ ଲୋଭ ॥

ଶାଶୁ ଶ୍ଵଶୁର ଓ ସ୍ଵାମୀ ମୋର ମିଶି

କଟୁ କଥା ମାନ କହି ,

ମାଗନ୍ତି ଅଧିକ ସୁନା, ରୂପା, ଟଙ୍କା

ସେ ଲୋଭର ଅନ୍ତ ନାହିଁ ॥

ଖାଇ ମାଡ ଗାଳି ଦୁଃଖରେ ସନ୍ତୁଳି

ବିତୁଛି ମୋର ଜୀବନ,

ଗର୍ଭରେ ବଢୁଛି ନୂଆ ପ୍ରାଣ ଏକ

ପ୍ରସବ ଦିନ ଆସନ୍ନ ॥

ଏନ୍ତୁଡି ଶାଳରେ ରୋଦନର ଧ୍ୱନି

ଜନମିଲା ଏକ କନ୍ୟା,

ସ୍ଵାମୀ ଧିକ୍କାରିଲେ ଚିତ୍କାର କରିଲେ

ଆଖିରେ କ୍ରୋଧର ବନ୍ୟା ॥

କନ୍ୟାଟିକୁ ମୋର ହତ୍ୟା କରିବାକୁ

ଉଦ୍ୟତ ହେଲେ ମୋ ଶାଶୁ ,

ଜନମ ବେଳରୁ ନିଃଶେଷ କରିଲେ

ଚିନ୍ତା ମୁକ୍ତି ହେବେ ସବୁ ॥

ପ୍ରଥମ ଥର ମୁଁ ଚିତ୍କାର କରିଲି

କନ୍ୟାକୁ ଧରି ମୋ କୋଳେ,

କରିବି ନିପାତ ହୋଇଲେ ଉତ୍ପାତ

କ୍ରୋଧ ବହ୍ନି ମନେ ଜଳେ ॥

ଦେଖି ମୋର ରୂପ ସମସ୍ତ ଶଙ୍କିତ

ଦୂର ହେଲେ ଶାଶୁ ସ୍ଵାମୀ,

ଅଧରୁ କାହାର ବାକ୍ୟ ନ ସ୍ଫୁରିଲା

ଘୁଞ୍ଚି ଗଲେ ପରାକ୍ରମୀ ॥

କନ୍ୟା କୁ ମୋହର ମୁହିଁ ଯେ ପାଳିବି

ନାହିଁ ତାର ବାପ ଲୋଡା,

ମେରୁଦଣ୍ଡହୀନ ପ୍ରାଣୀ ମୋର ସ୍ଵାମୀ

ଦେଇ ଜାଣେ ଖାଲି ପୀଡା ॥

ମୁକ୍ତ ଆକାଶର ବିହଙ୍ଗମ ମୁଁ ଯେ

ନୁହଁ ତ ପଞ୍ଜୁରି ଶାରୀ,

ଯାତନା କଷଣ ଆଉ ନ ସହିବି

ହେ ପୁରୁଷ ଯାଅ ଫେରି ॥

କନ୍ୟାକୁ ମୋହର ମଣିଷ କରିବି

ଲୋଡା ନାହିଁ କାହା ଦୟା ,

ପୁରୁଷ ସୁରକ୍ଷା ନାହିଁ ଆବଶ୍ୟକ,

ନିଜ ଗୋଡେ ହେବି ଠିଆ ॥

କନ୍ୟା ମୋ ବଢିବ ରାଜକନ୍ୟା ପରି

ଯୋଗାଇବି ସବୁ ସୁଖ ,

ବାପ ନାହିଁ ବୋଲି କେବେ ନ ଭାବିବ

ମନେ ତ ଦେବିନି ଦୁଃଖ ॥

ମାଜୁଛି ବାସନ କରୁଛି କଷଣ

ଝିଅ ମୋ ପଢୁଛି ପାଠ,

ବିଦ୍ୟାଳୟେ ତାର ପ୍ରଥମ ହେଉଛି

ସଭିଙ୍କର ପ୍ରିୟ ଲାଟ ॥

ସ୍କୁଲ ପାଠ ସାରି ଝିଅ ମୋର ଏବେ

ବଡ କଲେଜର ଛାତ୍ରୀ,

ପାଠଶାଠ ସବୁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆଗୁଆ

ସମସ୍ତଙ୍କ ପ୍ରିୟ ପାତ୍ରୀ ॥

ପଡିଶା ଘରୁ ମୋ ଝିଅ ଧାଇଁ ଆସି

କୁଣ୍ଢାଇ ଧରିଲା ମୋତେ ,

କହିଲା ବୋଉ ଲୋ ହେବି ଜିଲ୍ଲାପାଳ

ଟିଭି ଖୋଲି ଟିକେ ଦେଖ ।

ତୋ'ଅରି ଆଶିଷ ପାଇ ଆଜି ହେଲି

ଆଇ ଏ ସ ଟପର ମୁହିଁ,

ଜନମ ମୋହର ସଫଳ ହୋଇଲା

ତୋର ଯେ ସନ୍ତାନ ହୋଇ ।

ପାରୁନି ଭରସି ଦେଲା ଏତେ ଖୁସି

କନ୍ୟା ରତ୍ନ ମୋର ହୀରା,

ସପନ ଆଜି ମୋ ବାସ୍ତବ ହୋଇଛି

ଖୁସିରେ ମୁଁ ଆତ୍ମହରା ॥

କନ୍ୟା ବୋଲି କେବେ ହୀନ ନ ମଣିବ

ସ୍ରଷ୍ଟାଙ୍କର ସିଏ ରୂପ,

ଗଙ୍ଗା ଜଳ ପରି ଶୀତଳ ପବିତ୍ର

ହରଇ ଦୁଃଖ ସନ୍ତାପ ॥

ଅର୍ଥ ଲାଳସାରେ ଲୋଭ ଗ୍ରସ୍ତ

ହୋଇ ନ କର ହେ ଭୃଣ ହତ୍ୟା ,

ହୋଇଯିବ ଜାଣ ସୃଷ୍ଟିର ବିନାଶ

ଧ୍ଵଂସ ହେବ ଜୀବ ସତ୍ତା ॥

********